Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Geological mapping of old mining underground workings - a unique tool to recognition of geology in Sudety Mts.

Zagożdżon P. P., Zagożdżon K. D.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2013

|

nr 3

67--76

PL

W artykule zaprezentowano wyniki geologicznego kartowania wybranych historycznych, podziemnych obiektów pogórniczych na obszarze Sudetów. Geologiczne kartowanie takich obiektów przedstawiono jako metodę służącą pozyskiwaniu bardzo precyzyjnych danych geologicznych. Uzyskiwane podczas takich prac wyniki są elementem opisu georóżnorodności i dziedzictwa górniczego, a także służą ochronie tych wartości. Zagadnienie ukazano na przykładzie czterech wybranych obiektów: Sztolni Górnej w Kowarach (pole górnicze kopalni „Wolność"), sztolni Gertruda w Złotym Stoku, małej sztolni po eksploatacji marmuru w Janowicach Wielkich obraz obiektu Osówka (fragmentu poniemieckiego kompleksu wojskowego „Riese").

EN

Geological plans of selected old underground mining workings in the Sudety Mts. (SW Poland) were shown in a paper below. Geological mapping of such objects is presented as a method of very precise geological data collection. The results obtained are part of description and protection of geoheritage and geodiversity. Four examples of geological plans were shown, made for: Upper Adit in Kowary (on the old mine "Freedom" mining field), Gertruda adit in Złoty Stok, a small adit in Janowice Wielkie and Osówka object (element of Nazi military complex "Riese").

2

Możliwości wykorzystania aplikacji GIS do prac związanych z kartowaniem geologicznym na przykładzie podziemnego obiektu "Włodarz" w Górach Sowich

Kasza D.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały

|

2012

|

Vol. 135, nr 42

23-35

PL

W artykule zaprezentowano najważniejsze wyniki badań otrzymane w ramach realizacji pracy dyplomowej pod tytułem "Charakterystyka budowy geologicznej obiektu "Włodarz" (kompleks "Riese", Góry Sowie) na podstawie zdjęcia geologicznego wyrobisk udostępnionych w ramach podziemnej trasy turystycznej". Omówiono także możliwości wykorzystania komercyjnych oraz darmowych aplikacji GIS jako narzędzi służących do wizualizacji wyników obserwacji. Scharakteryzowano utworzoną strukturę bazy danych oraz możliwe sposoby publikacji otrzymanych wyników. Opracowanie wykonano na podstawie rezultatów prac terenowych przeprowadzonych w obiekcie Włodarz w Górach Sowich (Sudety Środkowe), w chwili obecnej będącym kwitnącym ośrodkiem turystycznym przyciągającym zwiedzających swą ciekawą historią.

EN

The article presents the main results obtained as part of a diploma thesis titled "Characteristics of the geological structure of the "Włodarz" object (complex Riese, Owl Mountains) based on geological image of underground tunnels made available within the underground tourist route. The possibilities of using commercial and free GIS applications as tools for visualizing the results of observations were discussed. The structure of created database and possible ways of publishing the results were also characterized. Elaborat was based on the results of field work performed in the Włodarz facility in the Owl Mountains (Central Sudetes), which is currently thriving tourist center attracting visitors to its colorful history.

3

DEM, stereogramy i anaglify

Ostaficzuk S.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2007

|

R. 46, nr 1

49-56

PL

Po wprowadzeniu do geologii numerycznego modelu terenu (DEM) poprawia się jakość map i zostaje przywrócone duże znaczenie analizy rzeźby terenu w powierzchniowych badaniach geologicznych. Cieniowanie podkreślające elementy rzeźby terenu i całe ich zespoły, jak i izolinie hipsometryczne i barwy spowodowały powodują zwiększenie czytelności, lub w ogóle ujawniają związki morfologii terenu z geologią. W geomorfologii są przydatne rzuty perspektywiczne terenu, a starannie dobrane parametry prezentacji DEM są elementem inspiracji badawczej przez ujawnianie, niespodziewanych w danym obszarze, lub nieznanych dotąd przestrzennych asocjacji form terenu. Wszystkie obrazy DEM w niniejszym tekście zostały wygenerowane na podstawie uprzejmie udostępnionego przez Zarząd Geografii Wojskowej DEM opracowanego na podstawie DTED poziomu 2.

EN

DEM (Digital Elevation Model) applied in geology upgrades quality of geological maps and revaluates geomorphology as important research tool in geological mapping. Shadowing exposes various terrain form and their complexes, hypsometric contourlines and colors emphasize the relationships between terrain sculpture and morphology. In geomorphology a perspective projections play important role, and carefully chosen DEM presentation parameters are inspiring the scientific exploration of terrain history and modifications. All DEM illustrations in the text were generated from the kindly offered DEM by the Board of Military Geography derived from DTED level 2.

4

Dokumentowanie elementów tektoniki złoża w BOT KWK "Turów" S.A.

Kaczarewski T., Wiśniewski J., Wojnar B.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2006

|

R. 48, nr 1-2

113-118

PL

Złoże "Turów" ma bardzo złożoną budowę geologiczną. Jej wyrazem jest między innymi skomplikowana tektonika. Ilość udokumentowanych uskoków wynosi obecnie około 350 i w miarę postępu eksploatacji sukcesywnie się zwiększa. Występujące w złożu uskoki tektoniczne i kompakcyjne stwarzają duże zagrożenie dla bezpieczeństwa eksploatacji. Wymagają one zastosowania szczególnej, dostosowanej do każdego indywidualnego przypadku technologii eksploatacji oraz przyjęcia odpowiednio bezpiecznych parametrów ścian i zboczy. Prawidłowe i rzetelne rozpoznanie przebiegu i parametrów uskoków ma fundamentalne znaczenie przy projektowaniu i prowadzeniu bezpiecznej eksploatacji. Dlatego też w KWB Turów przyjęto zasadę dokumentowania każdego stwierdzonego uskoku. Do dokumentowania tektoniki konieczne było wprowadzenie technologii GPS, która podniosła efektywność i precyzję zbieranych informacji. W celu zwiększenia dokładności pomiarów elementów tektoniki złoża wprowadzono również tachimetr elektroniczny Leica TCR-1205, pozwalający na pomiar "bezlustrowy" na skarpach odkrywki. Wprowadzenie tachimetru wymuszone zostało ograniczoną precyzją pomiarów zestawem Z-Max + dalmierz, którego najsłabszym elementem jest busola magnetyczna, na podstawie której wyznaczana jest orientacja całego zestawu. Podstawowymi danymi do budowy modeli są stwierdzenia uskoków na powierzchni oraz w wykonywanych specjalnie do tego celu rowach rozpoznawczych. Ponadto do budowy modeli wykorzystuje się dane pochodzące z kartowań geologicznych (pomiary za pomocą zestawu Z-Max + dalmierz lub tachimetru TCR1205) oraz dane z pomiarów z kompasem geologicznym. Uzyskane dane przechowywane są w plikach graficznych w formacie *.dgn, które następnie służą do stwarzania modeli za pomocą programu I/MINE Modeller. Wprowadzenie technologii GPS i tradycyjnych metod geodezyjnych do kartowań szczegółów geologicznych pozwoliło na: -eliminacje niebezpieczeństwa związanego z obecnością człowieka w bezpośrednim sąsiedztwie skarp i maszyn, -zbieranie danych z miejsc niedostępnych (powierzchnie skarp, miejsca zagrożone osuwiskiem, obrywaniem itp.), -skrócenie czasu niezbędnego do weryfikacji dokumentacji mierniczo-geologicznej złoża -poprawę jakości dokumentowania budowy złoża, co bezpośrednio przekłada się na poprawę bezpieczeństwa robót górniczych -lepsze planowanie wydobycia i wykorzystania złoża.

EN

The ecological structure of the "Turów" lignite deposit is very complicated. Among other things a complex tectonics constitutes proof of it. At present, the number of documented faults amounts to about 350 and it is successively increasing along with the progress of the exploitation. Tectonical and compactional faults occurring in the deposit have special importance for the safety of exploitation. They require the application of special technology of exploitation, well adapted for every individual case as well as appropriate parameters of slope stability. Correct and reliable reconnaissance of the fault's lines and their parameters have fundamental meaning for the planning of safe exploitation. That's why in KWB Turów, a principle of documenting each remarked faults has been implemented. As faults are natural slip surfaces, they have paramount meaning for the planning of the openpit. For documenting tectonics it was necessary to implement GPS technology which has improved the efficiency and the precision of the collected information. In order to increase the accuracy of the tectonics elements, electronic tachimetr Leica TCR-1205 has been implemented. It allows reflectors less survey even for the distance of 500m. Implementation of tachimetr has produced limited precision of the set composed of the Z-Max and a ladar. The weakest element of the ladar is a magnetic compass which is a basis of fixing orientation of the whole set. The basis data includes the surveys of the faults done on the surface as well as in the reconnaissance of ditches performed specially for this purpose. Further more, the data coming from geological napping and measurements with geological compass are used for the creation of models. All this data is used to obtain the model of faults and is stored in graphical files in *.dgn format. The next thing to do is to generate model from the *.dgn file by means of the I/Mine Modeller software.

5

The importance of digital terrain elevation model in modern geological mapping

Ostaficzuk S.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2003

|

R. 42, nr 6

53-58

EN

Geological maps were and still are the most efficient mean for presenting syntheses on current geological knowledge. Their evolution was strongly dependent on progress in topographic mapping; two thresholds were significantly essential: development of elevation contourlines, and utilization of photogrametry in topographic mapping. The contourlines led to development of intersectional cartometric operations in map analysis (e.g. determination of dip, strike, fault parameters, tracing intersectional run of geological boundaries, etc.), and the photogrametry led to photogeology and remote sensing, what totally improved efficiency of geological mapping technology. The current electronic revolution in computerization of graphic and numerical data has made surprisingly poor impact on the standard geological mapping, thus on the basic ways of recognition, synthesizing and presenting of geological knowledge. Especially, the official geological surveys of most countries conservatively underestimate chances for improvement of their efficiency, while the further improvement of our geological knowledge becomes dramatically important in understanding of our own surroundings full of environmental hazards, and securing the sustainability of, both, the Man and the Nature. The approach to the recent geological cartography must be made on the principle that the traditional geological map is only a tool, and not the final goal of improvements. The replacement of traditional geological maps must better the recognizing, synthesizing and presenting the geological knowledge. And this can and must be done by introducing new mapping solutions into geology on a base of modern electronic technologies. One of such solutions is comprehensive utilization of DTM – the digital (elevation) terrain model. It can serve a source material for remote sensing, and a base for presentation of geological maps. Its unique value, however, lays in its inspirational role in understanding of relationships between the terrain structure and geology. Some relevant examples are presented in this paper. Author is indebted to the Military Geographic Inspectorate (ZGW), which supplied the University of Silesia with complete of high quality DTED of Poland, level 2, free for geological studies.

PL

Mapy geologiczne były, są i będą podstawowym środkiem syntetyzowania i do prezentowania wiedzy geologicznej o terenie. Rozwój kartografii geologicznej był dotychczas ściśle związany z rozwojem kartografii topograficznej i technik kartograficznych. Pierwsza istotna przemiana nastąpiła po wprowadzeniu rysunku poziomicowego do map topograficznych, co zaowocowało rozwojem kartometrii. Druga ważna w rozwoju kartografii była fotointerpretacja zdjęć lotniczych i fotogrametria, dzięki którym mapy geologiczne zyskały na dokładności i wiarygodności. Obecny rozwój technik elektronicznych w kierunku akwizycji obrazów, przetwarzania danych, syntetyzowania i prezentacji informacji w rozmaitych formatach ma zadziwiająco mały wpływ na standardową kartografię geologiczną. Wiąże się to po części z koniecznością przedstawiania map wielkoseryjnych w niezmienionej postaci w ciągu wielu lat. Jednak współczesna geologia zajmuje się szerokim spektrum zagadnień wcześniej omijanych - związanych ze środowiskiem naturalnym i jego przemianami, i w tej dziedzinie kartografii geologicznej nie ma formalnych ograniczeń innowacyjności. Ta niestandardowa gałąź kartografii geologicznej obejmuje kartowanie ekogeologiczne małoskalowe, kartowanie ekogeologiczne specjalne, dokumentowanie stanu geośrodowiska i jego dynamiki, przedstawianie zagrożeń doraźnych i długoterminowych oraz całą gamę wielkoskalowego geologicznego dokumentowania terenu dla potrzeb inżynierii i zagospodarowania terenu. Unowocześnianie współczesnej kartografii geologicznej może być prowadzone przy założeniu, że tradycyjna mapa geologiczna jest tylko elementem, a nie celem racjonalizacji. Zastąpienie map tradycyjnych przez nowe formy kartograficzne ma prowadzić do poprawy technik rozpoznania geologicznego, tworzenia syntez i prezentowania wiedzy geologicznej. Może i powinno to być osiągnięte przy wykorzystaniu możliwości współczesnych technik elektronicznych. Jedną z takich możliwości jest upowszechnienie w kartografii geologicznej DTM (numeryczny wysokościowy model terenu). Może on służyć jako materiał do zdalnej interpretacji rzeźby terenu i jako podkład mapy geologicznej. Jednak szczególnie może stanowić inspirację w procesie badania związków między rzeźbą i budową geologiczną terenu. W tym artykule są przedstawione wybrane przykłady geomorfologicznej czytelności DTM. Autor wyraża tu wdzięczność Zarządowi Geografii Wojskowej (ZGW) Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, który przekazał Uniwersytetowi Śląskiemu kompletny wysokiej jakości wysokościowy numeryczny model Polski, poziom 2 do celów badawczych.

6

The future of geoscience in the 21st century: art, science, or resource?

Broome J.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2003

|

R. 42, nr 6

15-18

EN

Geoscience was driven by a need to support discovery of raw materials and energy, and a need to understand the earth processes to support engineering and hazard reduction. As geoscience matured, it became sophisticated, specialized, and controversial. Unfortunately, geoscientists increasingly looking inward rather than outward and became increasingly isolated from society and regionalized. Since the 1990’s, geoscience is at a crossroad struggling with diminishing funding reflecting the inability of society to recognize its value. This is unfortunate since geology is relevant to modern life in many ways. A wealth of geoscience knowledge is available, but the geoscience community has done a poor job of communicating its relevance to modern society, thus the future vitality and relevance is dependent on developing systems and products that meet the needs of the 21st century. Achieving this goal will require a profound change in the culture of the geoscience community combined with rapid adoption of appropriate standards, information management systems, and outreach initiatives.

PL

Problemy współczesnych nauk o Ziemi wynikają ze stopniowego zamykania się geologów w kręgu własnych ezoterycznych problemów. Tradycyjnym wynikiem działalności stają się artystycznie kolorowane mapy i sprawozdania pisane językiem zrozumiałym tylko dla kolegów geologów. Niestety, te tradycyjne produkty stają się coraz mniej użyteczne w świecie zalewanym precyzyjnymi i aktualnymi informacjami. Trójwymiarowe przestrzenie i czterowymiarowe coraz bardziej złożone problemy geologiczne nie mogą być zadawalająco przedstawiane i rozważane w tradycyjnej dwuwymiarowej przestrzeni map. Niewiele jednak robi się w światku geologicznym w celu przełamania tej narastającej izolacji powodowanej coraz większą hermetycznością języka i problematyki tradycyjnej geologii. Sprawa jest o tyle istotna, że równolegle ze wzrostem zainteresowania społeczeństw sprawami zagrożenia bezpieczeństwa środowiska i konieczności zapewnienia zrównoważonego rozwoju współczesnego świata, geologiczne aspekty tych zjawisk są coraz bardziej marginalizowane. Dzieje się tak w dużej mierze z winy geologów. Próby przełamania impasu w rozwoju, a nawet przetrwaniu geologii w społecznym środowisku są podejmowane w Kanadyjskiej Służbie Geologicznej (GSC). Wszczęto siedemnaście programów oświatowych dla rozprzestrzenienia w społeczeństwie wiedzy geologicznej i jej znaczenia dla współczesnego świata. Obejmują one m.in. "zagrożenia naturalne", "zmiany klimatyczne", "rozwój [terytoriów] północy", "metale w środowisku" oraz "wody podziemne" (http://www.nrcan.gc.ca/ess/index_e.php). Te działania, niewątpliwie słuszne, nie są jednak wystarczające. Ciągle brak jest szybkiego dostępu do potrzebnych informacji geologicznych w nowoczesnej formie. Konieczne jest więc doprowadzenie do zmian w nastawieniu społeczeństwa do spraw geologii, zmiany kultury w społeczności geologicznej, adaptacji nowoczesnych technik informacji i dostosowania zadań do aktualnych potrzeb w warunkach współczesnego świata.

7

Remote sensing in a geological mapping

Gubin V.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2003

|

R. 42, nr 6

19-20

EN

In geological mapping based on remote sensing are used the photographic and optic-electronic camera systems which ensure registration of reflected or own electromagnetic radiation of the Earth. The following basic kinds of Earth surface aerospace photography are applied: photographing (0,4 – 0,9 mkm), television filming (0,4 – 1,1 mkm), multispectral scannr mapping (0,3 – 12,6 mkm), spectrometry (0.4 – 2,5 mkm), thermal infra-red filming (3,5 – 5,0 and 8,0 – 14 mkm), radar mapping (0,3 cm and more). Through the complex computer processing of remote sensing materials the program sets allow to carry out delineation of boundaries of homogeneous geological objects and to make controlled classification of aerospace images.

PL

W geologicznym kartowaniu opartym na metodach zdalnych badań są stosowane aparaty fotograficzne i kamery optyczno-elektroniczne, za pomocą których rejestruje się obrazy w promieniach odbitych i z własnej emisji powierzchni Ziemi. Wykonywane są następujące rodzaje zdjęć: fotografie – w paśmie 0,4 do 0,9 mkm, filmy wideo – 0,4 do 1,1 mkm, wielospektralne obrazy skanerowe – 0,3 do 12,6 mkm, zdjęcia spektrometryczne – 0,4 do 2,5 mkm, filmy termalne i podczerwone – 3,5 do 5,0 oraz 8 do 14 mkm, obrazy radarowe – od 0,3 cm. Te zjęcia są przetwarzana przy zastosowaniu skomplikowanych programów komputerowych w celu przeprowadzenia kontrolowanej klasyfikacji treści obrazów i określenia granic wydzieleń geologicznych.

8

Main problems of neogeodynamics phenomena investigation and mapping

Karabanov A., Garetsky R., Aizberg R., Aronova T.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2003

|

R. 42, nr 6

27-32

EN

The solution of the several problems of neogeodynamics phenomena investigation and mapping was one of the main tasks of the IGCP project No 346 "Neogeodynamics of Baltic Sea Depression and adjacent areas". Investigations performed for the project resulted in a series of international geodynamic maps showing vertical movements at the neotectonic stage, bottom part of Quaternary deposits, recent vertical movements, tectonic stress, epicenters of earthquakes, Moho discontinuity, neotectonic zoning and o on. Hence, the water surfaces of the Baltic Sea and the east part of the North Sea, the southern part of Scandinavia, the German-Polish Depression, the Central European block mountains and depressions, western part of the Russian Plain and, partly the Carpathians, were mapped. Despite of, that was done in traditional manner without any digitalization, the set of maps showing structure and its dynamics from the Quaternary capping down to the Moho surface fulfils requirements of the modern Information Technology, thus it may and can be computerized in follows of the GIS rules. That will enable authors to supplement project with the newest data, and restructure its visual appearance. In the attached presentation, authors review some problems of neogeodynamic researches in Belarus.

PL

Do rozwiązania szeregu problemów neogeodynamiki w projekcie International Geological Correlaction Programme, projekt 346 ustalano związki między zjawiskami powierzchniowymi, a głęboką strukturą litosfery, polem naprężeń, sejsmicznością oraz rozmieszczeniem aktywnych uskoków, które są przyczyną trzęsień ziemi. W tym celu wykonane zostały kompleksowo dla obszaru zlewni Bałtyku i obszarów przyległych mapy utworów powierzchniowych, oraz mapy wgłębne sięgające aż do powierzchni Moho. Mimo, iż opracowanie to byłe wykonane bez procedur dygitalizacji i wektoryzacji, to spełnia ono w swej formie wymagania nowoczesnych technik informacji. Dlatego byłoby wskazane zdygitalizowanie i zwektoryzowanie całego opracowania w manierze GIS w celu wprowadzenia uzupełnień oraz umożliwienia nowoczesnej wizualizacji wyników. W załączonej prezentacji graficznej, autorzy przedstawiają problematykę badań neogeodynamicznych na Białorusi.

9

Integrated approach and application of GIS for management of geological data

Sliaupa S., Denas Z., Belickas J.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2003

|

R. 42, nr 6

63-72

EN

Information technologies are increasingly used in geological studies that significantly changed approach to the compilation of the geological maps, access to- and dissemination of study results, application of the geological data by non-geologist users. The basic concept of the Information Infrastructure of the Lithuanian Geological Survey consists of the following base-lines (1) integrity of the geological data, as all available information is stored, used, accessed via central applications, (2) extensive application of GIS technologies (3) easy access to the database by global user that ensures wider application of the geological information. The integrity concept follows the mapping traditions introduced in Lithuanian Geological Survey since fifties. The Lithuanian geological information system was developed during the past decade. The system is based on idea of having Information Infrastructure that ensures unified sequence of data collection, systematization, reprocessing and delivery to users. Accordingly the unified data model was developed. Geographic Information Systems (GIS) consist of a powerful set of automated tools for collecting, retrieving, analyzing and communicating spatial data. Different techniques are used for different tasks. Furthermore, the Internet applications considerably increased access possibilities for geologists and public user. For the latter, special geological language should be developed, as the specific geoscientific terms significantly reduce applicability of the geological maps among public users.

PL

Technologie informacji są coraz szerzej stosowane w badaniach geologicznych co ma istotny wpływ na zestawianie map geologicznych, dostęp oraz rozprzestrzenianie wyników badań, oraz możliwość wykorzystywania wiedzy geologicznej przez nie geologów. Podstawą struktury informatycznej w Litewskiej Służbie Geologicznej są trzy założenia: 1) Spójność i scentralizowanie danych geologicznych zarówno podczas gromadzenia, udostępniania i wykorzystywania. 2) Szerokie stosowanie technologii GIS. 3) Łatwość i powszechność dostępu do bazy danych przez wszystkich, co powoduje zwiększenie wykorzystania danych geologicznych. Koncepcja integralności danych jest kontynuacją tradycji Litewskiej Służby Geologicznej z lat 50' ubiegłego stulecia Współczesny system informatyczny został opracowany w ciągu ostatniej dekady. Oparty na Infrastrukturze Informacji zapewnia homologiczną (ujednoliconą) formę i sekwencję pozyskiwania danych, ich klasyfikowania, przetwarzania i udostępniania. Odpowiednio został utworzony model GIS posiadający sprawne narzędzia do zarządzania danymi przestrzennymi. Różne techniki są dobierane do różnych zadań. Szczególnie wykorzystanie Internetu spowodowało ułatwienia zarówno dla geologów, jak i użytkowników danych geologicznych. Potrzebne jest jednak opracowanie specjalnego języka operacyjnego dla użytkowników bez geologicznego przygotowania, w celu polepszenia ich percepcji informacji geologicznych

10

An overview of three-dimensional geological mapping for groundwater protection and environmental assessment in Illinois, USA

Berg R.C.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2003

|

R. 42, nr 6

7-10

EN

The Illinois State Geological Survey in the United States has been developing three-dimensional (3-D) geologic mapping specifically for the protection of groundwater and for helping to assess the environment of the State for over 20 years. When the geologic framework is well-understood, land-use planning can be effective in preventing contaminants from entering aquifers. A mapping approach and procedure for portraying issue-driven maps for groundwater protection has been done at scales from 1:24,000 to 1:500,000. Because the procedure for developing the 3-D geological information has been accomplished in a consistent manner, the resulting maps are relatively uniform and serve as a practical basis for developing issue-driven maps for aquifer sensitivities and a conceptual model for helping to evaluate the potential for contamination at specific sites. Specifically, maps provide guidance to regulators seeking maximum protection of groundwater resources where they are especially vulnerable, and avoid overprotection where natural environmental protection exists.

PL

Służba Geologiczna stanu Illinois w USA (ryc. 1) rozwijała trójwymiarową kartografię geologiczną, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb ochrony wód podziemnych i naturalnego środowiska (ryc. 2, 3 i 4) . Gdy osnowa geologiczna jest dobrze rozpoznana, wtedy można planować zagospodarowanie przestrzenne terenu (ryc. 5) w taki sposób, żeby zanieczyszczenia nie przedostawały się do warstw wodonośnych (ryc. 6). Jednym z modułów tematycznych jest bowiem mapa wrażliwości zbiorników wód podziemnych [podatności na zanieczyszczenia]. Kartowanie [geologiczne] z uwzględnieniem nowoczesnej metodyki dokumentowania procesów dla potrzeb ochrony wód podziemnych i dla celów inżyniersko-środowiskowych oraz jako podstawa ekspertyz i konsultacji było prowadzone w skalach od 1:24 000 do 500 000 (ryc. 7). Poszczególne tematyczne moduły kartograficznego zdjęcia terenu są wzajemnie spójne dzięki zastosowaniu jednolitej metodyki w procesie przygotowania trójwymiarowej informacji geologicznej. Służą więc one jako podstawa do generowania map pochodnych – koncepcyjnych, przedstawiających modele oraz ocenę warunków powodujących zagrożenia w określonych miejscach lokalizacji [obiektów] (ryc. 8). Takie mapy są też pomocne przy opracowaniu regulacji prawnych zmierzających do zapewnienia maksimum bezpieczeństwa wód podziemnych, w miejscach, gdzie są one szczególnie podatne na zanieczyszczenia, ale także umożliwiają uniknięcie przesady w ochronie [środowiska], tam gdzie istnieją naturalne warunki bezpieczeństwa. W wyniku dobrania zróżnicowanego zestawu wydzieleń i skal, zainteresowani użytkownicy map uzyskują właściwe informacje.

11

Kartowanie geologiczne z wykorzystaniem zdjęć satelitarnych Landsat

Graniczny M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2002

|

nr 402

27-50

PL

W pracy przedstawiono przykłady wykorzystania zdjęć satelitarnych Landsat do rozpoznania bądź weryfikacji budowy geologicznej obszarów o skrajnie odmiennych warunkach geograficznych, geologicznych i klimatycznych. Prezentowane materiały obejmują tereny położone w obrębie trzech kontynentów. Dotyczą wschodniej Kuby, południowo-zachodniego Egiptu, oraz północno-wschodniej Polski (Pojezierze Suwalskie). W każdym przypadku wykazano dużą przydatność zdjęć Landsat dla kartowania geologicznego i otrzymano nowe, istotne informacje z zakresu tektoniki, litologii i geomorfologii.

EN

In this paper examples of the Landsat satellite images applications are presented for identification or verification of geological structure, in various geographical, geological and climatic conditions, from three continents. These examples concerned: eastern Cuba, southwestern Egypt and northeastern Poland (Suwałki Lakeland). In each case utility of Landsat satellite images for geological mapping was confirmed. The new important information regarding tectonics, lithological conditions and geomorphology were achieved.

12

Fotogeologiczna analiza zdjęć satelitarnych Landsat ETM+ w rejonie Abu Simbel-Tushka (Egipt)

Graniczny M., Kowalski Z., Ibrahim H.A. H.A., Youssef M.M.

Przegląd Geologiczny

|

2000

|

Vol. 48, nr 12

1181-1186

PL

Na podstawie fotointerpretacji zdjęć satelitarnych Landsat ETM+ w rejonie Abu Simbel-Tushka (południowy Egipt) dokonano wstępnej oceny warunków geologicznych. W trakcie przetwarzania zdjęć i wzmacniania jakości obrazu przetestowano wiele wariantów kompozycji różnych kanałów widmowych. Zdecydowanie najlepszą kombinacją dla warunków klimatu pustynnego okazał się wariant TM 321. Bardzo istotnym okazało się również dodanie kanału panchromatycznego, charakteryzującego się wyższą zdolnością rozdzielczą (15 m.). Wyznaczone w trakcie fotointerpretacji zdjęć granice litologiczne, linie tektoniczne, ostańce erozyjne oraz utwory czwartorzędowe cieków okresowych zostaną zweryfikowane w trakcie wizji terenowej oraz w aspekcie materiałów archiwalnych i wyników badań geofizycznych.

EN

Preliminary evaluation of geological conditions of the Tushka-Abu Simbel region (Southern Egypt) was performed on the basis of Landsat ETM+ satellite image interpretation. Several variants of band combination have been tested during the image processing and enhancement. TM 321 band combination is best for photogeological analysis of the desert areas. Application of panchromatic band, characterized by higher ground resolution (15 m.) was very important, too. Lithological boundaries and tectonic lines interpreted at the satellite image will be verified during field reconnaissance, analysis of archive data and results of geophysical investigations.

13

Geoenvironmental mapping for the local landuse planning

Nieć M., Kawulak M., Salamon E.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2000

|

T. 16, z. 4

89-96

EN

Geoenvironmental factors constrain free landuse planning. Mineral deposits, surface and underground waters, fertile soils, unstable ground and landscape features are the main components of environment that needs to be considered as a basic for sustainable developement of local communities. Their presentation on 1 : 25 000 and 1 : 10 000 maps was found the most suitable for the local landuse planing. Systematic such mapping of parish territories within the Krakow district (voivodship) is realized since 1994. Map presentation, in computerized GIS based mode, allow to check environmental constraints for mining, quarrying, settlement building, road construction, as well as natural hazards possibilities (as landslides in montainous regions). They allow to focus attention on mineral and industrial rock resources available for local and general use, not limited by protection of other components of environment and protect them if necessary for their future utilization.

PL

Wymagania ochrony środowiska ograniczają swobodne planowanie zagospodarowania terenu. Należy uwzględnić występowanie: złóż kopalin i wód podziemnych, żyznych (chronionych) gleb, wartości krajobrazowych oraz gruntów nieprzydatnych dla budownictwa, a zatem tych czynników, które są ważne dla planowania zrównoważonego rozwoju społeczności lokalnych. Prezentacja tych czynników na mapach jest najlepszym przekazem informacji na ich temat. Na przykładzie województwa małopolskiego stwierdzono, że najdogodniejsze na potrzeby zagospodarowania przestrzennego są mapy w skalach 1 : 25 000 i 1 : 10 000 sporządzane dla poszczególnych gmin. Systematyczne opracowywanie map geologiczno-gospodarczo-sozologicznych dla poszczególnych gmin województwa krakowskiego (i obecnego małopolskiego) zapoczątkowane zostało w 1994 r. Prezentacja map w systemie GIS umożliwia łatwą ocenę możliwości eksploatacji kopalin, zabudowy terenu, budowy dróg, na tle ograniczeń wynikających z wymagań ochrony środowiska, a także ocenę możliwości występowania zagrożeń naturalnych (np. osuwisk w terenie górskim). Mapy takie pozwalają na zobrazowanie możliwości wykorzystania złóż kopalin na potrzeby lokalne i ponadlokalne oraz określenie warunków ich ochrony dla przyszłego wykorzystania.