Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ostre uszkodzenie nerek - przyczyny i diagnostyka

Bobilewicz D.

Laboratorium Medyczne

|

2018

|

nr 3

36--39

PL

Postęp we wczesnym rozpoznawaniu ostrego uszkodzenia nerek jest związany z metodami obrazowymi oraz oznaczaniem przesączania kłębuszkowego w czasie rzeczywistym niezależnie od wartości kreatyniny i diurezy.

2

Kidney Segmentation in CT Data Using Hybrid Level-Set Method with Ellipsoidal Shape Constraints

Skalski A., Heryan K., Jakubowski J., Drewniak T.

Metrology and Measurement Systems

|

2017

|

Vol. 24, nr 1

101--112

EN

With development of medical diagnostic and imaging techniques the sparing surgeries are facilitated. Renal cancer is one of examples. In order to minimize the amount of healthy kidney removed during the treatment procedure, it is essential to design a system that provides three-dimensional visualization prior to the surgery. The information about location of crucial structures (e.g. kidney, renal ureter and arteries) and their mutual spatial arrangement should be delivered to the operator. The introduction of such a system meets both the requirements and expectations of oncological surgeons. In this paper, we present one of the most important steps towards building such a system: a new approach to kidney segmentation from Computed Tomography data. The segmentation is based on the Active Contour Method using the Level Set (LS) framework. During the segmentation process the energy functional describing an image is the subject to minimize. The functional proposed in this paper consists of four terms. In contrast to the original approach containing solely the region and boundary terms, the ellipsoidal shape constraint was also introduced. This additional limitation imposed on evolution of the function prevents from leakage to undesired regions. The proposed methodology was tested on 10 Computed Tomography scans from patients diagnosed with renal cancer. The database contained the results of studies performed in several medical centers and on different devices. The average effectiveness of the proposed solution regarding the Dice Coefficient and average Hausdorff distance was equal to 0.862 and 2.37 mm, respectively. Both the qualitative and quantitative evaluations confirm effectiveness of the proposed solution.

3

Nowe markery laboratoryjne ostrej niewydolności nerek

Bergmann K., Odrowąż-Sypniewska G.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2013

|

nr 3-4

44--46

PL

Ostra niewydolność nerek (ONN) jest stanem nagłego upośledzenia funkcji wydalniczej nerek. Obecnie diagnostyka ONN opiera się na oznaczeniach stężenia kreatyniny i współczynnika filtracji kłębuszkowej (GFR), których czułość i swoistość dla rozpoznania wczesnych stadiów ONN są ograniczone. W pracy przedstawiono charakterystykę wybranych nowych biomarkerów ONN: cystatyny C, NGAL, KIM-1, IL-18 i NAG.

EN

Acute kidney injury (AKI) is a sudden state of impaired renal excretory function. Currently diagnosis of AKI is based on serum creatinine and glomerular filtration rate (GFR), however their sensitivity and specifi city for the detection of early stages of AKI are limited. This paper presents a brief description of selected new biomarkers: cystatin C, NGAL, KIM-1, IL-18 and NAG.

4

Kadm i jego związki nieorganiczne – w przeliczniu na Cd

Jakubowski M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2012

|

Nr 2 (72)

111--146

PL

Kadm (Cd) jest białym metalem o niebieskawym odcieniu. Tworzy szereg związków, występując w nich wyłączne w 2+ stopniu utlenienia. Związki kadmu są w rożnym stopniu rozpuszczalne w wodzie – od dobrze rozpuszczalnych (np.: octan, chlorek, siarczan) do praktycznie nierozpuszczalnych (np.: tlenek, siarczek). Kadm jest stosowany obecnie głownie do produkcji elektrod w akumulatorach w postaci CdO (79%) oraz jako pigment w wyrobach ceramicznych, tworzywach sztucznych i szkle, głownie w postaci siarczanu i selenku (11%), a także wchodzi w skład powłok antykorozyjnych (7%), stabilizatorów polimerów (2%) i stopów (1%). Do grup największego ryzyka zalicza się pracowników zatrudnionych przy: produkcji akumulatorów niklowo-kadmowych, stopów, pigmentów kadmowych i barwieniu tworzyw sztucznych pigmentami, a także pracowników hut metali nieżelaznych oraz spawaczy tnących metale powleczone antykorozyjną warstwą kadmu. W 2007 r. według danych Głównej Inspekcji Sanitarnej 52 osoby były zatrudnione na stanowiskach pracy, gdzie stężenia kadmu przekraczały wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) wynoszącą 0,01 mg/m3. Kadm ulega wchłanianiu z płuc i z przewodu pokarmowego. U ludzi wydajność wchłaniania z przewodu pokarmowego wynosi około 4 ÷ 6%. Prawie 5 ÷ 20% wdychanego kadmu ulega deponowaniu w płucach. Kadm ulega kumulacji w wątrobie i w nerkach (około 40 ÷ 80 puli ustrojowej) w formie związanej z metalotioneiną. Stężenie kadmu w korze nerkowej jest większe niż w części rdzennej. Eliminacja kadmu z ustroju jest procesem powolnym. Biologiczne okresy półtrwania kadmu we krwi wynosiły po zakończeniu narażenia zawodowego 75 ÷ 130 dni dla pierwszej fazy i około 16 lat dla drugiej fazy. Za narządy krytyczne toksycznego działania kadmu i jego związków nieorganicznych na ludzi uznano nerki i płuca, na podstawie wyników badań populacji narażonych. Skutkiem krytycznym działania kadmu na nerki jest wzmożone wydalanie w moczu białek niskocząsteczkowych, natomiast w przypadku działania na płuca – działanie rakotwórcze. Prawdopodobieństwo wystąpienia objawów zaburzeń czynności nerek u ludzi jest zależne od wielkości stężenia kadmu w korze nerki. To ostatnie stwierdzenie odnosi się jedynie do nerki zdrowej, w której ma miejsce proces kumulacji kadmu. Można przyjąć, że stężenie krytyczne kadmu w korze nerkowej wynosi około 200 mg/kg kory nerkowej. Wartość ta została obecnie powszechnie zaakceptowana w odniesieniu do populacji narażonej w środowisku pracy. Wyniki badań przeprowadzonych u osób narażonych na kadm w środowisku pracy wykazały, że stężenie progowe kadmu w moczu, przy którym stwierdzano wzmożone wydalanie w moczu takich białek niskocząsteczkowych, jak β2-M czy białko wiążące retionol (RBP) wynosiło 5 ÷ 10 μg/g kreatyniny. Stwierdzono, że występowanie skutków związanych ze stężeniem kadmu w moczu 10 μg/g kreatyniny może prowadzić do szybszego, niż związanego z wiekiem, osłabienia czynności nerek w postaci zmniejszenia szybkości przesączania kłębuszkowego. W przeszłości przeważał pogląd, że wzmożone wydalanie białek niskocząsteczkowych z moczem jest objawem nieodwracalnym, występującym także po przerwaniu narażenia. W wyniku badań pracowników przewlekle narażonych na kadm stwierdzono, że gdy mikroproteinuria była umiarkowana (β2-M w moczu > 300 i < 1500 μg/g kreatyniny), a wartości stężeń kadmu w moczu (Cd-U) nie przekraczały w przeszłości 20 μg/g kreatyniny, to objaw ten był odwracalny po przerwaniu pracy w narażeniu. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) uznała w 1993 r. kadm za czynnik rakotwórczy dla ludzi (grupa 1). Wniosek ten został oparty głownie na zależności między skumulowanym narażeniem na kadm i częstością występowania nowotworów płuc w kohorcie pracowników zatrudnionych w zakładzie odzyskiwania kadmu w Stanach Zjednoczonych. Wyniki tych badań były krytykowane, głownie ze względu na nieuwzględnienie wpływu jednoczesnego narażenia na arsen. W związku z tym uważa się, że dowody działania rakotwórczego kadmu u ludzi są słabe, a więc kadm powinien być raczej zaliczany do grupy czynników prawdopodobnie rakotwórczych dla człowieka. Wniosek taki jest zgodny z klasyfikacją działania rakotwórczego kadmu w: Unii Europejskiej (grupa 2.), Amerykańskiej Agencji Ochrony Środowiska (US EPA, grupa B1) oraz Amerykańskiej Konferencji Rządowych Higienistów Przemysłowych (ACGIH, grupa A2). Według US EPA ryzyko jednostkowe wynosi 0,0016. Proponowana wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla kadmu i jego związków nieorganicznych wynosi 0,01 mg Cd/m3 dla pyłów i dymów oraz 0,002 mg/m3 dla frakcji respirabilnej. W propozycji tej uwzględniono skutki działania kadmu na czynność nerek oraz możliwe jego działanie rakotwórcze. Wyniki badań populacji narażonych zawodowo na kadm pozwalają stwierdzić, że objawy wzmożonego wydalania białek niskocząsteczkowych, na skutek kumulacji kadmu w korze nerkowej i zaburzeń resorpcji zwrotnej w kanalikach nerkowych, występują już w przypadku skumulowanego narażenia rzędu 400 ÷ 500 μg/m3 razy lata pracy. Nie są to jeszcze objawy szkodliwe, jednak w przypadku kontynuowania nadmiernego narażenia mogą przyjąć charakter nieodwracalny i prowadzić do zmniejszenia szybkości filtracji kłębuszkowej. Utrzymywanie stężeń kadmu w powietrzu poniżej proponowanych wartości NDS powinno zabezpieczyć pracowników przed osiągnięciem krytycznego stężenia kadmu w korze nerek w ciągu 40 lat pracy. Przyjmując wartość ryzyka jednostkowego na poziomie 1,8 ・ 10-3 i 40 lat pracy, obliczamy całożyciowe ryzyko wystąpienia dodatkowych nowotworów płuc w wyniku narażenia na kadm o stężeniu 10 μg/m3 , które wynosi 2,25 ・ 10-3. Ryzyko to jest o prawdopodobnie zawyżone, gdyż podstawą wartości ryzyka jednostkowego były dane, w których nie uwzględniono dodatkowego wpływu arsenu. Proponuje się ponadto ustalenie wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) kadmu i jego związków nieorganicznych wynoszące 5 μg Cd/l krwi i 5 μg Cd/g kreatyniny w moczu. Wykonywanie oznaczeń kadmu w moczu pozwoli na: ocenę narażenia w przeszłości, zapobieganie nadmiernej kumulacji tego pierwiastka w nerkach i zapobieganie wystąpieniu szkodliwych skutków jego działania. Stężenie kadmu we krwi stanowi marker aktualnego narażenia. Celowe jest uzupełnianie podanej wartości DSB (Cd-B i Cd-U) pomiarem markerów wczesnych skutków działania kadmu. Szczególnie istotny jest pomiar stężenia s2-mikroglobiliny i białka wiążącego retinol (RBP) w moczu.

EN

Cadmium is a silver-white metal, oxidation state +2. Of the many inorganic cadmium compounds, several are quite soluble in water (e.g. cadmium acetate, chloride, and sulfate); cadmium oxide and cadmium sulfide are almost insoluble. The use of cadmium compounds falls into five categories: active electrode materials in nickel-cadmium batteries (79%); pigments used mainly in plastics, ceramics, and glasses (11%); coatings on steel and some nonferrous metals (7%); stabilizers for polymers (2%), and component of various specialized alloys (1%). Most exposure to cadmium compounds in the working environment occurs through inhalation among people manufacturing nickel- cadmium batteries or pigments. High acute inhalation exposure may occur among workers welding cadmium-plated materials or using silver-cadmium solder. In 2007, according to the State Sanitary Inspection, 52 persons were employed in Poland at cadmium concentrations in the air exceeding the occupational exposure limit of 0.01 mg/m3. Cadmium is absorbed from the lungs and the gastrointestinal tract. In humans, on average, 4-6% of the total oral intake is absorbed. Between 5 and 20% of inhaled cadmium is deposited in the lungs. Cadmium is mainly stored in the liver and kidneys (about 40 – 80 % of the body burden) bound to metallothionein. Elimination is normally slow. Biological half-times after cessation of occupational exposure were 75-130 days during the first phase and to about 16 years during the second phase of elimination. Long-term occupational exposure to cadmium causes severe chronic effects, predominantly in the lungs and kidneys. The kidney is the critical organ. The accumulation of cadmium in the renal cortex leads to renal tubular dysfunction with impaired reabsorption of proteins, glucose, and amino acids. An increase of low molecular weight proteins in urine is a characteristic sign of tubular dysfunction. There is evidence that long-term occupational exposure to cadmium may contribute to the development of cancer of the lung. Impaired tubular reabsorption of low-molecular weight proteins or increased glomerular permeability occurred mainly when cadmium levels in urine exceeded 10 –15 μg/g creatinine corresponding to the renal cortex concentration of about 200 mg/kg. For a long time tubular proteinuria was considered irreversible. Experimental and fields data suggested, however, that the persistence of this kind of proteinuria depended on the intensity of cadmium exposure as well as the severity of cadmium-induced renal tubular changes. In a study on workers chronically exposed to cadmium when the microproteinuria was mild ( β2-M-U > 300 and < 1500 μg/g creatinine) and historical Cd-U values never exceeded 20 μg/g creatinine, there was an indication of a reversible tubulotoxic effect of cadmium. According to IARC there was sufficient evidence to classify cadmium and cadmium compounds as human carcinogens ( group I). This assessment to a great extent depended on the significant relation between the risk of lung cancer and estimated cumulative exposure to cadmium in an analysis of mortality among a cohort of workers from a single cadmium recovery plant in the USA. These findings were criticized mainly because there was no control for exposure to arsenic. The results of a later reevaluation suggest that the evidence for cadmium as a human carcinogen is rather weak, and thus classifying cadmium as probably carcinogenic to humans would be more appropriate. This conclusion complies with the EC ( carcinogenic category 2), US EPA ( category B1) and ACGIH ( category A2) classifications. According to US EPA the unit risk is 0.0016. On the basis of the results of epidemiological examinations the MAC values for cadmium and its inorganic compounds were established at 0.01 mg/m3 and 0.002 mg/m3 for inhalable and respirable fractions, respectively. Dose-response analyses showed increased incidence of tubular proteinuria when the cumulative cadmium exposure index was greater than 400-500 μg/m3 x years corresponding to 40 – 50 years of exposure to 0.010 mg/m3. The calculated risk of additional lung cancer as a result of 20-year exposure to 0.010 mg/m3 is to 2.25 x 10-3. The proposed admissible levels of in urine ( Cd-U) and in blood (Cd-B) are 5 μg/g creatinine and 5 μg/l, respectively. The level of Cd-B can be considered an indicator of current exposure, whereas Cd-U, in absence of renal damage , reflects the cadmium body burden. Measurements of β2-microglobulin or retinol binding protein in urine can be used to assess the effects of cadmium on renal function.

5

Distribution of Diazinon and Selenium in Various Tissues after Single and Common Intraperitoneal Administration

Šiška B., Toman R., Golian J., Bošiak M., Kovac S.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2009

|

Vol. 16, nr 12

1617-1626

EN

The aim of this study was to evaluate the distribution of diazinon and selenium in various tissues of laboratory rats after single and common intraperitoneal administration. Rats in the age of 135 days were randomly divided into 4 groups. Each group consisted of 10 males. Animals in the first group were administrated with diazinon 20 mg o kg-1 body weight intraperitoneally. Animals in the second group were administrated with selenium (Na2SeO3) 2 mg Se o kg-1 body weight intraperitoneally in physiological solution. Animals in the third group were given a mixture of diazinon 20 mg o kg-1 body weight and selenium 2 mg Se o kg-1 body weight intraperitoneally in physiological solution. The fourth group served as a control group and was administrated only with the physiological solution. 24 hours after the administration of tested substances, animals were sacrificed and samples of livers, kidneys, muscles and fat tissue were taken during the autopsy. The amount of diazinon in tissues was determined using gas chromatography with mass spectrometry. The amount of selenium was determined using atomic absorption spectrometry. We detected significant increase of selenium amount in livers, kidneys and muscles after single selenium administration and also after common administration of both substances. On the other hand we detected significant decrease of selenium amount in muscles and fat tissue after single diazinon administration. We also observed slight accumulation of diazinon amount in samples of kidneys and muscles and significant increase of diazinon in fat tissue after single diazinon administration and also after common administration of both substances.

PL

Celem pracy było określenie dystrybucji dianizonu i selenu w różnych tkankach szczurów laboratoryjnych po pojedynczym dootrzewnowym podaniu. Szczury w wieku 135 dni zostały losowo przyporządkowane do 4 grup. Każda grupa składała się z 10 samców. Zwierzętom z pierwszej grupy podano dootrzewnowo dianizon w dawce 20 mg o kg-1 masy ciała. Zwierzętom drugiej grupy podano dootrzewnowo selen w roztworze fizjologicznym (Na2SeO3) w dawce 2 Se mg o kg-1 masy ciała. Zwierzęta trzeciej grupy otrzymały dootrzewnowo mieszaninę dianizonu (20 mg o kg-1) i selenu (Na2SeO3 - 2 Se mg o kg-1) w roztworze fizjologicznym. Czwartą grupę stanowiły zwierzęta kontrolne, którym podano wyłącznie roztwór fizjologiczny. Po 24 godzinach od podania dianizonu i selenu zwierzęta uśmiercono, po czym pobrano próbki wątroby, nerek, mięśni i tkanki tłuszczowej. Poziom dianizonu w tkankach został zbadany przy użyciu chromatografii gazowej oraz spektrofotometrii masowej. Selen oznaczono metodą spektrofotometrii absorpcji atomowej. Stwierdzono istotny statystycznie wzrost poziomu selenu w wątrobie, nerkach i mięśniach po jednorazowym podaniu selenu, a także po podaniu mieszaniny selenu i dianizonu. Z drugiej strony odnotowano również istotny statystycznie spadek zawartości selenu w mięśniach i tkance tłuszczowej po jednorazowym podaniu dianizonu. Zaobserwowano także niewielki wzrost poziomu dianizonu w nerkach i mięśniach oraz istotny statystycznie wzrost zawartości tego związku w tkance tłuszczowej zarówno po jednorazowym podaniu dianizonu, jak i po podaniu mieszaniny dianizonu i selenu.

6

Metoda grafów wiązań w zastosowaniu do opracowania szczególnego obwodu elektrycznego

Muc A., Matulewicz W., Retkowski M.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2008

|

R. 84, nr 9

173-178

PL

Grafy wiązań wykorzystano do odwzorowania krwiobiegu nerki. Zaproponowany model, uwzględnia również odcinek tętnicy głównej oraz, w uproszczeniu, dystrybucję krwi do pozostałych segmentów krwiobiegu. Opisanie zjawisk przepływu krwi w naczyniach krwionośnych za pomocą grafów wiązań pozwala w łatwy sposób przejść do modelu w postaci obwodu elektrycznego. Sprowadzenie problemu dystrybucji krwi do modelu elektrycznego umożliwia zastosowanie sieciowych metod analizy obwodów i uproszczenia analizy zjawisk hemodynamicznych.

EN

The bond graph to modelling of the kidney blood circulation system was applied. Main artery and system of vessels of abdominal cavity in model were included as well. The created model is easy to change into the equivalent electric circuit. By applying electric circuit to modelling the blood circulation system the networks methods of electric circuits analysis are possible to use. Simplification of analysis of the hemodynamics phenomena is main advantage of this approach.

7

Wyznaczanie względnej i bezwzględnej wartości zmian rezystancji zastępczego krwiobiegu nerki

Muc A., Matulewicz W., Retkowski M.

Pomiary Automatyka Kontrola

|

2007

|

R. 53, nr 4

84-86

PL

Zaproponowano sposób wyznaczania bezwzględnych i względnych zmian rezystancji w modelu elektrycznym krwiobiegu nerki. W oparciu o znane analogie między zjawiskami przepływu krwi w naczyniach i organach, a przepływem prądu w obwodach elektrycznych, zastosowano opisaną metodę do wyznaczenia zmian oporu naczyniowego nerki dla rzeczywistych danych medycznych. Przeprowadzono doświadczenie medyczne in vivo, polegające na zarejestrowaniu ciśnienia tętniczego i prędkości krwi w tętnicy nerki przeszczepionej, przed i po wysiłku fizycznym. Bezwzględne i względne zmiany oporu naczyniowego porównano ze zmianami współczynnika RI (indeks oporowy).

EN

The trend analysis of changes in parameters of the electric analogue of the kidney blood circulation will facilitate after transplantation the recognition of the clinical state of the kidney and the easier recognition of potential pathologies will make possible. In research was compared: the resistance index (RI), average value of blood flow in renal artery and the vascular resistance of kidney before and after effort. An equivalent electric circuit of kidney blood vessels was created for analysis of blood flow in the renal artery. An arterial system pressure and a waveform of the blood velocity and RI were recorded in the renal artery with using the ultrasound scanner of Doppler at woman with transplant's kidney. On the base of the calculated amplitude spectrum the parameters of the equivalent electric circuit of the kidney blood circulation were appointed. In conducted research, value RI increased about 8% after effort. After effort the average value of blood flow dropped about 28%, however vascular resistance increase about 54%. The evaluation of state of transplanted kidney on the base the change of vascular resistance is more accurate than appointing RI. The method seems be useful for hemodynamic evaluation and after clinical tests for diagnostic of the transplanted kidney.

8

Zastosowanie elektrycznego schematu zastępczego do analizy zmian przepływu krwi w nerce

Matulewicz W., Muc A., Retkowski M.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2006

|

R. 82, nr 6

63-65

PL

Podano podstawę przedstawiania krwiobiegu w postaci przepływu prądu w zastępczym obwodzie elektrycznym. Zasady te zostały zastosowane do odwzorowania krwiobiegu nerki. Istotą badań symulacyjnych z zastosowaniem obwodu elektrycznego jest opracowanie sposobu identyfikacji przyczyn zmian przebiegu prądu, który odwzorowuje przebieg krwi. Jest to bardzo ważne zagadnienie w przypadku diagnostyki nerki po transplantacji umożliwiającej wykrycie zmian stanu krwiobiegu nerki.

EN

Basic principles of showing the blood circulation in the form of current flow in the equivalent circuit were described. These principles have been employed formodeling of the kidney blood circulation. The essence of simulation research with using the electric circuit is a method of the identification of reasons for changes in the current waveform, which the course of blood is copying. This problem is very important in the case of the kidney diagnostic after the transplantation.

9

Concentration of zinc, copper, magnesium and calcium in kidneys and liver of Apodemus Flavicollis and Apodemus Sylvaticus

Jančova A., Stawarz S., Formicki G., Balaž I., Martiniakova M., Boleček P.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2006

|

Vol. 13, nr 6

513-519

EN

Contamination of kidney and liver of yellow-necked mouse (Apodemus,flavicollis) and wood mouse (Apodemus sylvaticus) with chemical elements (Zn, Cu, Mg and Ca), living near the area of Nitra (southwest Slovakia) were studied. For analysis of the content of these trace elements an AAS method was used. The kidneys and liver of both observed species under analysis contained relatively high concentrations of zinc. A significant quantity (p < 0.05) of zinc was discovered in the liver of males of A. flavicollis and A. sylvaticus in comparison with females. Interspecies differences were not statistically significant. Low levels of copper were discovered there. In males, the liver was the most contaminated (A. flavicollis 15.252 žg o g-'; A. sylvaticus 11.991 žg o g-'). he ratio of liver and kidney load in females of A. flavicoollis was 2.70 : 1, in females of A. sylvaticus kidneys were more contaminated (load ratio 1: 2.54). Statistically significant differences were recorded in interspecies comparison and also in Cu level comparison depended on sex. Magnesium significantly cumulated in kidneys. The highest concentration was discovered in the kidneys of females of A. sylvaticus (649.527 žg o g-') and the lowest in the liver of females of A. flavicollis (278.280 žg o g-'). There were detected statistically significant differences depending on sex and species. A significantly (p < 0.05) higher level of Ca was recorded in kidneys of males of A. sylvaticus (129.752 žg o g-) in comparison with the liver of males of A. sylvaticus (51.703 žg o g-').

PL

Badano zawartość cynku, miedzi, magnezu i wapnia w nerkach i wątrobie Apodemus flavicollis i Apodemus sylvaticus żyjących w rejonie Nitry (południowo-zachodnia Słowacja). Analizy zostały wykonane metodą spektrofotometrii absorpcji atomowej. U obu badanych gatunków stwierdzono stosunkowo dużą zawartość cynku zarówno w nerkach, jak i w wątrobie. Średnia zawartość cynku w wątrobie samców A. flavicollis i A. sylvaticus była większa niż średnia zawartość tego pierwiastka w wątrobie samic. Były to różnice istotne statystycznie (p < O.O5). Natomiast nie stwierdzono różnic w zawartości cynku w wątrobie pomiędzy badanymi gatunkami. Poziom miedzi w tkankach badanych zwierząt był niski. U samców większą średnią zawartość tego pierwiastka stwierdzono w wątrobie (A. flavicollis 15.252 žg o g-'; A. sylvaticus 11.991 žg - g-'). Stosunek zawartości miedzi wątrobowej do miedzi nerkowej u samic A. flavicollis wynosił 2.70:1, natomiast u samic A. sylvaticus wynosił 1:2.54. Różnice w średniej zawartości miedzi w wątrobie i nerkach u samic i samców pomiędzy gatunkami były również statystycznie istotne. Stwierdzono znaczną kumulację magnezu w nerkach obu badanych gatunków i u obu badanych płci. Największą zawartość tego pierwiastka stwierdzono w nerkach samic A. sylvaticus (649.527 žg - g-'), a najmniejszą w wątrobach samic A. flavicollis (278.280 žg o g-'), Stwierdzono statystycznie istotne różnice w zawartości tego pierwiastka pomiędzy płciami i pomiędzy gatunkami. Stwierdzono również istnienie statystycznie istotnej różnicy w średniej zawartości wapnia w nerkach samców q. sylvaticus (129.752 žg o g-') w porównaniu z wątrobą (51.703 žg g-').

10

Comparison of heavy metal concentrations in the organs of yellow-necked mouse (Apodemus flavicollis, Melchior, 1834) from areas of nuclear power station and power station

Jančova A., Massanyi P., Nad P., Korenekova B., Skalicka M., Drabekova J.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Vol. 12, nr 11

1221-1227

EN

The aim of this work was to determine concentration and distribution of copper, iron and cadmium in organs of Apodemus flavicollis (Melchior, 1834) in relation to the sex and locality occurrence. The females of Apodemus flavicollis from the surroundings of the nuclear power station Mochovce show significantly higher concentration of copper in the liver (p < 0.05) in comparison with males. In females a statistically (p < 0.05) higher levels of copper in the liver (5.005 mg . kg[to -1]) and uterus (0.0077 mg . kg[to -1]) were detected. The highest concentrations of iron were found in uterus (471.733 mg . kg[to -1]). In all animals there is significantly higher (p < 0.05) concentration of cadmium in kidneys in comparison with liver, testis and uterus. The highest concentrations of copper in the organs of Apodemus flavicollis from the surroundings of the rower station Novaky were found in uterus (10.264 mg . kg[to -1]). In males the liver was the most contaminated organ (7.565 mg . kg[to -1]). The highest iron concentration was found in uterus (618.5 mg . kg[to -1]). Concentration of iron in liver (445.0 mg . kg[to -1]) in males was significantly higher (p < 0.05) in comparison with testis. In male kidneys there was a statistically higher amount of iron (p < 0.05) than in the testis. In the kidneys of the females there was a significantly higher level of iron when compared with males (p < 0.01). The concentration of cadmium in the kidneys of females is significantly higher (p < 0.01) than concentration in the liver and in uterus. Significant difference (p < 0.05) was also found in liver in comparison with uterus. The females of Apodemus flavicollis from Novaky locality have shown significantly higher concentration of copper in uterus (p < 0.05) and in kidneys (p < 0.01), higher concentration of iron in kidneys (p < 0.01) and higher concentration of cadmium in kidneys (p < 0.01) and liver (p < 0.01) in comparison with females from Mochovce locality.

PL

Zawartość miedzi w wątrobie samic myszy leśnej Apodemus flavicol/is (Melchior, 1834) z rejonu elektrowni atomowej w Mochowcach była większa niż w wątrobie samców (p < 0.05). Zawartość miedzi była większa w wątrobie niż macicy. Największa zawartość żelaza została stwierdzona w macicy. Poziom kadmu był relatywnie mały we wszystkich badanych próbkach. Nie stwierdzono żadnych różnic zawartości kadmu pomiędzy płciami. U wszystkich zwierząt zawartość kadmu jest znacznie większa w nerkach niż w wątrobie, jądrach i macicy (p < 0.05). U samic żyjących w pobliżu elektrowni cieplnej Novaky stwierdzono największą zawartość miedzi w macicy (10.264 mg . kg[do -1]), zaś u samców w wątrobie (7.565 mg . kg[do -1]). Największa zawartość żelaza stwierdzono w macicy (618.5 mg . kg[do -1]). Zawartość żelaza w wątrobie samców była znacznie większa niż w jądrach. U samic poziom żelaza w nerkach był znacznie większy niż u samców (p < 0.01). Zawartość kadmu była największa w nerkach samic. U zwierząt z rejonu elektrowni Novaky stwierdzono większą zawartość badanych pierwiastków prawie we wszystkich badanych próbkach w porównaniu ze zwierzętami odłowionymi w rejonie elektrowni atomowej Mochovce.