Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Charakterystyka rozproszonej materii organicznej warstw inoceramowych jednostki dukielskiej

Ziemianin Konrad, Spunda Karol

Nafta-Gaz

|

2023

|

R. 79, nr 3

147--156

PL

Scharakteryzowano skład i dojrzałość rozproszonej materii organicznej w warstwach inoceramowych jednostki dukielskiej na obszarze polskiego fragmentu Karpat zewnętrznych. Podstawą dokonanej charakterystyki były wyniki obserwacji mikroskopowych w świetle odbitym, połączonych z analizą refleksyjności witrynitu. Uzupełniająco na wybranych próbkach przeprowadzono pirolizę RockEval. Prace terenowe objęły 23 odsłonięcia, z których pobrano i przebadano w sumie 85 próbek, reprezentujących warstwy ciśniańskie, łupkowskie oraz – odsłaniające się w zachodniej części obszaru badań – warstwy inoceramowe (nierozdzielone). Skład macerałowy przebadanych próbek jest stosunkowo monotonny. W analizowanych skałach dominuje materiał witrynitowo-inertynitowy, zwykle z niewielkim dodatkiem macerałów grupy liptynitu. Macerały grupy witrynitu reprezentowane są przez większe, przeważnie wydłużone fragmenty kolotelinitu oraz drobne fragmenty witrodetrynitu. Ich łączny udział sięga maksymalnie 14% obj., przy czym zwykle nie przekracza 1% obj. Obserwowane macerały grupy inertynitu to w głównej mierze ostrokrawędziste fragmenty semifuzynitu i fuzynitu oraz drobny inertodetrynit, których udział najczęściej nie przekracza 2% obj. Macerały grupy liptynitu są najmniej licznie reprezentowaną grupą. Obserwuje się głównie alginit (lamalginit) oraz rzadziej sporynit, kutynit i liptodetrynit. Udział materii organicznej (wyznaczony na podstawie parametru TOC) mieści się w zakresie od 0,3% do 5,6%, przy czym w przypadku ¾ próbek nie przekracza 2%. Jest to materia organiczna reprezentująca III i IV typ kerogenu. Dojrzałość materii organicznej określono na podstawie pomiarów refleksyjności witrynitu (Ro) oraz za pomocą parametru Tmax. Oba parametry wskazały na stopień przeobrażenia termicznego badanych utworów na poziomie okna ropnego – od jego wczesnej fazy, poprzez fazę główną, aż do fazy późnej. Obserwuje się regionalny trend zmienności opisywanych parametrów Ro i Tmax, wskazujący na wyższą dojrzałość utworów w części wschodniej badanego obszaru. Przebadane próbki charakteryzują się najczęściej niskim potencjałem generacyjnym i nie są dobrymi skałami macierzystymi.

EN

The composition and maturity of the dispersed organic matter within the Inoceramian Beds of the Dukla Unit in the Polish part of the Outer Carpathians were characterized. The characteristics were based on the results of microscopic observations in reflected light, combined with the vitrinite reflectance measurements. In addition, Rock-Eval pyrolysis was performed for selected samples. The field work covered 23 outcrops, from which a total of 85 samples, representing Cisna Beds, Łupków Beds and undivided Inoceramian Beds were collected and analyzed. Maceral composition of the investigated samples is relatively monotonous. The analyzed rocks are dominated by vitrinite-inertinite material, usually with a small addition of the liptinite group macerals. Macerals of the vitrinite group are represented by larger, mostly elongated fragments of collotelinite and small fragments of vitrodetrinite. Their content reaches a maximum of 14 vol. %, but usually does not exceed 1 vol. %. Macerals of the inertinite group are mainly sharp-edged fragments of semifusinite and fusinite as well as fine inertodetrinite. Their content usually does not exceed 2 vol. %. Liptinite group macerals are the least represented group. Mainly alginite (lamalginite) and less frequently sporanite, cutinite and liptodetrinite are observed. The content of organic matter (determined on the basis of the TOC parameter) ranges from 0.3 to 5.6%, and in the case of ¾ of the samples it does not exceed 2%. Organic matter represents types III and IV of kerogen. The maturity of organic matter was determined based on the measurements of vitrinite reflectance (Ro) and the Tmax parameter. Both parameters indicated the degree of thermal transformation of the organic matter at the level of the oil window – from its early to late phase. A regional trend of variability of the described Ro and Tmax parameters is observed, indicating a higher maturity in the eastern part of the study area. The investigated samples have usually low generation potential and can be considered as poor source rocks.

2

Skład macerałowy i dojrzałość rozproszonej materii organicznej w wybranych wydzieleniach litostratygraficznych jednostki dukielskiej

Ziemianin Konrad, Spunda Karol

Nafta-Gaz

|

2022

|

R. 78, nr 2

83--96

PL

Analizy mikroskopowe materii organicznej mają kluczowe znaczenie w analizie systemów naftowych i poszukiwaniach złóż węglowodorów. Informacje o składzie macerałowym oraz stopniu zaawansowania przemian termicznych są nieodzowne w typowaniu perspektywicznych rejonów poszukiwawczych, modelowaniu procesów generacji oraz we wszelkiego typu aspektach geologicznych, w których skały macierzyste pełnią priorytetową rolę. Przeanalizowano skład macerałowy i dojrzałość rozproszonej materii organicznej w wybranych wydzieleniach litostratygraficznych jednostki dukielskiej. Materiał badawczy stanowiło 50 próbek, pobranych z 23 odsłonięć. Próbki pochodziły z warstw inoceramowych, hieroglifowych, menilitowych i krośnieńskich oraz z łupków pstrych i warstw z Majdanu. Zasadnicza część badań obejmowała obserwacje mikroskopowe w świetle odbitym i UV, a także pomiary refleksyjności witrynitu. W celu pełniejszej interpretacji, w przypadku części próbek wykonano pirolizę Rock-Eval. Skład materii organicznej pod kątem jakościowym wydaje się zbliżony – najczęściej obserwuje się zarówno macerały z grupy witrynitu, jak i liptynitu i inertynitu. Ewentualne różnice uwypuklają się w proporcjach pomiędzy udziałem macerałów z tych grup. W obrębie grupy witrynitu wyróżniono większe fragmenty kolotelinitu (>10 µm) oraz mniejsze witrodetrynitu (<10 µm). Grupa macerałów liptynitu zdominowana jest przez alginit, rzadziej natomiast obserwuje się bituminit, liptodetrynit, sporynit i kutynit. Macerały z grupy inertynitu to najczęściej pokruszone fragmenty semifuzynitu oraz fuzynitu oraz drobniejszy inertodetrynit. Dodatkowo w pojedynczych próbkach obecne są stałe bituminy, czasem mogące wykazywać zjawisko fluorescencji. Udział materii organicznej (parametr TOC) jest bardzo zróżnicowany – od <1% do 9%. Ze względu na zasobność w materię organiczną przebadane skały podzielono na skały o niskim (łupki pstre, warstwy z Majdanu, warstwy hieroglifowe), średnim (warstwy inoceramowe), wysokim (warstwy menilitowe) i zmiennym (warstwy krośnieńskie) TOC. Przebadane próbki wykazują również zróżnicowanie w proporcjach grup macerałów, charakteryzując się zarówno dominacją materiału witrynitowo-inertynitowego (warstwy inoceramowe i warstwy z Majdanu), jak też materiału witrynitowego (warstwy hieroglifowe), a także liptynitowego lub witrynitowoliptynitowego (warstwy menilitowe). Przebadana materia organiczna znajduje się na różnym stopniu przeobrażeń termicznych – od fazy niedojrzałej po późne „okno ropne”. Wydaje się, że w ujęciu regionalnym stopień dojrzałości rośnie w kierunku południowym i południowowschodnim.

EN

Microscopic investigations of organic matter play a key role in analyzing oil systems and prospecting for hydrocarbon fields. Information about its maceral composition and the degree of thermal transformations is essential in selecting prospective exploration areas, modelling generation processes and in all types of geological aspects where source rocks play a priority role. Maceral composition and maturity of dispersed organic matter in selected lithostratigraphic divisions of the Dukla Unit were analyzed. The research material consisted of 50 samples collected from 23 outcrops. The samples were collected from Inoceramian, Majdan, Hieroglyphic, Menilite and Krosno Beds, as well as from Variegated Shales. The main part of the research included microscopic observations under reflected light and UV as well as measurements of vitrinite reflectance. For a more complete interpretation, Rock-Eval pyrolysis was performed for some of the samples. In terms of quality, the composition of organic matter seems to be similar – macerals from the vitrinite, liptinite and inertinite groups are observed. Possible differences are emphasized in the proportions between the content of macerals from these groups. Within the vitrinite group, fragments of larger (> 10 µm) collotelinite and smaller (<10 µm) vitrodetrinite can be distinguished. The group of liptinite macerals is dominated by alginite, while bituminite, liptodetrinite, sporinite and cutinite are observed less frequently. Macerals from the inertinite group are most often represented by crushed fragments of semifusinite and fusinite, and finer inertodetrinite. Additionally, solid bitumens, sometimes exhibiting fluorescence, are present in individual samples. The content of organic matter (TOC parameter) is very diverse – ranging from <1% to 9%. Due to the content of organic matter, the studied rocks were divided into groups of low (Variegated Shales, Majdan Beds, Hieroglyphic Beds), medium (Inoceramian Beds), high (Menilite Beds) and variable (Krosno Beds) TOC. The investigated samples also show variability in the proportions of maceral groups. The dominance of vitrinite-inertinite (Inoceramian Beds and Majdan Beds), as well as vitrinite (Hieroglyphic Beds), liptinite and vitrinite-liptinite macerals (Menilite Beds) is observed. Investigated organic matter also varies in the degree of thermal transformations, from the immature phase to the late “oil window”. In regional scale, samples maturity appears to be increasing towards S and SE.

3

Środowisko sedymentacji i korelacja geochemiczna dolnooligoceńskich utworów z obrębu jednostek dukielskiej i grybowskiej

Dziadzio P. S., Matyasik I.

Nafta-Gaz

|

2018

|

R. 74, nr 6

423--434

PL

Celem pracy była interpretacja środowisk depozycji utworów dolnego oligocenu, nazywanych warstwami podgrybowskimi i grybowskimi, z obrębu tzw. jednostki grybowskiej występujących w oknach tektonicznych Grybowa i Ropy oraz porównanie i wzajemne skorelowanie ich z warstwami menilitowymi z obrębu jednostki dukielskiej (ss.) z rejonu Dukli i Tylawy. Wyniki zostały oparte na badaniach sedymentologicznych i geochemicznych (Rock-Eval, biomarkery) uzupełnionych badaniami biostratygraficznymi, w celu określenia ich pozycji stratygraficznej. Wskazują one na odmienne warunki ich powstania niż dotychczas przyjmowano w wielu publikacjach, szczególnie w kontekście głębokości oligoceńskiego basenu sedymentacyjnego Karpat, i dają kolejne argumenty do zmiany poglądów na jego ewolucję. Przeprowadzone badania wskazują na znaczne podobieństwo litologiczne i dużo mniejsze podobieństwo geochemiczne warstw występujących w oknach tektonicznych do tych z obrębu jednostki dukielskiej (ss.). Główny powód różnicy wynika z ich stopnia pogrzebania i z wyższego zaangażowania tektonicznego warstw występujących w oknach tektonicznych, które weszły w fazę generowania węglowodorów i je wygenerowały. Niewielkie ilości ropy naftowej nadal są w ich obrębie zakumulowane.

EN

The aim of the work was to interpret the depositional environments of the Lower Oligocene Subgrybow and Grybow beds from the Grybow Unit, which are present in Grybow and Ropa tectonic windows, as well as the comparison and correlation between them and Menilite Beds from the Dukla Unit (ss.) in the area of Dukla and Tylawa. The results, based on sedimentological and geochemical studies (Rock Eval, biomarkers) supplemented by the biostratigraphic studies conducted to determine their stratigraphic position, show, that their origin differs from that presented in many previous papers, especially in the context of the depth of the Carpathian Oligocene sedimentary basin. They also provide some new arguments for revision views on its evolution. The results of research, show their lithological similarity, but to a lesser extent the geochemical similarity of beds occurring in tectonic windows and those in the area of the Dukla Unit (ss.). The main reason for such a difference is due to their different degree of burial maturation and tectonic evolution. Rocks from the tectonic windows were in the hydrocarbon generation window and generated hydrocarbons. Small amounts of crude oil are still being accumulated within them.

4

Budowa geologiczna zlewni potoku Chyrowskiego w rejonie Dukli

Miziołek M., Filar B.

Nafta-Gaz

|

2012

|

R. 68, nr 11

797-809

PL

Artykuł dotyczy budowy geologicznej płaszczowiny śląskiej oraz dukielskiej w rejonie zlewni potoku Chyrowskiego, położonego na południe od Dukli. Przedstawiona w artykule budowa geologiczna tego obszaru z jednej strony opiera się na wcześniejszych mapach geologicznych tego rejonu, szczególnie zaś na mapie: Mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Dukla. Z drugiej strony podstawą zaproponowanej budowy geologicznej są badania własne autora, prowadzone w terenie w 2003 r. wraz ze współpracownikami z zakładu PMG. Wykonane prace umożliwiły szczegółowe rozpoziomowanie utworów jednostki śląskiej i dukielskiej na poszczególne wydzielenia litostratygraficzne charakterystyczne dla tych jednostek oraz na przestrzenne ustalenie granic tych wydzieleń. Przedstawiono to na szczegółowej mapie geologicznej w skali 1:10 000. Należy podkreślić, że o ile budowa geologiczna jednostki śląskiej jest zbliżona do przedstawianej na dotychczasowych mapach, to budowa jednostki dukielskiej jest zdecydowanie inna niż było to dotychczas prezentowane. Interpretację budowy geologicznej przedstawiono na przekrojach geologicznych wykonanych na kierunku N.S. Pozwoliło to pokazać skomplikowany układ tektoniczny występujący na pograniczu strefy nasunięcia jednostki dukielskiej na śląską.

EN

The following text applies to the geological structure of the Silesian and Dukla nappe in the Chyrowski stream region, located south of Dukla. The geological structure presented in this article is based on previous geological maps and particularlyon the Polish Geological Map, scale 1:50 000. The geological structure of the analyzed region has been updated based on field research conducted by the author of the article in 2003. The results of the works made possible to build detailed lithostratigraphic models of the Silesian and Dukla geological units. The new details were presented on a geological map on a scale of 1:10 000. It should be noted that while the Silesian geological structure is quite similar to that depicted on existing maps, the construction of the Dukla unit is much different than it was previously presented. Interpretation of the new geological model was presented on geological crosssections with NS direction. The presented geological cross-section allowed to show a complicated tectonic system which occurs at the border of the Dukla and Silesia units.

5

The tectonic setting and origin of the Smilno tectonic window (Eastern Slovakia)

Ryłko W., Tomaś A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 449

185--193

EN

The Smilno tectonic window is located in eastern Slovakia between Smilno in the west and Nižný Mirošov in the east. Geologically, the Smilno tectonic window occurs in the Magura Unit, within the Racza Subunit. In this area, deposits of the Grybów and Dukla units crop out from under the Magura Unit rocks and occur at the surface. The Dukla Unit section is represented by the Submenilite Formation occurring in the northern part of the window. The upper Grybów Unit is represented by the Menilite Formation and the Krosno Beds. The Smilno window developed as a result of a multi-stage formation of flysch masses in this region. In the earliest stage, flysch masses were displaced over the Makovice Ridge from the south into the graben. The graben was filled mostly with deposits of the Silesian and Dukla units, overlain by the Grybów and Magura units. In the next stage, there was a restructuring of the Makovice Ridge, which extended into the overlying deposits of the Silesian and Dukla units. During the later stage, tectonic deformation spread out into the Grybów and Magura units. Not only discontinuous tectonic deformation, but also the beginnings of folding processes, developed as a result of SW-oriented stress, is observed within them. In the next stage, the SW-oriented stress plays a significant role. It resulted in a shift of the Grybów and Magura units and the top part of the Dukla Unit in relation to the Dukla and Silesian units. The last stage included primarily a shortening and thrusting of the Grybów and Magura units and the top portion of the Dukla Unit. Due to this process, the Magura Unit broke up, and the Grybów and Dukla units, today present in the Smilno window, pierced up to the surface along discontinuity planes. In each case described, the occurrence of a tectonic window within flysch deposits was associated with the presence of a resisting element in the consolidated basement of the Carpathians to the south of the window zone; in the case of the Smilno window, it was the Makovice Ridge.

PL

Tektoniczne okno Smilna położone jest na obszarze wschodniej Słowacji, w obrębie jednostki magurskiej. W obrębie okna Smilna mamy do czynienia z profilami dwóch jednostek, jednostki dukielskiej i jednostki grybowskiej. Okno Smilna uformowało się w rowie podłoża pomiędzy grzbietem makowickim na południu a regionalnym skłonem podłoża na północy. Powstało ono w wyniku wieloetapowego formowania się mas fliszowych. W każdym opisanym przypadku pojawienie się okna tektonicznego w obrębie mas fliszowych związane było z wystąpieniem elementu oporowego w skonsolidowanym podłożu Karpat na południe od strefy okiennej. Element ten był przeszkodą dla ruchu mas fliszowych ku północy, wyhamowywał go i w wyniku tego powstawała składowa pionowa sił powodująca wypiętrzenie mas fliszowych z głębi na powierzchnię. W przypadku okna Smilna był to grzbiet makowicki.

6

System naftowy jednostki śląskiej i dukielskiej w rejonie: Jasło-Krosno-Sanok

Matyasik I.

Nafta-Gaz

|

2009

|

R. 65, nr 3

201-206

PL

Na bazie wielokierunkowych badań geochemii organicznej, badań powierzchniowych i interpretacji danych sejsmicznych próbowano określić w sposób wiarygodny nowe obszary do poszukiwań węglowodorów, uwzględniając trzy podstawowe elementy systemu naftowego: ładunek naftowy, skały zbiornikowe i obecność pułapek. Te trzy elementy muszą być umiejscowione w czasie geologicznym i to w sposób spełniający wymogi systemu naftowego. Krytyczne zdarzenia muszą być poprzedzone procesami generacji i ekspulsji węglowodorów. W analizie karpackiego systemu naftowego w jednostce śląskiej i dukielskiej rozpatrywano dwie "kuchnie generacyjne" i blokowy układ powierzchni drenażu węglowodorów. W oparciu o wyniki obliczeń ilości węglowodorów wygenerowanych w poszczególnych blokach tektonicznych sporządzono ranking stref poszukiwawczych oraz określono hipotetyczne drogi migracji do potencjalnych pułapek złożowych.

EN

Multidisciplinary researches of organic geochemistry, investigations on outcrops samples and interpretation of seismic data have been the base to reliably determine new areas for hydrocarbons exploration. This definition has included three essential elements of petroleum system: charge, reservoir rocks and presence of traps. These three elements must be placed in geological time in a way to fulfill the petroleum system's conditions. Critical incidents have to be preceded by processes of generation and expulsion of hydrocarbons. During analyzing the Carpathian petroleum system in Silesia and Dukla Units two kitchens of hydrocarbon generation and restricted to particular tectonic blocks drainage of hydrocarbon have been taken into consideration. Basing of the calculations' results of quantity of hydrocarbons generated in particular tectonic blocks the ranking of exploration areas has been created. Moreover, hypothetical ways of migrations to the potential traps have been determined.