Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Selected methods for determining inconclusively identifiable shorelines of watercourses and lakes

Borkowski Grzegorz, Młynarczyk Adam, Plichta Artur, Tritt Remigiusz

Reports on Geodesy and Geoinformatics

|

2024

|

Vol. 117

30--37

EN

The determination of a lake or natural watercourse shoreline is the subject of various administrative proceedings relating to, among others, the engineering of riverbeds, construction of hydro-technical facilities, remediation work, land division, or delimitation of parcels. The provisions of law, while laying out the rules for determining shorelines, do not explicitly specify the measurement method to follow. All the more so, as many shores of lakes and watercourses are among terrain details that are difficult to measure due to their varied accessibility, which depends on the terrain, vegetation, and water conditions. The purpose of this paper is to compare selected methods for determining the shoreline of watercourses and lakes in terms of their applicability under different environmental conditions under current legislation. This study comprises an assessment of the suitability of the applied methods of shoreline measurement under varying field conditions and their applicability in surveying work on shoreline determination. Surveys were conducted on 3 reservoirs and one watercourse using geodetic, photogrammetric, and remote sensing techniques, and the suitability of the various methods was evaluated with respect to the field conditions of the measurements.

2

Jeziora i stawy w przestrzeni miast

Słomka Wojciech

Zieleń Miejska

|

2023

|

Nr 5

44--45

PL

W wielu polskich miastach jeziora i stawy (naturalne bądź sztuczne) od wielu lat podnoszą jakość krajobrazu aglomeracji, służą celom rekreacyjnym oraz stanowią siedlisko życia licznych gatunków flory i fauny. Stają się bardzo cenne zarówno przyrodniczo, jak i społecznie ze względu na stale zmieniające się warunki klimatyczne i brak stabilności pogodowej.

3

Pojęcie wody płynącej i stojącej w polskim prawie wodnym

Lewandowski Rafał

Gospodarka Wodna

|

2023

|

Nr 8

8--22

PL

Pojęcie wody płynącej i stojącej w polskim prawie wodnym wciąż wywołuje wiele kontrowersji. Prawodawca wprowadził na użytek ustawy Prawo Wodne podział śródlądowych wód powierzchniowych, który ogólnie rzecz biorąc został oparty na hydrologii, jednak ma on charakter autonomiczny. Powoduje to bowiem, że z prawnego punktu widzenia kluczowe znaczenie przy klasyfikowaniu zbiorników wodnych jako wód płynących lub stojących ma to czy posiadają one dostęp do dopływu lub odpływu wód powierzchniowych. Celem tego opracowania była analiza zakresu zarówno pojęcia wody płynącej, jak i wody stojącej w polskim prawie wodnym, a także próba rozwiązania pojawiających się na ich tle wątpliwości interpretacyjnych. Poczynione uwagi pozwoliły na sformułowanie ogólnej tezy, iż definicja wody płynącej i stojącej ma charakter definicji ignotum per ignotum.

EN

The concept of flowing and stagnant water in Polish water law still raises many controversies. For the purposes of the Water Law Act, the legislator introduced a division of inland surface waters based on hydrology, although having an autonomous character. As a result, from the legal point of view, the most important factor while classifying water reservoirs as flowing or stagnant waters is whether they have access to the inflow or outflow of surface waters. The goal of this study was to analyse the scope of the concept of both flowing and stagnant waters in the Polish Water Law Act, as well as to make an attempt at solving the associated interpretation doubts. The observations lead to a general conclusion that the definition of the flowing and stagnant waters has the character of an ignotum per ignotum definition.

4

Evaluation of Selected Physicochemical Indicators of the Waters of Rudnickie Wielkie Lake after Reclamation

Berleć Krzysztof, Budzińska Katarzyna, Michalska Magdalena

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2020

|

Tom 22, cz. 2

984--997

EN

The research carried out was aimed at determining the effectiveness of reclamation of the Rudnickie Wielkie lake. Samples were taken 7-fold in 3 places during the period from October to April. In the tested water was determined by the colorimetric method PO4-3 ions, total P and N, nitrate(V), nitrite(III) and NH4 -N. Additionally, the pH and temperature. The temperature and pH of water analyzed in the course of the study were at the level characteristic for the seasons under study and did not have a significant impact on the content of the determined chemical indicators. The level of biogenic elements and their compounds, determined a few years after reclamation, is higher than the results obtained in 2001 (immediately after reclamation), which may indicate improper sewage and agricultural management in the lake's basin.

PL

Przeprowadzone badania miały na celu określenie skuteczności rekultywacji jeziora Rudnickiego Wielkiego. Próbki pobierano 7-krotnie w 3 miejscach w okresie od października do kwietnia. W badanej wodzie oznaczono metodą kolorymetryczną PO4-3 ions, całkowitą P i N, azotan (V), azotyn (III) i NH4 -N. Dodatkowo pH i temperatura. Temperatura i pH wody analizowanej w trakcie badania były na poziomie charakterystycznym dla badanych sezonów i nie miały istotnego wpływu na zawartość określonych wskaźników chemicznych. Poziom pierwiastków biogennych i ich związków, określony kilka lat po rekultywacji, jest wyższy niż wyniki uzyskane w 2001 r. (Bezpośrednio po rekultywacji), co może wskazywać na niewłaściwe gospodarowanie ściekami i rolnictwem w dorzeczu jeziora.

5

Brine evaporation speed enhancement by solar energy for optimization of salt production of lake Merouane El Oued southeastern of Algeria

Remli Samir, Benselhoub Aissa, Rouaiguia I., Hamani S.

Inżynieria Mineralna

|

2020

|

no. 2, vol. 2

193--202

EN

In this present paper we will study an assembly of two systems for collecting solar energy at the unit of SME (Salins Merouane El Meghaier) located in southeastern Algeria, by the development of a black grid floating in the brine and a reflection mirror of the solar radiation directed towards the evaporating surface in the test pan P4 and also a witness pan P0 which helps us to illustrate the influence of these two systems, results will be obtained suggest an increase in the evaporation-crystallization rate of P4 compared to that of P0 which is due to the improvement of the annual production of SME unit.

PL

W niniejszym artykule przeanalizowano zastosowanie dwóch systemów do wykorzystania energii słonecznej w jednostce SME (Salins Merouane El Meghaier) zlokalizowanej w południowo-wschodniej Algierii, poprzez wdrożenie czarnej siatki unoszącej się w solance i lustrzanego odbicia światła słonecznego. Promieniowanie skierowano na powierzchnię lustrzaną P4, i na powierzchnię doskonale czarną P0, co pozwoliło porównać oba rozwiązania. Uzyskane wyniki sugerują wzrost szybkości parowania i krystalizacji P4 w porównaniu z P0, który ocenioną analizując wyniki rocznej produkcji jednostek MŚP.

6

The human imprint on the unique geological landscape of the Western Caucasus

Mikhailenko Anna V., Ruban Dmitry A., Zorina Svetlana O., Nikashin Konstantin I., Yashalova Natalia N.

Geologos

|

2020

|

Vol. 26, No. 3

233--244

EN

Human intervention in the geological environment is commonly thought to pose a threat to geoheritage. However, new information from the Western Caucasus where unique geological features are concentrated in Mountainous Adygeya, implies that man-made features in fact add value to geoheritage. Such features include a lengthy artificial niche in the Guama Gorge, accumulations of large artificial clasts along the road leading to the Lagonaki Highland and the Khadzhokh Quarry with the artificial Red Lake. These contribute to the regional uniqueness of geosites and can be classified as geomorphological, sedimentary, economical and hydro(geo)logical geoheritage types. Interestingly, these artificial features have natural analogues in the study area. Such integrity of local geological landscapes urgently require special interpretations for guided excursions and explanatory panels for correct comprehension of the origin of these unique features on the part of unprepared tourists. Generally, the human imprint on geological landscapes of Mountainous Adygeya is significant and occasionally positive, which makes the entire geodiversity hotspot of special, international interest and an object for further investigations.

7

Phosphorus and its Fractionation in Bottom Sediments of Selected Lakes of Wielkopolskie Lakeland in Central and Western Poland

Bryl Łukasz, Sobczyński Tadeusz

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2019

|

Tom 21, cz. 2

1515--1532

EN

The role of phosphorus contained in bottom sediments of water reservoirs is crucial in the whole eutrophication process. It is an element responsible for the proper functioning of aquatic ecosystems, and its excess leads to deterioration of water quality. The release of phosphorus from bottom sediments directly into the water depends on many factors. This process is particularly intensified at the moment of anaerobic conditions occurring in the bottom layer, or the phenomenon of resuspension of sediments due to external factors, such as intense waving. The persistence of phosphorus deposition in sediments also depends on the nature of chemical connections and changing oxidation-reduction conditions, temperature and pH. Bottom sediments from eight selected lakes of Wielkopolskie Lakeland were investigated for their total phosphorus content and the possibility of its rerelease into water. The subject of the study were the following lakes: Wolsztyńskie, Winiary, Jelonek, Siekiera, Pniewskie, Umultowskie, Góreckie, Strykowskie. The investigated water reservoirs are glacial lakes, usually shallow and characterized by large variations in water level. The samples of bottom sediments were collected from profundal zone with a tube probe from the surface layer of 10 cm thickness, i.e. the layer that exchanges matter with the surrounding water. The collected sediments were placed in sealed, plastic containers to their full capacity. Before proceeding to carry out detailed laboratory analyzes, samples were prepared accordingly. First, the bottom sediments were thoroughly homogenized. Then, they were dried and subjected to further testing. The obtained results were statistically analyzed in the program Statistica 6 PL. Phosphorus was fractionated by means of a sequential extraction described by Psenner. The sediments were also analyzed for the content of phosphorus binding components such as organic matter, iron, aluminium and calcium. Phosphorus was found to be bound mostly to organic matter, aluminium and calcium – the fractions from which it was difficult to release into water. The share of exchangeable and most mobile and bioavailable iron-bound fraction of phosphorus was the lowest but it was still high enough to cause phytoplankton blooms. No clear relationships between the content of individual phosphorus-binding components and the share of phosphorus fractions related to them in total phosphorus pool were identified. Total content of phosphorus in the sediments of the investigated lakes was analogue and similar to that determined in bottom sediments of other eutrophic lakes of Wielkopolskie Lakeland. The content of aluminium, calcium, iron and organic matter were much more variable.

PL

Rola fosforu zawartego w osadach dennych zbiorników wodnych jest kluczowa w całym procesie ich eutrofizacji. Jest pierwiastkiem odpowiedzialnym za prawidłowe funkcjonowanie ekosystemów wodnych, a jego nadmiar prowadzi do pogorszenia się jakości wody. Uwalnianie się fosforu z osadów dennych bezpośrednio do toni wodnej zależy od wielu faktorów. Szczególnie proces ten intensyfikuje się w momencie pojawienia się w warstwie naddennej warunków beztlenowych, czy też zjawiska resuspensji osadów na skutek oddziaływania czynników zewnętrznych, np. intensywnego falowania. Trwałość deopozycji fosforu w osadach zależy również od charakteru połączeń chemicznych oraz zmiennych warunków oksydacyjno-redukcyjnych, temperatury, a także pH. Badano osady denne z ośmiu wybranych jezior Pojezierza Wielkopolsko-Kujawskiego pod kątem całkowitej zawartości fosforu i potencjalnej możliwości jego ponownego uwalniania do toni. Przedmiotem badań były następujące jeziora: Wolsztyńskie, Winiary, Jelonek, Siekiera, Pniewskie, Umultowskie, Strykowskie, Góreckie. Badane zbiorniki wodne to jeziora polodowcowe, zwykle płytkie, charakteryzujące się dużymi wahaniami poziomu wody. Próbki osadów dennych pobierano za pomocą sondy rurowej z powierzchniowej warstwy osadu o miąższości 10 cm, czyli warstwy, która uczestniczy w wymianie materii z tonią. Pobrany osad umieszczano w szczelnych, plastikowych pojemnikach napełniając je do pełna. Przed przystąpieniem do przeprowadzania szczegółowych analiz laboratoryjnych próbki zostały odpowiednio przygotowane. W pierwszej kolejności osady denne dokładnie zhomogenizowano. Następnie wysuszono oraz przeprowadzono kolejne analizy. Uzyskane wyniki badań poddano analizie statystycznej w programie Statistica 6 PL. Frakcjonowanie fosforu realizowano na drodze ekstrakcji sekwencyjnej wg schematu zaproponowanego przez Psennera. Dodatkowo w osadach oznaczano materię organiczną oraz żelazo, glin i wapń, czyli składniki osadu wiążące fosfor. Stwierdzono, że w ogólnej puli fosforu poszczególnych osadów największy udział miały frakcje związane z materią organiczną i glinem oraz z wapniem, czyli stosunkowo trudniej uwalniane do toni. Udział frakcji wymiennej i związanej z żelazem, czyli frakcji najbardziej mobilnych, biodostępnych, był mniejszy co jednak było wystarczające, aby w wodach tych jezior występowały zakwity fitoplanktonu. Nie zaobserwowano natomiast wyraźnych zależności pomiędzy zawartością w osadach poszczególnych składników wiążących fosforany, a udziałem frakcji fosforu z nimi związanych w ogólnej jego puli. Łączna zawartość fosforu w osadach badanych jezior była analogiczna i podobna do tej stwierdzonej w osadach dennych innych eutroficznych jezior Pojezierza Wielkopolskiego. Zawartość glinu, wapnia, żelaza i materii organicznej była znacznie bardziej zmienna.

8

Sposób analizy stanu wód w śląskich jeziorach

Woźnica Andrzej, Łozowski Bartosz, Pasierbiński Andrzej, Siudy Andrzej, Libera Marcin, Absalon Damian, Jarosz Wanda

Przegląd Komunalny

|

2019

|

nr 7

33--36

PL

Identyfikacja przyczyn złego stanu wód zbiorników wymaga szczegółowego sprawdzenia stanu środowiska, sposobu zagospodarowania zlewni oraz rozpoznania i oceny presji oddziałujących na analizowany obszar. Metodą, która porządkuje sposób postępowania przy takiej analizie, jest procedura DPSIR.

9

Valuation of lake ecosystems of Central Pomerania by young people using the contingent valuation method

Cichoń Małgorzata

Ekonomia i Środowisko

|

2019

|

nr 3

130--139

EN

The article presents the results of the survey using the Contingent Valuation Method. The aim of the research was to estimate the value of selected lake ecosystems of Central Pomerania by determining the willingness to pay for recreational use of the beach with the swimming area by people aged from 18 to 21 years. The research shows that 90% of the surveyed group declares their willingness to pay. The highest amounts are offered by young inhabitants of Szczecinek City and Szczecinek County. On the other hand, tourists resting in Central Pomerania value lake ecosystems most often on the basis of aesthetic values, without knowing the ecological condition of the lake. The average ticket price which the respondents are willing to pay is PLN 20.40 per day. The lower the ecological condition of the lake, the lower the willingness to pay, especially among the inhabitants of the region under study. The amounts declared constitute important information for lake managers who are able to compare the costs incurred so far with the potential profits from ticket sales. Moreover, thanks to the use of the Contingent Valuation Method, it is possible to determine which lakes have the highest value for recreationists and to manage them in such a way as to prevent their degradation in the future and, consequently, to prevent the deterioration of the value of ecosystem services.

10

Benthic diatoms as valuable indicators of anthropogenic eutrophication in biomonitoring of ribbon lake

Messyasz Beata, Treska Ewa

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2019

|

Vol. 26, nr 4

709--726

EN

In Europe the monitoring of lakes with regard to benthic diatoms is still conducted in line with the European Water Framework Directive. Ribbon lakes are a special case as extremely steep slopes of the lake basin cause their littoral zone to be narrow. The Durowskie ribbon lake was chosen as a model for the assessment of the ecological status of waters based on its Diatom Index. Given its use in recreation, it is under heavy anthropogenic pressure. Physicochemical and biological parameters were monitored in the peak of the vegetational season (July, August) between 2010 and 2018 at 12 varied littoral sites across the full length of the shoreline. This long-term analysis of the Diatom Index, despite showing an improvement in the quality of water, demonstrated the ecological state of Lake Durowskie to be weak (southern, deep part) to moderate (north, shallow part). The taxonomic structure of diatoms (referral and indicator taxa) in phytobenthos communities allowed to show the changes in physicochemical parameters of the environment such as pH, oxygen dissolved in water and its trophic status. Research results are shown in relation to the anthropogenic changes to the lake’s direct catchment area and the results of the physicochemical monitoring of waters.

11

Eksploatacja wędkarska oraz poziom biogenów wprowadzanych do jezior w zanętach wędkarskich na przykładzie zlewni górnej Myśli

Czerniejewski P., Brysiewicz A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2018

|

T. 18, z. 1

23--35

PL

W pracy przedstawiono wartości podstawowych parametrów określających presję wędkarską na 5 jeziorach położonych w zlewni górnej Myśli na Pojezierzu Myśliborskim. Badania przeprowadzono metodą ankietową, rozdając 271 ankiet wędkarskich podczas zakupu zezwoleń do połowu ryb. Ponadto kilkakrotnie w miesiącu przeprowadzono wizje terenowe nad każdym z jezior, w celu określenia liczby wędkujących. W strukturze ryb poławianych przez wędkarzy dominują karpiowate: płoć (31,2%), leszcz (23,5%) i lin (8,3%), z niewielką ilością ryb drapieżnych (szczupak 12,8%, okoń 7,6%, sandacz 3,6% i węgorz 2,1%). Łączny udział ryb karpiowatych wynosi 72,0%, co oznacza, że jeziora mogą znajdować się w stanie dość znacznie posuniętych procesów eutrofizacji. W ciągu jednego dnia statystyczny wędkarz odławia 0,54 kg ryb, a łączna masa pozyskanej ichtiofauny ze zbiorników w trakcie 365 dni połowów wynosi 10 052,1 kg ryb. Wykazano wzrost masy poławianych ryb wraz ze wzrostem ilości zanęty wrzucanej do wody. Analiza bilansu biogenów wykazała niestety niekorzystne oddziaływanie stosowania zanęt przez wędkarzy na jakość środowiska wodnego, mierzoną wzrostem ładunku fosforu i azotu.

EN

The article presents the basic parameters determining the fishing pressure on 5 lakes located in the basin of the Myśla in Myślibórz Lakeland. The carp species: roach (31.2%), bream (23.5%) and tench (8.3%), with a small number of predatory fish (pike 12.8%, perch 7.6%, pike-perch 3.6% and european eel 2.1%). The total share of carp fish is 72.0%, which means that the lakes may be in a state of fairly advanced eutrophication processes. Within one day, the angler fish catches 0.54 kg of fish and the total weight of the fish taken from the tank during 365 days of fishing is 10 052.1 kg of fish. The weight of the fish caught was increased with the increase in the amount of groundbait thrown into the water. Unfortunately, the analysis of biogen balance showed the unfavorable impact of the use of groundbaits by anglers on the quality of aquatic environment measured by the increase of phosphorus and nitrogen.

12

The influence of the share of arable land in the catchment areas of two lakes of the Lęczna-Włodawa Lakeland on the biochemical processes in shoreline soils

Bielińska E. J., Futa B., Mocek-Płóciniak A., Skowrońska M., Patkowski K., Wesołowska S.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2017

|

Vol. 62, nr 3

33--36

EN

Between 2001 and 2016 the influence of diversified share of arable land in the catchment areas of Lake Długie (5.5% of arable land) and Lake Głębokie (73.5% of arable land) on the biochemical processes in shoreline soils was researched in five-year measurement cycles. The research chiefly encompassed the biochemical processes of conversion of nitrogen and phosphorus compounds (phosphatase, urease and protease activity). Simultaneously, the content of mineral nitrogen and assimilable forms of phosphorus in the shoreline soils of both lakes was investigated. During the observations the enzymatic activity in the Lake Długie shoreline soil was significantly greater than in the soil surrounding the shore of Lake Głębokie. However, the catchments areas of both lakes were characterised by similar changes in the enzymatic activity of shoreline soils. Between 2001 and 2006 the enzymatic activity in the soils under study was similar and exhibited a slight increasing tendency. In the consecutive measurement cycles (2011 and 2016) the activity of the enzymes decreased significantly. It was strictly correlated with the increasing content of nitrogen and phosphorus compounds in the soils surrounding both lakes. The biochemical and chemical indicators under analysis clearly point to rapid eutrophication in the shoreline habitats around Lakes Długie and Głębokie.

PL

W latach 2001-2016, w 5-letnim cyklu pomiarowym, badano wpływ zróżnicowanego udziału gruntów ornych w zlewniach Jeziora Długie (5.5% gruntów ornych) i Jeziora Głębokie (73.5% gruntów ornych) na procesy biochemiczne w glebach strefy przybrzeżnej. Badaniami objęto procesy biochemiczne związane głównie z przemianami związków azotu i fosforu (aktywność fosfataz, ureazy i proteaz). Równolegle oznaczano zawartość azotu mineralnego i przyswajalnych form fosforu w glebach przybrzeżnych obydwu jezior. W okresie prowadzonych obserwacji aktywność badanych enzymów w glebie przybrzeżnej jeziora Długie była istotnie większa niż w glebie przybrzeżnej jeziora Głębokie, ale zmiany aktywności enzymatycznej gleb przybrzeżnych miały podobny charakter w przypadku zlewni obydwu badanych jezior W latach 2001-2006 aktywność enzymatyczna badanych gleb utrzymywała się na zbliżonym poziomie, wykazując niewielkie tendencje wzrostowe. Natomiast w kolejnych cyklach pomiarowych (2011 i 2016) zanotowano istotny spadek aktywności analizowanych enzymów, związany ściśle ze wzrastającą z roku na rok zawartością związków azotu i fosforu w glebach strefy przybrzeżnej obydwu jezior. Analizowane wskaźniki biochemiczne i chemiczne jednoznacznie wskazują na postępującą w szybkim tempie eutrofizację siedlisk przybrzeżnych jezior Długie i Głębokie.

13

Związki biogenne a proces eutrofizacji wód Jeziora Raczyńskiego

Janicka E., Kanclerz J., Wiatrowska K., Makowska M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2016

|

Nr 49

124--130

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań jakości wody Jeziora Raczyńskiego w okresie od sierpnia 2012 do czerwca 2013 oraz oceniono podatność jeziora na degradację. Analizy laboratoryjne próbek wody obejmowały oznaczenia wskaźników biogennych (form azotu i fosfou). Jezioro Raczyńskie to naturalny i stosunkowo płytki zbiornik, z którego początek bierze rzeka Kamionka. Jezioro jest pierwszym z ośmiu jezior rynny kórnicko-zaniemyskiej. Położony jest on w bezpośrednim sąsiedztwie gruntów ornych oraz lasów, a dodatkowo (ze względu na znakomitą lokalizację) narażony jest na duże obciążenie rekreacyjne. Przeprowadzone badania terenowe oraz analizy laboratoryjne wykazały, podwyższoną zawartością ortofosforanów zarówno w wodach jeziora jak i w ciekach je zasilających. A przeprowadzona ocena podatności zbiornika na degradację pozwoliła zakwalifikować zbiornik do III kategorii co wskazuje, że jezioro Raczyńskie jest zbiornikiem podatnym na degradację.

EN

This paper presents the results of water quality analysis of Raczyńskie Lake in the period between August 2012 and June 2013 with the assessment of reservoir susceptibility to degradation. Water quality was evaluated on the basis of biogenic indicators (various form of nitrogen and phosphorus). Raczyńskie Lake is a natural and rather shallow reservoir, which is a spring of the Kamionka River. This is a first lake from eight ribbon lakes of the Kórnicko-Zaniemyski region, situated in a close vicinity of forest and arable land. Additionally this lake is under strong presser of recreation activity due to its excellent localisation. Research conducted showed increased values of phosphates both in a lake body and in the supplying watercourses. The reservoir was classified to the IIIrd category of susceptibility to degradation indicating that Raczyńskie Lake is vulnerable to a degradation process.

14

Ocena stanu jakości wód jeziora Łomno

Osuch A., Rybacki P., Osuch E., Adamski M., Buchwald T., Staszak Ż.

Inżynieria Ekologiczna

|

2016

|

Nr 46

24--30

PL

Jezioro Łomno znajduje się w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Murowana Goślina, w miejscowości Wojnówko, w odległości 15 km od centrum Poznania i 8 km od centrum Murowanej Gośliny. Jest to niewielki rynnowo- wytopiskowy zbiornik o powierzchni 19 ha, w najgłębszym miejscu jego głębokość wynosi 6,7 m. Zbiornik pełni przede wszystkim funkcje łowieckie, jak również rekreacyjne, gdzie wyznaczone jest miejsce kąpieliskowe. Nieopodal linii brzegowej znajduje się szereg domków letniskowych Badania polegały na sprawdzeniu podstawowych parametrów fizyczno-chemicznych wody w jeziorze. Pomiary na jeziorze zostały przeprowadzone w okresie wiosennoletnim 2013 roku, za pomocą specjalistycznej aparatury pomiarowej, takiej jak sonda tlenowa, konduktometr, elektroda pH, fotometr i krążek Secchiego. Uzyskane wyniki badań zostały przedstawione graficznie w dalszej części pracy, a szeroka analiza wyników pozwoliła na opracowanie i sformułowanie wniosków.

EN

Lake Łomno is located in the Wielkopolska province, Poznan district, municipality of Murowana Goślina in Wojnówko, 15 km from Poznan city center and 8 km from the center of Murowana Goślina respectively. It is a small gutter reservoir with an area of 19 ha, the deepest place of its depth is 6.7 m. The tank functions primarily as fishing and leisure facility and is a designated bathing place. Near the coastline there are a number of cottages consisted of verifying basic physical and chemical parameters of water in the lake. The measurements were carried out on the lake during spring and summer 2013, using specialized measuring equipment such as oxygen sensor, conductivity, pH electrode, the photometer and Secchi disk. The research results are presented graphically in the later part of the work, as a broad analysis of the results allowed us to design and formulate conclusions.

15

The effect of pulverising aeration on changes in the oxygen and nitrogen concentrations in water of Lake Starzyc

Wesołowski P., Brysiewicz A.

Journal of Water and Land Development

|

2015

|

no. 25

31--36

EN

Due to poor ecological status of Lake Starzyc, lake restoration measures were undertaken in 2003 to improve aerobic conditions of near-bottom waters and to decrease phosphorus concentrations. To do this, a winddriven pulverising aerator was installed in the lake. The aim of this study was to analyse variability of oxygen and nitrogen concentrations in lake water near the aerator in the third year of its operation and later on in the three-year-long period of the years 2008–2010. It was found that concentrations of ammonium-nitrogen, nitratenitrogen and dissolved oxygen near the aerator did not differ from those in sites 4 and 5, which evidenced similar abiotic conditions in analysed waters. Higher concentrations of dissolved oxygen and lower concentrations of nitrate-nitrogen were found in the years 2008–2010 than in 2005.

PL

Ze względu na słaby stan ekologiczny jeziora Starzyc podjęto w 2003 r. działania rekultywacyjne, których celem była poprawa stanu natlenienia wód przydennych i obniżenie koncentracji związków fosforu. W tym celu zainstalowano na jeziorze aerator pulweryzacyjny z napędem wietrznym. Celem pracy była analiza zmienności stężenia tlenu i związków azotu w wodzie jeziora Starzyc w sąsiedztwie aeratora pulweryzacyjnego w trzecim roku jego działania (2005) oraz w kolejnych latach w trzyletnim okresie (2008–2010). Ustalono, że stężenie azotu amonowego i azotanowego (V) oraz tlenu rozpuszczonego w wodzie w punkcie w pobliżu aeratora nie różniło się od wartości pomiarów tych wskaźników w punktach 4 i 5, co świadczy o zbliżonych warunkach abiotycznych charakteryzujących badane wody. Stwierdzono większe stężenie tlenu rozpuszczonego w wodzie, a mniejsze stężenie azotu azotanowego (V) w latach 2008–2010 w porównaniu z 2005 r.

16

Effects of lake transparency on diversity of microhabitats for chironomid communities

Tarkowska-Kukuryk M.

Polish Journal of Ecology

|

2014

|

Vol. 62, nr 3

575--588

EN

The study investigated the effect of microhabitat (emergent/submerged macrophytes) within lakes of different status (transparent/cloudy water) on the diversity and distribution of chironomid assemblages. Field and laboratory studies were undertaken bimonthly, from January to November 2008, in two shallow lakes of Polesie Lubelskie (eastern Poland), transparent water and cloudy water lake. The main objectives of the study were to compare the density and taxonomic richness of chironomids associated with emergent and submerged macrophytes within lakes of extremely different environmental conditions and to recognize the most important variables affected chironomid distribution between microhabitats within lakes. In transparent water lake, number of chironomid taxa varied between 12 (emergent macrophytes) and 18 taxa (submerged macrophytes) and was significantly higher than in cloudy water lake, 6 and 8 taxa, respectively. Mean abundance of chironomids associated with emergent macrophytes was higher in cloudy water lake. The opposite relation was observed on submerged macrophytes. The PCA analysis showed visible distinction of chironomid assemblages between microhabitats and lake types. The results of RDA led to determine the significant variables (Monte-Carlo permutation test) affected chironomid distribution. In both, transparent and cloudy water lake, the significant variables responsible for chironomids distinction between microhabitats were density and biomass of macrophytes, biomass of periphytic algae and pH. Moreover, nutrients, N-NO3 (transparent water lake) and P-PO4 (cloudy water lake), showed the significant influence.

17

Role of Lake Symsar in the reduction of phosphorus concentration in surface runoff from agricultural lands

Potasznik A., Szymczyk S., Sidoruk M., Świtajska I. J.

Journal of Water and Land Development

|

2014

|

no. 20

39--44

EN

The study was aimed at assessing the role of Lake Symsar in the reduction of phosphorus delivered mainly by the Symsarna River. Studies were carried out since March 2011 till October 2013 in the catchment basin of Lake Symsar situated in north-eastern Poland. Every month surface water samples representative for the catchment were taken for phosphate-phosphorus (PO4-P) and total phosphorus (TP) analyses. Obtained results were analysed with the distinction of vegetative and non-vegetative season. Lake Symsar is the last water body in the Symsarna River system. The river divides the lake into main basin and a bay part. Concentrations of PO4-P were higher by 17% in the former than in the latter part, TP concentrations showed reverse proportions. The highest concentrations of TP were noted in a forest stream and the highest concentrations of PO4-P in the Tolknicka Struga. Reduced concentrations of both P forms were found in waters of the Symsarna River downstream its outflow from the lake. With respect to the concentrations of PO4-P and TP, waters of the Symsarna River up- and downstream the lake were ascribed to the 1st class of water quality. Through-flow Lake Symsar improves the quality of waters (the Symsarna River and smaller streams) draining agricultural catchment by the reduction of concentrations of phosphorus compounds.

PL

Celem badań była ocena roli jeziora Symsar w zmniejszaniu ilości fosforu, dopływającego do akwenu głównie rzeką, Symsarna. Badania nad wpływem jeziora Symsar w zmniejszaniu stężenia fosforu pochodzącego ze zlewni rolniczej były realizowane od marca 2011 do października 2013 r. w zlewni jeziora Symsar usytuowanego w północno-wschodniej Polsce. Obejmowały comiesięczne pobieranie próbek wody powierzchniowej, reprezentatywnych dla badanej zlewni, w celu przeprowadzenia analizy oceny zawartości w nich fosforu fosforanowego (PO4-P) oraz ogólnego (TP). Uzyskane wyniki poddano analizie z uwzględnieniem sezonu wegetacyjnego i pozawegetacyjnego. Jezioro jest ostatnim zbiornikiem w systemie rzeki Symsarna. Rzeka dzieli akwen na dwie części – akwen główny oraz część zatokową. W wodach głównego akwenu stężenie fosforu fosforanowego było o 17% większe niż w części zatokowej, z kolei zawartość fosforu ogólnego była mniejsza. Największą koncentrację odnotowano w wodzie cieku leśnego (TP) oraz Tolknickiej Strugi (PO4-P). W wodzie rzeki Symsarna, poniżej wypływu z jeziora zaobserwowano zmniejszenie zawartości badanych form fosforu. Ze względu na zawartość fosforu fosforanowego oraz fosforu ogólnego wody rzeki Symsarna powyżej oraz poniżej jeziora kwalifikowały się do I klasy jakości. Przepływowe jezioro Symsar – poprzez zmniejszenie zawartości form fosforu w wodach rzeki Symsarna – wpłynęło na poprawę jakości wód odpływających z akwenu.

18

The suitability of zooplankton as lake ecosystem indicator; Crustacean trophic state index

Ejsmont-Karabin J., Karabin A.

Polish Journal of Ecology

|

2013

|

Vol. 61, nr 3

561--573

EN

Industrial processes and the use of fertilizers are the main causes for the rapid eutrophication of lakes. Different indices, both chemical and biological, may be used to assess a level and a rate of the eutrophication process. Zooplankton indices can be among them, as zoo plankton community structure is determined primarily by the physical and chemical environment and modified by biological interactions, i.e. predation and interspecific competition for food resources. Among biological indices of trophic state of lake, those based on densities and structure of crustacean communities seem to respond weaker. There are, however, patterns of crustacean com munities connected with trophic state of lakes. Thus, an increase in trophic state causes: (1) an increase in the total numbers of crustaceans; (2) an increase in the total biomass of Cyclopoida; (3) an increase in the contribution of the biomass of Cyclopidae to the total crustacean biomass; (4) an increase in the ratio of the biomass of Cyclopoida to the biomass of Cladocera; (5) a decrease in the average body weight of Crustacea; (6) an increase in the ratio of Cladocera to Calanoida numbers; (7) an increase in the ratio of Cyclopoida to Calanoida numbers; (8) an increase in the dominance of species indicative of high trophy (Mesocyclops leuckartii, Thermocyclops oithonoides, Diaphano soma brachyurum, Chydorus sphaericus, Bosmina (Eubosmina) coregoni thersites) in the numbers of all indicative species. Crustacean zooplankton was sampled at the deepest place in a lake at 1 m intervals from the surface to the bottom of epilimnion layer, and then samples were pooled together for the layer. Samples were taken once a year, during the summer stagnation. The material was collected from a total of 41 dimictic and 33 polymictic lakes within Masurian Lake District, Iława Lake District and Lubawa Upland. Among above-mentioned indices, six were the best correlated with trophic state of lakes. Below are formulas which enable to assess trophic state of lakes regardless of their mixis type (TSICR) from parameters of abundance and structure of crustacean communities: (1) TSICR1 = 25.5 N0.142 (R2 = 0.32), where TSI = trophic state index; N = numbers (ind. 1-1); (2) TSICR2 = 57.6 B0.081 (R2 = 0.37), where B = biomass (mg w.wt. 1-1); (3) TSICR3 = 40.9 CB0.097 (R2 = 0.35), where CB = percentage of biomass of Cyclopoida in the total biomass of Crustacea (%); (4) TSICR4 = 58.3 (CY/CL)0.071 (R2 = 0.30), where CY/CL = ratio of the Cyclopoida biomass to the biomass of Cladocera (%); (5) TSICR5 = 5.08 Ln (CY/CA) + 46.6 (R2 = 0.37), where CY/CA = ratio of Cyclopoida numbers to the numbers of Calanoida; (the relationship covering exclusively dimictic lakes); (6) TSICR5 = 43.8 e0.004 (IHT) (R2 = 0.30), where IHT = percentage of species indicative of high trophy in the indicative group’s numbers. It was assumed that the lakes with a TSICR under 45 are mesotrophic, those with a TSICR value of 45–55 are meso-eutro phic, those with a TSICR value of 55–65 – eutrophic and those with a TSICR above 65 – hypertrophic. Al though crustacean indices of trophic state of lakes seem to be less useful than other biological indices, they may be recommended in assessing the quality of lake waters.

19

The usefulness of zooplankton as lake ecosystem indicators : Rotifer Trophic State Index

Ejsmont-Karabin J.

Polish Journal of Ecology

|

2012

|

Vol. 60, nr 2

339-350

EN

Eutrophication is still one of the most important, world . wide problems of surface waters. During last decades there is the increasing demand for effective methods of monitoring systems based on biotic indices. For practical application, the monitoring tools must satisfy certain requirements: (1) sampling should be quick and easy; (2) indices should be straightforward to calculate. The aim of the study was to test the usefulness of rotifer abundance and species composition as indicators of trophic state of lakes. Data on rotifer densities and taxonomic composition were collected in 41 dimictic and 33 polymictic lakes situated in northeastern Poland. The samples were taken once a year, during the summer stagnation period at 1 m intervals from the surface to the bottom of the epilimnion layer in thermally stratified lakes and from the surface to the bottom of shallow lakes. The data were used to estimate the relationship between the rotifer community structure and the indices of trophic state of lakes (TSI), like concentration of chlorophyll a and Secchi.s disc visibility, (as the estimator of suspended particulate material in the water) calculated according to Carlson (1977) and widely used recently. The estimations were made separately for dimictic and polymictic lakes. However, regressions for the relationships between the trophic state of lakes based on mean values for Secchi.s disc (TSI[SD]) and chlorophyll a content (TSI[CHL]) and rotifer indices for both groups of lakes, usually were not different. Thus the same regression equations may be used for both dimictic and polymictic lakes.The following formulas for rotifer TSI index (TSI[ROT]) were found: (1) rotifer numbers (N, ind. L[^-1]): TSI[ROT1] = 5.38 Ln(N) + 19.28; (2) total biomass of rotifer community (B, mg w.wt. L[^-1]): TSI[ROT2] = 5.63 Ln(B) + 64.47; (3) percentage of bacterivores in total rotifer numbers (BAC, %): TSI[ROT3] = 0.23 BAC+ 44.30; (4) ratio of biomass to numbers (B:N, mg w.wt. ind.[^-1]): TSI[ROT4] = 3.85 (B:N)[^-0.318]; (5) percentage of the tecta form in the population of Keratella cochlearis (TECTA, %): TSI[ROT5] = 0.198 TECTA + 48.8 for dimictic lakes and TSI[ROT5] = 0.144 TECTA + 54.8 for polymictic ones; (6) contribution of species which indicate high trophic state in the indicatory group.s numbers (IHT, %): TSI[ROT6] = 0.203 IHT + 40.0. It was assumed that the lakes with a TSI[ROT ]under 45 are mesotrophic, those with a TSI[ROT] value of 45.55 are meso-eutrophic, 55.65 - eutrophic and those with a TSI[ROT] above 65 - hypertrophic. The formulas may be useful in preparing similar indices for lakes in central and northern Europe.

20

Opad atmosferyczny jako źródło substancji biogenicznych - na przykładzie Jeziora Dobra (Polska północna)

Jarosiewicz A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2012

|

Nr 29

48-56

PL

Badania pionowej dostawy substancji biogenicznych oraz określenia roli opadu atmosferycznego w kształtowaniu trofii jeziora Dobra przeprowadzone były w 2008 roku. Pomiary obejmowały oznaczenie wielkości opadu atmosferycznego, jego pH i przewodnictwo oraz ładunek substancji mineralnych (N-NO3, N-NH4 i P-PO4). Obliczono również zawartość substancji biogenicznych w toni wodnej jeziora. Określono, że w ciągu roku bezpośrednio do jeziora Dobra, na skutek opadu atmosferycznego wprowadzone zostało 238ź103m3 wody, co stanowi około 18% całkowitej jego objętości. Wraz z opadem do jeziora w ciągu całego roku dostarczone zostało odpowiednio 74,3 kg N-NO3, 82,1 kgN-NH4 i 9,8 kg P-PO4. W przeliczeniu na hektar powierzchni daje to ładunek rzędu 5,5kgN i 0,35kgP. Obliczono, że taka pionowa dostawa nutrientów stanowi około 30% zasobów całego zbiornika (32% N i 26% P). Ponadto ustalono, że roczna dostawa atmosferyczna jedynie mineralnych form azotu jak i fosforu do jeziora stanowi już około 50% ich dopuszczalnego ładunku Tym samym sądzić można, że ten sposób pionowej obszarowej dostawy biogenów jest istotnym elementem wpływającym na jakość wód i produktywność jeziora Dobra.

EN

Studies of the vertical nutrients deposition and the role of precipitation in Dobra Lake productivity were carried out in 2008. Measurements included determination of precipitation volume, pH, conductivity and mineral nutrients forms (N-NO3, N-NH4, P-PO4). Moreover nutrients content in whole lake was calculated. It was determined that in 2008 directly into the lake with precipitation was introduced 238ź103m3 of water, which is about 18% of its total volume. Annual amount of nutrients brought along with precipitation was 74.3 kg N-NO3, 82.1 kgN-NH4 and 9.8 kg P-PO4. It is about 5.5kgN and 0.35kgP per one hectare. It was calculated that such vertical nutrient supply constitute about 30% of all lake resources (32% N and 26% P). Moreover, it was determined, that atmospheric inputs represent highly significant loadings (about 50%) when compared with permissible nutrients loading. Therefore, it can be expected, that rainfall deposition is an important factor which influences on Dobra Lake trophy level.