Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Aplikacje projektowe w świetle badań dotyczących posoborowej architektury sakralnej w Poznaniu

Bonenberg Agata, Skórzewski Wojciech

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 8

89--106

PL

W artykule poruszono tematykę architektury sakralnej kościołów zbudowanych w Poznaniu po soborze watykańskim II. Praca stanowi rozszerzenie badań przedstawionych w pracy doktorskiej dr. inż. arch. Wojciecha Skórzewskiego napisanej pod kierunkiem prof. dr hab. inż. arch. Agaty Bonenberg. Polegały one na ocenie realizacji zaleceń posoborowych oraz jakości architektury w kilku aspektach, takich jak: rozpoznawalność funkcji sakralnej, relacja z otoczeniem, rola kościoła jako dominanty architektonicznej, symbolika, wspólnotowość i nastrój skupienia. Na podstawie wyników sformułowano wnioski stanowiące wytyczne projektowe dla przyszłych realizacji.

EN

The paper brings up the subject of sacred architecture of churches built in Poznań after the Second Vatican Council and is an extension of the research presented in the doctoral thesis of PhD Eng. Arch. Wojciech Skórzewski under the supervision of Prof. Hab. Doc. Eng. Arch. Agata Bonenberg. The research was focused on the assessment of the implementation of the post-conciliar recommendations and the quality of architecture in several aspects, such as: recognition of the sacred function, relationship with surroundings, the significance of the church as a landmark, symbolism, sense of community and the mood of concentration. The conclusions based on the research results can be seen as design guidelines for future undertakings.

2

Functional organization of architectural improvement of the territories of rural parish churches

Drugomilov Roman, Mažajskij Ûrij, Osina Natalʹâ

Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Budownictwo

|

2021

|

Z. 27 (177)

43-50

EN

The article presents the suggestions for the functional zoning of the architectural improvement of the territories of churches, dividing into two main zones: public and service, which, in turn, are proposed to be divided into more compact subzones. A specific set of elements of architectural improvement is also proposed to fill the functional zones and subzones. The specifics of the organization of places of historical burial places near churches and the specifics of the architectural improvement of places of worship located on the territories of former noble estates are also described.

PL

V statʹe predstavleny predloženiâ po funkcionalʹnomu zonirovaniû arhitekturnogo blagoustrojstva territorij hramov s razdeleniem na dve osnovnye zony: obŝestvennuû i služebnuû, kotorye, v svoû očeredʹ, predlagaetsâ razbivatʹ na bolee kompaktnye podzony. Takže predložen konkretnyj komplekt èlementov arhitekturnogo blagoustrojstva dlâ napolneniâ každoj funkcionalʹnoj zony i podzony, opisany osobennosti organizacji mest istoričeskih zahoronenij bliz hramov i blagoustrojstva kulʹtovyh mest, raspoložennyh na territoriâh byvših dvorânskih usadeb.

3

Ochrona pożarowa obiektów sakralnych

Złoto Marek

Promotor BHP

|

2021

|

nr 7-8

36--39

PL

Obiekt sakralny najczęściej kojarzy się z kościołem jako budowlą sakralną, czyli miejscem związanym z kultem religijnym. Jakie działania należy podjąć by ochronić przed zniszczeniem tak wiele ważnych dla Polaków obiektów?

4

Model gęsty od rzeźb i sztukaterii

Dudek Piotr

Geodeta : magazyn geoinformacyjny

|

2020

|

nr 11

28--31

5

Kultur Büro Elisabeth w Berlinie – kościoły do wynajęcia

Rusnak M. A.

Budownictwo i Architektura

|

2017

|

Vol. 16, nr 2

65--80

PL

Po II Wojnie Światowej w Berlinie, tak jak w całych Niemczech i Europie, postępowało zjawisko laicyzacji społeczeństwa. W wielu miejscach skala zeświecczenia skutkowała koniecznością poszukiwania nie tylko rozwiązań w celu ratowania kurczących się budżetów wspólnot religijnych, ale także sposobów na pożyteczne i atrakcyjne ożywienie coraz rzadziej wykorzystywanych obiektów będących w posiadaniu Kościoła. Opuszczone świątynie oznaczały również fragmentaryczną utratę spójności miasta, częściowo utracone zostały bowiem niegdyś istotne związki społeczne podtrzymywane przez spotkania religijne. W Berlinie, a w szczególności w dzielnicy Mitte, problem ekonomicznej eksploatacji przestrzeni religijnych stopniowo zyskiwał na znaczeniu, a pomysły na rozwiązanie sytuacji ewoluowały przez niemal 50 lat. W wyniku stopniowych transformacji powstało Kultur Büro Elisabeth. Organizację powołano, aby ocalić światowej klasy zabytek architektury, autorstwa K.F. Schinkla, a także, by odtworzyć dawne relacje przestrzenne i społeczne. W efekcie prowadzonego przez wiele lat dialogu stworzono także warunki do wieloaspektowej rewitalizacji wszystkich ewangelickich obiektów religijnych w tej części miasta oraz kreowania współczesnych wartości kulturowych dzięki, którym wskrzeszane lub reinterpretowane są ich cechy. Co istotne, organizacja od 2014 roku funkcjonuje bez dotacji – oznacza to, że wypracowano tam model postępowania, który jest satysfakcjonujący także pod względem ekonomicznym. Z tego powodu należałoby dobrze poznać ten mechanizm i zastanowić się nad możliwością jego adaptacji na gruncie Polskim.

EN

After the end of World War II, Berlin – just like other parts of Germany and Europe – witnessed the phenomenon of growing secularization of society. In many regions the extent of this trend resulted in a dire need of ideas that would not only solve the problem of the shrinking budgets of religious communities, but also revive those buildings in possession of the Church that had become less and less often used. Forsaken temples equaled a decline in the town’s coherence, since a part of what had been lost were the once significant social bonds that religious meetings had long helped keep alive. In Berlin, and in the Mitte district in particular, the issue of economic exploitation of religious objects gradually gained importance and the various ideas of what use to make of those buildings evolved over the course of nearly 50 years. Kultur Büro Elisabeth was formed in 2014 as a result of many transformations. It has been brought to life not only to save the world-class historical monument by K.F.Schinkel but also to restore past spatial and social relations. A dialogue that had carried out for years between the religious authorities, various experts, entrepreneurs and simple city dwellers made it possible to begin a multifaceted process thanks to which all the buildings of the Protestant Church in that part of Berlin are now given a new life – in terms of both their looks and use. Moreover, the buildings take part in creating modern cultural values, which contributes to the revival and/or reinterpretation of their past character. What is important, Kultur Büro Elisabeth has operated as a non-profit institution without funding from the authorities since 2014. This suggests that a model of operation has been worked out that is satisfactory from the economic perspective, too. Therefore it appears beneficial to take a closer look at the mechanism applied in Berlin and consider its possible adaptation in Poland.

6

Architektura sakralna Opola w okresie dwudziestolecia międzywojennego

Przesmycka Elżbieta, Kania Joanna, Jabłoński Wojciech

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2016

|

T. 12, nr 4

51--61

PL

Z powodu dynamicznego wzrostu ludności miasta niezbędne okazało się wybudowanie nowych osiedli mieszkaniowych i towarzyszących im obiektów użyteczności publicznej. Do XX wieku na terenie Opola znajdowało się jedynie pięć świątyń katolickich, które nie były w stanie pomieścić powiększającej się ilości wiernych. W związku z tym w okresie dwudzie - stolecia międzywojennego na terenie Opola wybudowano cztery kościoły. W poniższym artykule przedstawiono rozwiązania przestrzenne kościołów pw. św. Piotra i Pawła, pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, św. Józefa oraz św. Michała Archanioła.

EN

Due to the dynamic growth of the population of the city, it was necessary to build new housing estates and as - sociated public facilities. Up to the 20th century there were only five Catholic churches in Opole, which were unable to host the growing number of people. Accordingly there were built four churches in Opole during the interwar period. The following article presents spatial solutions of St. Peter and Paul, Sacred Heart of Jesus, St. Joseph and St. Archangel Michael churches

7

Zależności pomiędzy nauką i praktyką architektoniczną na przykładzie rozwoju teorii adaptacji kościołów w Niemczech

Wojtuszek M.

Zeszyty Naukowe. Architektura / Politechnika Śląska

|

2014

|

z. 54

173--180

PL

Artykuł dotyczy zmian sposobu użytkowania kościołów, określanych dalej jako adaptacje. Zawiera analizę procesu rozwoju naukowych podstaw adaptacji kościołów w Niemczech. Określa metody, które doprowadziły do przełomowych osiągnięć naukowych w tej dyscyplinie. Na przykładzie rozwoju teorii adaptacji kościołów w Niemczech wykazuje także istnienie wielu powiązań pomiędzy rozwojem nauki a praktyką architektoniczną. Powiązania te zachodzą wielokierunkowo i dzięki różnym procesom umożliwiają przepływ i przetwarzanie informacji. Powstaje w ten sposób złożona sieć wymiany wiedzy. W niniejszym artykule szczególny nacisk położono na wpływ praktyki architektonicznej na rozwój teorii naukowych w dziedzinie adaptacji funkcjonalnej.

EN

The article refers to modifications of way of use of churches, what is further called as an adaptation. It contains the analysis of the development process of scientific basis of church adaptation. It focuses on methods which led to crucial achievements in this discipline. The example of church adaptation in Germany proves also an existence of a number of connections between science and architectural practice. These connections are multidirectional and thanks to various processes enable flowing and processing of knowledge. As a result arises a complex net of knowledge exchange. The article is focused especially on influence of architectural practice on development of scientific theories in the field of buildings re-use.

8

Termomodernizacja zabytkowych kościołów

Piotrowska-Woroniak J., Woroniak G.

Budownictwo i Inżynieria Środowiska

|

2014

|

Vol. 5, no. 1

23--29

PL

W czterech zabytkowych kościołach zlokalizowanych na terenie diecezji Drohiczyńskiej przeprowadzono termomodernizację. Przedstawiono roczne efekty energetyczne, jakie można uzyskać w wyniku zaproponowanych usprawnień oraz zaproponowany optymalny zakres przeprowadzenia prac termomodernizacyjnych w tych obiektach.

EN

The thermosmodernisation was carried out in four historic churches located in the area of the Drohiczyn Diocese. The annual energy effects that could be archived as a result of the proposed improvements were shown. Optimal range of thermomodernisation in these facilities was proposed.

9

Ocena stanu zawilgocenia i zasolenia polichromii brzeskich

Kubik J., Kucharczyk A., Hudziak H.

Roczniki Inżynierii Budowlanej

|

2013

|

z. 13

45--50

EN

In the paper the preliminary measurements of moisture and temperature in historic paintings in churches in Pogorzela and Strzelniki are presented.

10

Jarosław – ślady wielokulturowości. Cz. 1

Fitta A.

Przestrzeń i Forma

|

2013

|

nr 19

315--328

PL

Niniejszy artykuł ma na celu ukazanie wielokulturowego bogactwa Jarosławia, miasta położonego na skrzyżowaniu szlaków handlowych, związanego z trzema religiami: rzymskokatolicką, greckokatolicką oraz żydowską. Pozostałości po wielokulturowym dziedzictwie to liczne kościoły, cerkwie i synagogi, a także wpływ na krajobraz kulturowy miasta. Barwna i międzynarodowa przeszłość to wyraźny atut Jarosławia.

EN

The purpose of the article is to show the cultural diversity of Jaroslaw, a town situated at the crossing of trade routes and a meeting point of three religions, Roman-Catholic, Greco-Catholic and Jewish. The remnants of this diversity are numerous sanctuaries, Orthodox churches and synagogues, and an impact on the town's current cultural landscape. An international and colourful history is one of the town's strongest assets.

11

Sacrum i profanum w ogrodach przykościelnych

Trzaskowska E., Adamiec P.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2013

|

nr 22

129--141

PL

Zarówno świątynie jak i ogrody, były symbolicznym zapisem pierwotnych krajobrazów. Znaczenia sakralne w ogrodzie sygnalizowano poprzez wprowadzanie do nich symbolicznych elementów, jak i odpowiednio ukształtowaną strukturę. Zarówno materiał roślinny, jak i sposoby jego kształtowania nawiązywały do ogrodu rajskiego. Obecnie w świadomości wielu ludzi (niezależnie od religii) budowla kościoła i jego otoczenie jawi się, jako miejsce sacrum, miejsce szczególne pod względem formalnym, jak i metafizycznym, wydzielone od strefy profanum. O ile kościół, jako budowla architektoniczna jest identyfikowany w przestrzeni, dzięki umieszczonym symbolom religijnym, to wskazanie sacrum na terenie ogrodu kościelnego może sprawiać trudności. Na podstawie badań przeprowadzonych w Lublinie i okolicach, dokonano oceny zachowania aranżacji i zagrożeń dla sfery sacrum w ogrodach przykościelnych. Analizie poddano nasadzenia i ich symbolikę. Wskazano również jak przywrócić sferę sacrum na terenach przykościelnych.

EN

The temples and gardens were a symbolic record of the most original landscapes. Religious significance in the garden was indicated by introducing to them the specific symbolic elements as well as appropriately shaped structure. Plant material and its shape have suggested a God-Creator. Currently in the minds of many people(regardless of religion) the church building and its surroundings is seen as a sacred place, special place (in respect of formal and metaphysical) separate from the zone of the profane. While the church as an architectural structure is identified in space - thanks to religious placed symbols, its indication of the ecclesiastical boundaries of the garden can be difficult. The study was conducted in Lublin and the surrounding area. The aim of the study was analysis of contemporary trends in maintenance and arrangement of space around the church and church gardens, plantings and their symbolism. In this work was also indicated how to restore the sacred realm of the church areas.

12

Efekty energetyczne i ekologiczne termomodernizacji zabytkowego kościoła w Czerwonce Grochowskiej

Piotrowska-Woroniak J., Woroniak G.

Instal

|

2013

|

nr 3

19-22

PL

W artykule przedstawiono efekty energetyczne i ekologiczne, jakie można uzyskać przeprowadzając termomodernizację zabytkowego kościoła zlokalizowanego na terenie diecezji Drohiczyńskiej w miejscowości Czerwonka Grochowska wraz z modernizacją instalacji grzewczej i źródła ciepła, pokazując w ten sposób zasadność przeprowadzania tych czynności.

EN

The paper presents the energy and environmental effects that can be obtained by performing thermomodernization of the historic church in Czerwonka Grochowska located in the Drohiczyn diocese, with modernization of the heating system and heat source, thus showing the validity of carrying out these activities.

13

Kościoły Nowej Huty - konstrukcja a forma

Kurek J.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 2-A/1

325-335

PL

Powstawanie nowych kościołów w Nowej Hucie przypadło na okres od październikowej odwilży do schyłku PRL-u. Architekci niespodziewanie zyskali możność realizacji swoich koncepcji bez ideologicznej - socrealistycznej cenzury. Choć miało to być miasto bez Boga to jednak w latach 1967-2009 powstało w nim 10 nowych budynków sakralnych. W kościołach tych dominują konstrukcje przekryć na bazie żelbetu (ustroje płytowo-belkowe i ramowe), konstrukcje kratownicowe ze stali i drewna i ściany murowane (jedno- lub wielowarstwowe) oraz nowinki techniczno-materiałowe są tu wdrażane ostrożnie. Najbardziej śmiałym i innowacyjnym rozwiązaniem jest do dziś konstrukcja ścian i przekrycia kościoła w Bieńczycach. Konstrukcja ta, realizując śmiałą, plastyczną koncepcję formalną, łączy w sobie i rzeźbiarskość i logikę przyjętej koncepcji konstrukcyjnej.

EN

New churches in Nowa Huta were built during socialism in Poland. After Stalin's death, there was more freedom in designing and less ideological censorship for architects. Nowa Huta was founded as a town for workers, but without God. It was a socialistic idea for a perfect society. Despite this fact, between 1967 and 2009 ten new churches was built there. In these buildings roof constructions are usually made of reinforced concrete (beam-and-slab floor, framework) or truss structure (also space frame truss) made of steel or timber. Walls are often made of brick or other precast material (single or multi-layered). In these projects, there was rather no place for new technologies and experimental materials. The most interesting church in this group (in respect of construction) is church in Bieńczyce. Architects carried out a project of quite innovative construction of walls and roof. The idea combines artistic values with logic of construction.

14

Diagnostyka murów Kościoła Franciszkanów w Opolu

Kucharczyk A.

Roczniki Inżynierii Budowlanej

|

2009

|

z. 9

55--58

EN

This article presents a building diagnostic of monuments of Franciscan Church of Opole. It was concentrated on the estimation of moisture and salt content, because they are the largest risk to the maintenance of historic buildings. The opinions of the condition of the behaviour of the walls of the church were also made.

15

O Nowej to Hucie refleksja - kulturowe konteksty miejsca po Leninie

Malinowska-Petelenz B., Petelenz A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2008

|

R. 105, z. 3-A

197-204

PL

Nowa Huta - wzorcowy przykład socrealistycznego miasta idealnego, część Krakowa, niegdyś nowoczesna i tętniąca życiem, od czasu transformacji 1989 r. ulega stopniowej degradacji. W artykule przedstawiono nowe formy i próby aktywizacji tego miejsca. Autorki zastanawiają się, czy i w jaki sposób Nowa Huta może pełnić dziś funkcję "serca miasta". Potencjał urbanistyczny i historyczny tego miejsca zasługuje na powszechne zauważenie i docenienie. Czy dziś nieuchronnie wiąże się to z upowszechnieniem, uproszczeniem znaczenia i komercjalizacją?

EN

Nowa Huta - a model example of a socialist realism ideal city, part of Kraków, once modern and teeming with life, gradually degraded since the 1989 transformation. The article presents some new forms and attempts to activate this place. The authors debate if and how Nowa Huta can act as "the heart of the city" today. The urban and historical potential of the place deserves general attention and appreciation. Must it be related to dissemination, the simplification of its meaning and com-mercialization these days?

16

Kościoły rzymskokatolickie kresów II Rzeczpospolitej

Burno F.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2005

|

T. 50, z. 3-4

115-142

EN

The goal of this article is to indicate the ideological contents of sacral architecture, in particular of Roman Catholic churches built on the Western and Eastern borderlands of the Second Republic of Poland. These were territories regained by Poland as a result of the military and diplomatic actions of 1918-1921, characterised by a large percentage of national minorities. The national identity of these territories was determined, to a large extent, by the religious factor. The Roman Catholic denomination of the Latin rites possessing, according to the Constitution of March 1921, primus inter pares status, was identified with Polish. Therefore, Roman Catholic churches were an element of the "strengthening Polish identity program in the borderland territories. They were one of the principal devices of pro-state propaganda. They legitimised Polish authorities on these territories, manifesting their Polish identity on par with representative state administration buildings. In the twenties, the continuation of tradition, accentuating the bond of the revived Poland before its decline and partition (by countries including Russia and Prussia) at the end of the 18th century, was emphasised mainly by the so-called "mansion house style" originating from the National Romanticism movement of the beginning of 20th century, and in representative buildings by serious, coarse forms of academic classicism. A similar situation took place in sacral architecture, with the so called "familiar style" (with roots similar to the "mansion house style"). Most frequently, inspiration came from "provincial" parish churches, mainly of baroque style, since this was the style associated with the period of the greatest magnificence of the old Republic of Poland. The Polish character of the Eastern Borderland territories in the twenties was attested by churches with stone underpinnings, buttresses, arcades, high roofs, and towers covered with spherical helmets with lanterns. In the Lvov voivodship, architects, inspired by the designs of Adolf Szyszko-Bohusz, additionally decorated these picturesque compositions with fancy volute gables. This "familiar" baroque was supported by the local authorities. Similar forms - picturesque, slightly modernised baroques forms - also prevailed in the Vilnius voivodship. In the Western voivodships of the Second Republic of Poland (see map) i.e. on the territory of the former Prussian sector, the baroque was identified as "Polish", in opposition to neo-gothic which was considered to be a "German" style. They wanted to oust the "Prussian" brick neo-gothic (Backsteingotic) dominating in the landscape, a reminder of German rule on these territories. In sacral architecture, eclectically combined baroque forms, closer to 19th century historism than early modernistic stylisations of the "familiar style" prevailed. These neo-baroque forms were popular, for example, in the second half of the twenties in the Silesian voivodship - the largest industrial region of the Second Republic of Poland. However, the most representative Roman Catholic churches erected in the twenties in the borderlands used classical forms, traditionally considered to be the best expression of the authority of power. Relatively fewer motives derived from the repertoire of classical forms may be found in the St. Peter's and St. Paul's Apostles church in Trembowla, Podole (A. Szyszko-Bohusz, 1923-1928); the general composition brings Roman architecture to mind. The architect achieved in this performance the impression of antiquity. He skilfully presented transformations to viewers - classicistic reconstruction of the Roman building which has a symbolic meaning (emphasising the durability of Polish culture on this territory). Construction of the cathedral in Katowice (from 1927, Zygmunt Gawlik and Franciszek Mączyński), capital of the Silesian voivodship, was also a political manifestation. Architects gave this construction an attire of slightly modernised classicism, enriched with baroque motives. The main, never constructed, accent of the building was intended to be the very high tambour of the dome covering the central part, thanks to which the entire structure would dominate the city panorama. The ideological content of this building is evident. The cathedral was supposed to evidence the durability, stability and power of the Polish authority in this territory. A similar message, relating to the Roman Pantheon, was carried by the monumental church of Missionaries in Bydgoszcz (Adam Ballenstedt, from 1924). At the end of the twenties and beginning of the thirties, modern forms, inspired by expressionism, functionalism, and Auguste Perret's structuralism, were more and more boldly introduced to sacral architecture. However, both clergy and state authority preferred moderately modem compromise solutions. Church constructing in the thirties, as well as architecture in general, was dominated by monumental forms, reflecting the New Tradition trend (K. Frampton). The "Polish identity" of the borderlands in this period were not supposed to be strengthened by churches, whose forms directly referred to historical styles, but were impressive reinforced concrete churches - monuments, places of worship strongly impressing audiences with their scale and mass and occasionally by the expression of accumulated blocks. These types of solutions were introduced en masse in the Silesian voivodship, where they enjoyed both the acceptance of the clergy and the support of civil authorities, who at the end of twenties started to create a modern image for this dynamically developing region. Neo-baroque forms proved inappropriate for this purpose. Churches of the Polish part of Upper Silesia, from approximately 1929-39, designed by architects including Jan Affa and Henryk Gambiec, combined modem stylisation with more traditional solutions. For example, in the church of St. Joseph in Świętochłowice-Zgoda (from 1931), Affa used the traditional layout of a basilica church with a tall tower at the axis. The entire composition consists of strongly geometrised blocks, giving away the influence of functionalistic architecture (however, softened by streamlined forms). The political context of sacral architecture was also important in the Pomerania voivodship. In the twenties, baroque-derived forms were willingly applied, as in the Eastern Borderline and Upper Silesia. However, from the beginning of 1930, these slightly modernised historical forms started to be replaced with moderately modern and, at the same time, strongly monumental, solutions. The most important sacral construction of Pomerania was intended to be the Sea Basilica in Gdynia - modern, port city of the Second Republic of Poland, built from scratch. The design of Bohdan Pniewski, from 1923, assumed the erection of a huge reinforced concrete cathedral" with three high towers - "masts" visible from far away. In the thirties, architecture in the Pomerania voividship was suppose not only to legitimise the Polish authorities on this territory, but also - as in Upper Silesia - to be evidence of the region's development and to enhance its modern image. Compositions consisting of simple, harmoniously linked blocks of monumental expression prevailed in sacral and civil architecture at the time. Good examples include the churches of Stefan Cybichowski, for example in Hel (1931-1933) and in Tczew (1932-1936). One of the most impressive Catholic churches built in the Second Republic of Poland - St. Wojciech church in Starogard Gdański (Kazimierz Ulatowski, 1933-1939) was also intended to have propaganda functions. This church can be considered as one of the best examples of monumental sacred architecture of the thirties in Poland. It skilfully combined tradition with modernity. The impression of dignity and power was achieved by the operation of a mass of stereo metric blocks, smooth surfaces deprived of wall articulation. However, the church's dominant feature was the dome, relating to the Italian Renaissance. Propaganda functions were also fulfilled by monumental churches erected in the thirties in Lvov (the largest city of the Eastern and Southern borderlands), usually located on hills and uplands; the soaring belfries of monumental churches were supposed to dominate the domes of orthodox churches. In the thirties, these modem forms, although relating to the traditions of church construction, were applied especially willingly in the design of churches dedicated for territories situated East from Lvov, covered by the official policy program of strengthening Polish character of these land (Wołyń and Podole). The local sacral architecture was dominated by compact, strongly geometrised forms with high, detached belfries. The monumental effect was achieved in these constructions by exposing large surfaces of smooth walls, frequently opened up with narrow holes. A good example of a Catholic church which was intended to be a symbol of the Polish statehood in Wołyń (populated by less than 30% Poles) is the church in Sarny - one of the new borderline military and official colonies, designed by Władysław Stachoń and built in 1935-1939. The architect based the composition of this structure on the play of static blocks - two prisms: a massive trunk with a slender belfry tower sitting on it. This composition was also applied in the church in Potasznia (Otton Fedak, 1936-1939). These powerfully majestic churches, filled with pathos, were supposed to express the state's stability, integrity and strength. They were intended to be legible signs both for Polish settlers and the Ukrainian minority (however, it should be said, actually the majority).

17

Ewolucja portali trzynastowiecznych w kościołach śląskich

Kozaczewska-Golasz H.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2005

|

T. 50, z. 3-4

174-193

EN

The article constitutes a summary of the author's research into 13th century portals. Silesian city, monastery and village churches were decorated with portals with different composition, architectural and sculpture detail and methods of jamb fragmentation. Five types of portals were separated: two (jamb and offset portals without stanchions) are more moderate whilst the remaining ones are: offset portals with stanchions, with or without profiled jambs, profiled portals without offsets called perspective portals. Changes in shaping jambs, bases and capitals and archivolts, initiated in approximately 1230, created many possibilities for composition. Four directions in shaping portals may be differentiated. The first direction used traditional offset systems with stanchions, from 1230 (Świerzawa, Głuchołazy) introducing half-almond profiles and hollows on the jambs' corners, then also more diversified ones. The capitals were rich with sculptural decorations. The last example of this direction originated from the sixties of the 13th century. The second direction, initiated from approximately 1235 in the St. Maciej church in Wrocław, is characterised by a greater plasticity of jambs thanks to almond profiles and deep hollows. Detached or embedded stanchions had chalice capitals without ornaments. Profiled jambs smoothly transformed into the archivolt. The first portal of the third direction was the portal to the chapel of the Bishop's Manor in Wrocław, which was erected in approximately 1235. It was characteristic for its limitation in architectural fragmentation to elements, without area of capitals. This direction was continued until the end of the century and later. The portals of the fourth direction, without offsets with stanchions, composed from protrusion profiles and hollows not creating offsets, were applied from approximately 1250. Their jambs has bases and capitals of various forms and decorations. Fragmented portals were also applied in the 14th century.

18

Jak zapewnić warunki komfortu ludziom w kościele?

Chmielowski A.

Instal

|

2004

|

nr 2

16--17

19

Komputerowa analiza akustyki wnętrz kościołów

Jabłoński M.

Budownictwo o Zoptymalizowanym Potencjale Energetycznym

|

2004

|

nr (2)

129--136

PL

Przedstawiono komputerową analizę projektowanego oraz istniejącego kościoła, przeprowadzoną w celu oceny poprawności rozwiązań architektonicznych pod kątem wymagań akustycznych. Zaprezentowano możliwości wprowadzenia korekty własności akustycznych wnętrza kościoła poprzez zastosowanie rozwiązań z zakresu architektury wnętrz.

20

Konstrukcja więźby dachowej kościoła ewangelicko-ausburskiego św. Mateusza w Łodzi (Komunikat)

Domińczak M.

Zeszyty Naukowe. Budownictwo / Politechnika Łódzka

|

2002

|

Z. 53

194-195