Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Architecture of Malta’s structures

Kurek Jan

Przestrzeń i Forma

|

2021

|

nr 47

67-82

EN

Stone buildings appeared on Malta over 7000 years ago – around 3500 BC. Impressive megalithic structures were built at the time. Similar stone structures were erected in many places throughout Europe. Large megalithic structures have survived on Malta in areas such as Ġgantija and Tarxien. In other areas, large spaces called hypogea were carved from rock. Both in prehistory and today, stone remains one of the primary construction materials used across the Maltese archipelago. The architectural forms of seaside resorts are now cosmopolitan. Few contemporary projects reference historical building traditions – both formal and material.

PL

Budownictwo z kamienia na Malcie pojawiło się już ponad 7000 lat temu – ok. 3,5 tys. lat p.n.e. Powstały tu wówczas imponujące megalityczne struktury. Podobne kamienne budowle powstawały w wielu miejscach Europy. Wielkie megalityczne struktury zachowały się na Malcie m.in. w Ġgantija i Tarxien. W innych miejscach wykuto w skale wielkie pomieszczenia – hypogea. Tak w czasach prehistorycznych jak i dziś kamień jest nadal jednym z głównych materiałów budowlanych archipelagu maltańskiego. Formy architektoniczne nadmorskich kurortów są dziś kosmopolityczne. Nieliczne współczesne realizacje nawiązują jednak do historycznych tradycji budowlanych – tak formalnych jak i materiałowych.

2

Innowacyjny pakiet inhibitor korozji-inhibitor kamienia-dyspergator, do wodnych instalacji chłodzących w przemyśle rafineryjnym, petrochemicznym, wydobywczym i energetycznym

Gaździk Barbara

Rynek Energii

|

2020

|

Nr 5

56--62

PL

Przeprowadzono badania Wielofunkcyjnego pakietu PACHEM-CR-1021 do przemysłowych wodnych instalacji chłodzących, opracowanego w projekcie NCBiR. Badania korozyjne z udziałem pakietu wg NACE 1D182, dla wody zasilającej i obiegowej układ chłodzący w rafinerii wykazały, że szybkość korozji kuponów ze stali węglowej przy dozowaniu 200 ppm mieściła się w zakresie 0,01-0,02 mm/rok, a ochrona przed korozją 94-99%. Badania korozyjne z udziałem pakietu dla wody zasilającej układ chłodzący w kopalni ropy wykazały, że szybkość korozji kuponów ze stali węglowej przy dozowaniu 100 ppm wynosiła 0,002 mm/rok, a ochrona przed korozją pow. 99%. Badania zdolności do zapobiegania wytrącania się siarczanu i węglanu wapnia wg NACE-TM-0374, z udziałem pakietu PACHEM-CR-1021, wykazały, że przy dozowaniu 50 ppm pakietu uzyskano 100 % ochrony przed wytrącaniem się osadów.

EN

Tests were carried out with the multifunctional PACHEM-CR-1021 package for industrial water cooling units, developed in the NCBiR project. Corrosion tests , performed according to NACE 1D182, for the feeding and circulating water of the cooling system in the refinery, showed that the corrosion rate of carbon steel coupons at the dosage of 200 ppm was in the range of 0.01-0.02 mm/year, and the corrosion protection was 94-99%. Corrosion tests for the water supplying the oil-field cooling system showed that the corrosion rate of the carbon steel coupons at the dosage of 100 ppm was 0.002 mm/year, and the corrosion protection above 99%. Calcium sulphate and carbonate precipitation prevention ability tests, according to NACE-TM-0374, showed 100% protection when 50 ppm dosage of PACHEM-CR-1021 package was used.

3

Korozja i osadzanie się kamienia w instalacjach wodnych w przemyśle rafineryjnym oraz przemyśle wydobywczym ropy i gazu

Gaździk Barbara

Ochrona przed Korozją

|

2020

|

nr 12

385--393

PL

Przedstawiono wyniki badań 6. próbek komercyjnych związków chemicznych, w tym: pochodnych kwasów: fosfonowego(III), bursztynowego, asparginowego, akrylowego i glutaminowego. Badania prowadzono pod kątem ich efektywności przeciwdziałania wytrącaniu się osadów siarczanu(VI) wapnia i węglanu wapnia z roztworu oraz jako inhibitorów korozji stali w przygotowanych solankach. Badania prowadzono zgodnie z normami NACE TM 0374-2007 “Laboratory Screening Tests to Determine the Ability of Scale Inhibitors to Prevent the Precipitation of Calcium Sulfate and Calcium Carbonate from Solution” oraz NACE 1D182-2005 „Wheel Test Method Used for Evaluation of Film-Persistent Corrosion Inhibitors for Oilfield”. Najlepsze efekty w zakresie przeciwdziałania wytrącaniu się osadów nieorganicznych po dodaniu 10 i 20 ppm badanych substancji uzyskano dla pochodnej kwasu fosfonowego- (III) B (94,7-100%), pochodnej kwasu akrylowego (67,6-100%) i pochodnej kwasu fosfonowego(III) A (65,9-100%). Najlepszą ochronę przeciwkorozyjną, przy stężeniu 50 ppm badanych substancji, wykazała pochodna kwasu fosfonowego(III) B (51,6%), pochodna kwasu asparginowego (47,4%), pochodna kwasu fosfonowego(III) A (46,4%) i pochodna kwsu akrylowego (46,2%). Badania wykazały, że pochodna kwasu fosfonowego(III) A, pochodna kwasu fosfonowego( III) B, pochodna kwasu asparginowego i pochodna kwasu akrylowego są dwufunkcyjne i mogą być równocześnie stosowane jako inhibitory kamienia i inhibitory korozji stali”.

EN

In this article, the results of research on 6 commercial samples, including derivatives of phosphonic, succinic, aspartic, acrylic and glutamic acid are presented. The research was carried out in terms of their anti-corrosive properties and the effectiveness of preventing the precipitation of calcium sulphate and calcium carbonate deposits from the solution. The research was conducted in accordance with the NACE TM0374-2007 standard “Laboratory Screening Tests to Determine the Ability of Scale Inhibitors to Prevent the Precipitation of Calcium Sulfate and Calcium Carbonate from Solution” and NACE 1D182 -2005 standard „Wheel Test Method Used for Evaluation of Film-Persistent Corrosion Inhibitors for Oilfield”. The best effects in the field of counteracting the precipitation of inorganic sediments at dosages of 10 and 20 ppm were obtained for the phosphonic acid derivative B (94.7-100%), the acrylic acid derivative (67.6-100%) and the phosphonic acid derivative A (65.9-100%). The best anti-corrosion protection at a dosage of 50 ppm was demonstrated by the derivative of phosphonic acid B (51.6%), derivative of aspartic acid (47.4%), derivative of phosphonic acid A (46.4%) and acrylic derivative (46.2%) . Research has shown that the phosphonic acid derivative A, the phosphonic acid derivative B, the aspartic acid derivative and the acrylic derivative are bifunctional and can be used simultaneously as scale inhibitors and corrosion inhibitors.

4

Kamienie polne i żwir jako materiał drogowy w początkach Królestwa Polskiego

Skowron Marek

Drogownictwo

|

2020

|

nr 6

187--190

PL

W artykule przedstawiono zasady pozyskiwania i składowania materiałów do budowy nawierzchni dróg bitych w pierwszych latach istnienia Królestwa Polskiego. Podane zostały również przykładowe wymiary budowanych dróg, ilości potrzebnych materiałów i ich koszt.

EN

The paper presents the principles of obtaining and storing materials for the construction of the pavement of whipped roads in the first years of the Kingdom of Poland. Examples of dimensions of the roads being built, the amount of materials needed and their cost are also give.

5

Historia w kamieniu [Muzeum Historii Polski]

Grodzki P., Budzisz K.

Builder

|

2018

|

R.22, nr 11

196--199

6

Uwagi do rewaloryzacji terenu wokół zabytkowego kościoła pw. św. Marcina w Grywałdzie

Kuśnierz-Krupa D., Krupa M.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2016

|

z. 63, nr 3

219--226

PL

Niniejszy artykuł podejmuje problem rewaloryzacji terenu wokół zabytkowego kościoła pw. św. Marcina w Grywałdzie. Opisano w nim historię świątyni wraz z udokumentowanymi pracami rewaloryzacyjnymi obiektu oraz jego otoczenia, stan istniejący zespołu oraz wytyczne konserwatorskie do procesu rewaloryzacji zagospodarowania terenu wokół kościoła. Kościół pw. św. Marcina został wzniesiony w wieku XV i jest jednym z najcenniejszych przykładów sakralnego budownictwa drewnianego w Polsce. Sam obiekt w związku z licznymi pracami renowacyjnymi jakie były tutaj prowadzone w wieku XX oraz na początku XXI jest w dobrym stanie technicznym. Natomiast jego otoczenie, na które składa się: kamienny mur ogrodzeniowy, dwie pary filarów tworzących symboliczne bramy w murze ogrodzeniowym, schody terenowe oraz kamienne dojścia do świątyni, jest w złym stanie technicznym i wymagają pilnej interwencji konserwatorskiej. Interwencja ta winna być poprzedzona opracowaniem wytycznych konserwatorskich w postaci programu prac konserwatorskich przy zabytku, a także projektu budowlano-wykonawczego planowanych prac. Proces rewaloryzacji przedmiotowego terenu winien być prowadzony w uzgodnieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, gdyż kościół wraz z otoczeniem jest wpisany do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego.

EN

The paper addresses the issues of revalorisation of the area around the historic St. Martin’s in Grywałd. The history of the church with documented revalorization work in the object and its surroundings, the existing state of the complex and conservation guidelines for the revalorization process of the church premises were described here. St. Martin’s church was erected in the 15th century and is one of the most valuable examples of wooden church buildings in Poland. In connection with intensive revalorisation work carried out during the 20th century and the first part of the 21th century, the object itself is in good state of preservation. However, its surroundings which include: the surrounding stone wall, two pairs of columns creating symbolic gates in the surrounding wall, outside stone steps and stone-paved path to the church, are in the poor condition and require urgent conservation intervention. This intervention should be preceded by preparing conservation guidelines in the form of the Program of Conservation Work on the object, as well as a building project of future work. The revalorisation process of the discussed area should be carried out in agreement with the Voivodeship Monument Conservator because the church and its premises are entered into the Lesser Poland Heritage Register.

7

The idea of cooperation between stone industry and science in the field of education on the use of natural stone

Tokarczyk-Dorociak K., Lorenc M., Major J., Skolak K.

Architektura Krajobrazu

|

2016

|

nr 4

64--79

EN

The quality of anthropogenic landscape depends largely on designers. Good architectural designs and landscape architecture ones contribute to the shaping of aesthetic space. What plays a major role here is the knowledge and skills of design, which is of particular importance in realizations where stone material is used, which is known for its durability. This article shows the importance of designer’s knowledge and skills as regards proper design in stone and also presents an innovative educational project that combines scientific knowledge and practical skills for the purposes of stone design.

PL

Jakość krajobrazu antropogenicznego zależy w znacznej mierze od projektantów. Dobre projekty architektoniczne i architektury krajobrazu przyczyniają się do kształtowania przestrzeni estetycznych. Dużą rolę odgrywają tutaj wiedza i umiejętności projektowe, co ma szczególne znaczenie w realizacjach, gdzie stosuje się kamień będący materiałem znanym ze swojej trwałości. W artykule wykazano wagę wiedzy i umiejętności projektanta w zakresie prawidłowego projektowania z użyciem kamienia, a także zaprezentowano innowacyjny projekt edukacyjny łączący wiedzę naukową oraz praktyczną w zakresie projektowania w kamieniu.

8

Procesy technologiczne w produkcji elewacyjnych płyt kamiennych

Kosiń M.

Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Budownictwo

|

2015

|

Z. 21 (171)

101--106

PL

W artykule przedstawiono główne etapy produkcji płyt kamiennych. Opisane zostały procesy technologiczne związane z wydobyciem bloku skalnego, pozyskaniem płyt oraz obróbką fakturalną i montażem.

EN

The article describes the main stages of stone slabs production. There were presented technological processes of mining rock blocks, stone cutting, polishing and installation.

9

Modelling of the natural stones degradation in polluted atmosphere

Kobus J., Yates T.

Architecture Civil Engineering Environment

|

2014

|

Vol. 7, no. 3

85--92

EN

This paper describes the effect of air pollutants on Portland limestone and mathematical models of its degradation in form of dose-response function evaluated as the result of exposure in different areas of Europe. The dose-response function was used to calculate stone damage in the area of selected cities in Poland. Based on examinations carried out in Cracow equations being used for an evaluation of soiling of the limestone surface with particulate matter ere appointed.

PL

Przedstawiono wpływ zanieczyszczeń powietrza na wapień portlandzki i matematyczne modele jego degradacji w postaci funkcji dawka-odpowiedź będących wynikiem ekspozycji na różnych obszarach w Europie. Funkcje te zostały zastosowane do oceny przewidywanych zniszczeń na obszarze kilku miast w Polsce. Na podstawie badań w Krakowie wyznaczono także równania służące do oceny zabrudzenia powierzchni wapieni pyłem zawieszonym.

10

Pochodzenie kamienia użytego do budowy wybranych twierdz na Dolnym Śląsku

Lorenc M. W., Potyrała J.

Architektura Krajobrazu

|

2013

|

nr 4

4--17

PL

Materiał skalny budujący mury twierdzy srebrnogórskiej jest bardzo różnorodny, a jego zasadniczą masę stanowią pozyskiwane na miejscu drobnolaminowane gnejsy i łupki łyszczykowe. Wejścia do kazamat oraz obramienia strzelnic i wszelkie narożniki, krawędzie i rynny wykonano z beżowego lub szaro-beżowego piaskowca z Radkowa względnie czerwono zabarwionego piaskowca z Czerwieńczyc. Szczegółowa analiza materiału kamiennego występującego na terenie całego fortu wykazały, że jakkolwiek kolorystycznie jest on do pewnego stopnia zróżnicowany, to jednak pod względem petrograficznym reprezentuje trzy rodzaje skał: granity, gnejsy i piaskowce. Podstawowym budulcem murów są drobnoziarniste granity biotytowe pochodzące z okolic Maciejowic, Malerzowic i Starowic oraz leukogranity i aplogranity z okolic Jarnołtowa, Nadziejowa i Kamiennej Góry. Razem z tymi skałami pozyskiwane i stosowane były też drobnolaminowane gnejsy stanowiące fragmenty ich osłony względnie ksenolity. Do obramień otworów okiennych i wentylacyjnych użyto jasnożółtych piaskowców pochodzących najprawdopodobniej z okolic Żelazna w Kotlinie Kłodzkiej.

EN

A variety of rock material was used to build the walls of the Fortress in Srebrna Góra (Silver Mountain). Most of it was fine-grain laminated gneisses and mica slates quarried on site. The entrance to casemates and the frames of merlons and all corners, edges, and rain-pipes were made from beige or grey and beige sandstone from Radków or red-coloured sandstone from Czerwieńczyce. A detailed analysis of the stone material found within the entire fort showed, that though it varies somewhat in terms of colour, the petrographic features are represented by three types of rock: granites, gneisses, and sandstones. The basic material used for the construction of walls included fine-grained biotite granites from the Maciejowice, Malerzowice, and Starowice regions and also leucogranites and aplites from the Jarnołtów, Nadziejów, and Kamienna Góra regions. In addition to these rocks, fine-grained gneisses were also quarried and used that were part of the cover of xenoliths. Lightyellow sandstones from the Żelazno area in the Kłodzko Valley were most probably used for building window frames and vents.

11

A methodology for the assessment of historical structures based on finite element models

Pardo A.A., Pellicer B.B., Montaner E.I., Villa L.G.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2012

|

Nr 32

94-99

EN

This work proposes a methodology to analyze masonry historical structures (stone or brick). They are mainly characterized by their self-weight which is the dominant action that acts on them, such us churches, cathedrals, etc. The proposed methodology is based on the analysis of finite element models that simulate the real structure behaviour. Therefore, much more information can be obtained about the structure safety than applying the usual methodology (the graphical statics considering the limit analysis). Using the proposed methodology, the structure response can be determined applying some loads on the model and considering some support conditions that simulate foundation settlements. The effect of structural reinforcement, wear of some blocks, non linear properties of the materials, etc. can be also considered. The safety level of the studied structure is evaluated with the obtained analytical results.

PL

W niniejszej pracy zaproponowano wykorzystanie metody elementów skończonych do analizy historycznych konstrukcji murowanych (kamienia lub cegły). Zasadniczą cechą tych konstrukcji jest ich ciężar własny, który stanowi w ich przypadku podstawowe obciążenie np.: kościoły, katedry itp. Zaproponowana metodologia jest oparta na analizie metodą elementów skończonych modeli, które symulują zachowanie rzeczywistej konstrukcji. Pozwala to na uzyskanie większej ilości informacji dotyczących bezpieczeństwa konstrukcji, niż przy użyciu zwykłych metod (statyka wykreślna z uwzględnieniem analizy stanów granicznych). Przy wykorzystaniu proponowanej metody, reakcja konstrukcji może być określona poprzez zwiększenie obciążenia na modelu i przebadanie warunków podparcia, które symulują osiadanie fundamentów. Efekt wzmocnienia konstrukcji, zużycie materiałów, ich nieliniowe właściwości, itp. mogą również zostać uwzględnione. Poziom bezpieczeństwa badanej konstrukcji jest oceniany na podstawie uzyskanych wyników analiz.

12

St. Anne's collegiate in Kraków as a geotouristic site

Florczyk M., Smoleńska A.

Geotourism / Geoturystyka

|

2012

|

nr 3-4

41--54

EN

The authors aim at drawing the attention oof tourist not only to the history and architecture of St. Anne's collegiate church in Kraków, one of the most beautiful Baroque structures in Poland. The particular aspect they focus on reefers to the decorative valour of the stones, which in large numbers and an attractive manner have been used inside and outside the church. As an addition to the description of the rock types and their varieties used, the places of quarrying the respective stones have been indicated for those interested in geology.

PL

Celem niniejszego artykułu jest zainteresowanie turystów historią i architekturą najpiękniejszej budowli barokowej w Polsce, którą jest kolegiata św. Anny w Krakowie. W sposób szczególny zwrócono uwagę na walory dekoracyjne kamieni, które licznie i ciekawie zostały w niej zastosowane. Przedstawiono różne rodzaje i odmiany skał występujące wewnątrz i na zewnątrz tej budowli sakralnej. Dla zainteresowanych geologią wskazano miejsca pochodzenia materiału kamiennego.

13

Deterioracja naturalnych kamieni budowlanych przez mikroorganizmy

Wołejko E.

Budownictwo i Inżynieria Środowiska

|

2012

|

Vol. 3, no. 3

153-158

PL

Prezentowana praca jest artykułem przeglądowym na temat roli mikroorganizmów, takich jak: bakterie, glony, sinice i grzyby, biorących aktywny udział w biodeterioracji naturalnych kamieni. Materiały te są narażone na działanie czynników atmosferycznych powodujących zarówno fizyczne, jak i chemiczne wietrzenie skał, przyspieszających biologiczne niszczenie kamieni przez naruszenie ich macierzy skalnej, czyniąc je bardziej wrażliwymi na atak mikrobiologiczny. Zasiedlanie kamieni naturalnych przez mikroorganizmy z utworzeniem błony biologicznej rozpoczyna się przez gatunki pionierskie, które z biegiem czasu wymieniają się na bardziej złożone zespoły. Mikroorganizmy bytujące na kamieniach znajdują w nich wiele elementów niezbędnych do ich metabolizmu, powodując istotne zmiany na powierzchniach budynków i pomników wykonanych z naturalnych kamieni, włączając wielokolorowe plamy i osady tworzące skorupy.

EN

The article reviews the literature on the role of microorganisms taking an active part in the biodeterioration of natural stones. From the beginning natural stones are subject to weather conditions that cause both physical and chemical weathering of rocks accelerate biological destruction of stones the stability of the rock matrix making them more susceptible to microbial attack. Colonization of natural stones by microorganisms with the formation of a biofilm is initiated by pioneer species that to exchange they are with more complex assemblies with time. Microorganisms living on stones find many elements necessary for their metabolism, causing significant changes on the surfaces of buildings and monuments made of natural stone, including multicolored stains and deposits forming a crust.

14

Wybrane, nowe propozycje atrakcji geoturystycznych z Dolnego Śląska

Lorenc M. W., Mazurek S.

Geoturystyka

|

2010

|

nr 3-4

3-18

PL

Dolny Śląsk jest najbogatszym w Polsce regionem pod względem różnorodności skał, wykorzystywanych jako material budowlany i dekoracyjny. Są to skały zarówno magmowe, jak też osadowe i metamorficzne, które eksploatowane są w rozlicznych kamieniołomach. Tego typu czynne wyrobiska górnicze nie są dostępne do zwiedzania, a tym samym widoczne w nich częstokroć ważne dydaktyczne, unikalne lub nawet tylko ciekawe geologicznie miejsca, pozostają nieznane i edukacyjnie niewykorzystywane. Równocześnie istnieje dużo kamieniołomów już nieeksploatowanych, które porośnięte gęstą roślinnością lub położone z dala od tras turystycznych pozostają również nieznane. Wśród nich wiele jest kamieniołomów historycznych zarówno pod względem czasu rozpoczęcia w nich prac górniczych, jak też faktu, że wydobyto w nich surowiec do wykonania jakiegoś znaczącego elementu architektonicznego lub dzieła sztuki. W artykule opisano miejsca aktualnej eksploatacji podstawowych surowców skalnych, przedstawiając jednocześnie przykładowe obiekty architektoniczne na terenie Wrocławia. Alternatywnie wskazano wyrobiska nieczynne, mogące stanowić atrakcję turystyczną, a przy odpowiednim zagospodarowaniu oraz przedstawionej na miejscu informacji także atrakcję geoturystyczną.

EN

The Lower Silesia is the region of the largest diversity of igneous, sedimentary and metamorphic rocks used for construction and decoration. These rocks are extracted in numerous quarries, which are generally inaccessiblefor tourists. Hence, the educationally important, unique or just interesting sites remain unknown and cannot be included into the educational activity. However, there is a great number of abandoned quarries, which have been densly vegetated since the closure and which were rather distant from popular tourist trails. Among them are many sites of significant historical value due to the age of exploitation or particular stones then used for construction of important historical monuments or for carving the stonework or sculpture masterpieces. The following paper presents the currently operating quarries with the reference to modern buildings in Wroclaw, in which specific stones were used. Moreover, the abandoned quarries were described, which may become tourist and geotourist attractions if properly developed and provided with relevant information.

15

Analiza zniszczenia kamiennych elementów z wapienia pochodzącego z wapienników w Gogolinie

Grzeszczyk S., Janowska-Renkas E.

Roczniki Inżynierii Budowlanej

|

2009

|

z. 9

29--34

EN

The results of the physic-chemical research from limestone elemenst from the lime kilns in Gogolin have been presented. The investigations showed that the calicite is the main component of the limestone. The contents of quartz, dolomite and clays minerals was confirmed. The samples of limestone shows destructions caused by physical and chemical factors. Many cracks and voids enterings inside of the stone was observed and also gypsum was created as a results chemical reactions causing reactions causing the damage of the limestone.

16

Kamień w ogrodzie i alpinarium

Lorenc M. W., Janusz M.

Architektura Krajobrazu

|

2009

|

nr 2

57-64

EN

Different kinds of rocks are used as building materials or decorative stones. Stones are commonly used in the construction of buildings, roads, and pathways, and in the making of rockeries in both public and private areas. In the case of rockeries, it is very important to create a replica of some natural environment. There is a natural relationship between a rock, its weathering and any related soils. Depending on the chemical composition of the rock, soils will have a more acid or basic character. The chemical character of soils, and climatic conditions, are reflected in the plant species that occur. Rockeries should reflect these relationships. Thus the kind of rocks used in their construction is extremely important. Moreover, it is not only chemistry but even the rock colors that should be considered. Rock color influences the colors of soils. The temperatures of soils depend on color too, particularly on sunny summer days. This it is not without significance if, for example, a plant which in its natural environment grows on white limestone is planted on black limestone. Roads, pathways, steps, the borders of pools, etc., are other important elements in many gardens and rockeries. All of these should also involve natural stone with a color corresponding to the character and color of their surroundings. Natural processes result in the decay of rocks in both the natural environment and in gardens and rockeries. In towns, decay is more pronounced because of the air pollution and the lack of proper ventilation. Decay processes (deterioration) caused by anthropogenic pollution facilitate the activity of micro organisms that can be very destructive for rocks. Hydrophobization, commonly applied to decorative stones in architecture, can be also applied in small garden-architecture in order to inhibit plant growth in those parts of rockeries which are intended should not be covered with plants - even where the rock would permit the easy migration of water.

17

Poznajmy piękno kamieniarki kolegiaty p.w. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Tarnowie

Łannik A., Smoleńska A., Wójcik B.

Geoturystyka

|

2008

|

nr 3

27-40

PL

Głównym celem niniejszego artykułu jest promocja gotyckiej katedry w Tarnowie wśród turystów interesujących się kamieniem i jego walorami dekoracyjnymi. Wprowadzono czytelnika w architekturę gotycką szczegółowo omówioną na przykładzie katedry. Szczególną uwagę zwrócono na rodzaje i pochodzenie skał, które licznie zostały zastosowane do ozdoby murów zewnętrznych oraz wnętrza kościoła.

EN

Promotion of the Gothic cathedral in Tarnów among the tourists interested in rocks and their decorative values is the major aim of this paper. A reader has got introduced to the Gothic architecture discussed in details at the example of the cathedral. A particular attention has been paid to the variety of types and provenance of stones used in constructing and ornamenting the outer walls and the interior of the church.

18

Współczesne metody konserwatorskiej dokumentacji zastosowane w Kaplicy Zygmuntowskiej

Płuska I.

Roczniki Geomatyki

|

2007

|

T. 5, z. 8

141-152

EN

The Sigismund Chapel on Wawel Hill is undoubtedly an exceptional and most valuable structure in the style of Italian Renaissance created outside Italy. It has the higher monumental value that its sculpture decorations preserved their Renaissance form without major changes in the style. In the years 2002-2004 general renovation of the Chapel was carried out. An interdisciplinary team of specialist has done a tremendous job. The conservation raised great interest of conservation community not only in Europe but in the world. During the works the chapel was visited by Japanese conservators who earlier performed conservation of the Sistine Chapel in Vatican. The work of art of this rang required a thorough research as the source of information about itself. To read correctly this information a kind of .critical analysis. or checking of its trustworthiness had to be performed. The conservator-researcher must know if he deals with original message of the artist from ages ago, or with a destructed element, and maybe with a preparation distorting author.s intentions. Documented research and conservation works play this very important critical role providing for instance, art historians with a chance to step on relatively firm ground. This new conservator.s task of a researcher and a documentarian was only quite recently generally recognized and significantly complicated his work as he has to combine artistic competences with those of a researcher. Therefore, scientists with different specializations are often invited to join the team. Much effort was made in conservation of the Sigismund Chapel to fulfill these complex tasks. In effect, the chapel was restored to resemble as much as possible its original state, and at the same time all previous and new interferences in its structure were diligently documented. Contemporary and future researchers will have documentation providing trustworthy material for analysis. Cracow University of Technology conducted research and documentation of structural analysis of walls; their technical and technological construction was not known so far. Scientists from Optoelectronic Section of the Military University of Technology (WAT) used the laser method to clean surfaces of stone decorations. Precise measurements and digital calculations of the cupola were also made. They proved that is constitutes was designed on the ellipsoidal plan, not known earlier in European architecture. This justifies the statement that Bartolomeo Berecci was a pioneer in the use of Euclid.s geometry in Polish architecture. The scientists from WAT also performed and documented thermo-vision examination of inner and outer walls of the chapel. Colour thermo-visual image allowed to precisely determine localization of measurement points of the stream of warmth penetrating through construction ducts. At Geology, Geophysics and Environment Protection Department of the University of Science and Technology (AGH) comprehensive research of all stone materials was conducted, including petrographic identification of the grades of stone and a special artificial mineral material was developed for reconstruction of missing parts of decoration. The Conservatory Chemistry Section of the Academy of Fine Arts in Cracow performed and documented all necessary physical and chemical analyses and .Dephos. firm elaborated an innovative method of making an inventory of the chapel with laser scanning and computer processing in digital technology of the state of preservation and conservatory works executed. Extremely important historical information is preserved and kept for future generations of conservators in so called .documentation in the object. in the form of .witnesses. of old techniques, renovation technologies and historical materials sciences.

19

Kamień w architekturze i rzeźbie Kaplicy Boimów we Lwowie

Rembiś M., Smoleńska A.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2007

|

T. 52, z. 1-4

147-159

PL

Wykonane badania kamieniarki kaplicy Boimów wykazały obecność: opok, piaskowców krzemionkowych, wapieni organodetrytycznych i alabastrów oraz ich podobieństwo do utworów występujących w rejonie Lwowa. Stwierdzono zróżnicowany stan zachowania tych skał związany z ich wykształceniem i ekspozycją. Najlepszy wykazują alabastry i opoki, znajdujące się wewnątrz kaplicy, co związane jest z ich usytuowaniem zabezpieczającym przed oddziaływaniem wilgoci i nadmiernego zapylenia. Czynniki to miały natomiast duży wpływ na niżej położone elementy wykonane z wapienia, które dodatkowo niszczone były przez mikroorganizmy. Na deteriorację skał użytych w elewacjach zewnętrznych kaplicy miały wpływ wszystkie wymienione wyżej czynniki w połączeniu z intensywnymi opadami atmosferycznymi. W ich wyniku w wapieniach tworzyły się nawarstwienia gipsowo-pyłowe, bądź zachodziło rozpuszczanie węglanu wapnia. W silnie zawilgoconych piaskowcach zasiedlały się formy organiczne, a w warunkach niskich temperatur w ich porach krystalizował lód, doprowadzając do pęknięć skały. Uzyskane wyniki mogą stanowić podstawę dla dalszych, bardziej szczegółowych badań, niezbędnych przed rozpoczęciem zabiegów konserwatorskich.

EN

Having investigated the stones used in the Boim family chapel, the authors have identified opokas, siliceous sandstones, organodetrital limestones and alabasters and established their common features with the rocks occurring in the Lvov area. The state of preservation of the stones varies depending on their lithology and exposition. The best preserved are alabasters and opokas in the chapel interior because of their location that secures them from the dampness and excessive pollution with dust. On the other hand, these factors have considerably affected the limestone elements situated in lower part of the chapel whose additional damage has been inflicted by the action of microorganisms. All the factors mentioned combined with intensive precipitation have had their role in deterioration of the stones used in the outer facades of the chapel. As a result, gypsum-dust patinas have formed on the limestones or calcium carbonate was being dissolved. Considerably dampen sandstones have been colonized by various organisms, and at low temperatures ice crystallized in rock pores resulting in fracturing of the stones. The results obtained so far may represent a basis of further, more detailed investigations that are indispensable prior to the beginning of any conservation of the chapel stones.

20

Zagospodarowanie odpadów z obróbki kamienia.

Musiał H.

Recykling

|

2006

|

nr 11

12-13

PL

Odpadami powstającymi w zakładach kamieniarskich przy obróbce kamienia są niewykorzystane kawałki kamienia i szlamu. Odpady te niechętnie były przyjmowane na składowiska odpadów komunalnych czy do wypełniania wyrobisk. Główną przyczyną były tu uwarunkowania prawne oraz duże uwodnienie szlamów z obróbki.