Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Local and exotic building and decorative stones in historical castles of SW Poland : a reconnaissance study

Kryza R., Dziedzic M., Unterwurzacher M., Prell M., Pietrzykowska K., Strick D., Schumacher V., Wilhelm D.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 6

332--344

EN

South-west Poland (Silesia) is the region of dramatic history which has left significant heritage, comprising, e.g., numerous historical castles. In this paper, we describe selected castles in Lower Silesia, with special attention given to the usage of exotic (imported) decorative stone materials traded across Europe in various historical periods. Out of the total number of c. 100 historical castles and palaces in SW Poland, only three of them, i.e. Czocha, Ksi¹¿ and Moszna, have preserved significant amount of the original stone decoration. In Czocha Castel, apart from local stones, we have identified, e.g.: red and white, and grey limestones (from Belgium, Germany or Italy). In Ksi¹¿ Castle, the interiors have a great variety of exotic stone materials: travertine, marbles and limestones, e.g. Rosso di Francia, and many others, mostly from France and Italy. In Moszna Castle, representative rooms are adorned with “marbles”: Rosso di Verona, Giallo di Verona, Giallo Siena, Rosso di Francia, and serpentinites and ophicalcites (from Austria and Italy). Most of the exotic stones in the three castles studied were imported at the turn of the 19th–20th centuries and in the early 20th century, when the castles were largely reconstructed and redecorated.

2

Kamienie użytkowe i dekoracyjne na Dolnym Śląsku

Lorenc M. W., Mazurek S.

Architektura Krajobrazu

|

2010

|

nr 3

50-58

EN

Stones used as both building and/or decorative material represent three genetic groups of rocks: mag-matic, sedimentary and metamorphic ones. Each of them is characterized by their very specific mineral composition and their internal structure too. Various kinds of rocks were and still are exploited in Lower Silesia, as well in the Sudetes Mountains as on the Sudetic foreland. One of the most popular and very well known rocks are granites. Very special kind of granite characterized by pink colored feldspar is exploited in Szklarska Poreba, near jelenia Gora (Sudetes Mountains). On the Sudetic foreland gray colored granites are exploited on the area between Strzegom and Sobotka, in the vicinities of Strzelin, and in Kosmin near Niemcza. Sandstones used as decorative material occur in several areas of Lower Silesia. High quality red colored variety is exploited between Nowa Ruda and Stupiec. Yellow and beige colored rocks occur in Zerkowice, Wartowice and Czaple near Boleslawiec. Another variety of sandstone in various colors occurs in Stotowe Mountains (part of the Sudetes Mountains) near Radkdw, Dlugopole and Szczytna Slqska. Slightly metamorphosed limestone, which on the cross section shows very picturesque design is exploited in another part of the Sudetes Mountains near Wojcieszow. Marble is a kind of metamorphic rock, which for a long time is exploited in both the Sudetes Mountains and on the Sudetic foreland. In the mountainous region, white, pink and green colored marbles occur in the southern part of the Ktodzko district, near Stronie Sl^skie. Quarries of white, gray, yellow and black colored marble is located in Stawniowice (eastern Sudetes) and in Przeworno, near Strzelin (Sudetic foreland). Serpentinite is a green colored metamorphic rock, mostly used as decorative stone. It is exploited from prehistoric times till now in the vicinities of the Sleza Hill near Sobotka, mainly in Nastawice on the Sudetic foreland. All the mentioned above rocks were in the past and very recently are commonly used as both building and/or decorative material in many towns of Poland, Germany, Czech Republic, Slovakia and Hungary. Some examples of sculptures and buildings made of these stones are given on the photos attached to the text.

3

Wybrane przykłady kamienia naturalnego z Włoch i Niemiec zastosowane w obiektach architektonicznych Krakowa - krótka wycieczka geologiczna

Górny Z.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 1-2

61-70

PL

Głównym celem niniejszego artykułu jest zaproponowanie wycieczki po wybranych krakowskich obiektach, w których zastosowano kamień naturalny pochodzący z Włoch i Niemiec. Autor pragnie przede wszystkim zapoznać turystę z głównymi rodzajami zastosowanych skał, nazwami handlowymi, miejscem pozyskania surowca, wiekiem i ich walorami dekoracyjnymi. Dodatkowo autor prześledził z jakich regionów Włoch i Niemiec najczęściej importowany jest do Polski kamień naturalny. Do najbardziej znanych włoskich kamieni dekoracyjnych należą marmury karraryjskie i wapienie "ammonitico rosso", eksploatowane odpowiednio w okolicach Carrary i Werony. Na uwagę zasługują również: porfiry okolic Trydentu, wapienie z Brescii, trawertyny z Tivoli oraz kamieniołomy granitów i wapieni trawertynowych z Sardynii. W Niemczech duże złoża wapieni górnej jury zlokalizowane są w północnej Bawarii (Frankonia).

EN

The aim of the following paper is to propose a trip to selected sites in Kraków where decorative stones imported from Italy and Germany were used. The main types of stones are presented together with their commercial names, quarries, age and decorative values. Additionally, the author identified the regions in Italy and Germany from which stones were supplied. The most popular Italian decorative stones are the Carrara marbles quarried in the vicinity of Carrara and the "Ammonitico rosso" limestones extracted in the neighbourhood of Verona. Interesting are also porphyries from Trident, limestones from Brescia, travertines from Tivoli and granites and travertines quarried in Sardynia. In Germany large deposits of Upper Jurassic limestones are located in northern Bavaria (Franconia).

4

Dolnojurajskie piaskowce z okolic Przysuchy-Opoczna, ich wykształcenie i możliwości wykorzystania

Kobylec K.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2008

|

T. 24, z. 2/1

59-72

PL

Przedstawiono wyniki badań terenowych, petrograficznych oraz technologicznych piaskowców dolnojurajskich (liasowych) okolic Przysuchy i Opoczna. W obszarze o powierzchni ponad 200 km2, zlokalizowanych zostało pięć kamieniołomów (w trzech z nich prowadzi się wydobycie na lokalne potrzeby mieszkańców, w tym w dwóch złożach bez koncesji). Odsłaniające się w nich piaskowce należą do hetangu - serii skłobskiej (złoża Kamienna Góra, Ruszkowice), synemuru - serii ostrowieckiej (odsłonięcie w Brzuśni oraz złoże Mroczków Gościnny), a także pliensbachu - serii gielniowskiej (odsłonięcie w Skrzynnie). Charakteryzują się one przeważnie jasnoszarą, bądż żółtą barwą (różowe piaskowce spotykane są jedynie w złożu w Mroczkowie Gościnnym), drobnym lub średnim uziarnieniem oraz najczęściej bezładną teksturą (rzadko występuje laminacja i warstwowanie przekątne). Piaskowce tworzą ławice o miąższości od kilku centymetrów do około metra. Obserwacje mikroskopowe wykazały, że są to arenity kwarcowe. W ich składzie ziarnowym oprócz kwarcu znajdują się niewielkie ilości okruchów skał krzemionkowych, muskowitu i skaleni (Skrzynno, Mroczków Gościnny) oraz pojedyncze okruchy skał ilastych i węglanowych (Mroczków Gościnny). W skład spoiwa wchodzi natomiast - w różnych proporcjach - krzemionka, minerały ilaste i związki żelaza. Piaskowce z omawianych złóż według normy PN-84/B-01080 należą do skał średnio ciężkich i ciężkich (gęstość pozorna od 1960 do 2700 kg/m3), mało i średnio nasiąkliwych (nasiąkliwość wagowa od 2,8 do 9,7%), słabo i średnio wytrzymałych na ściskanie (wytrzymałość na ściskanie od 23,8 do 121 MPa). Mogą zatem być wykorzystywane jako materiał budowlany. Ze wstępnej oceny bloczności wynika, że jedynie piaskowce ze złoża w Skrzynnie mogą być stosowane jako bloczny materiał architektoniczny (bloczność ok. 35%). Niewielka wytrzymałość na ściskanie, rzędu 30 MPa, czyni z nich ponadto łatwourabialny surowiec rzeźbiarski. Piaskowce z kamieniołomów w Ruszkowicach i Brzuśni charakteryzują się mniejszą miąższością ławic, wobec czego tylko częściowo nadają się do produkcji bloków. Pozostałe partie wymienionych złóż, a także całość kopaliny pozyskiwanej ze złoża Mroczków Gościnny, mogą być przeznaczone do wyrobu drobnych elementów foremnych lub tzw. 'łupanki piaskowcowej'.

EN

The paper presents the interpretation of results of field research, petrographic analyses and technological investigations of Lower Jurassic sandstones, occurring in Przysucha and Opoczno area. As the consequence of field research, carried out at the area of 200 km2, five quarries were located. The extraction of two of them was abandoned, while the raw material from the remaining three has been still utilized by the local people (in two cases without required exploitation license). Sandstones from examined quarries belong to the Skłoby Series (Kamienna Góra and Ruszkowice deposits), Ostrowiec Series (Brzuśnia and Mroczków Gościnny deposits) and Gielniów Series (Skrzynno deposit). They are predominantly of light grey or yellow colour (pink ones occur only in Mroczków Gościnny deposit), fine-to medium grained with rare visible cross-bedding or lamination. Thickness of the beds is from few centimeters to about one meter. On the base of the microscopic analyses these sandstones were classified as quartz arenites. Their grain' components are mainly detritic quartz and small amounts of fragments of rocks (mainly siliceous), micas and feldspars, which are cemented by the silica, clay minerals and iron compounds in various proportions. The physical and mechanical properties of these rocks, which were determined, make them appropriate for building purposes. Sandstones have middle and high density (from 1960 to 2700 kg/m3), low and middle water absorption (from 2.8 to 9.7%), and low and middle compression strength (from 23.8 to 121 MPa). They can be also utilized as architectonic stone, but estimation of block divisibility show, that mainly Skrzynno deposit is suitable for extraction of blocks - roughly 35% of the rock can be extracted as blocks of above 0.4 m3 volume. Sandstones from the other deposits are appropriate for the production of smaller dimension and split tiles. Additionally, low compression strength (about 30 MPa) of rocks from Skrzynno makes them very desirable material for sculpturing.

5

Kamienny wystrój Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie

Rajchel J.

Przegląd Geologiczny

|

2000

|

Vol. 48, nr 8

707-712

PL

Wznoszony na przestrzeni niemalże 70 lat kompleks gmachów Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie stanowi doskonale pole obserwacji geologicznych. Zastosowane tu materiały kamienne, różne w poszczególnych budynkach, są odzwierciedleniem m.in. zmieniających się granic Polski. Do najciekawszych z zastosowanych tu kamieni należą: wołyński klesowit, podolski alabaster, chęcińska " Różanka ", piaskowiec dolski i marmur bolechowicki z licznymi skamieniałościami, jak również występujący w otoczeniu biblioteki dolomit diploporowy, wołyński bazalt i pieniński andezyt.

EN

Buildings of the Jagiellonial Library, successively erected for almost 70 years, present themselves an excellent area of geological investigations. The origin of stones used for the construction, highly diversified in various buildings, reflect changes of Polish borders after the World War II. To the most interesting building stones belong: Volhyn klesovite, Podolian alabaster, rose marble (Różanka) from Mt. Zelejowa near Chęciny, sandstone from Doły Biskupie, and Bolechowice marble with abundant fossils. Diplopora dolomite, Volhyn basalt, and Pieniny andesite can be seen in structures surrounding the Jagiellonian Library.

6

Kamień naturalny w gmachu PKO w Poznaniu

Walendowski H.

Górnictwo Odkrywkowe

|

1999

|

Vol. 41, nr 4-5

22-42

PL

Opisano zastosowanie kamienia budowlanego w specjalni ewybranym budynku: gmachu PKO w Poznaniu przy Placu Wolności 3. Artykuł dokumentuje wystrój kamieniarski wykonany przez dwa różne pokolenia: okresu międzywojennego i III Rzeczypospolitej. W roku 1937 do wystroju elewacji i wnętrz użyto wyłącznie kamienia pochodzącego z obszaru Polski. Wynikało to wówczas zarówno z przesłanek politycznych, jak i względów patriotycznych (pobudzenie krajowego przemysłu wydobywczego i przerobu kamienia budowlanego). Gmach PKO jest też w pewnym stopniu muzeum geologicznym, gdzie można oglądać nie tylko kamień z dawnych Kresów Wschodnich lecz także różne wapienie świętokrzyskie ze skamieniałościami oraz piaskowce z obecnie nieczynnych kamieniołomów. W latach 1991-98 zgodnie z obecnymi możliwościami zastosowano kamień krajowy, jak i importowany (Ukraina, Turcja, Zimbabwe). Tekst artykułu ilustrują przekroje geologiczne, zjęcia i mapki, m.in. nie publikowana od 1946 r. mapa dawnych kamieniołomów z zagłębiu wołyńskim.

EN

The article describes the usage of building stone in PKO building in Poznan at Wolnosci Squere, 3. The article specifies the masonry work performed by two various generations: of the Mind-war and Third Polish Republic periods. In 1937 only the stone of Polish origin was used for elevations and interiors. It was conditioned both by political situation and national feelings (activating Polish masonry industry). The PKO building is to some extent a geological museum where we can see not only stone from former EastRegions of Poland but also various types of limestone from the Świętokrzyskie Mountains and sands from former quarries. In 1991-98 bot Polish and imported material was used (from Ukraine, Turkey, Zimbabwe) owing to current possibilities. The text is accompanied by geological profiles, photographs and maps, including an unpublished from 1946 map of former quarries in the region of Wołyń.