Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Możliwości rekultywacji zbiornika Tresna w kaskadzie Soły

Jaguś Andrzej, Duława Krzysztof

Gospodarka Wodna

|

2019

|

Nr 10

22--27

PL

Przedstawiono zbiornik zaporowy Tresna, będący najwyższym akwenem w trzystopniowej kaskadzie rzeki Soły. Zbiornik przyjmuje wody kilku większych dopływów, w tym Soły z Koszarawą, które wnoszą do niego duże ilości zanieczyszczeń i rumowiska. Obserwowana degradacja zbiornika wymusza podjęcie działań ochronnych oraz przeprowadzenie zabiegów rekultywacyjnych. Dokonano przeglądu możliwości rekultywacji, prezentując zabiegi, których zastosowanie warto rozważać. Przeanalizowano odmulanie, ingerencję chemiczną w osady denne, odizolowanie osadów dennych od toni wodnej, napowietrzanie wód przydennych, chemiczne oczyszczanie wody, instalowanie sztucznych podłoży dla rozwoju organizmów, biomanipulację i stosowanie preparatów mikrobiologicznych.

EN

The article presents the Tresna damming reservoir, the highest reservoir in the three-stage Soła river dam cascade. Waters from several larger tributaries, including Soła and Koszarawa, flow into the reservoir bringing along high quantities of pollutants and bed load. The observed degradation of the reservoir requires protective action and rehabilitation measures. The article reviews possibilities of rehabilitation, presenting procedures to be considered, such as desilting, chemical intervention in bottom deposits, isolation of bottom deposits from the body of water, aeration of benthic waters, chemical purification of water, installation of artificial substrates for organisms, biomanipulation and use of microbiological preparations.

2

Gospodarczo-społeczne znaczenie zbiorników zaporowych – studium kaskady Soły

Jaguś A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2018

|

Vol. 19, nr 1

25--35

PL

W artykule przedstawiono funkcje zbiorników zaporowych pod kątem przydatności gospodarczo-społecznej. Jako przykład wybrano zbiorniki trójstopniowej kaskady rzeki Soły (Tresna, Porąbka, Czaniec), która znajduje się w południowej części województwa śląskiego. Kaskada jest zintegrowanym systemem retencyjnym, ale poszczególne zbiorniki pełną różne funkcje. Omówiono rolę zbiorników w ochronie przeciwpowodziowej (Tresna, Porąbka), w zaopatrzeniu w wodę pitną (Czaniec), w produkcji energii elektrycznej (Porąbka), w rekreacji (Porąbka, Tresna), w dostarczaniu kruszywa skalnego (Tresna). Wykazano duże znaczenie kaskady dla rozwoju gospodarczego regionu. W zakończeniu dyskutowano na temat kontrowersji wokół budowy i użytkowania zbiorników zaporowych.

EN

The paper is devoted to the functions of dam reservoirs in terms of their socioeconomic usefulness. Three dam reservoirs of the Soła cascade were chosen (Tresna, Porąbka, Czaniec) as the example that are located in the southern part of Silesian Provence. The cascade is an integrated retention system, but particular reservoirs have different functions. The role of reservoirs in flood protection (Tresna, Porąbka), drinking water supply (Czaniec), electricity production (Porąbka/Porąbka-Żar), recreation (Porąbka, Tresna), supply of rock aggregate (Tresna) was depicted as well. The high importance of the cascade for economic development of the region was demonstrated. Finally, the controversies about the construction and utility of dam reservoirs were discussed.

3

Problem zamulania zbiorników kaskady Soły

Jaguś A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 5

92--102

PL

W artykule przedstawiono problem zamulania zbiorników zaporowych. Studia dotyczyły kaskady rzeki Soły, składającej się z trzech zbiorników: Tresna, Porąbka, Czaniec. Pełni ona ważną rolę w gospodarce wodnej województwa śląskiego. Wykazano, że obszar zlewniowy jest niewłaściwie zagospodarowany, co w warunkach górskich sprzyja procesom spływu powierzchniowego i erozji. Soła, zwłaszcza podczas wezbrań, transportuje duże ilości rumowiska, które prawie w całości jest deponowane w zbiorniku Tresna. Tempo zamulania zbiornika Tresna wynosi 0,309 mln m3 rocznie, a zbiornika Porąbka 0,042 mln m3 rocznie. Zbiornik Czaniec jako silnie przepływowy nie gromadzi osadów. Działania zapobiegające zamulaniu są niewystarczające – powinny być realizowane systemowo zwłaszcza w zlewni Soły powyżej zbiornika Tresna, aby utrzymać jego możliwości retencyjne.

EN

The paper focuses on the problem of sediment accumulation in dam reservoirs. The studies were conducted in Soła River dam cascade containing three reservoirs: Tresna, Porąbka, Czaniec. It plays an important role in the water management in Silesian province. It was revealed that the catchment area is improperly managed which, under the mountainous conditions, leads to surface runoff and erosion processes. Soła, especially during the floods, transports large quantities of debris that are almost entirely deposited in the Tresna reservoir. The rate of deposit accumulation in Tresna water body amounts to 0.309 million m,sup>3 per year, and in the Porąbka reservoir it is estimated to 0.042 million m3 per year. The Czaniec reservoir, as fast flow reservoir, does not accumulate deposits at all. The actions aiming at prevention of sediments accumulation are insufficient – they should be realized systemically particularly in the Soła catchment above Tresna reservoir in order to maintain its retention capability.

4

Obniżanie trofii wód w systemach kaskadowych, na przykładzie kaskady Soły (Południowa Polska)

Jachniak E, Jaguś A

Inżynieria Ekologiczna

|

2013

|

Nr 32

65--73

PL

W pracy podjęto temat samooczyszczania wód w kaskadach zbiorników wodnych. Przedstawiono wyniki badań hydrobiologicznych trzech zbiorników zaporowych (Tresna, Porąbka i Czaniec), tworzących kaskadę rzeki Soły. Określono status troficzny zbiorników na podstawie stężenia chlorofilu, wielkości biomasy fitoplanktonu i występowania wskaźnikowych gatunków glonów planktonowych. Wyniki badań wskazały na obniżanie trofii wód w układzie od najwyższego do najniższego zbiornika kaskady. Średnie stężenia chlorofilu wynosiły odpowiednio 19,99 μg∙dm-3, 8,74 μg∙dm-3 oraz 4,29 μg∙dm-3, natomiast średnia wielkość biomasy 4,1 mg∙dm-3, 3,4 mg∙dm-3 i 0,1 mg∙dm-3. Obserwowane gatunki glonów planktonowych potwierdziły istnienie różnic między zbiornikami. W Tresnej rozwijało się więcej gatunków wskazujących na eutrofię, zaś w Porąbce oraz Czańcu rozwijały się gatunki występujące w wodach oligomezotroficznych. Samooczyszczanie wód w kaskadzie Soły, wyrażone obniżaniem ich żyzności, jest ważne dla gospodarki wodnej regionu, gdyż zbiornik Czaniec pełni funkcję zbiornika wodociągowego.

EN

In this thesis the subject of water self-purification in cascade systems of water reservoirs was engaged. The results of hydrobiological research of three dam reservoirs (Tresna, Porąbka and Czaniec), creating the Soła river dam cascade were presented. The trophic status of these reservoirs was defined on the grounds of the concentration of chlorophyll a, biomass of phytoplankton and occurrence of indicating species of planktonic algae. The results of research indicated on decreasing of water trophy in the layout from the highest into the lowest reservoir of the cascade. The average concentrations of chlorophyll a amounted appropriately 19,99 μg∙dm-3, 8,74 μg∙dm -3 and 4,29 μg∙dm-3, instead the average biomass of phytoplankton amounted appropriately 4,1 mg∙dm-3, 3,4 mg∙dm-3 and 0,1 mg∙dm-3. The observed species of algae confirmed occurrence of differences between reservoirs. In Tresna reservoir more species of phytoplankton indicating for eutrophy were thrived, instead in Porąbka and Czaniec reservoirs the species occurring in oligomesotrophic water thrived. Water self-purification in the Soła river dam cascade expressed decreasing of their fertility is important for water management of the region, because the Czaniec reservoir fulfill a function of water-supply reservoir.

5

Assessment of Trophic State of Inland Water (the Case of the Sola Cascade Dam Reservoirs)

Jaguś A.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 11

1433-1440

EN

The objective of the study was to assess the trophic state of water in the hydrographic system of the Sola cascade, situated in the Carpathian region in southern Poland. Analyses included inflowing and retained water in dam reservoirs: Tresna, Porabka and Czaniec. The level of eutrophication of water was estimated basing on its physicochemical parameters. Out of all methods used in determining the trophic state, the selected methods included the norms determined in the Polish regulations, the Neverova-Dziopak index (ITS – Index of Trophical State) and the Carlson index (TSI – Trophic State Index). Analyses of data from years 2007–2009 showed that water quality reflected characteristic parameters for mesotrophy and eutrophy. Unfavorable trophic state concerned almost all waters that were studied, including waters of the lowest reservoir of the cascade – Czaniec reservoir, which is part of the municipal water supply system. That emphasizes the need for protection of the catchment of the cascade with regards to reduction of contamination load discharged to surface waters.

PL

Celem badań było rozpoznanie stanu troficznego wód w systemie hydrograficznym kaskady Soły, położonej w obszarach karpackich Polski południowej. Analizowano wody dopływające oraz retencjonowane w zbiornikach zaporowych: Tresna, Porąbka i Czaniec. Na podstawie parametrów fizykochemicznych wód ustalono stopień ich eutrofizacji. Spośród stosowanych metod ustalania stanu trofii wybrano normy określone w polskich przepisach prawnych, wskaźnik Neverovej-Dziopak (ITS - Index of Trophical State) oraz wskaźnik Carlsona (TSI - Trophic State Index). Analizy danych z lat 2007-2009 wykazały, że jakość wód odpowiadała parametrom charakterystycznym dla mezotrofii oraz eutrofii. Niekorzystny stan trofii dotyczył niemal wszystkich badanych wód, w tym wód najniższego zbiornika kaskady - wodociągowego zbiornika Czaniec. Wskazuje to na potrzebę ochrony zlewni kaskady pod kątem ograniczenia ładunku zanieczyszczeń dostających się do wód powierzchniowych.