Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Metody usuwania jonów kadmu i ołowiu z roztworów wodnych

Kasprzyk P., Sanak-Rydlewska S.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 94

205--215

PL

W pracy zostaną przedstawione metody eliminacji jonów kadmu i ołowiu z roztworów wodnych. Wśród nich wymiana jonowa staje się coraz popularniejszą metodą usuwania zanieczyszczeń ze ścieków przemysłowych. Za tą metodą przemawiają: prostota procesu, niska energochłonność oraz możliwość selektywnego rozdziału zanieczyszczeń. Wymieniacz jonowy używany w procesie można wielokrotnie stosować, bowiem można go poddawać regeneracji. Stosowanie kolumn jonowymiennych umożliwia także budowę modułową linii technologicznej oczyszczania ścieków oraz szybką wymianę modułów według potrzeb technologicznych i składu ścieków. Wymianę jonową można rozpatrywać jako proces membranowy, gdzie membraną jest powierzchnia ziarna – będąca selektywnie przepuszczalną dla wymienianych jonów. W artykule przedstawiono badania laboratoryjne dotyczące wpływu wybranych parametrów procesu na wydajność wymiany jonowej dla jonów kadmu i ołowiu. Pierwiastki te według polskiego prawodawstwa uznane są za substancje szczególnie szkodliwe i mają działanie kancero- i mutagenne. Najwyższa koncentracja tych pierwiastków występuje na terenach uprzemysłowionych oraz na terenach miejskich. Mogą one pochodzić z przemysłu metalurgicznego, produkcji baterii i akumulatorów, ze spalania paliw kopalnych lub produkcji tworzyw sztucznych. Emisja kadmu i ołowiu do środowiska wodnego odbywa się poprzez odprowadzanie wód kopalnianych czy ścieków z przemysłu hydrometalurgicznego lub z galwanizerni. Badania własne wskazują, że eliminacja jonów Pb i Cd najkorzystniej zachodzi w roztworach o pH około 4 i utrzymuje się na wysokim poziomie w zakresie kwaśnego środowiska. Jonit Purolite C-160 umożliwia osiągnięcie współczynnika wydzielania (X) około 99% dla kadmu – tabela 1, natomiast współczynnik ten dla jonów ołowiu nie przekracza 97% – tabela 2.

EN

This article presents the methods of cadmium and lead ions removal from aqueous solutions. The ion exchange method is becoming a more and more popular method of removing impurities from wastewater. The main advantages of this method are: process simplicity, low energy consumption and the possibility of the selective separation of pollutants. The ion exchanger used in the process could be regenerated, therefore, it could be used repeatedly. The use of ion-exchange columns also allows for the modular construction of the process line and the rapid replacement of modules according to the technological needs and composition of the wastewater. Ion exchange can be seen as a membrane process in which the grain surface acts as a membrane – which is selectively permeable to the exchanged ions. The article presents laboratory studies on the influence of the ion exchange process parameters on the efficiency of cadmium and lead ion exchange. These elements are suspected of carcinogenicity and teratogenicity, and according to Polish Legislation, are considered to be harmful substances. The highest concentration of these elements occurs in industrialized areas and in urban areas. They may come from the hydrometallurgical industry, the production of batteries and accumulators from the burning of fossil fuels and the production of plastics. The emission of cadmium and lead into the aquatic environment is done through the discharge the mine water and wastewater from the hydrometallurgical industry and from electroplating. Experiments show that the elimination of Pb and Cd ions preferably occurs in aqueous solutions with a pH around 4. Ion exchange resin Purolite C-160 allows a removal coefficient (X) in the range of about 99% for cadmium to be achieved – Table 5.1, while the same coefficient for lead ions does not exceed 97% – Table 5.2.

2

Removal of lead, cadmium and copper ions from aqueous solutions by using ion exchange resin C 160

Bożęcka A., Orlof-Naturalna M., Sanak-Rydlewska S.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2016

|

T. 32, z. 4

129--139

EN

Industrial waste solutions may contain toxic Pb, Cu, Cd and other metal ions. These ions may also be components of leachates in landfills of ores. The toxicity of the ionic forms of these metals is high. For this reason the paper presents the results of studies on one of the methods to reduce their concentration in aqueous solutions. The article presents the results of studies on the removal of Pb2+, Cd2+ and Cu2+ ions from model aqueous solutions with synthetic ion exchange resin C 160 produced by Purolite. The investigated ion exchanger contains sulfonic acid groups (–SO3H) in its structure and is a strongly acidic cation-exchange resin. The range of the studied initial concentrations of the Pb2+, Cd2+ and Cu2+ ions in the solutions was from 6.25 mg/L to 109.39 mg/L. The results confirmed that the used ion exchange resin C160 efficiently removes the above-mentioned ions from the studied solutions. The highest degree of purification was achieved in lead solutions for the assumed range of concentrations and conditions of the ion exchange process. It reached 99.9%. In the case of other solutions, the ion exchange process occurs with lower efficiency, however it remains high and amounts to over 90% for all the ions. The results of research were interpreted on the basis of the Langmuir adsorption model. For each studied ion, sorption capacity of the ion exchange resin increases until the saturation and equilibrium state is reached. Based on the interpretation of the Langmuir equation coefficients, an indication can be made that the studied ion exchange resin has a major sorption capacity towards the copper ions. In their case, the highest value of constant qmax was obtained in the Langmuir isotherm. For Cu2+ ions it was 468.42 mg/g. For Pb2+ and Cd2+ ions, this parameter reached the values of 112.17 mg/g and 31.76 mg/g, respectively. Ion exchange resin C 160 shows the highest affinity for the Pb2+ ions. In this case, the achieved value of coefficient b is highest and equals 1.437 L/mg.

PL

Roztwory odpadowe zawierające m.in. jony metali Pb, Cu, Cd i inne powstają w przemyśle elektrochemicznej obróbki metali, w przemyśle przeróbki rud metali nieżelaznych, a także mogą być składnikiem odcieków ze składowisk odpadów tych rud. Toksyczność jonowych form tych metali jest znaczna, stąd w pracy podano wyniki badań jednego ze sposobów obniżenia ich koncentracji w roztworach wodnych. W artykule podano wyniki badań dotyczących usuwania jonów Pb2+, Cd2+ i Cu2+ z modelowych roztworów wodnych za pomocą syntetycznej żywicy jonowymiennej C 160 firmy Purolite. Badany jonit zawiera w swojej strukturze grupy sulfonowe (–SO3H) i należy do silnie kwaśnych kationitów. Zakres badanych stężeń początkowych jonów Pb2+, Cd2+ i Cu2+ w roztworach wynosił od 6,25 mg/dm3 d o 109,38 m g/dm3. Otrzymane wyniki potwierdziły, że wykorzystana żywica jonowymienna C160 skutecznie usuwa wymienione jony z badanych roztworów. Dla przyjętego zakresu stężeń i warunków procesu wymiany jonowej, największy stopień oczyszczenia roztworów osiągnięto dla ołowiu. Wynosił on 99,9%. W przypadku pozostałych roztworów wymiana jonowa zachodzi z wydajnością niższą, ale wysoką i wynosi dla wszystkich jonów ponad 90%. Wyniki badań zinterpretowano opierając się na modelu adsorpcji Langmuira. Dla każdego badanego jonu pojemność sorpcyjna jonitu wzrasta, aż do osiągnięcia wysycenia i stanu równowagi. Z interpretacji współczynników równania Langmuira wynika, że badany jonit charakteryzuje się największymi zdolnościami sorpcyjnymi w stosunku do jonów miedzi. W ich przypadku otrzymano największą wartość stałej qmax izotermy Langmuira. Dla jonów Cu2+ wyniosła ona 468,42 mg/g. Dla jonów Pb2+ i Cd2+ parametr ten przyjął odpowiednio wartości 112,17 mg/g i 31,76 mg/g. Jonit C160 wykazuje największe powinowactwo w stosunku do jonów Pb2+. W tym przypadku otrzymana wartość współczynnika b jest największa i równa 1,437 dm3/mg.

3

Study of chemical surface structure of natural sorbents used for removing of Pb2+ ions from model aqueous solutions (part II)

Bożęcka A., Bożęcki P., Sanak-Rydlewska S.

Archives of Mining Sciences

|

2014

|

Vol. 59, no. 1

217--223

EN

This article presents the results of the chemical structure research of organic sorbent surface such as walnut shells, plums stones and sunflower hulls with using such methods as infrared spectrometry (FTIR) and elemental analysis. Based on the IR spectra identification of functional groups present on the surface of studied materials has been done as well as determination of their effect on the sorption mechanism of Pb2+ ions from aqueous model solutions.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań chemicznej struktury powierzchni sorbentów organicznych takich jak: łupiny orzecha włoskiego, pestki śliwek oraz łuski słonecznika z wykorzystaniem metody spektrometrii w podczerwieni (FTIR) oraz analizy elementarnej. W oparciu o uzyskane widma IR dokonano identyfikacji grup funkcyjnych obecnych na powierzchni tych materiałów i określono ich wpływ na mechanizm sorpcji jonów Pb2+ z modelowych roztworów wodnych. Analiza elementarna wykazała, że spośród badanych sorbentów, największą zawartość węgla (49,91%) i wodoru (5,93%) mają pestki śliwek. Najwięcej azotu (1,59%) zawierają łuszczyny słonecznika (tabela 1). Zawartość siarki we wszystkich badanych materiałach jest znikoma, dlatego nie udało się jej oznaczyć tą metodą. Obecność pozostałych pierwiastków może świadczyć o istnieniu zarówno alifatycznych jak i aromatycznych połączeń organicznych. Potwierdzeniem tego są również zarejestrowane widma IR (rysunki 1-3). W oparciu o uzyskane wyniki można przypuszczać także, iż udział procesu wymiany jonowej w sorpcji ołowiu z roztworów wodnych jest znaczący. Świadczą o tym m.in. intensywności pasm na widmach IR dla próbek badanych materiałów po ich kontakcie z roztworami jonów Pb2+ (rysunki 4-6).

4

Usuwanie jonów ołowiu(II) z modelowych roztworów wodnych metodą wymiany jonowej

Bożęcka A., Bożęcki P., Kasprzyk P., Sanak-Rydlewska S.

Inżynieria i Aparatura Chemiczna

|

2013

|

Nr 3

152--154

PL

W pracy podano wyniki badań usuwania jonów Pb2+ z modelowych roztworów wodnych z wykorzystaniem procesu wymiany jonowej na jonicie C 160 ﬁrmy Purolite. Porównano trzy sposoby wykonywania procesu wymiany jonowej: metodę przepływową w biurecie, metodę dynamiczną z wykorzystaniem mieszadła mechanicznego oraz metodę dynamiczną z zastosowaniem wytrząsarki. Zakres badanych stężeń wyjściowych jonów ołowiu wynosił od 6 do 110 mg/dm3.

EN

Results of Pb2+ ions removal from model aqueous solutions are presented in the paper. Ion exchange resins C 160 made by Purolite were used in research. Three different methods of ion exchange process, i.e. flow method in the burette, dynamic method using a mechanical stirrer and dynamic method using a shaker are compared. Scope of initial concentrations of lead ions was 6-M10 mg/L.

5

Invasiveness and the morphometry of Steinernema feltiae from different agrocoenoses of Poland

Matuska-Łyżwa J.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 4-5

565--572

EN

The paper presents the results of a study on the effect of environmental lead pollution on the invasiveness of nematodes obtained from the field. Study area included the vicinity of Czluchow, Mragowo, Rataje and Slupsk. The nematode Steinernema feltiae and larvae of the last growth stage of the greater wax moth Galleria mellonella L. were the study material. Nematodes were isolated from soil under laboratory conditions using Bedding and Akhurst’s (1975) method. Physical and chemical analyses of soil samples were made in the Analytical Centre of the Warsaw University of Life Sciences. The total lead content was analysed with the flame atomic absorption spectrophotometry and soil pH with the potentiometric method acc. to the pB procedure (2 ed. of 21. June 2005). Steinernema feltiae were determined based on keys for entomopathogenic nematodes. The invasiveness of nematodes originating from studied agrocśnoses of Poland was evaluated.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań nad wpływem zanieczyszczenia środowiska ołowiem na inwazyjność nicieni pozyskanych z terenu. Tereny badawcze obejmowały okolice miejscowości: Człuchów, Mrągowo, Rataje, Słupsk. Materiał do badań stanowiły nicienie Steinernema feltiae oraz larwy ostatniego stadium barciaka większego (Galleria mellonella L.). Nicienie wyizolowano z próbek glebowych w warunkach laboratoryjnych, metodą Beddinga i Akhursta (1975). Próbki glebowe zostały zbadane pod względem fizykochemicznym w Centrum Analitycznym SGGW. Oznaczono całkowitą zawartość ołowiu w glebie metodą płomieniowej absorpcyjnej spektrometrii atomowej FAAS oraz odczyn gleby metodą potencjometryczną, (wg procedury pB 14, wyd. 2 z 21.06.2005 r.). Steinernema feltiae oznaczono na podstawie kluczy do oznaczania gatunku nicieni entomopatogenicznych. Oceniono inwazyjność nicieni pochodzących z badanych agrocenoz Polski.

6

Sorption of Pb2+ ions from aqueous solutions on organic wastes (Part I)

Bożęcka A., Sanak-Rydlewska S.

Archives of Mining Sciences

|

2013

|

Vol. 58, no. 4

1241--1250

EN

This article presents the results of the research on the Pb2+ ions sorption from model aqueous solutions on walnut shells, plum stones and sunflower hulls. The effect of various factors, such as the concentration of natural sorbent, the pH, and the temperature was studied. The process of Pb2+ ions sorption on studied sorbents was described by the Langmuir model. The best sorption capacity has been revealed for sunflower hulls. The maximum sorption capacity for this material was 36.9 mg/g.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań, które dotyczyły usuwania jonów Pb2+ z modelowych roztworów wodnych za pomocą odpadów organicznych, takich jak: łuski słonecznika, łupiny orzecha włoskiego i pestki śliwek. Dla badanego zakresu stężeń od 6,0-110 mg/dm3 i warunków procesu największą wydajność sorpcji, będącą w zakresie (89,4-96,3)% uzyskano dla łusek słonecznika. W przypadku łupin orzecha włoskiego i pestek śliwek sorpcja jonów Pb2+ jest znacznie niższa a jej wydajność wynosi odpowiednio (60,8-78,7)% i (62,3-81,3)%. Zbadano także wpływ stężenia sorbentu, pH roztworu i temperatury na badany proces sorpcji. Dla wszystkich materiałów optymalne stężenie sorbentu wyniosło 5 g/dm3. Powyżej tej wartości nie obserwowano istotnych zmian w stopniu redukcji jonów Pb2+ (rys.2). We wszystkich przypadkach maksima sorpcji osiągnięto przy pH równym 4,0±0,1 co obrazuje rysunek 3. Obniżenie sorpcji, występujące przy pH poniżej i powyżej wartości 4,0 prawdopodobnie związane jest to z ładunkiem gromadzącym się na powierzchni sorbentu (elektrostatyczne odpychanie i przyciąganie badanych jonów). Wartość pH roztworu determinuje także formę oraz stężenie badanego jonu w roztworze. W roztworach silnie kwaśnych ołów występuje głównie w postaci kationów. Stopniowy wzrost pH prowadzi do tworzenia jonów kompleksowych i strącania go w postaci wodorotlenku. Wykazano również, że ze wzrostem temperatury w zakresie (293-313)K następuje stopniowy spadek sorpcji, co prawdopodobnie może być związane z niszczeniem miejsc aktywnych obecnych na powierzchni sorbentu lub przesunięciem równowagi procesu na korzyść desorpcji (rys. 4). Wyniki uzyskane potwierdzają również egzotermiczną naturę badanego procesu sorpcji. Adsorpcję jonów Pb2+ na użytych sorbentach opisano za pomocą modelu Langmuira. Założenia tego modelu podano w rozdziale 4.1. Najlepsze właściwości sorpcyjne w stosunku do jonów Pb2+ wykazałyłuski słonecznika. Maksymalna pojemność sorpcyjna dla tego sorbentu wyniosła 36,9 mg/g (tabela 1, rysunek 5). W przypadku łupin orzecha i pestek śliwek stała qmax izotermy Langmuira przyjmuje wartości równe 23,1 mg/g i 21,2 mg/g.

7

Assessment of the invasiveness of entomopathogenic nematodes Heterorhabditis megidis from selected grasslands

Matuska-Łyżwa J.

Proceedings of ECOpole

|

2011

|

Vol. 5, No. 1

71--75

EN

The use of entomopathogenic nematodes as biological means of plant pest control focussed the attention on relationships between soil contamination with heavy metals and survival of nematodes in the soil habitat. Negative properties of heavy metals (including lead) disturb life functions of entomopathogenic nematodes. The effect of low habitat contamination with lead on the development of subsequent generations of entomopathogenic nematodes Heterorhabditis megidis was studied in performed experiments. Study area was situated near Torun, Opole, and Skarzysko-Kamienna. Grain size structure, total lead content and pH were analysed in soil samples. Nematodes from own laboratory culture were used as a control. Nematodes isolated from soil samples with the method of Bedding and Akhurst were determined to species as H. megidis. Larvae that left the host’s (Galleria mellonella L.) body were used to infect the next test insects in the laboratory. Six passages were performed in total. Extensity and intensity of infection by H. megidis were determined in subsequent passages.

PL

Wykorzystanie nicieni entomopatogennych jako biologicznego środka zwalczającego szkodniki roślin spowodowało zwrócenie uwagi na zależności między skażeniem gleb metalami ciężkimi a przeżywalnością larw nicieni w środowisku glebowym. Szkodliwe właściwości metali ciężkich, w tym ołowiu, zaburzają funkcje życiowe nicieni owadobójczych. W przeprowadzonych doświadczeniach zbadano wpływ niskiego skażenia środowiska ołowiem na rozwój kolejnych pokoleń nicieni entomopatogennych Heterorhabditis megidis. Tereny badawcze znajdowały się w okolicach miejscowości: Toruń, Opole, Skarżysko-Kamienna. W próbkach glebowych oznaczono skład granulometryczny, całkowitą zawartość ołowiu w glebie oraz odczyn gleby. Kontrolę stanowiły nicienie pochodzące z laboratoryjnej hodowli własnej. Wyizolowane z próbek glebowych metodą Beddinga i Akhursta (1975) nicienie oznaczono na podstawie kluczy do oznaczania gatunku jako H. megidis. Larwami, które opuściły ciało żywiciela (Galleria mellonella L.), zarażono laboratoryjnie kolejne owady testowe. Wykonano 6 pasaży. Oznaczono ekstensywność i intensywność inwazji H. megidis w kolejnych pasażach.

8

Morphometric Changes in Heterorhabditis megidis (Poinar, Jackson and Klein ) After Different Contact with Lead(II) Ions

Matuska-Łyżwa J., Kamionek M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 11

1575-1582

EN

Nematodes of the families Steinernematidae and Heterorhabditidae are a natural factor controlling population density of insects and for many years have been used in biological plant protection. When using entomopathogenic nematodes as biological pest control it was found that heavy metal ions might negatively affect their pathogenic properties. In laboratory experiments invasive larvae of H. megidis were kept for 24 and 120 hours in Petri dishes containing water solutions of lead nitrate(V) at a concentration of 500 ppm Pb(II). Nematodes that survived the contact with lead ions were transferred to pots with soil and test insects (Galleria mellonella L.). Nematodes kept in distilled water served as a control. Half of dead insects was dissected two days after their death. Individuals of the first nematode generation were isolated from dead insects and selected body dimensions (body length, body width, length of the pharynx and tail) were measured. Second half of dead insects was intended for reproduction. Larvae obtained from this reproduction were used for further tests aimed at analysing the effect of long term passaging of nematodes through the host. Five passages were made in total. The time of the contact of nematodes with lead ions was found to affect their body dimensions.

PL

Nicienie z rodziny Steinernematidae i Heterorhabditidae stanowią naturalny czynnik redukujący liczebność populacji owadów i od wielu lat są wykorzystywane w biologicznej ochronie roślin. W momencie wykorzystania nicieni entomopatogennych jako biologicznego środka w zwalczaniu szkodników upraw, stwierdzono, że jony metali ciężkich mogą w znacznym stopniu niekorzystnie wpłynąć na patogenność nicieni owadobójczych. W doświadczeniach larwy inwazyjne H. megidis przetrzymywano przez 24 godziny i 120 godzin w roztworach wodnych azotanu(V) ołowiu o stężeniu 500 ppm Pb(II) w szalkach Petriego. Nicienie, które przeżyły kontakt z jonami ołowiu, wprowadzano do pojemników z glebą, w których znajdowały się owady testowe (Galleria mellonella L.). Kontrolę stanowiły nicienie przetrzymywane w wodzie destylowanej. Połowę martwych owadów poddawano sekcji po dwóch dniach od ich śmierci. Izolowano z nich osobniki pierwszego pokolenia nicieni i oznaczano ich wybrane wymiary ciała (długość ciała, szerokość ciała, długość gardzieli i długość ogona). Drugą połowę martwych owadów przeznaczano na reprodukcję. Otrzymane z reprodukcji larwy wykorzystano do dalszych testów mających na celu analizę wpływu długotrwałego pasażowania nicieni przez jednego żywiciela. Wykonano 5 pasaży. Zaobserwowano, że czas kontaktu nicieni z jonami ołowiu(II) wpływa na wymiary ciała.

9

Invasiveness of the Entomopathogenic Nematodes Steinernema feltiae (Filipjev ) Isolated from Various Habitats in Poland

Matuska J., Kamionek M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 8

1101-1104

EN

The paper presents results of a study on the effect of environmental lead pollution on the invasiveness of nematodes obtained from the field. The nematode Steinernema feltiae and larvae of the last growth stage of the greater wax moth Galleria mellonella L. were the study material. Nematodes were isolated from soil under laboratory conditions using Bedding and Akhurst’s (1975) method. Physical and chemical analyses of soil samples were made in the Analytical Centre of the Warsaw Agricultural University. Total lead content was analysed with the flame atomic absorption spectrophotometry and soil pH with the potentiometric method acc. to the pB procedure (2 ed. of 21. June 2005). Steinernema feltiae were determined based on keys for entomopathogenic nematodes. The invasiveness of nematodes originating from various regions of Poland was evaluated.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań nad wpływem zanieczyszczenia środowiska ołowiem na inwazyjność nicieni pozyskanych z terenu. Materiał do badań stanowiły nicienie Steinernema feltiae oraz larwy ostatniego stadium barciaka większego (Galleria mellonella L.). Nicienie wyizolowano z próbek glebowych warunkach laboratoryjnych, metodą Beddinga i Akhursta (1975). Próbki glebowe zostały zbadane pod względem fizykochemicznym w Centrum Analitycznym SGGW. Oznaczono całkowitą zawartość ołowiu w glebie metodą płomieniowej absorpcyjnej spektrometrii atomowej FAAS oraz odczyn gleby metodą potencjometryczną (wg procedury pB 14, wyd. 2 z 21.06.2005 r.). Steinernema feltiae oznaczono na podstawie kluczy do oznaczania gatunku nicieni entomopatogennych. Oceniono inwazyjność nicieni pochodzących z różnych rejonów Polski.

10

Inwazyjność i reprodukcja nicieni entomopatogennych Heterorhabditis megidis (Poinar, Jackson i Klein 1987) po kontakcie z jonami ołowiu(II)

Matuska J.

Proceedings of ECOpole

|

2009

|

Vol. 3, No. 1

95--99

PL

Wykorzystanie nicieni owadobójczych jako biologicznego środka w zwalczaniu szkodników roślin spowodowało zwrócenie uwagi na związek między skażeniem gleb metalami ciężkimi a przeżywalnością nicieni w glebach. Toksyczne właściwości metali ciężkich, w tym ołowiu, zaburzają funkcje życiowe nicieni entomopatogennych. W przeprowadzonych testach zbadano wpływ krótkotrwałego i długotrwałego oddziaływania jonów ołowiu na inwazyjność i reprodukcję H. megidis. Larwy, które przeżyły kontakt z jonami ołowiu w stężeniu 500 ppm, wprowadzano do pojemników z glebą, w których znajdowały się owady testowe (Galleria mellonella). Kontrolę stanowiły nicienie przetrzymywane w wodzie destylowanej. Połowę martwych owadów poddawano sekcji w dwa dni od ich śmierci w celu zbadania intensywności inwazji. Drugą połowę przeznaczano na reprodukcję. Otrzymane z reprodukcji larwy nicieni wykorzystywano do kolejnych doświadczeń. Wykonano 5 pasaży. Zaobserwowano, że w miarę wydłużania czasu kontaktu nicieni z jonami ołowiu(II) obniża się inwazyjność nicieni oraz liczba migrujących z owada larw H. megidis.

EN

The use of entomopathogenic nematodes as biological means of plant pests control focussed the attention on the relationship between soil pollution by heavy metal and nematode survival. Toxic properties of heavy metals like lead disturb life functions of entomopathogenic nematodes. Short and long term effect of lead ions on the invasiveness and reproduction of H. megidis was studied in laboratory tests. Larvae that survived the contact with lead ions at a concentration of 500 ppm were placed in containers filled with soil with test insects. Nematodes kept in distilled water served as a control. Half of dead insects were dissected two days after their death to check the intensity of invasion. Second half of dead insects were intended for nematode reproduction. Nematode larvae obtained in that way were used for subsequent experiments. Five passages were made in total. Prolonged contact of nematodes with lead(II) ions was observed to decrease nematode invasiveness and the number of H. megidis larvae migrating from the host insect.

11

Bioadsorpcja jonów ołowiu na wybranych złożach bioadsorbentów. Studia literaturowe

Nastaj J., Hnat A.

Przemysł Chemiczny

|

2008

|

T. 87, nr 8

844-849

12

Effect of environmental pollution by lead(II) ions on the invasiveness, reproduction ability and selected morphometric features of the Heterorhabditis megidis (Poinar, Jackson and Klein 1987) nematode

Matuska J., Kamionek M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2008

|

Vol. 15, nr 4-5

377-381

EN

The paper presents results of a study on the effect of environrnenta1 pollution by lead(II) ions on the invasiveness, reproduction ability and same morphometric features of the Heterorhabditis megidis nematode. Invasive larvae (lJs) of Heterorhabditis megidis and larvae of the last growth stage of Galleria mellonella L. were the study material. Invasive larvae of nematodes were kept in water solutions of lead nitrate for 5 days. Those which survived were used to infect the test insects. Nematodes kept in distilled water served as a control. The invasive dose was 50 IJs/insect. Body size of the first nematode generation measured during the dissection of an insect, the degree of migration of nematode larvae from the host's body to external habitat and survival of these larvae in external environment were determined in the experiment. UNIANOVA was used to check the differences. Keeping the previous generation of Heterorhabditis megidis nematode larvae in solutions of various lead(II) concentrations was found to negatively affect their survival and reproduction abilities. External morphometric features of this species hermaphroditic individuals declined but no effect of lead ions was observed on changes of the pharynx length. The number of larvae migrating from the insect host body and their survival in external habitat decreased with increasing lead concentrations.

PL

Przedstawiono wyniki badań nad wpływem zanieczyszczenia środowiska jonami ołowiu(ll) na inwazyjność, zdolność do reprodukcji oraz wybrane cechy morfometryczne nicieni Heterorhabditis megidis. Materiał do badań stanowiły larwy inwazyjne (IJs) Heterorhabditis megidis oraz larwy ostatniego stadium motyla Galleria mellonella L. Larwy inwazyjne nicieni przetrzymywano przez 5 dni w roztworach wodnych azotanu ołowiu. Larwami, które przeżyły, porażano owady testowe. Kontrolę stanowiły nicienie przetrzymywane w wodzie destylowanej. Zastosowano dawkę inwazyjną 50 IJs/owada. W doświadczeniu oznaczono wymiary ciała pierwszego pokolenia nicieni, uzyskanymi podczas sekcji owada, stopień migracji larw nicieni z ciała żywiciela do środowiska zewnętrznego oraz przeżywalność tych larw w środowisku zewnętrznym. Do porównania wykorzystano analizę wariancji jednej zmiennej (UNIANOVA). Zaobserwowano, że przebywanie poprzedniego pokolenia larw nicieni Heterorhabditis megidis w roztworach o różnym stężeniu jonów ołowiu(II) niekorzystnie wpływa na ich przeżywalność i zdolności reprodukcyjne. Zewnętrzne cechy morfometryczne osobników hermafrodytycznych tego gatunku obniżają się, natomiast nie zaobserwowano wpływu jonów ołowiu na zmiany w długości gardzieli. Liczba larw migrujących z ciała owada żywiciela oraz ich przeżywalność w środowisku zewnętrznym zmniejszają się wraz ze wzrostem stężenia jonów ołowiu.

13

Wpływ azotanu ołowiu[Pb(NO3)2] na śmiertelność larw inwazyjnych Heterorhabditis megidis (Poinar, Jackson and Klein 1987) w roztworach wodnych

Matuska J., Kamionek M.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2006

|

Vol. 13, nr S1

163-168

PL

W warunkach laboratoryjnych badano wplyw jonów olowiu na śmiertelność larw inwa-zyjnych Heterorhabditis megidis. Larwy przetrzymywano w roztworach wodnych zawie-rających różne stężenia jonów olowiu (40, 100, 500, 1000, 5000 ppm) w temperaturze 25°C. Jako kontrolę przyjęto larwy przetrzymywane w wodzie destylowanej. Codziennie przez 18 dni pobierano próbki i badano śmiertelność nicieni. Wykazano, że śmiertelność ich zależała od stężenia jonów ołowiu oraz czasu kontaktu z jonami. Stuprocentową śmiertelność stwierdzano, przy najwyższym stężeniu azotanu olowiu (5000 ppm), po siedmiu dniach kontaktu larw zjonami ołowiu.

EN

The effect of lead ions on mortality of!he invasive larvae of Heterorhabditis megidis was studied in laboratory experiment. Larvae were kept in aquatic solutions of various concentrations of lead ions (40, 100,500, 1000 and 5000 ppm) at temperature of 25°c. Sam-ples were collected and nematode mortality was studied every day during the 18 days long experiment. Mortalily was found to depend on lead concentrations and on the time of larval contact with lead solutions. A hundred percent mortality was found at the highest lead concentration (5000 ppm) after seven day exposition of larvae to lead ions.

14

Effect of lead(II) ions on the intensity and extent of infection of Galleria mellonella L. caterpillars by the entomopathogenic nematode Heterorhabditis megidis (Poinar, Jackson and Klein 1987)

Matuska J., Kamionek M.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2006

|

Vol. 13, nr 6

553-557

EN

The degree of environmental contamination by heavy metals is closely associated with life functions of entomopathogenic nematodes which are presently used as one of biological means of plant pest control. The paper presents results of a study on the effect of lead(II) ions on the development of Heterorhabditis megidis population. Water solutions of lead nitrate in concentrations of 40, 100, 500, 1000 and 5000 ppm Pb2+ were used. Test insects were infected by surviving larvae. The mortality of invasive nematode larvae after 5 days long contact with lead ions, the mortality of test insects that contacted lead treated nematodes and the extensity and intensity of invasion were determined. Biological activity of Heterorhabditis megidis was observed to decrease with the increased concentration of lead ions.

PL

Stopień skażenia środowiska metalami ciężkimi ma ścisły związek z funkcjami życiowymi nicieni entomopatogenicznych, które obecnie są wykorzystywane jako jeden z biologicznych środków ochrony roślin przed szkodnikami. W pracy przedstawiono wyniki badań nad wpływem jonów ołowiu(II) na rozwój populacji Heterorhabditis megidis. Zastosowano wodne roztwory azotanu ołowiu w stężeniach: 40, 100, 500, 1000 i 5000 ppm Pb2+. Larwami, które przeżyły, porażano owady testowe. W doświadczeniu oznaczono śmiertelność larw inwazyjnych nicieni po 5 dniach kontaktu z jonami ołowiu, śmiertelność owadów testowych poddanych kontaktowi z nicieniami traktowanymi jonami ołowiu, ekstensywność i intensywność inwazji. Zaobserwowano, że wraz ze wzrostem stężenia jonów ołowiu, obniża się biologiczna aktywność Heterorhabditis megidis.

15

Effect of Pb(II) and Cd(II) ions on sorption of platinum(IV) ions in the loess soil

Bojanowska M.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Vol. 12, nr 4

347-352

EN

The effect of lead and cadmium ions on sorption of platinum ions in the loess soil was described. The soil samples were treated with platinum ions solutions in the form of PtCl4 containing 20, 40 and 200 mg Pt(IV) . dm[to -3] as well as in the combination with 100 mg Pb(II) . dm[to -3] and 50 mg Cd(II) . dm[to -3] and incubated at the two temperatures 5 and 20°C during 1,2,3,4,5 and 6 months. The Pt(lV) ions content was determined in the filtrates by means of voltamperometric method, with additional concentration. Pb(II) and Cd(II) ions inhibited Pt(IV) ions sorption significantly in the loess soil.

PL

Badano wpływ jonów ołowiu i kadmu na sorpcje jonów platyny w glebie lessowej. Próbki glebowe traktowano roztworami jonów platyny w postaci PtC4 zawierającymi 20, 40 i 200 mg Pt(IV) . dm[do -3] oraz w kombinacjach z 100 mg Pb(II) . dm[do -3] i 50 mg Cd(II). Dm[do -3] i inkubowano w dwóch temperaturach 5 i 20°C w czasie I, 2, 3, 4, 5 i 6 miesięcy. Zawartość jonów Pt(IV) oznaczono w przesączach metodą woltamperometrii z zatężaniem. Stwierdzono, że jony: Pb(II) i Cd(II) w znacznym stopniu ograniczały sorpcję jonów Pt(IV) w glebie lessowej.

16

Effect of lead acetate on mortality of entomopathogenic nematodes Heterorhabditis megidis (Poinar, Jackson and Klein 1987)

Matuska J., Kamionek M.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Vol. 12, nr 10

1101-1106

EN

The effect of lead acetate on mortality of the invasive larvae of Heterorhabditis megidis was studied in laboratory conditions. Larvae were kept in aquatic solutions of different concentrations of ions Pb(II) (40, 100,500, 1000 and 5000 ppm) at a temperature of 25 oC. Samples were collected and nematode mortality was studied every day during the 13 days of experiment. It was found that mortality depends on lead concentrations and on the time of larval contact with lead acetate. One hundred percent mortality was found at the highest lead concentration (5000 ppm) after four day exposition of larvae to lead ions. The results were compared with investigations performed earlier influence of lead nitrate(V) on invasive larvae Heterorhabditis megidis.

PL

W warunkach laboratoryjnych badano oddziaływanie octanu ołowiu na śmiertelność larw inwazyjnych Heterorhabditis megidis. Larwy przetrzymywano w roztworach wodnych zawierających różne stężenia jonów Pb(lI) (40, 100,500, 1000 i 5000 ppm), w temperaturze 25 oC. Jako kontrolę przyjęto larwy przetrzymywane w wodzie destylowanej. Codziennie przez 13 dni pobierano próbki i badano śmiertelność nicieni. Wykazano, że śmiertelność ich zależała od stężenia jonów ołowiu oraz czasu kontaktu z jonami. Stuprocentową śmiertelność, przy największym stężeniu octanu ołowiu (5000 ppm), stwierdzano po czterech dniach kontaktu larw z jonami ołowiu. Wyniki porównano z wcześniejszymi badaniami nad wpływem azotanu ołowiu na larwy inwazyjne Heterorhabditis megidis.

17

Influence of lead ions on surface growth and sporulation of selected strains of Beauveria bassiana entomopathogenic fungus

Ropek D.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2004

|

Vol. 11, nr 4-5

377--384

EN

The effect of lead ions on surface growth, spore germination ability and pathogenicity ef selected B. bassiana strains was investigated. The effect of lead ions on surface growth depended on selected strain and jon concentration in the medium. The surface growth of some strains was not affected by lead ions but they strongly inhibited germinating ability of these strains. Lead ions also negatively affected fungus pathogenicity. Strain 7567 originated from the Upper Altai in Russia occurred to be most resistant to negative effect of lead ions.

PL

Zbadano wpływ jonów ołowiu na wzrost powierzchni, zarodnikowanie i patogeniczność wybranych szczepów grzyba owadobójczego B. bassiana. Wzrost powierzchni grzybni B. bassiana zależał od badanego szczepu i stosowanego stężenia jonów ołowiu. Jony ołowiu nie wpłynęły na wzrost powierzchni grzybni niektórych szczepów, ale w istotny sposób ograniczyły zdolność do kiełkowania ich zarodników. Szczep 7567 pochodzący z Górnego Ałtaju w Rosji okazał się być najbardziej odpornym na negatywny wpływ jonów ołowiu.

18

Effect of long-term storage of Steinernema carpocapsae entomopathogenic nematode infester larvae in lead salt solutions on the larva mortality and pathogenicity

Ropek D.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2004

|

Vol. 11, nr 4-5

371--376

EN

The effect of lead ions on S. carpocapsae depended on the ion concentrations and duration of nematodes contact with it. Despite the fact that low concentrations of lead ions were used their effect on nematodes mortality was most marked. Also the pathogenicity of S. carpocapsae was significantly influenced by studied concentrations of lead ions. At higher concentrations lead ions significantly limited the number of nematodes penetrating juto test insects.

PL

Wpływ jonów ołowiu na nicienie S. carpocapsae zależał nie tylko od stężenia tych jonów, ale także od czasu kontaktu nicieni z tymi roztworami. Pomimo stosowania małych stężeń jony ołowiu powodowały dużą śmiertelność nicieni. Także patogeniczność larw inwazyjnych S. carpocapsae uległa istotnemu zmniejszeniu pod wpływem jonów ołowiu. Większe stężenia jonów ołowiu ograniczały intensywność porażenia owadów testowych przez larwy inwazyjne nicieni.

19

Usuwanie jonów miedzi i ołowiu ze ścieków metodą strącania lub na jonitach. Część 1

Sanak-Rydlewska S., Zięba D.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2002

|

T. 7, z. 2

241-251

PL

W przedstawionej pracy zastosowano metodę strącania lub wymiany jonowej na jonitach, w celu rozdzielania i jednocześnie skoncentrowania miedzi oraz ołowiu. Jony te znajdują się w roztworach odpadowych, powstałych w procesie ługowania ołowiu z koncentratu miedziowego za pomocą octanu amonu. Wykorzystując różne stężenia oraz formy jonowe badanych pierwiastków w roztworach potrawiennych, dobierano parametry w procesie strącania tak, aby selektywnie strącić ołów, a pozostawić w roztworze jony miedzi. Z roztworów potrawiennych eliminowano miedź i ołów także za pomocą żywic jonowymiennych. Były to Wofatit KPS oraz Dowex MC z grupami sulfonowymi w formie wodorowej.

EN

In this paper the methods of precipitation or ion exchange on the ionites, aiming for simultaneous separation and cooper and lead concentration, and presented. Copper and lead ions are present in waste solutions, originated in the leaching of lead from copper concentrate with ammonium acetate. Modifying concentration and ions from examinated chemical elements in leachate solutions, the precipitation parameters were selected to selectively precipitate lead but to leaver copper ions in the solution. Copper and lead were eliminated from leachate solutions with ion - exchange resins (Wofatit KPS and Dowex MC with group - SO3H).

20

Zdolność kredy jeziornej do zatrzymywania jonów ołowiu

Łuczak-Wilamowska B.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2002

|

R. 44, nr 2-3

142-144

PL

Określono możliwości unieruchamiania jonów ołowiu w środowisku zawiesiny kredy jeziornej. Wykorzystano metodę statyczną "batch". Badania przeprowadzone w roztworze jonów ołowiu o stężeniu 14,95 mg/dm3 przy stężeniu zawiesiny 10g/dm3 wykazały związanie jonów ołowiu w ponad 96%. Związane jony Pb trudno wprowadzić ponownie do roztworu w wyniku przemywania wodą redestylowaną. Próbki uwalniają do roztworu zaledwie 3,7% uprzednio zaadsorbowanych jonów ołowiu. Dla porównania wielkości sorpcji w poszczególnych próbkach, eksperyment przeprowadzono w neutralnym pH. Wielkość sorpcji i desorpcji jonów ołowiu w badanych próbkach jest podobna jak w czwartorzędowych iłach warwowych i iłach neogeńskich serii poznańskiej. Można zatem sądzić, że środowisko kredy jeziornej sprzyja wiązaniu metali ciężkich. I podobnie jak wyżej wymienione grunty można zaliczyć kredę jeziorną do średniej klasy sorbentów.

EN

The feasibility of immobilization of Pb cations in the environment of lake marl suspended in water was studied by using the static method called "batch" applied to ten soil samples. The experiment was carried out in water solution of Pb cations of the concentration equal to 14.95 mg/dm3 by the concentration of suspension of lake marl equal to 10g/dm3. To avoid ambiguity of results, pH was setto 7. The experiment showed that more than 96% of Pg cations were bound. They were resistant to further remobilization: only 3.7% of the previously adsorbed Pb cations were released owing to subsequent washing in distilled water. Hence, one can assume that the environment of lake marls favors the immobilization of heavy metals. The magnitudes of sorption and desorption in the studied samples are marl can be ranked among the medium-class sorbents.