Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The architectural image of the Church of St. Charles Borromeo in Pinsk

Kalasoŭskaja Nastassja, Kazhar Nina

Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Budownictwo

|

2022

|

Z. 28 (178)

36-41

EN

The architecture of buildings in the Baroque style is considered in the context of European socio-cultural ties, artistic and aesthetic views of the 17th-18th centuries. Issues of volumetric-spatial composition and artistic directions of stylistics of cult objects are considered, the issues of peculiarities of the organization of the plan, form-formation and structure of cult buildings are touched upon. The aim of the study was to systematize and generalize historical information about the Church of St. Charles Borromeo in Pinsk, identify special compositional techniques and interpretations of the Baroque style, establish artistic and aesthetic relationships with style objects in the context of a single polycultural space of the period under consideration. A stylistic relationship has been established between the architectural image of the Karl Boromeo church, erected in Pinsk in 1770-1782, with the architecture of the European Baroque. The side pavilions of Karlskirche in Vienna were the prototype of the Bartholomite temple in Pinsk, which was erected later and much more modest in scale and set of compositional elements. During the Baroque period, various religious buildings were erected, the architectural appearance of which was formed in the course of rethinking by regional architects of already existing significant European objects. The architectural composition of the buildings of the Catholic Church depended on the founding priests, who sought to conform to progressive ideas and uniformity within religious societies.

PL

Architektura budynków w stylu barokowym rozpatrywana jest w kontekście europejskich więzi społeczno-kulturowych, poglądów artystycznych i estetycznych XVII i XVIII wieku. Rozważane są zagadnienia kompozycji objętościowo-przestrzennej i kierunków artystycznych stylistyki obiektów kultu, poruszane są kwestie specyficznej organizacji planu, formowania i struktury obiektów kultowych. Celem pracy było usystematyzowanie i uogólnienie informacji historycznych o kościele św. Karola Boromeusza w Pińsku, identyfikacja specjalnych technik kompozycyjnych i interpretacji stylu barokowego, ustalenie relacji artystycznych i estetycznych z obiektami stylowymi w kontekście jednej przestrzeni wielokulturowej badanego okresu. Nawiązano stylistyczny związek obrazu architektonicznego kościoła św. Karola Boromeusza, wzniesionego w Pińsku w latach 1770-1782, z architekturą zachodnioeuropejskiego baroku. Pawilony boczne Karlskirche w Wiedniu były pierwowzorem wzniesionej później i znacznie skromniejszej w skali i zestawie elementów kompozycyjnych świątyni bartłomickiej w Pińsku. W okresie baroku powstawały różne budowle sakralne, których wygląd architektoniczny ukształtował się w wyniku przemyślenia przez architektów regionalnych istniejących już znaczących obiektów europejskich. Kompozycja architektoniczna budynków Kościoła katolickiego zależała od księży założycieli, którzy starali się dostosować do postępowych idei i jednolitości w społecznościach religijnych.

2

Transformation of church architectural composition in Ukraine between the tenth and eighteenth centuries as a theoretical basis of restoration

Urakina Anastasiia

Wiadomości Konserwatorskie

|

2022

|

Nr 69

15--25

EN

This paper presents an analysis of the process of transformation of the architectural image of the Orthodox churches of Ukraine from between the tenth to the end of the eighteenth centuries. The changes in the massing composition of churches in different periods of Kyivan Rus, and later in different periods of the Ukrainian Baroque were analyzed. The main aspects of the main changes that most strongly influenced the perception of the architectural image of the church were graphically identified. Through the prism of theoretical analysis of facades, the real experience of reconstruction of destroyed Kyiv churches, which were of great importance to all of Eastern Orthodoxy-St. Michael’s Golden- Domed Cathedral and Assumption Cathedral of the Kyiv-Pechersk Lavra-can be analyzed.

PL

Artykuł przedstawia analizę procesu przemian architektonicznego wizerunku cerkwi ukraińskich wybudowanych między X a XVIII wiekiem. Przeanalizowano zmiany w kompozycji brył kościołów z różnych okresów Rusi Kijowskiej oraz różnych okresów ukraińskich. Graficznie zidentyfikowano główne zmiany, które najbardziej wpłynęły na odbiór wizerunku architektonicznego cerkwi. Przez pryzmat analizy teoretycznej elewacji umożliwiono prześledzenie faktycznych doświadczeń z odbudowy zniszczonych kijowskich cerkwi, które miały ogromne znaczenia dla całości Kościoła Wschodniego – Monasteru św. Michała Archanioła o Złotych Kopułach oraz soboru katedralnego Zaśnięcia Matki Bożej Ławry Peczerskiej.

3

Designing space in martyrology facilities, cemetery and crematory in Europe

Purski Michał

Przestrzeń i Forma

|

2022

|

nr 50

211--222

EN

The article presents research on the conscious shaping of the space of martyrology objects, cemeteries and crematoriums in Europe. In his research, the author focused on the elements of architectural and urban composition, as well as spatial treatments experienced by users on three levels: pre-narrative, proton-narrative and procedural narratives of the unconscious (Dimaggio, Semerari, 2001, 14: 1-23), as based solely on the user's sensual experience. Selected elements influencing the user were divided into three categories: inducing action, focusing attention or inducing a reaction, and building awareness of space.

PL

Artykuł prezentuje badania dotyczące świadomego kształtowania przestrzeni architektonicznej w obiektach martyrologii, cmentarzach i krematoriach w Europie. W badaniach autor skupił się na elementach kompozycji architektonicznej, oraz zabiegach przestrzennych doświadczanych przez użytkowników na trzech poziomach: prenarracji, protonarracji i narracjach proceduralnych nieświadomych (Dimaggio, Semerari, 2001, 14:1-23), jako opartych wyłącznie na doświadczeniach zmysłowych użytkownika. Wybrane elementy wpływające na użytkownika podzielono na trzy kategorie: wywołujące działanie, skupiające uwagę lub wywołujące reakcję, oraz budujące świadomość przestrzeni.

4

Od czego zacząć nauczanie architektury? Badania w zakresie procesu kształcenia architektów - kompozycja

Wojtas Lech

Builder

|

2022

|

R.26, nr 7

10--13

PL

Nauczanie podstaw projektowania architektonicznego oraz zaznajamianie studentów z podstawowymi pojęciami z zakresu teorii kompozycji może od samego początku opierać się na kreacji układów złożonych. W roku akademickim 2019/2020 wejściowy projekt realizowany przez studentów pierwszego roku operował równocześnie pojęciem rytmu, dominanty, kanciastości i płynności. Uzyskane efekty pozwalają stwierdzić, że skomplikowanie zadania oraz nałożenie kilku pojęć przyniosło bardzo dobre, dostosowane do współczesnych wymagań efekty dydaktyczne.

EN

Teaching the fundamentals of architectural design and familiarising students with basic compositional concepts can be based on creating complex systems from the beginning. In the 2019/2020 academic year, the entry project carried out by first-year students worked simultaneously with the concepts of rhythm, dominance, angularity and fluidity. The results obtained suggest that the complexity of the task and the superimposition of several concepts have led to very good didactic results that meet today's requirements.

5

Teoria kompozycji w architekturze - aspekty edukacyjne

Jastrząb Tomasz

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2021

|

Z. 4

55--69

PL

Edukacja w zakresie kompozycji to z jednej strony możliwość poznania założeń teoretycznych, analiza reguł i zasad wykorzystywanych w dawnej oraz współczesnej architekturze. To znajomość rozwiązań formalnych i przestrzennych charakterystycznych dla różnych konwencji, kierunków czy stylów. Z drugiej strony to proces specyficznego uwrażliwienia na kwestie dotyczące estetyki, harmonii czy proporcji. To próba obudzenia tkwiących w nas talentów, predyspozycji i możliwości - odkrywania potencjału, o którym nie wiemy i którego nie wykorzystujemy. To łączenie działań racjonalnych z intuicyjnymi. To zdobywanie wiedzy, a jednocześnie poznawanie samych siebie.

EN

On the one hand, education in composition is an opportunity to learn theoretical assumptions, and to analyze the rules and principles used in ancient and contemporary architecture. It is knowledge of formal and spatial solutions characteristic of various conventions, directions or styles. On the other hand, it is a process of specific sensitivity to issues related to aesthetics, harmony or proportion. It is an attempt to awaken our talents, predispositions and possibilities - discovering the potential that we do not know and do not use. It is combining rational and intuitive action. It is learning and getting to know yourself at the same time.

6

Prolegomena do żywej architektury

Dal Fabbro Armando

Pretekst

|

2019

|

Nr 9

16--22

PL

Czy racjonalność i intuicję można uznać za dwie strony tej samej monety? Jeśli współistnieją one w procesie projektowania, do czego się odnoszą się i czym wyróżniają? Jakiego rodzaju związek można ustalić między akcją wstępną pracy a jej faktycznym uruchomieniem, zgodnie z procedurami i technikami, które są spójne i konieczne dla jej konstrukcji? Wartość projektu architektonicznego przejawia się w ciągłym poszukiwaniu ekspresji sztuki, nawet jeśli, jak wiemy, architektura pełni także funkcje społeczne i obywatelskie. Uniwersalne znaczenia i kontekst odniesienia kulturowego, które zawsze były dziedzictwem projektu architektonicznego, coraz częściej przybierają wartość drugorzędną. Wydaje się, że problemy i koncepcje, takie jak: tradycja, pamięć, nowoczesność, inwencja i lokalizacja, utraciły jakiekolwiek prerogatywy badawcze kosztem znaczenia i zastosowania przypisywanego kompozycji architektonicznej i urbanistycznej w ogólnym procesie projektowania.

EN

Can rational and intuitive be considered two sides of the same coin? If they coexist in the design process, what do they refer to and what do they stand out for? What kind of relationship can be established between the act of prefiguring the work and of putting it into operation according to procedures and techniques that are coherent and necessary for its construction? The value of an architectural project is shown by its being a continuous search for the expression of art, even if, as we know, architecture also has a social function and plays a civil role. The universal meanings and the cultural reference context, which have always been the heritage of the architectural project, are increasingly taking on a secondary value. Issues and concepts such as tradition, memory, modernity, invention, and location seem to have lost any research prerogative at the expense of the meaning and use attributed to the architectural and urban composition in the overall design process.

7

Mural jako forma plastyczna w przestrzeni architektonicznej i urbanistycznej Meksyku

Maluga Leszek

Architectus

|

2019

|

Nr 3 (59)

41--56

PL

Celem opracowania jest ukazanie roli murali w modyfikowaniu przestrzeni architektonicznej i urbanistycznej – modyfikowaniu pożądanym z punktu widzenia jakości kompozycyjno-plastycznej i estetycznej struktur przestrzennych. Uczyniono to na podstawie wybranych przykładów meksykańskich. W Meksyku mural ma tradycję sięgającą czasów sprzed podboju hiszpańskiego. Był obecny w architekturze okresu kolonialnego. W XX w. stał się dominującą dziedziną sztuk plastycznych silnie związaną z architekturą i przestrzenią miejską, a jednocześnie zaangażowaną w przemiany społeczne w kraju. Analiza przykładów z różnych okresów historycznych, ze szczególnym naciskiem na współczesne realizacje, pozwoliła ukazać relacje kompozycyjne i przestrzenne, które dotyczą takich zagadnień, jak geometria ściany, relacje muralu względem kontekstu przestrzennego (lokalizacja i skala przestrzenna), struktura kompozycyjna muralu, iluzja przestrzeni w obrazie oraz kompozycja barwna muralu. Zwrócono również uwagę na warstwę narracyjną muralu, która często ma istotny wpływ na decyzje dotyczące formy plastycznej obrazów. Wyniki badania pozwalają stwierdzić, że ten typ utworu malarskiego był od najdawniejszych czasów świadomie wykorzystywany do kreowania przestrzeni architektonicznej i urbanistycznej. Potwierdzają również tezę mówiącą o tym, że jakości plastyczne i estetyczne obrazów wpływają na relacje kompozycyjne i estetyczne w określonej sytuacji przestrzennej.

EN

The aim of the study is to show, on the basis of analyzes carried out, selected examples of Mexican murals and the role of this painting form in modifying architectural and urban space – modifying the compositional and visual and aesthetic spatial structures desirable from the point of view of quality. In Mexico, a mural has a tradition dating back to the times before the Spanish conquest. It was present in the architecture of the colonial period. In the 20th century, it became the dominant field of visual arts strongly associated with architecture and urban space, and at the same time involved in social changes in the country. The analysis of examples from various historical periods, with particular emphasis on contemporary realizations, allowed us to show compositional and spatial relations that refer to issues such as wall geometry, mural relation to spatial context (location and spatial scale), composition structure of the mural, illusion of space in the image, and colour composition of the mural. Attention was also paid to the narrative layer of murals, which often has a significant impact on the decisions regarding the visual form of the paintings. In the light of the research we can conclude that this type of painting work has been consciously used for the creation of architectural and urban space since the earliest times. Numerous studies also confirm the aforementioned thesis that the visual and aesthetic quality of the paintings affect the compositional and aesthetic relationships in a specific spatial situation.

8

Geumgang Nature Art Biennale 2017-2018 – studium przypadku

Wesołowski Piotr

Architectus

|

2019

|

Nr 3 (59)

113--126

PL

W artykule omówiono wystawę prac plastycznych zrealizowanych bądź opublikowanych w ramach biennale sztuki przyrody Geumgang Nature Art Biennale w latach 2017–2018 w Gongju (Korea Płd.). Celem opracowania jest zaprezentowanie wyników analizy form przestrzennych z pogranicza kreacji artystycznej i architektonicznej. Autor, który sam brał udział w tej wystawie, wyszedł z założenia, że taka analiza projektów i realizacji pozwoli ukazać możliwość twórczej konfrontacji różnych postaw artystów wobec problemu obecności człowieka w naturalnym środowisku. Przed architektami i artystami postawiono zadanie stworzenia schronienia-szałasu w środowisku przyrodniczym (las). Temat stał się pretekstem do poszukiwania formalnej, artystycznej i estetycznej odpowiedzi na pytanie o współczesne relacje człowieka i przyrody w kontekście rozwijającego się nurtu ekoestetyki. Analiza objęła 147 projektów oraz 11 zrealizowanych prac. Za materiał badawczy posłużyła dokumentacja fotograficzna oraz obszerny katalog. Badania metodą porównawczą dotyczyły formy, funkcji, konstrukcji oraz symboliki zawartej w zaproponowanych obiektach. Analiza ukazała przede wszystkim szerokie spektrum kształtów szałasów – od form abstrakcyjnych po biomorficzne, zoomorficzne, a nawet antropomorficzne – wpisanych w naturalne środowisko. Zdecydowana większość autorów zaproponowała naturalne i biodegradowalne tworzywa. Tym samym takie obiekty o założonej ograniczonej trwałości weszły w obszar sztuki efemerycznej. W podsumowaniu artykułu zostały sformułowane wnioski mówiące o twórczym przenikaniu się idei artystycznych i architektonicznych w eksperymentalnej formule biennale. Podkreślono również fakt podejmowania przez twórców w artystycznej konfrontacji ważnych współczesnych problemów dotyczących stanu naturalnego środowiska i obecności w nim człowieka.

EN

In the article the exhibition of works of art realized or publish in the biennale of the art of nature Geumgang Nature Art Biennale in the years 2017–2018 in Gongju (South Korea) have been discussed. The aim of this work is the presentation of the results of the analysis of spatial forms on the border line of artistic and architectonic creation. The author, who took part in this exhibition assumed that such an analysis of projects and realization will allow presenting the possibility of creative confrontation of various attitudes of artists towards the problem of the presence of man in the natural environment. The task of creating a shelter-hut in the natural environment (forest) was set before the artists. The topic became an excuse for searching for a formal, artistic and aesthetic answer to the question about contemporary human and nature relations in the context of the developing trend of eco-aesthetics. The analysis of 147 submitted projects and 11 works that were completed in the 1st stage of the biennale concerned the form, function and symbolism contained in the proposed objects. The research material was composed of photographic documentation and comprehensive catalogue. What draws attention above all is the wide spectrum of shapes of shelters – from abstract forms to biomorphic, zoomorphic and even anthropomorphic ones being part of the natural environment. In the project descriptions artists declared simple functions – from the role of shelter protecting from atmospheric influences, through observatories, to places for meditation. Some artists emphasized the possible role of the shelter as a refuge for forest fauna as well. The vast majority of authors proposed natural and biodegradable materials. Thus, such objects with assumed limited durability have entered the field of ephemeral art. In the summing up part of the article, conclusions have been formulated regarding both the creative permeation of artistic and architectural ideas in such an experimental form, as well as the undertaking of important contemporary problems in the artistic confrontation, regarding the state of the natural environment and the presence of man in it.

9

Poetyka betonu – architektura Wyższego Seminarium Duchownego Zgromadzenia Księży Zmartwychwstańców w Krakowie

Gała-Walczowska M.

Pretekst

|

2018

|

Nr 8

61--69

PL

Ekspresyjna, a zarazem przepełniona treścią architektura Wyższego Seminarium Duchownego Zgromadzenia Księży Zmartwychwstańców, wzniesionego w latach 1985-1993 w Krakowie przy ul. Pawlickiego 1, według projektu Dariusza Kozłowskiego, Wacława Stefańskiego i Marii Misiągiewicz inspirowała refleksję na temat transmutacji betonu – kreowania formy, roli kompozycji architektonicznej i wątków znaczeniowych architektury doby postfunkcjonalistycznej.

EN

Expressive and in the same time full of content architecture of The Higher Theological Seminary of the Congregation of Resurrection, built in 1985-1993 in Cracow in Pawlickiego1 street, according to a design of Dariusz Kozłowski, Wacław Stefański and Maria Misiągiewicz inspired reflection on transmutation of concrete – creation of forms, importance of architectural composition and plots of significance in post functional architecture.

10

Architektura i jej nauczanie

Monestiroli A.

Pretekst

|

2018

|

Nr 8

26--31

PL

Architektura nie może być jedynie odpowiedzią na jednostkowe zamówienie. Podobnie jak sztuka w ogóle, architektura winna stawiać pytania i jednocześnie formułować odpowiedzi. Jest jej potrzebna wolność, która nie oznacza oderwania od rzeczywistości, ale wolność pozwalająca poznawać rzeczywistość, w którą architektura jest wkomponowywana… by budować nową rzeczywistość, zdolną interpretować wartości i dążenia naszych czasów. Ostatecznym celem architektury jest „dotknąć serca”. Ale co nas porusza w formach architektonicznych, jeśli nie identyfikacja ich znaczenia? Relacja pomiędzy formą i znaczeniem winna być ustanawiana za każdym razem na nowo, z pełną świadomością tradycji, a jednocześnie swobodą myśli, pozwalającą wyjść poza wcześniej ustanowione relacje. Architektura nie jest zbyteczna, jak wielu uważa, ale niezbędna dla dobra nas wszystkich.

EN

Architecture cannot be the response to a particular demand. Like art in general, architecture has to ask the questions and formulate their answers at the same time. This is its necessary freedom, which does not mean detachment from reality but simply the freedom to know the reality in which it is inserted... to construct a new reality that knows how to interpret the values and aspirations of our time. The ultimate goal of architecture is to “touch the heart. ”But what touches the heart in the forms of architecture, if not the recognition of their meaning? The relationship between form and meaning has to be established anew each time, in full awareness of the tradition, but with the freedom of thought that allows us to go beyond any pre-set relationship. Architecture is not superfluous, as many think, but necessary for the wellbeing of us all.

11

W stronę słońca. Uwagi o wpływie światła słonecznego na modernistyczne kompozycje w architekturze mieszkaniowej

Bizio K.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2017

|

nr 18

106--116

PL

Tematem artykułu jest analiza wybranych modernistycznych przykładów kompozycji architektury mieszkaniowej, w których dostrzec można wpływy i inspiracje wynikające z chęci wykorzystania sposobów operowania światła słonecznego. Analizy przeprowadzono w odniesieniu do rozwiązań urbanistycznych oraz architektonicznych. Zapewnienie właściwych warunków doświetlenia światłem słonecznym, obok potrzeby stworzenia dogodnych warunków przewietrzania, dostępu do terenów rekreacyjnych i innych uwarunkowań higieniczno-sanitarnych, stały się w początkach XX w. jednym z fundamentów ruchu modernistycznego. W artykule omówiono – z perspektywy dostępu do światła słonecznego, kolejne formy rozwoju kompozycji urbanistycznej (nowy typ kwartału zwartego, kompozycje liniowe, układy wolno stojące i punktowe). W odniesieniu do rozwiązań architektonicznych omówiono rozbieżne (co do sposobu wykorzystania światła słonecznego) przykłady z północy Europy – gdzie zapotrzebowanie na nie jest szczególnie duże, oraz z południa Europy – gdzie architekci poszukiwali form pozwalających na częściowe zacienie. W końcowej części artykułu przeanalizowano współczesne tendencje występujące w architekturze nowego modernizmu, gdzie wykorzystanie światła słonecznego stanowi także inspirację w tworzeniu rozwiązań architektonicznych.

EN

The subject of this article is an analysis of selected examples of the modernist housing architecture, in which influences and inspirations resulting from the intention to incorporate the means of operating the sunlight can be observed. Analyses were performed with reference to urban and architectural solutions. Ensuring proper lighting conditions, in addition to the necessity of creating suitable ventilation conditions, the accessibility of recreational areas and other hygiene-sanitary conditions, has become one of the foundations of modernist movement at the beginning of 20th century. The article discusses the following forms of urban planning (new type of compact quarter, linear compositions, detached and tower block settings) - from the perspective of access to sunlight. According to the architectural solutions (depending on different approaches toward incorporating sunlight) the article discusses miscellaneous examples across Europe – north, where the demand for it is particularly high, and southern efforts nurturing partial shading in their designs. The final part of the article examines contemporary trends in the architecture of modernism, where the use of sunlight is also an inspiration for architectural solutions.

12

Światło naturalne we współczesnej wielorodzinnej architekturze mieszkaniowej koncepcje i realizacje

Piątek T.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2017

|

nr 20

121--129

PL

Tematem niniejszego artykułu jest zestawienie rozwiązań projektowych, które wpływają do poprawę dostępności światła naturalnego w wielorodzinnej architekturze mieszkaniowej. Nie trzeba tłumaczyć jak ważna jest ekspozycja naturalnego światła i jaką rolę pełni światło słoneczne w kontekście zdrowia i samopoczucia człowieka. Rola światła naturalnego jest szczególnie istotna w przestrzeni służącej odpoczynkowi. Jedną z podstawowych cech architektury mieszkaniowej jest funkcja rekreacyjna i to w ramach tej przestrzeni człowiek ma okazję zregenerować siły. Autor porusza kwestie związane z zapewnieniem komfortowego nasłonecznienia w pokojach dziennych oraz nocnych jak również odpowiednie usytuowanie części półprywatnych, takich jak balkony, loggie i tarasy, na przykładzie zrealizowanych obiektów we Wrocławiu, Warszawie oraz w oparciu o projekt koncepcyjny osiedla przyszłości dla generacji Y „Divercity Apartment” zlokalizowanego w Poznaniu.

EN

The subject of current article is comparison of design solutions which influence on the improvement of natural light accessibility in the multi-storey residential dwelling. The exposition to the natural light as well as the role of sunlight in the context of health and human mood do not have to be explained. The role of natural light is particularly significant in the leisure area. One of the basic features of residential architecture is the recreational function and an opportunity for a person to regenerate in this area. The author raises the subjects connected with guaranteeing the comfortable insolation in living and night zones as well as the appropriate location of half-private spaces such as balconies, loggias and terraces based on the example of objects accomplished in Wroclaw, Warsaw and the conceptual project of future residential area for Y generation, “Divercity Apartment”, located in Poznan.

13

Rola światła w architekturze na przykładzie ikonicznych obiektów kultury. Wybrane przykłady

Gyurkovich M.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2017

|

nr 18

95--105

PL

Światło, to naturalne, jak i to sztuczne jest niezbywalnym tworzywem architektury, na równi z drewnem, kamieniem, betonem, cegłą, stalą i szkłem. Tak było od zarania ludzkości, tak jest i obecnie, nawet w czasach prymatu technologii nad tym, co Rasmussen nazywał „odczuwaniem architektury”. W obiektach mieszkalnych, biurowych, czy przemysłowych światło spełnia przede wszystkim rolę utylitarną. Jego dostęp do poszczególnych pomieszczeń określony jest dokładnymi przepisami, które mówią także o wartościach światła sztucznego potrzebnego do oświetlenia każdego m2 powierzchni, w zależności od funkcji. Monumentalne, czy kameralne, budowle sakralne oraz te poświęcone kulturze są szczególnym polem do eksperymentowania ze światłem. Pomaga ono budować emocje, konieczne do właściwego odbioru dzieła architektonicznego. Wydobywa kształty, podkreśla kolory i właściwości materiału. Artykuł będzie poświęcony roli światła w budowaniu formy architektonicznej na przykładzie ikonicznych obiektów kultury, z uwzględnieniem przykładów polskich.

EN

Light, the natural as well as the artificial one, is an indispensable architectural material, the importance of which is equal to that of wood, stone, concrete, brick, steel, and glass. It has been so since the birth of humanity, it is so today, even in the times when technology dominates what Rasmussen called ‘experiencing architecture’. In residential, office or industrial buildings, light fulfils most of all a utilitarian role. Its access to individual rooms is governed by detailed regulations, which also provide for values of artificial light necessary to illuminate each square metre of the floor area, depending on the function. Monumental or more private, sacral buildings and cultural facilities, are a special field for experimenting with light. It helps to build emotions, necessary to perceive a work of architecture in an appropriate way. It brings out shapes, emphasises colours and properties of materials. The paper is devoted to the role of light in the process of building of an architectural form of iconic cultural facilities, taking into account Polish examples.

14

Eksperymenty ze światłem dziennym. Efekty świetlne w kompozycji architektonicznej

Haupt P.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2017

|

nr 20

95--104

PL

Wielokrotnie powtarzana za Le Corbusierem definicja architektury brzmi „Architektura to przemyślana, bezbłędna, wspaniała gra brył w świetle”. Dla pełnego zrozumienia jej warto przytoczyć inne jego słowa: „Światło stwarza atmosferę, światło pozwala nam czuć przestrzeń, światło jest wyrazem struktury”. Podobnie przedstawia naturę idei światła Juhani Palasmaa, który kieruje uwagę na wielozmysłowy odbiór architektury. Z kolei Peter Zumthor kontynuując ideę synestezji w postrzeganiu dzieł architektonicznych – światło, zmienność jego natężenia i barwy uznaje, jako element zapisu formy architektonicznej w pamięci odbiorcy. Tadao Ando pisze, że takie elementy jak światło czy wiatr mają sens tylko, jeśli za pomocą architektury wydzielimy je ze świata zewnętrznego. Na podstawie tych poglądów oraz obserwacji antropogenicznej przestrzeni można uznać kompozycyjną rolę światła za równie podstawową, co tę funkcjonalną podkreślaną m.in. przez twórców szkoły Bauhausu dążących do efektu obfitego, naturalnego światła w pomieszczeniach. Santiago Calatrava zapytany o jego rolę odpowiada: „Światło – wykorzystuję je w moich budynkach dla komfortu”. Obserwując jednak efekty światłocienia ażurowych sklepień kompleksu w Walencji, czy też lizbońskiej stacji Oriente trudno nie dostrzec w nich podstawowego zamiaru kompozycyjnego. W artykule, na tle teoretycznych rozważań twórców architektury ubiegłego i obecnego stulecia przedstawiono współczesne realizacje, w których przewodnim motywem kompozycyjnym były efekty wykorzystujące światło dzienne – przenikanie, rozpraszanie, odbicia, światłocień dla zbudowania niecodziennego nastroju bryły i jej wnętrza.

EN

The definition of architecture often repeated after Le Corbusier states that “Architecture is the learned game, correct and magnificent, of forms assembled in light”. To fully understand it we should quote his other statement: “Light creates ambience and feel of a place, as well as the expression of a structure”. Juhani Palasmaa, who points our attention to the multisensory reception of architecture, presents the nature of the idea of light in a similar manner. Peter Zumthor, on the other hand, continuing the idea of synaesthesia in the perception of works of architecture - the light, the changes of its intensity and colour - regards it as an element of recording an architectural form in the memory of the viewer. Tadao Ando wrote that such elements like light or wind make sense only when we set them apart from the external world using architecture. Based on these views and the observation of the anthropogenic space, we can acknowledge the compositional role of light as equally fundamental as its functional one, underlined, among others, by the founders of the Bauhaus school, who strived to obtain an effect of rich, natural light within a room. Santiago Calatrava, when asked about its role, answered “Light. I make it in my buildings for comfort”. However, when observing the effects of light and shadow produced by the openwork vaults of the complex in Valencia or the Oriente station in Lisbon, one would be hard pressed not to notice a fundamental compositional intent within them. The paper will present modern built projects whose main compositional motifs revolve around effects that utilise daylight – translucence, diffusion, reflection, as well as light and shadow effects - in order to establish an extraordinary mood of a form and its interior, against a backdrop of the theoretical thoughts of the practitioners of architecture of the current and past century

15

Aktywne elewacje jako element wpływający na rozwiązania funkcjonalne i formalne w architekturze współczesnej (wybrane zagadnienia)

Bizio K.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2017

|

nr 19

129--139

PL

Tematem artykułu jest próba refleksji nad rozwiązaniami stosowanymi we współczesnej architekturze w zakresie aktywnych elewacji i ich konsekwencji dla formy i funkcji obiektu. W perspektywie historycznej przenalizowano proces zmian znaczenia elewacji w architekturze okresu modernizmu, postmodernizmu, oraz rozwiązaniach najnowszych. W artykule omówiono wybrane przykłady związane z zastosowaniem fasad kurtynowych i ścian dwupowłokowych, ornamentyką na elewacjach szklonych, dozowaniem dostępu światła naturalnego, powłokami i membranami, interaktywnymi iluminacjami i multimediami, łączeniem elewacji interaktywnych z zielenią. W końcowej części podsumowano przeprowadzone rozważania.

EN

The subject of this article is an attempt to reflect upon active elevations’ solutions used in modern architecture and the consequences for form and function of a building. The process of changing the importance in modern, postmodern and contemporary architecture was analysed in historical perspective. In this article the author elaborates chosen examples that are connected with using solutions such as curtain- and two–layered walls, glass elevations’ ornamentation, controlled access to daylight, tensile structures and membranes, interactive illuminations and their connection with vegetation. The last segment contains the summarized reflection on this matter.

16

Poszukiwania ideału : powinowactwa i różnice w architekturze Willi Palladia i Le Corbusiera

Gała-Walczowska M.

Pretekst

|

2017

|

Nr 7

90--95

PL

Odwieczne dążenie do doskonałości w architekturze miało związek z poszukiwaniami ideału formy i kompozycji architektonicznej, w relacji do miejsca i wymogów stawianych przez użyteczność. Reprezentacyjny, a zarazem elitarny charakter architektury willowej był owocem talentu, wysiłku i kunsztu twórcy, stosownie do prestiżu i pozycji społecznej zleceniodawcy. Na przestrzeni wieków, w dobie nowoczesnej i współcześnie, architekci kreowali ponadczasową jakość i wartość budowli przez nadawanie znaczeń i symbolikę: postumentu, wejścia, dachu, okna, loggii … W tym świetle można spojrzeć na architekturę najsłynniejszych willi Andrea Palladio i Le Corbusiera – analizując analogie i różnice pomiędzy architekturą Willi Stein i Willi Foscari, Willi Savoy i La Rotondy. Powinowactwa kształtu i proporcji ideowych brył, akcentowania piano nobile, loggii oraz tarasów, ścierają się z różnicami w kompozycji elewacji, w założeniach funkcjonalnych i rozkładzie planów, a także sposobie kształtowania dachów.

EN

The eternal pursuit of perfection in architecture has always been connected with the search for the ideal architectural form and composition, in a relation to location and the requirements of utility. Representative and, at the same time, exclusive character of residential architecture has been a result of a talent, an effort and craftsmanship of a creator, according to the prestige and social standing of a client. Over the centuries and in the modern and contemporary times, architects have been creating timeless quality and value of a building, by giving meaning and use of symbolism: of a pedestal, an entrance, a roof, a loggia… In this light, one can take a look at the architecture of the most famous villas of Andrea Palladio and Le Corbusier – analysing the similarities and differences between the architecture of Villa Stein and Villa Foscari, Villa Savoy and La Rotonda. The affinities of shapes and ideal proportions of solids, emphasising piano nobile, loggias and terraces, clash with differences in the composition of elevations, in the functional composition and in arrangements of plans, as well as in methods of roof forming.

17

Szkoła nauczania projektowania architektoniczno-urbanistycznego. Kompozycja przestrzenna jednorodzinnych domów wolnostojących

Seruga W., Kulczycka I.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2015

|

nr 15

186--258

PL

Artykuł prezentuje szkołę nauczania projektowania architektoniczno-urbanistycznego autora opartą na nierozłącznym traktowaniu architektury i urbanistyki oraz na silnych związkach teorii architektury z praktyką projektowo-realizacyjną realizowaną w Katedrze Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, która sięga początku lat dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku. Artykuł dotyczy także zagadnień związanych z kompozycją przestrzenną jednorodzinnych domów wolnostojących. W kształtowaniu funkcjonalno-przestrzennym zrównoważonych jednorodzinnych zespołów mieszkaniowych stosunek do natury stanowi podstawowe kryterium wpływające na kompozycję przestrzenną oraz piękno architektury. Artykuł prezentuje dwadzieścia jeden studenckich projektów jednorodzinnych domów wolnostojących. Zdaniem autora pokazują one różnorodne i indywidualne kreacje oraz wizje rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych domów w nawiązaniu do krajobrazowego kontekstu, a także poszukiwania współczesnych form architektonicznych oraz rozwiązań funkcjonalnych domów spełniających indywidualne potrzeby człowieka drugiej dekady dwudziestego pierwszego wieku. Udowadniają tym samym ważną rolę kompozycji przestrzennej architektonicznej i urbanistycznej oraz piękna w kształtowaniu przestrzeni mieszkaniowych w zróżnicowanych warunkach lokalizacyjnych i otoczeniu.

EN

The article presents the Author’s school of teaching architectural and urban design, based on the inseparable approach towards architecture and urban planning and on strong relations between the theory of architecture and the designing and implementation practice, taught in the Chair of Housing Environment of the Faculty of Architecture, Cracow University of Technology, which reaches back to the early 1990s. The article also focuses on issues connected with the spatial composition of one-family detached houses. In the functional and spatial shaping of sustainable one-family residential complexes the relation towards nature constitutes a fundamental criterion influencing the spatial composition and the beauty of architecture. The article presents twenty-one students' designs of one-family detached houses. According to the Author, they demonstrate diversified and individual creations and visions of functional and spatial solutions of houses, with reference to the landscape context, as well as they manifest the search of contemporary architectural forms and functional solutions of houses that fulfil individual needs of man of the second decade of the 21st century. In doing so, they prove an important role of architectural and urban spatial composition and beauty in shaping residential spaces in diversified locations and conditions of the surrounding area.

18

Kompozycja w małych zespołach mieszkaniowych

Seruga W.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2015

|

nr 14

196--240

PL

Artykuł dotyczy zagadnień związanych z kształtowaniem miejskich przestrzeni z punktu widzenia kompozycji i piękna w małych zespołach mieszkaniowych. Autor przedstawia założenia ideowe związane z kształtowaniem funkcjonalno-przestrzennym zrównoważonych zespołów mieszkaniowych, wśród których stosunek do natury stanowi podstawowe kryterium wpływające na kompozycję przestrzenną oraz piękno architektury. Przedstawia również aspekty, które zmieniają podejście do współczesnego oblicza i kompozycji miasta zakładając dominującą rolę środowiska przyrodniczego w kształtowaniu struktur miejskich. Artykuł prezentuje dwanaście nagrodzonych projektów architektoniczno-urbanistycznych studentów II roku wykonanych w roku akademickim 2014/2015w Katedrze Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej. W zakresie aspektów związanych z estetyką oraz kompozycją pojawiły się tendencje zmierzające do komponowania miejskich przestrzeni w ludzkiej skali z zachowaniem optymalnych wielkości powierzchni terenów biologicznie czynnych pozostających w silnych związkach z przyrodniczym otoczeniem. Zdaniem autora w związku ze znacznymi zagrożeniami globu ziemskiego m.in. spowodowanymi zmianami klimatycznymi, gwałtownym przyrostem demograficznym i znaczącą urbanizacją nastąpi w kształtowaniu funkcjonalno-przestrzennym oraz komponowaniu miejskich przestrzeni powrót do idei miasta ogrodu pozostającego w harmonii oraz symbiozie z otaczającą przyrodą. Miasta przyszłości przekształcą się w ogrody i staną się samowystarczalne energetycznie.

EN

The article focuses on issues relating to the process of shaping urban spaces from the point of view of composition and beauty in small residential developments. The Author presents the conceptual assumptions connected with functional and spatial shaping of sustainable residential complexes, among which the attitude towards nature constitutes the fundamental criterion influencing the spatial composition and the beauty of architecture. The Author also presents aspects which change the attitude towards the contemporary appearance and composition of a city, assuming a dominating role of the natural environment in shaping urban structures. The article presents twelve awarded architectural and urban designs by students of the 2nd year, prepared in the academic year 2014/2015 in the Chair of Housing Environment, Faculty of Architecture, Cracow University of Technology. In the field of aspects relating to the aesthetics and composition, there appeared tendencies aiming at composing urban spaces in a human scale, maintaining optimal sizes of surfaces of biologically active areas, remaining in close relations with the natural surroundings. In the Author’s opinion, due to the considerable threats for the planet caused by e.g. climatic changes, rapid natural increase and significant urbanization, in the functional and spatial shaping process and in composing urban spaces there will be a return to the idea of a garden city, in harmony and symbiosis with the nature surrounding it. The cities of the future will transform into gardens and will become self-sufficient in terms of energy.

19

Features of architecture of ukraine in 1920-30's on examples of Kyiv and Kharkiv

Abyzov V., Markovskyi A.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2015

|

nr 14

94--105

EN

Basic features and tendencies, inherent to the transition from a Constructivism style to Stalin Neoclassicism style (to Empire style) in architecture of Ukraine on the example of her the two capitals – Kharkiv (1919–1934) and Kyiv (since 1934) outlined in the article. It is reviewed originality and exceptional nature of evolution of architecture and spatial composition of prominent urban objects of these places in the World and Soviet architectural and artistic context of the Interwar Years. Particular attention paid to the competitive projects on development of governmental capital areas of Kharkiv and Kyiv.

20

Odkrywanie pretekstu - odkrywanie architektury

Charciarek M.

Pretekst

|

2015

|

Nr 5

103--106