Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

Znaleziono wyników: 1

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: kompozycja portali

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Perspektywiczne portale XIII-wiecznych kościołów śląskich

Kozaczewska-Golasz H.

Architectus

2002

Nr 2(12)

9--24

Perspective portals are portals with widely splayed jambs, which could be formed in various ways. In up-to-date estimations of these portals sculptured forms played the most important role, architectonic forms were less important. An analysis of the architectonic shaping of the portals carried out by the author, and especially their horizontal cross-sections, allowed presenting their development throughout the 13lh century. An offset portal with small columns of a large diameter was the initial form at the beginning of the century. New elements appeared around 1230, endowing the portals with early-Gothic features. More and more varied moulding of the jambs, using convex and concave forms, before the end of the 13lh century led to the emergence of perspective portals of two arrangements. One of them was a continuation of the offset portal development, with columns. The other was a new portal arrangement in which the offset form disappeared - the jambs were created by several elements standing along an outspreading line, placed on a common plinth of a diagonal line and joined by a common moulding.

Do XII wieku był stosowany jeden typ portalu uskokowego z kolumienkami [3], [23], [24]. Jego najwspanialszym przykładem jest portal ołbiński we Wrocławiu, pokryty dodatkowo dekoracją rzeźbiarską o motywach geometrycznych, roślinnych, zwierzęcych i postaci ludzkich (ryc. 1). Wiek XIII przyniósł ogromną różnorodność portali. Zrezygnowano w zasadzie z dekoracji rzeźbiarskiej ościeży i archiwolty, pozostawiając ją na głowicach i tympanonach. W nowy sposób zaczęto kształtować ościeża i archiwolty za pomocą elementów architektonicznych - wałków i wklęsków. Dwadzieścia portali, na których podstawie autorka prowadziła analizy pochodzi po połowie z kościołów miejskich i wiejskich. Niektóre obiekty mają późne wzmianki historyczne, bo pochodzące dopiero z początku XIV wieku. Ocena czasu powstania budowli oraz znajdujących się w nich detali architektonicznych jest często subiektywna. Portale kościołów wiejskich, powstałych w 3. lub 4. ćwierci XIII w., mogły powtarzać formy nieistniejących już wcześniejszych portali kościołów miejskich parafialnych i zakonnych. W dotychczasowych opracowaniach szczególną uwagę zwracano na formy rzeźbiarskie, a rozczłonkowanie architektoniczne trakto-wano bardzo ogólnie. Formy rzeźbiarskie nie stanowią dostatecznej podstawy do datowania. Z tego powodu autorka poddała analizie formy architektoniczne i podjęła próbę przedstawienia ich typologicznego rozwoju w ciągu XIII wieku, niezależnie od ich dotychczasowego datowania. Za podstawę przyjęto przekroje ościeży oraz zasady ich kształtowania. Formy baz, dekoracje głowic, tympanonów, a także ościeży i archiwolt stanowią uzupełnienie kompozycji architektonicznej.