Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Kościoły i kapliczki Podhala - wybrane przykłady

Rawicki Z.

Inżynieria i Budownictwo

|

2018

|

R. 74, nr 1

49--53

2

Small sacral architecture in the Sub-Carpathian countryside landscape. The case of Czarnorzeki and Wydrze

Sołtysik A., Dołęga A., Szarek N.

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2017

|

Nr 4

67--85

EN

The characteristic feature of Polish rural landscape is the presence of wayside crosses and shrines which create the unusual atmosphere of countryside. They date back to the early years of Christianity in Poland. At the beginning they were built in former pagan places of worship. Wayside shrines have various architectural forms. In Sub-Carpathian region there are five basic types of wayside shrines: chapel shrine, cabinet shrine, wall shrine, column shrine and pedestal shrine. In those shrines, depending on type, sacred figures were placed in different places – as a crowning in cabinets or in niches?. The presence of shrines and crosses in the landscape of countryside is connected with their various functions. The most important was and still is the sacral function. The surrounding of shrines could be considered in spatial, symbolic and functional context. The examples of small sacral architecture in Sub-Carpathian villages are shrines situated in Czarnorzeki and Wydrze. In Czarnorzeki most common are stone column shrines and in Wydrze chapel shrines.

PL

Charakterystyczną cechą polskiego krajobrazu wiejskiego są przydrożne krzyże i kapliczki tworzące niezwykły klimat wsi. W subtelny sposób wpisują się one w krajobraz. Geneza powstawania kapliczek jest ściśle związana z obecnością religii chrześcijańskiej na terenie Polski. Przydrożne kapliczki przybierają różne formy architektoniczne. W krajobrazie Podkarpacia można wyróżnić pięć podstawowych typów kapliczek: domkowe, szafkowe, wnękowe, słupowe i postumentowe. Kapliczki te, w zależności od typu, najczęściej mieściły w sobie figury świętych lub były nimi zwieńczone. Obecność kapliczek i krzyży w krajobrazie wsi wiąże się z różnymi funkcjami jakie pełniły. Najważniejsza z nich to funkcja sakralna. Otoczenie małej architektury można rozpatrywać w kontekście przestrzennym, symbolicznym i funkcjonalnym. Przykładem są kapliczki znajdujące się na terenie dwóch małych miejscowości Czarnorzek i Wydrza. W Czarnorzekach spotkać można kapliczki słupowe wykonane z kamienia, w krajobrazie Wydrza przeważają kapliczki domkowe.

3

Analysis of Wayside Shrines in Selected Areas of the Podkarpacki Region

Lichołai L., Gargała M., Pisarek M.

Architektura Krajobrazu

|

2014

|

nr 3

78--91

EN

The landscape is inharmonious in most of the suburban areas in Poland. This is a result of the particular way that suburbs developed around Polish cities. Private, semi-public places with recreational features were built as substitutes for public places. Residents of these communities typically have opportunities to spend free time in the company of other residents who can participate in organized groups dedicated to gardening or some type of sports like tennis, horseback riding, golf or other. The suburban landscape often looks like a composite of a traditional urban landscape and a community landscape made up of social clubs. This article examines the characteristics of the modern country club landscape, how it came to be so prevalent, the positive and negative features, and possible future directions. Country club space and the landscape it presents has begun to influence the perception of the wider suburban landscape as well as the quality of life and lifestyle of the local residents. The spatial arrangements of country club landscapes create many problems, however, there are also many positive side-effects like the integration of residents with similar interests, the enhancement of suburban landscapes from the addition of sites of aesthetic value and the creation of places that facilitate social interaction. The problems that can arise from the formation of semipublic spaces, especially in suburban settings, need to be further addressed and examined in greater detail.

PL

W miejscowościach położonych w centralnej części woj. podkarpackiego (Wiercany, Wola Zgłobieńska, Boguchwała, Głogów Młp., Husów) zinwentaryzowano łącznie 117 obiektów małej architektury sakralnej, w tym 89 kapliczek i 28 krzyży. Zebrane informacje posłużyły do określenia aktualnego stanu zachowania obiektów małej architektury sakralnej na badanym terenie. Zinwentaryzowane kapliczki to najczęściej formy figuralne oraz kapliczki słupowe (kolumnowe). Najwięcej kapliczek poświęconych jest Matce Bożej. Wśród krzyży dominowały drewniane, wysokie, proste w konstrukcji, malowane na brązowy kolor. Drobne elementy architektury sakralnej najczęściej umiejscawiane były na poboczu dróg publicznych lub w obrębie prywatnych posesji. Bardzo często przyzdabiano je sztucznymi kwiatami lub obsadzano trwałą roślinnością bądź otaczano metalowym albo drewnianym ogrodzeniem. Na obszarze badań 54% kapliczek i krzyży posadowiono po II wojnie światowej, w tym zdecydowana większość znajdowała się w Wiercanach i Woli Zgłobieńskiej. Niemniej obiekty te mają niepodważalną wartość historyczną oraz stanowią istotny element krajobraz kulturowego. Potwierdzeniem ich wyjątkowości było wytyczenie w Woli Zgłobieńskiej, Boguchwale i Husowie turystycznych tras rowerowych.

4

Dendroflora przydrożnych obiektów sakralnych w gminie Mełgiew (woj. lubelskie) w aspekcie przyrodniczo-krajobrazowym

Lubiarz Magdalena, Kulesza Piotr

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2013

|

T. 9, nr 1

42--54

PL

Jednym z elementów polskiego krajobrazu są przydrożne obiekty sakralne. Bardzo często towarzyszą im rośliny, a zwłaszcza drzewa i krzewy. Badania przeprowadzone na terenie gminy Mełgiew w województwie lubelskim mają charakter inwentaryzacyjny. Określają skład gatunkowy, stan zdrowotny i wiekowy dendroflory towarzyszącej przydrożnym obiektom sakralnym. Wynikiem analiz jest waloryzacja roślinności towarzyszącej tym obiektom pod względem przyrodniczo-krajobrazowym.

EN

One of the elements of Polish landscape isroadside sacral objects. Very often they are accompanied by plants, especially trees and shrubs. Research conducted in the area of Mełgiew district, in the Lublin Voivodeship, constitutes an inventory of such objects and their plants. It determines the list of species, health and age status of roadside sacral objects dendroflora. The result of this study is a evaluation of the plants surrounding these sacral objects in terms of natural and landscape.

5

Przydrożne obiekty sakralne w gminie Mełgiew (woj. Lubelskie) – analiza kulturowo-krajobrazowa

Kulesza P., Lubiarz M.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2013

|

nr 21

127--140

PL

Ważnym elementem polskiego krajobrazu są przydrożne obiekty sakralne. Pełniąc od wieków funkcje religijne, kulturowe i krajobrazowe stają się obecnie często zapomnianym elementem przestrzeni. Podlegają procesom starzenia, niszczenia a nawet dewastacji przez co ich znaczenie w krajobrazie maleje. Badania przeprowadzone na terenie gminy Mełgiew w województwie lubelskim mają charakter inwentaryzacyjny. Określają stan istniejący i sposób zachowania przydrożnych obiektów sakralnych. Wskazują obiekty najcenniejsze pod względem historycznym, kutrowym i krajobrazowym. Wynikiem analiz jest waloryzacja przydrożnych krzyży, kapliczek, figur i mogił w odniesieniu do krajobrazu gminy, który ulega szybkim zamianom przestrzennym.

EN

Roadside sacral objects constitute an essential element of the Polish landscape. Having performed religious, cultural and landscape functions for ages, at present they often become forgotten elements of the surrounding space. They undergo the processes of ageing, deterioration, or even devastation, due to which their importance in the landscape is diminished. Research conducted in the area of Mełgiew district, in the Lublin Voivodeship, constitutes an inventory of such objects. It determines the present condition of the roadside sacral objects and the way they were maintained. It also indicates which objects are the most valuable from the historical, cultural and scenic point of view. The outcome of this research is a valorisation of the roadside crosses, shrines, statues and tombs with reference to the landscape of the district, which is subject to rapid spatial changes.

6

Majowe obrzędy religijne na Nizinie Południowopodlaskiej

Bytniewski M., Zbucki Ł., Dąbrowski D.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2013

|

nr 19

141--149

PL

Krajobraz kulturowy Niziny Południowopodlaskiej wzbogacają liczne obiekty sakralne wśród nich kapliczki i krzyże przydrożne. Usytuowane są na skrzyżowaniach dróg, w pobliżu dużych kompleksów leśnych, przy niebezpiecznych zakrętach, mostach, grobach powstańców, na początku i końcu wsi i miast oraz wielu innych miejscach. Przydrożne kapliczki stawiano w wielu intencjach np.: aby otrzymać błogosławieństwo w pracach polowych, z okazji urodzin, powrotu do zdrowia, czy na przebłaganie Boga za winy. Na Nizinie Południowopodlaskiej znajdują się również kapliczki związane z kultem Matki Boskiej, które w majowe wieczory gromadzą wiernych na nabożeństwa. Celem pracy jest wskazanie znaczenia miejsca kapliczek w codziennym życiu mieszkańców Podlasia oraz sfery sacrum, która towarzyszy tym miejscom.

EN

The cultural landscape of the Southern Podlasie lowland is shaped by numerous religious buildings, including chapels and wayside crosses. They are located at road junctions, near large forests, with dangerous curves, bridges, tombs of the insurgents, at the beginning and at the end of the village and towns, and in many other places. Roadside shrines were located for a number of intentions, for example: to get a blessing in a field work, on the occasion of birthday, recovery, and in atonement for the sins. Here, in the Southern Podlasie lowland, one can find also shrines associated with the cult of the Virgin Mary, were believers gather for worship during the May evenings. The aim of this study is to document the existence of shrines in the region and the sacred sphere associated with inhabitants’ daily life. This will enable an assessment of the culture based values that are connected with the sacrum, that currently is getting more and more deteriorated.

7

Współczesne rozwiązania materiałowe form kapliczek w krajobrazie wsi i miasta

Mełges H.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2010

|

R. 107, z. 8-A

321-328

PL

"Nie ma architektury małej i wielkiej, jest tylko architektura dobra lub zła..." - mawiał profesor Włodzimierz Gruszczyński - propagator wprowadzania tematu formy kapliczki do programu projektowania na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej. Kapliczka - miejsce: sacrum, tradycji i historii, jest specyficzną enklawą wyciszenia, zadumy i spokoju. Archetyp formy kapliczki kwalifikowany jest jako fenomen przykładu małej architektury krajobrazu wiejskiego i zespołów zabudowy miejskiej, a nawet obszarów wodnych. Współczesne możliwości technologiczne i materiałowe mają wpływ na nowoczesne rozwiązania, jak również nowatorskie pomysły projektowe i realizacyjne archetypu kapliczki, nadając jej całkowicie nowy wymiar formalny i estetyczny.

EN

"Great or small architecture does not exist, there is only good or bad architecture..." - Professor Włodzimierz Gruszczyński used to say. He propagated the introduction of the topic of wayside shrine to the design syllabus at the Faculty of Architecture at the Cracow University of technology. Wayside shrine as a place - sacred realm of tradition and history - is a specific enclave of inner calmin, reflection and peace. The archetype of wayside shrine is classified as a phenomenon of the so called little architecture of rural and urban architecture, and even aquatic areas. Contemporary technological and material possibilities have influence on modern solutions, novel design projects and realization of the wayside archetype, giving it new formal and aesthetical dimension.

8

Krajobraz z sacrum w tle - kapliczki przydrożne jako element krajobrazu wsi opolskich

Cała Anna

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2007

|

T. 3

24--34

PL

Krajobraz wiejski jest bardzo ważnym składnikiem kultury regionalnej w całej Polsce. Całościowy kształt przestrzenny regionu jest wynikiem długotrwałego procesu uwarunkowanego zmianami przyrodniczymi i kulturowymi. Podstawowym składnikiem krajobrazu regionalnego są oprócz zabudowy także roślinność, zabytki oraz różne typy kapliczek i miejsc kultu. W artykule skupiono się na jednym z tych elementów: obiektami kultu i roślinności im towarzyszącej. Kapliczki, krzyże przydrożne i rzeźby sakralne stanowią bez wątpienia bardzo ważną część krajobrazu kulturowego. Niestety większość z nich jest niszczona przez siły natury, upływ czasu i rozwój cywilizacji.

EN

The country landscapes are very important component of the regional culture in whole Poland. The entire shape of country region is result of long lasting processes like action of natural forces and local culture. Basic parts of regional landscapes are not only the old buildings but also flora, monuments, all types of shrines and the other elements of regional sacred culture. In this report I would like to focus on the one, select part of village scenery: the sacred elements and flora which is assigned to. Shrines, crosses, monuments and sculptures of saints, are very interesting part of the cultural landscape. Unfortunately, most of these structures are being destroyed by forces of nature, passage of time and human civilization. Here is a need to protect and catalogue every sacred par of country scenery, otherwise most of them will disappear for ever.

9

Elementy sakralne w krajobrazie kulturowym

Garczarczyk M.

Przegląd Komunalny

|

2001

|

nr 9

72-72

PL

Do charakterystycznych elementów krajobrazu kulturowego należą obiekty sakralne, takie jak: kościoły, kapliczki i krzyże przydrożne. Z niepokojem należy stwierdzić, iż właśnie kapliczki i krzyże, od wieków trwale wpisane w polski pejzaż, teraz giną w wyniku zapomnienia bądź bezmyślnej dewastacji.