W pracy wykorzystano materiał archiwalny Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej dotyczący średnich miesięcznych poziomów wody jezior: Jamno (Unieście), Bukowo (Bukowo Morskie), Gardno (Gardna Wielka) i Łebsko (Izbica) z okresu od 1961 do 2000. Analizowano miesięczne, sezonowe i roczne wartości poziomu wody na tych jeziorach. Najniższe wartości poziomu są wiosną i systematycznie rosną w następnych porach roku, osiągając najwyższe wartości zimą. Do badania związków poziomu wody między poszczególnymi jeziorami oraz między jeziorami i morzem zastosowano metodę korelacji i regresji. Stwierdzono, że istnieją silne związki zwłaszcza w miesiącach zimowych, istotne statystycznie na poziomie a=0,001. Najsilniejsze związki zachodzą między jeziorami Gardno i Łebsko oraz między tymi jeziorami a morzem. Ich współczynniki korelacji we wszystkich miesiącach i porach roku przeważnie przekraczają wartość 0,90. Sprzyja temu swobodna wymiana wód między tymi jeziorami i morzem. Słabsze są natomiast związki z jeziorami Jamno i Bukowo. Przyczyną tego jest utrudniona wymiana wód między tymi jeziorami i morzem. Spowodowana ona jest występowaniem w niektórych okresach wałów piaszczystych i śryżowych. Te akumulacyjne formy blokują odpływ wód do morza
EN
The archival material in this paper originates from The Institute of Meteorology and Water Management and concerns mean monthly values of water level for Jamno Lake (Unieście), Bukowo Lake (Bukowo Morskie), Gardno Lake (Gardna Wielka) and Łebsko Lake (Izbica) from the period 1961 to 2000.The monthly, seasonal and annual values of water level were analysed on these lakes. The lowest water level occur in spring and increase systematically in the following seasons obtaining the highest values in winter. The correlation and regression analysis were used to investigate the statistical dependence of relationships of water level between particular lakes and between lakes and the Baltic Sea. It was found that there are some strong relationships particularly in winter months statistically significant at the level a=0.001. The strongest relationships occur between Gardno Lake and Łebsko Lake and between these lakes and the sea. The correlation coefficient in all months and season usually exceeds 0.90. This is explained by free water exchange between these two lakes and the sea. In contrast, relationships between Jamno Lake and Bukowo Lake are waker. This is due to the difficulties of water exchange between these lakes and the sea. This is caused by grease ice ridge and sandy ridge, which occur in some periods. These accumulated forms block the water outflow to the sea.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedstawiono budowę i warunki formowania się wybranych spiętrzeń lodowych na jeziorach Jamno, Gardno i Łebsko w zimach 2001/02, 2002/03, 2004/05. Do tego celu wykorzystano 5 profili lodowych obrazujących przekrój poprzeczny lodu stłoczonego i zwałowanego, usytuowanych w różnych miejscach strefy przybrzeżnej. Na początku sezonu lodowego pojawiają się stosunkowo niewysokie (<1 m) spiętrzenia lodowe (lód stłoczony), uformowane z połamanego i ściśniętego szkła lodowego, jeszcze przed zestaleniem się stałej pokrywy lodowej, przeważnie w zachodnich rejonach jezior. Z kolei wyższe postacie lodu spiętrzonego (>1 m) - zwały lodowe formują się z nasuwającej się kry (tafli lodowej) po rozpadzie stałej pokrywy lodowej. Na skutek silnego wiatru przeważnie z kierunków zachodnich zwały pojawiają się zwykle przy wschodnich brzegach jezior i na płyciznach. Zbocze nawietrzne zwału jest zwykle wklęsłe, dłuższe i o mniejszym średnim spadku w porównaniu ze zboczem zawietrznym. Im bliżej wierzchołka zwału, tym zbocze to staje się coraz bardziej nachylone. Niekiedy w części szczytowej zwału tafla lodowa przyjmuje położenie pionowe, a nawet może przechylać się na stronę nawietrzną. Zwykle jednak nasuwająca się tafla lodowa po przejściu w partii szczytowej na stronę zawietrzną obłamuje się tam pod własnym ciężarem na gruz lodowy. Zsuwający się i odkładany tam gruz lodowy buduje zbocze zawietrzne, zgodne z kątem naturalnego spoczynku zsypującego się gruzu lodowego. Zwał lodowy przypomina wyglądem od strony nawietrznej zbocze wulkanu, a od strony zawietrznej - zbocze zawietrzne wydmy. Nasuwające się tafle lodowe i ich zwałowanie oddziaływują destrukcyjnie na brzeg i obiekty tam występujące. Mogą one ścinać brzegi wraz z kępami roślinności, blokować ujścia cieków i kanałów portowych, uszkadzać i wyorywać krzewy i drzewa, uszkadzać lub niszczyć pomosty i nabrzeża portowe itp.
EN
The paper presents the structure and conditions of the formation of selected piled ice on Jamno, Gardno and Łebsko Lakes in winters 2001/2002, 2002/2003 and 2004/2005. For this purpose five ice-sections picturing cross-section of pressured ice and hummock ice were used, situated in different places of the coastal zone. At the beginning the ice-season not very high (<1m) piled ice (pressured) formed from the broken and compressed ice rind appears. They come into being from drifting ice rind still before the solidification of fast ice cover largely in western regions of lakes. Higher forms of piled ice (>1m) - hummocks come into being from the pushing floe (sheet ice) after the break-up of fast ice cover. As the result of the strong wind mostly from the west, hummocks appear at eastern banks of lakes and on shallows. The windward slope of the hummock is usually concave, longer and about the smaller average fail comparatively with the leeward slope. The nearer the top of the hummock the more the slope becomes slanting. Sometimes at the top part of hummock, sheet ice takes the vertical position and it can even incline towards windward site. However, usually, pushing sheet ice after the passage from the top-part on the leeward site breaks off under the own weight on the brash ice. Slipping off and accumulating brash ice builds the leeward slope in compliance with the angle of natural slip (angle of repose) the brash ice. The hummock reminds with the appearance from the windward site the slope of the volcano and from the leeward site - the leeward site of the dune. Pushing sheet ice and their hummocking influence destructively on the shore and on the objects which there occur. They can cut off banks together with clusters of the plant, block outlets of water-courses mouth and haven channels, damage and plough up shrubs and trees, damage or to destroy foot-bridges and wharves etc.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.