Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Potential impacts of air temperature rise in the hydric balance of Brazilian Pampa biome

da Rocha Najila Souza, Veettil Bijeesh Kozhikkodan, de Carvalho Cibelle Machado, Käfer Pâmela Suélen, Diaz Lucas Ribeiro, Rolim Silvia Beatriz Alves, Cruz Rafael Cabral

Acta Geophysica

|

2021

|

Vol. 69, no. 4

1427--1445

EN

Climate change is the meteorological alterations that occurred in the past by natural causes, which is occurring today and being intensifed by the human behavior. Some of the main consequences of these alterations are: increase in the air temperature, changes in the hydrological cycle and occurrence of extreme weather events with greater intensity and frequency. This work was performed in Alto Camaquã in the Pampa Biome, which is considered as a region of stability and of great importance for biodiversity conservation. The main economical and sociocultural activity in the region is livestock run by diferent families, which is also considered fundamental for the maintenance of this biome. The objective of this work was to infer information on hydric defcit in Alto Camaquã watershed related to the increase in the air temperature and its impacts on family livestock. For this purpose, we estimated the climatic water balance (CWB) derived from pluviometric and meteorological data. We also estimated the maximum capacity of available water for the period between 1990 and 2016 and also for the predictive scenarios when an increase as well as no change in the air temperature occur. It has been observed that there will be hydric defcit during the summer, except for Rainy Year, independent on whether a change in the air temperature occurs or not. The results demonstrated that the efects of climate change are already occurring and that, even if the ongoing climate change stops before the predictions come true, the hydric defcit has already been experienced by the society.

2

Surface water resources of small agricultural watershed in the Kujawy region, central Poland

Miatkowski Z., Smarzyńska K.

Journal of Water and Land Development

|

2017

|

no. 33

131--140

EN

The goal of the paper was to determine surface water resources of an agricultural watershed representative for the areas of intensive crop production in the Kujawy region. This area is characterised by the lowest average annual precipitation in Poland and high water demands related to the intensive crop production. Hydrological studies were carried out in 2007–2011 in the upper Zgłowiączka River watershed located in the eastern part of the analysed region. Over 90% of the study area is used as an arable land. Water velocity in the river bed and water level were measured at the outlet of the watershed in the river cross-section Samszyce. The upper Zgłowiączka River has a snow-rainfall hydrological regime, strongly modified by anthropogenic activities related to the intensive crop production and installation of subsurface drainage system. The study period was characterised by very large temporal variability of hydrological conditions. The mean annual outflow coefficient amounted to 18% and varied highly in time: from 3% in the average years to 62% in the abnormally wet 2011. Average discharge (SSQ) in the Samszyce river cross-section was equal to 0.25 m3·s–1, and the mean unit outflow – to 3.2 dm3·s–1·km–2. The results of the study show that disposable surface water resources of the Kujawy region are very small, especially in the summer half-year. Thus, their utilization as a potential source of water for crop irrigation can be taken into account only, if water excesses will be retained within the watershed and used in conjunction with groundwater resources.

PL

Celem artykułu jest określenie wielkości zasobów wód powierzchniowych zlewni rzecznej reprezentatywnej dla obszarów intensywnie użytkowanych rolniczo w regionie Kujaw. Teren ten charakteryzuje się najniższą średnią roczną sumą opadów w Polsce oraz dużymi potrzebami wodnymi wynikającymi z intensywnej produkcji rolniczej. Badania hydrologiczne były prowadzone w latach 2007–2011 w zlewni górnej Zgłowiączki zlokalizowanej we wschodniej części analizowanego regionu. Ponad 90% obszaru badań jest użytkowane jako grunty orne. Prędkość przepływu wody w korycie cieku oraz poziom wody były mierzone w przekroju hydrometrycznym zamykającym zlewnię w Samszycach. Górna Zgłowiączka charakteryzuje się śnieżno-deszczowym reżimem hydrologicznym, silnie przekształconym antropogenicznie (intensywna produkcja roślinna oraz instalacja systemu drenarskiego). W okresie badań odnotowano dużą zmienność czasową warunków hydrologicznych. Średni roczny współczynnik odpływu wyniósł 18%, zmieniając się znacznie w czasie – od 3 w latach przeciętnych do 62% w anormalnie mokrym 2011 r. Średni odpływ (SSQ) w przekroju hydrometrycznym w Samszycach wyniósł 0,25 m3·s–1, a średni odpływ jednostkowy – 3,2 dm3·s–1·km–2. Wyniki badań wskazują, że zasoby wodne Kujaw są bardzo małe, szczególnie w półroczu letnim. W związku z tym wykorzystanie tych zasobów jako potencjalnego źródła wody do nawodnień może być rozważane pod warunkiem retencjonowania nadmiarów wody na obszarze zlewni i ich eksploatacji równocześnie z zasobami wód gruntowych.

3

Potencjalne zagrożenie suszą rolniczą w północnej części województwa małopolskiego

Kopacz M., Twardy S.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2016

|

T. 16, z. 1

5--19

PL

Zjawisko suszy jest złożonym procesem zachodzącym w środowisku przyrodniczym. Prowadzi do zmniejszenia zasobów wodnych i powolnego wyczerpywania się wód w zlewni. W następstwie suszy atmosferycznej pojawia się tzw. susza glebowa. Dalszy brak opadów prowadzi do suszy rolniczej, negatywnie wpływającej na produkcję roślinną. Od wielu lat IUNG-PIB w Puławach prowadzi system monitoringu suszy rolniczej (SMSR) w Polsce. Na podstawie klimatycznego bilansu wodnego KBW – wskazuje on na obszary, w których wystąpiło zagrożenie suszą w stosunku do konkretnych roślin uprawnych w warunkach określonej struktury gleb. Celem pracy była ocena potencjalnego zagrożenia suszą rolniczą w wybranych obszarach administracyjnych województwa małopolskiego. Szczególnie przeanalizowane zostały powiaty olkuski, miechowski, proszowicki i dąbrowski, jako te, w których wielkość opadu na tle średniej dla województwa jest najmniejsza. Do analizy wykorzystano wspomniany wskaźnik KBW oraz wskaźnik glebowy Wg, opisujący strukturę gleb. Uzyskano w ten sposób progowe wartości KBWg, które uśredniono wagowo, uwzględniając strukturę upraw polowych. Tak otrzymano średnioważone progowe wartości klimatycznego bilansu wodnego KBWs, które podzielono na cztery kategorie zagrożenia suszą. Z analizy wynika, że zagrożenie to nie jest znaczące, a tam, gdzie ono wystąpiło, znaczenie produkcji rolniczej jest stosunkowo niewielkie. Wykazano także, że potencjalne zagrożenie suszą w większym stopniu zależy od czynnika glebowego, niż od samej struktury uprawowej, chociaż nie jest ona oczywiście bez znaczenia.

EN

The drought is a complex process that occurs in the natural environment. Drought reduces water resources and causes slow depletion of water in river basin. As the consequence, such called soil drought occurs after meteorological drought. Continued lack of rainfall leads to agricultural drought, adversely affecting crop production. For many years IUNG-PIB in Puławy has been operating system of monitoring agricultural drought (SMSR) in Poland. On the basis of climatic water balance (CWB) – it indicates the areas in which there’s been a threat of drought in relation to specific crops in conditions of specific soil structure. The aim of the study was to evaluate the potential risk of agricultural drought in selected, administrative areas of Lesser Poland Voivodeship. Districts of Olkusz, Miechów, Proszowice and Dąbrowa Tarnowska have been analyzed in details as those in which the amount of precipitation compared with average precipitation for the voivodeship is the smallest. The mentioned CWB index as well as soil classification were used to characterize the soil structure. This resulted in threshold values CWBs that were weight-averaged in relation to structure of the field crops. The threshold values were divided into four categories of drought risk. The analysis shows that the risk is not significant, and where it occurred, the importance of agricultural production is relatively small. It was also shown that the potential risks of drought are more dependent on the soil factor than the structure of cultivation, although it is not, of course, irrelevant.

4

Agroklimatyczne uwarunkowania potrzeb melioracji nawadniających

Łabędzki L.

Inżynieria Ekologiczna

|

2016

|

Nr 47

199--204

PL

W pracy dokonano przeglądu dotychczas stosowanych w Polsce metod i kryteriów oceny potrzeb melioracji nawadniających dla celów planistycznych, oceny dokonywanej ze względu na uwarunkowania agroklimatyczne oraz z uwzględnieniem retencji wodnej gleb. Potrzeby nawadniania określa się najczęściej biorąc pod uwagę niedobory wody roślin uprawnych. Jest to wielkość, która charakteryzuje niedobór opadów w stosunku do zapotrzebowania na wodę roślin uprawnych. Niektóre stosowane metody wykorzystują tylko parametry meteorologiczne, determinujące stan układu atmosfera-gleba-roślina, a niektóre uwzględniają również retencję wodną gleb i jej dostępność dla roślin.

EN

The paper is a review of the so far used in Poland methods and criteria for assessing the needs of irrigation for planning purposes, the assessment because of the agroclimatic conditions and taking into account the soil water retention. Irrigation needs of the most are determined taking into account crop water deficits. This is the factor that is characterized by a shortage of precipitation in relation to the water requirements of crops. Some methods use only the meteorological parameters that determine the state of the atmosphere-soil-plant system, and some also take into account soil water retention and its availability for plants.

5

Klimatyczny bilans wodny na obszarze Polski w świetle współczesnych zmian klimatu

Ziernicka-Wojtaszek A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2015

|

T. 15, z. 4

93--100

PL

W pracy oszacowano zmiany zasobów termicznych i klimatycznego bilansu wodnego na obszarze Polski w dwóch kolejnych okresach normowych rekomendowanych przez Światową Organizację Meteorologiczną (WMO) – 1971–2000 i 1981–2010, w których obserwowano wyraźny wzrost temperatury powietrza przy braku wyraźnych tendencji opadów atmosferycznych. Zasoby termiczne wyznaczono za pomocą sumy temperatury, natomiast klimatyczny bilans wodny obliczono jako różnicę między sumą opadów atmosferycznych, a sumą parowania potencjalnego, określoną metodą Thornthwaite'a. Obliczeń zasobów termicznych i wodnych dokonano dla przedziału czasowego czerwiec– sierpień, a więc dla tej części okresu wegetacyjnego, w której najbardziej intensywnie zachodzą procesy wegetacji i występują największe potrzeby wodne w przeważającej części upraw rolniczych. Wydzielono cztery regiony termiczne i trzy regiony charakteryzujące warunki wodne. Stwierdzono, że powierzchnia regionu bardzo ciepłego, o sumie temperatury w przedziale 1600–1650°C, zwiększyła się z 10 do 48% obszaru Polski, a strefa sucha, o wartości klimatycznego bilansu wodnego w granicach od –90 do –120 mm, z 34 do 52%. Charakterystyczny jest zanik powierzchni regionu chłodnego o sumie temperatury < 1500°C w okresie 1981–2010 w porównaniu z 30-leciem 1971–2000. Powierzchnia regionu bardzo ciepłego i jednocześnie suchego zwiększyła się sześciokrotnie – z 5% w trzydziestoleciu 1971–2000 do 30% w latach 1981–2010.

EN

The aim of this study was to estimate changes in thermal resources and climatic water balance in Poland in two standard climate periods recommended by the World Meteorological Organization (WMO): 1971–2000, and 1981–2010. These periods were characterized by changes in thermal conditions and by a lack of clear precipitation tendencies. The thermal resources were determined by means of temperature sums, climatic water balance was calculated as a difference between the total precipitation and evaporation and potential evaporation was determined by means of the Thornthwaite method. The thermal and water resources were calculated for the time period from June to August, in other words, for this part of the vegetation season, in which vegetation processes are most intense and water needs are greatest for the vast majority of agricultural crops. Four thermal regions and three regions characterizing water conditions were allocated. It was found that the very warm areas, with temperature sums in the range of 1600–1650°C, increased from 10 to 48% of the country area, and the dry zone with water balance values from –90 to –120 mm increased from 34 to 52%. A characteristic feature was the disappearance of the cool regions with temperature sums of <1500°C in the period 1981–2010 in comparison with the years 1971–2000. The area of the very warm and, at the same time, dry regions increased six times from 5% in 1971–2000 to 30% in the years 1981 to 2010.

6

Porównanie wskaźników: standaryzowanego opadu (SPI), standaryzowanej ewapotranspiracji wskaźnikowej (SEI) oraz standaryzowanego klimatycznego bilansu wodnego (SKBW)

Rojek M., Musiał E., Gąsiorek E.

Inżynieria Ekologiczna

|

2014

|

Nr 39

155--165

PL

Za pomocą wskaźników standaryzowanego opadu (SPI), standaryzowanej ewapotranspiracji wskaźnikowej (SEI) oraz standaryzowanego klimatycznego bilansu wodnego (SKBW) przeanalizowano warunki wilgotnościowe w okresie wegetacji w wieloleciu 1964–2006 we Wrocławiu-Swojcu. SPI i SEI wyznaczono przy założeniu, że rozkłady empiryczne miesięcznych sum opadów oraz miesięcznych sum ewapotranspiracji wskaźnikowej dla danych pochodzących ze stacji Wrocław-Swojec są rozkładami gamma. Ponieważ miesięczne sumy klimatycznego bilansu wodnego w miesiącach okresu wegetacyjnego w wieloleciu 1964–2006 we Wrocławiu-Swojcu podlegają rozkładowi normalnemu, wyznaczenie SKBW polegało na standaryzacji KBW. Celem pracy było porównanie trzech wskaźników: standaryzowanego opadu (SPI), standaryzowanej ewapotranspiracji wskaźnikowej (SEI) oraz standaryzowanego klimatycznego bilansu wodnego (SKBW).

EN

The standardized precipitation index (SPI), standardized reference evapotranspiration index (SEI) and standardized climatic water balance (SCWB) were used to analyze the humidity conditions in the vegetation period of years 1964–2006 in Wrocław-Swojec Observatory. SPI and SEI were calculated on the assumption that empirical monthly precipitation sums and monthly sums of reference evapotraspiration, obtained from Wrocław-Swojec data, are gamma distributed. Since monthly sums of climatic water balance for analogous data are normally distributed, CWB required standardization to SCWB. The aim of study was to compare those three indexes: standardized precipitation index (SPI), standardized reference evapotranspiration index (SEI) and standardized climatic water balance (SCWB).

7

Wykorzystanie GIS w badaniu zróżnicowania klimatycznego bilansu wodnego w Polsce

Wypych A., Henek E.

Przegląd Geofizyczny

|

2012

|

Z. 2

233-244

PL

Głównym celem pracy jest próba zastosowania metod GIS do analizy przestrzennej klimatycznego bilansu wodnego (KBW) w Polsce. Wykorzystano miesięczne wartości temperatury powietrza i opadów atmosferycznych pochodzące z 60 stacji synoptycznych oraz miesięczne sumy całkowitego promieniowania słonecznego z 23 punktów pomiarowych. Materiał źródłowy obejmował lata 1985-2006. Ze względu na dostępność danych pomiarowych do obliczenia parowania potencjalnego zastosowano formułę Turca. Analizę rozkładu przestrzennego KBW przeprowadzono z zastosowaniem równolegle dwóch podejść metodycznych: modeli regresji prostej i wielorakiej (uwzględniono jako zmienne: długość i szerokość geograficzną, wysokość n.p.m. i odległość od morza) oraz tzw. algebry map. Wyniki walidacji wykazały, że najmniejszym błędem względem wartości referencyjnych odznacza się metoda algebry map. Rezultaty, niezależnie od przyjętej metody, potwierdzają, jak ważną rolę w przypadku KBW odgrywają czynniki lokalne (największe błędy otrzymano na obszarach górskich i na wybrzeżu). W celu optymalizacji modelu konieczne jest zmniejszenie skali opracowania z wykorzystaniem większej liczby punktów pomiarowych, co pozwoliłoby na uwzględnienie lokalnych zmiennych, np. formy i pokrycia terenu.

EN

The main aim of the study is to find the best spatialization method to describe spatial differentiation of climatic water balance (CWB) in Poland. Monthly mean values of air temperature and precipitation totals from 60 synoptic stations as well as monthly totals of solar radiation (23 measuring points) were taken into consideration. Source material covered period 1985-2006. Regarding the prior research as well as data availability the potential evapotranspiration data was calculated by Turc formula. CWB modeling was conducted with two methods simultaneously: simple and multiply linear regression (with latitude, altitude and distance from the coast line as variables) and map algebra. Validation showed map algebra as the best spatialization method. Nevertheless the obtained results proved also that except for the method local factors are of the great importance in CWB modeling especially in the mountains and at the coast. To optimize the method it is necessary to reduce the research scale using more in-situ data what would enable to include more local variables as land form and land cover into the analyses.

8

An assessment of the water requirements of a mountain pasture sward in the Polish Western Carpathians

Kuźniar A., Twardy S., Kowalczyk A., Kostuch M.

Journal of Water and Land Development

|

2011

|

no. 15

193-207

EN

The water requirements of the pasture sward using the Penman-Monteith method (FAO-56), which is seldom applied in Poland, was assessed. The reference crop evapotranspiration ETo from a hypothetical grass crop with an assumed crop height of 0.12 m, a fixed surface resistance of 70 s·m-1 and an albedo of 0.23, was used. These assumptions are similar under conditions of ruminant grazing. ETo was computed by using meteorological data from 43 weather stations. The crop evapotranspiration ETc is the product of ETo, and single crop coefficient Kc. The differences between precipitation and ETo and ETc (climatic water balances) were determined for mountain pastures. The results were summarised form of a table and maps of isohyets and isolines elaborated by applying the Geographic Information System techniques (Arc View 9) with the data interpolated by the geostatic method (Kriging).

PL

Celem pracy było określenie ewapotranspiracji wskaźnikowej, potrzeb wodnych oraz klimatycznego bilansu wodnych pastwisk górskich w polskich Karpatach z zastosowaniem metody Penmana-Monteitha FAO-56 (ALLEN et al., 1998) . Osiągnięcie założonego celu zostało dokonane przez: a) oszacowanie wartości ewapotranspiracji wskaźnikowej ETo oraz opracowanie rozkładu przestrzennego ewapotranspiracji wskaźnikowego ETo i elementów klimatycznego bilansu wodnego (P - ETo); b) charakteryzowanie ewapotranspiracji wskaźnikowej oraz klimatycznego bilansu pastwisk górskich w Polskich Karpatach. Poddano analizie dane meteorologiczne z 43 posterunków obserwacyjnych, pochodzących ze zbiorów Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, a także ze Stacji Badawczej ITP w Jaworkach. Dane pochodziły z lat 1990-2005 i reprezentują zmienne warunki klimatyczne w polskich Karpatach. Wyniki badań przedstawiono w postaci map rozkładu przestrzennego, które wykonano metodą GIS ArcView. Przedstawiono następujące elementy: izolinie średnich: sum półroczy letnich (V-X), opadów atmosferycznych P, ewapotranspiracji wskaźnikowej ETo, oraz klimatycznego bilansu wodnego (P - ETo). W okresie półrocza letniego najmniejszymi wartościami ewapotranspiracji wskaźnikowej odznaczają się północne stoki Tatr (Zakopane - 433 mm). Region Beskidu Zachodniego charakteryzuje się mniejszymi średnimi sumami ewapotranspiracji wskaźnikowej, wynoszącymi w okresie letnim od około 440 mm w Beskidzie Śląskim do 460 mm w Beskidzie Sądeckim. W Bieszczadach ETo w omawianym okresie letnim mieści się w zakresie od 460 do 480 mm. Półrocze letnie charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem przestrzennym średnich sum klimatycznego bilansu wodnego (P - ETo). Najwyższe nadmiary opadów (P - ETo) występują w partiach szczytowych Beskidu Żywieckiego (400 mm) oraz Tatr Polskich - ponad 700 mm. Linia równowagi opadów atmosferycznych i ewapotranspiracji wskaźnikowej (P = ETo) przebiega wzdłuż granicy między Karpatami a Kotlinami Podkarpackimi. W Beskidzie Wyspowym notowane są nadmiary opadów od 100 do 250 m. Kotliny śródgórskie charakteryzują się również znacznymi nadwyżkami opadów: Kotlina Żywiecka - 300 mm, Orawsko-Nowotarska - poniżej 200 mm, Sądecka - 150-200 mm i Doły Jasielsko-Sanockie - 0-100 mm. W Bieszczadach wskaźnik (P-ETo) wynosi od 150 do 300 mm.

9

Zmiany w strukturze bilansu cieplnego i klimatycznego bilansu wodnego dla lasu iglastego

Musiał E., Kamińska J., Gąsiorek E.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

T. 7, z. 2b

111-119

PL

W prezentowanej pracy scharakteryzowano zmienność wieloletnią składników bilansu cieplnego dla lasu iglastego na podstawie modelowania wartości strumienia ciepła utajonego, strumienia ciepła odczuwalnego i strumienia ciepła glebowego. Przeprowadzono również analizę zmienności współczynnika Bowena, który jest ilorazem strumienia ciepła odczuwalnego i ciepła utajonego. Stosunki wodne w badanych rejonach scharakteryzowano za pomocą klimatycznego bilansu wodnego. Praca zawiera również badania nad zmianami temperatury w rozpatrywanych wieloleciach we wszystkich rejonach. Badaniami objęto następujące rejony: Wrocław-Swojec (1964-2000), Bydgoszcz (1946-2003) oraz Łódź (1954-1995).

EN

In this study the long term variability of heat balance components for coniferous forest was characterized by modelling the value of latent heat flux, sensible heat flux and soil heat flux. The variability of Bowen's coefficient, which is the ratio of sensible to latent heat flux, was also analysed. Water relations in the studied regions were characterized by climatic water balance. The work contains also the investigation of temperature changes in all regions. The following regions were included in the study: Wrocław-Swojec (1964-2000), Bydgoszcz (1946-2003) and Łódź (1954-1995).

10

Klimatyczny bilans wodny terenów rolniczych i leśnych

Leśny J., Juszczak R.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2005

|

T. 5, z. 2

53-65

PL

W pracy oszacowano zmienność klimatycznego bilansu wodnego terenów rolniczych w ujęciu sezonowym na podstawie danych meteorologicznych, danych o strukturze upraw w dawnym woj. poznańskim i przebiegu rozwoju szaty roślinnej. Bilans ten wyznaczono dla okolic Poznania, wybierając lata o opadach zdecydowanie wyższych lub niższych od średniej z wielolecia 1973-2002. Do obliczeń posłużono się matematycznym modelem bilansu cieplnego (MBC) powierzchni czynnej, opracowanym w Katedrze Agrometeorologii Akademii Rolniczej w Poznaniu. Na podstawie analizy rocznych przebiegów kumulowanego klimatycznego bilansu wodnego stwierdzono, że na ogół w maju następuje zrównanie ilości wody pochodzącej z opadów z ilością wyparowaną od początku roku. Dalszy przebieg wartości kumulowanego klimatycznego bilansu wodnego zależy od ilości opadów ? jeżeli opady przewyższają średnią z wielolecia, to pokrywają potrzeby ewapotranspiracyjne roślin, jeżeli jest ich mniej, zaczyna pogłębiać się deficyt wody. W latach mokrych dopiero jesienne opady po ustaniu wegetacji tworzą wyraźną nadwyżkę wody w środowisku, podczas gdy w latach suchych rok kończy się deficytem.

EN

Annual variability of climatic water balance calculated for agricultural and forest areas of Poznań Province is presented in the paper. The calculation of climatic water balance was based on meteorological data, the structure of croplands and forest areas and on the growth stages of plants. The balance was estimated for three selected years with precipitation markedly exceeding the long-term (1973-2002) average and for another three years with precipitation beneath this average. The mathematic model of heat balance of active surface, made in Agrometeorology Department of the Agricultural University of Poznań, was used in calculations. Annual cumulative climatic balance presented in the paper showed that equilibration of precipitation water with that evaporated since the beginning of the year usually took place in May. Further course of the balance depended mainly on the amount of precipitation. Evapotranspiration requirements of plants were satisfied only during the periods with abundant precipitation. However, when precipitation was low, the water deficit deepened. In wet years, a significant surplus of water was formed not earlier than with the autumn precipitations, in dry years - the year ended up with water deficit.

11

Zmienność czasowa klimatycznego bilansu wodnego Małych Pienin w latach 1960-2003

Kuźniar A., Twardy S., Kopacz M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2004

|

T. 4, z. 2b

135-146

PL

Na podstawie standardowych obserwacji (temperatury, usłonecznienia, wilgotności powietrza i prędkości wiatru) prowadzonych na stacji klimatologicznej IMUZ w Jaworkach określono, za pomocą programu komputerowego FAO-CROPWAT, miesięczne wartości ewapotranspiracji wskaźnikowej ETo wg formuły Penmana-Monteitha w okresach wegetacyjnych lat 1960-2003. Przeprowadzono też analizę prawdopodobieństwa występowania określonych miesięcznych wartości opadów i ewapotranspiracji wskaźnikowej. Ponadto określono trendy tych elementów, stwierdzając nieznaczną, choć statystycznie nieistotną ich zwyżkę. Dodatni klimatyczny bilans wodny (P - ETo) w okresie wegetacyjnym wynosił przeciętnie 150-200 mm, a w kilku przypadkach przekroczył nawet wartość 350 mm. W analizowanym okresie tylko w 7 latach wystąpił klimatyczny niedobór opadów, ale w większości przypadków był on niewielki i nie przekraczał 50 mm.

EN

Based on standard observations (daily temperature, sunshine hours, air humidity and wind speed) conducted at IMUZ meteorological station at Jaworki, monthly values of the reference evapotranspiration (ETo) in the growing seasons (Apr-Sep) were determined for the period 1960-2003 with the use of the CROPWAT computer model and Penman-Monteith formula (Allen et al., 1998; Smith, 1992). Probabilities of exceeding monthly precipitation and reference evapotranspiration were evaluated. The results are presented in graphical form. Trends of these factors were determined and an inconsiderable increase (but not statistically significant) was found for both precipitation and reference evapotranspiration. Positive climatic water balance (P - ETo) ranged on average from 150 to 200 mm, in a few cases it exceeded 350 mm. There were only 7 years with climatic water deficit in the analysed period but in most cases the deficit did not exceed minus 50 mm.