Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Jakość wód opadowych odprowadzanych do wód i ziemi

Ryńska Joanna

Rynek Instalacyjny

|

2023

|

Nr 12

70--73

PL

Wody opadowe i roztopowe, odprowadzane z powierzchni uszczelnionych na terenach zurbanizowanych i przemysłowych, mogą być nośnikiem szeregu zanieczyszczeń niebezpiecznych dla środowiska – zarówno dla gruntu, w którym są rozsączane, i wód gruntowych, jak i dla wód powierzchniowych, do których są odprowadzane. Istotnym elementem w zagospodarowaniu wód opadowych i roztopowych jest więc zapewnienie ich właściwej jakości przed odprowadzeniem do środowiska. Pozwala to chronić nie tylko zdrowie ludzi, ale też cały ekosystem i jego różnorodność biologiczną.

2

Ochrona wód przed azotanami w dobie przyspieszającej zmiany klimatu

Piórkowski Piotr

Gospodarka Wodna

|

2023

|

Nr 3

19--23

PL

Dobry stan ekosystemów wodnych ma kluczowe znaczenie dla życia i zdrowia ludzi oraz dla rozwoju gospodarki. Jedną z przyczyn degradacji tych ekosystemów są zanieczyszczenia biogenami, takimi jak azot i fosfor, przyczyniające się do eutrofizacji, a jednym z głównych źródeł tych zanieczyszczeń jest rolnictwo. W artykule przedstawiono zmiany wprowadzone w aktualizacji „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” w kontekście kierunków polityki Unii Europejskiej i zobowiązań wynikających ze strategii i inicjatyw Europejskiego Zielonego Ładu, takich jak: unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030, nowy plan działania dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym czy strategia „od pola do stołu”. Artykuł opisuje znaczenie zrównoważonego rolnictwa dla ochrony wód i ograniczenia zjawiska eutrofizacji.

EN

Good status of water ecosystems is of key importance to the life and health of people, as well as to the economic development. One of the reasons behind degradation of these ecosystems is biogenic pollution, including nitrogen and phosphorus, contributing to eutrophication; one of the main sources of this pollution is agriculture. The article presents modifications introduced to the updated "Programme of measures to reduce water pollution with nitrates from agricultural sources and prevention of further pollution" in the context of EU policy directions and obligations resulting from the strategy and initiatives of the European Green Deal, such as: EU Biodiversity Strategy for 2030, new Circular Economy Action Plan, or Farm to Fork Strategy. The article describes the importance of sustainable agriculture for the protection of waters and reduction of the eutrophication phenomenon.

3

Wstępna analiza jakości wody zbiornika wodnego Turawa w obrębie działającej instalacji „WOPR”

Buta Bogna, Wiatkowski Mirosław, Gruss Łukasz, Tomczyk Paweł, Kasperek Robert, Skorulski Witold

Przemysł Chemiczny

|

2022

|

T. 101, nr 8

544-552

PL

Przedstawiono wyniki wstępnych badań jakości wody zbiornika Turawa przeprowadzonych w obrębie Instalacji Poprawiającej Jakość Wody w początkowym okresie jej funkcjonowania. Podano wyniki analizy zmian takich wskaźników wody, jak odczyn, przewodność elektrolityczna, azot azotanowy i fosfor fosforanowy. Analizy przeprowadzono z wykorzystaniem statystyk podstawowych i testu rang Wilcoxona. Na podstawie wyników uzyskanych w analizowanym okresie 2020 r. sformułowano wnioski dotyczące stopnia poprawy jakości wody poprzez obniżenie zawartości biogenów w wodach tego zbiornika. Wskazano możliwe kierunki rekultywacji zbiorników wodnych, które borykają się z eutrofizacją retencjonowanych w nich wód.

EN

Preliminary water quality tests in the Turawa reservoir were carried out within the Water Quality Improvement Installation in the initial period of its operation. The changes in such water indicators as pH, electrical conductivity, nitrate and phosphate content were tested. The analyzes were performed using descriptive statistics and the Wilcoxon signed-rank test. The degree of improvement in water quality was assessed by reducing the content of nutrients in the waters of this reservoir. Possible directions of reclamation of water reservoirs that struggle with water eutrophication were indicated.

4

Nowe zanieczyszczenia wód podziemnych

Kuczyńska Anna

Gospodarka Wodna

|

2022

|

Nr 3

16--20

PL

Nowe zanieczyszczenia stanowią coraz częściej główne problemy jakości wód podziemnych. Ich obecność w wodach wynika z ich powszechnej obecności w środkach higieny osobistej, tekstyliach czy substancje leczniczych, jak również w procesach produkcyjnych. Wzrost obecności tych związków w środowisku naturalnym w ostatnich dwóch dekadach stał się na tyle poważny, że kolejne inicjatywy ustawodawcze adresują go w swoich przepisach. Monitoring nowych zanieczyszczeń jest obecnie wymagany w wodach powierzchniowych oraz wodach przeznaczonych do spożycia, a niebawem prawdopodobnie będzie również w odniesieniu do wód podziemnych.

EN

New, emerging contaminants are becoming the main problem of the groundwater quality. Their presence in waters results from their widespread presence in personal care products, textiles or medical substances, as well as in manufacturing processes. In the last two decades, the increase of these substances in the natural environment has become so serious that various legislative initiatives are addressing this problem. Monitoring of new contaminants is currently obligatory for surface water and water intended for human consumption and soon it will probably be also required for groundwater.

5

Analiza wpływu zmiany wartości progowych dobrego stanu chemicznego wód podziemnych na wynik oceny jakości wód podziemnych w punktach monitoringu stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych

Kuczyńska Anna, Palak-Mazur Dorota

Gospodarka Wodna

|

2022

|

Nr 7

15--23

PL

Wartości progowe dobrego stanu chemicznego wód podziemnych to wartości graniczne stężeń, które określają jakość wód podziemnych jako dobrą lub słabą. Dotyczą one oceny stanu jednolitych części wód podziemnych (JCWPd), w których jakość wód jest monitorowana w punktach pomiarowych. Przeprowadzona symulacja wpływu zmiany wartości progowych na wynik oceny stanu JCWPd wykazała dużą wrażliwość na proponowane zmiany.

EN

Threshold values of the good chemical status of groundwater are the limit values of concentrations determining whether the quality of groundwater is good or poor. They apply to the assessment of the groundwater bodies where the water quality is monitored at measuring stations. The simulation of the impact of the change in threshold values on the result of the groundwater bodies status assessment indicated high sensitivity to the proposed changes.

6

Rynek nawozów fosforowych oraz zróżnicowanie zawartości fosforu w glebach Polski

Rutkowska Agnieszka, Rusek Piotr

Przemysł Chemiczny

|

2020

|

T. 99, nr 3

381--385

PL

Omówiono wybrane zagadnienia związane z produkcją mineralnych nawozów fosforowych oraz przedstawiono wyniki monitoringu gleb prowadzonego w latach 2008-2016 przez Okręgowe Stacje Chemiczno-Rolnicze w odniesieniu do zawartości fosforu przyswajalnego. Stwierdzono, że niemal 60% gleb w kraju charakteryzuje się wysoką i bardzo wysoką zasobnością w fosfor przyswajalny, co czyni je podatnymi na straty tego biogenu do środowiska wodnego. Jednocześnie 25% stanowią gleby o bardzo niskiej i niskiej zawartości fosforu przyswajalnego, na których konieczne jest racjonalne nawożenie tym makroskładnikiem. W Polsce notuje się duże zróżnicowanie regionalne w zużyciu nawozów fosforowych. Z uwagi na zmniejszające się światowe zasoby fosforytów należy skoncentrować się na poszukiwaniu alternatywnych źródeł tego pierwiastka, również poprzez jego odzysk z odpadów.

EN

A review, with 28 refs., of the prodn. and consumption of P fertilizers in Poland as well as of the time and spacediversified content of P in soils.

7

Changes in Ecological State and Quality of Rów Wyskoć Waters

Kozaczyk Paweł, Staniszewski Ryszard

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2019

|

Tom 21, cz. 1

506--522

EN

Studies were were undertaken to evaluate the direction of changes in the ecological state and trophy of Rów Wyskoć on the basis of biological indices and selected indices describing the water quality parameters. The field study needed for determination of the macrophyte indices were carried out in June and July 2017. The indices used in paper were the Macrophyte River Index (MIR) used in Poland for evaluation of ecological status and Mean Trophic Rank (MTR) used in Great Britain and other countries (Poland, Ireland) for evaluation of trophy of flowing waters. In the field studies carried out along the section of 100 m at each study site, the coverage with particular taxa of vascular plants, ferns and macroscopic algae. Only the plants that have contact with water for over 90% of their vegetation period were taken into account. Each species was assigned with a specific degree of coverage. In the sites covered with compact patches of water vegetation of areas greater than 10 m2, the phytosociological releves were taken and the macrophyte associations were identified. The sites of studies were three control sites in villages Racot (1), Wyskoć (2) and Rogaczewo (3). The trophy of flowing water was evaluated on the basis of concentrations of total phosphorus, dissolved phosphates and nitrate nitrogen, using the Chemical Index of Trophy (CIT). The catchment area of the Rów Wyskoć watercourse was determined on the basis of the Raster Map of Hydrographic Divisions in Poland (the abbreviation in Polish MPHP) in the scale 1:50000 (2010) supplied by the National Water Management Authority (KZGW). The physiographic characterization of the catchment was made on the basis of topographic maps in the scale of 1:10000 and the Digital Model of the Land (NMT) offered by Main Centre of Geodetic and Cartographic Documentation (CODGiK) The structure of the catchment area use was described on the basis of the Corine Land Cover Project realized by the General Inspectorate of Environmental Protection (GIOŚ). The physicochemical state of water was characterized on the basis of a set of data comprising 8 parameters describing water quality: dissolved oxygen (O2), BOD5, conductivity at 20°C (μS · cm-1), pH, ammonium nitrogen (N-NH4), nitrate nitrogen (N-NO3), nitrite nitrogen (N-NO2) and phosphates (PO4). The classes of surface water quality were assumed according to the Act of Law in the Journal of Laws of August 5th 2016 on the classification of the state of uniform areas of surface waters and environmental norms of quality for priority substances. On the basis of values of macrophyte indices it can be concluded that the ecological state of water at the sites in Wyskoć and Rogaczewo was good, while the water at the site Racot was of moderate ecological state. Analysis of macrophyte indices determined at selected sites of study indicated similarity of the ecological state and level of trophy in the water of Rów Wyskoć. Analysis of physicochemical data characterizing the Rów Wyskoć water in the vegetation season of 2017 showed that the water quality was below the good state.

PL

Celem pracy było określenie kierunku zmian stanu ekologicznego oraz trofii Rowu Wyskoć. Wykorzystano również wskaźniki biologiczne oraz wyniki analiz wybranych wskaźników jakości wody. Prace terenowe niezbędne do określenia wartości wskaźników makrofitowych przeprowadzono w czerwcu i lipcu 2017 roku. Wykorzystano wskaźnik MIR (Makrofitowy Indeks Rzeczny) używany w Polsce do oceny stanu ekologicznego oraz MTR (Mean Trophic Rank) wykorzystywany w Wielkiej Brytanii i w innych krajach (Polska, Irlandia) w ocenie trofii wód płynących. Podczas prac terenowych prowadzonych na odcinku 100 metrów na każdym stanowisku, odnotowano pokrycie poszczególnych taksonów roślin naczyniowych, paprotników i glonów makroskopowych. Uwzględniono tylko rośliny mające kontakt z wodą przez ponad 90% okresu wegetacji. Każdemu gatunkowi przypisano stopień pokrycia powierzchni cieku. W miejscach, gdzie występowały zwarte płaty roślinności wodnej o powierzchni ponad 10 m2 wykonano zdjęcia fitosocjologiczne i wyznaczono zespoły roślinne tworzone przez makrofity. Wybrano trzy punkty kontrolne, które znajdowały się w miejscowościach Racot (1), Wyskoć (2) i Rogaczewo (3). Trofię wód płynących określono na podstawie stężeń fosforu ogólnego, fosforanów rozpuszczonych oraz azotu azotanowego z wykorzystaniem Chemicznego Indeksu Trofii CIT. Zlewnię Rowu Wyskoć wyznaczono na podstawie Rastrowej Mapy Podziału Hydrograficznego Polski (MPHP) w skali 1:50000 (2010) udostępnionej przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej (KZGW). Charakterystykę fizjograficzną zlewni określono na podstawie map topograficznych w skali 1:10000 oraz Numerycznego Modelu Terenu (NMT) udostępnionego przez Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (CODGiK). Strukturę użytkowania zlewni określono na podstawie projektu Corine Land Cover Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (GIOŚ). Stan fizykochemiczny wód scharakteryzowano na podstawie zbioru danych, który obejmował 8 parametrów jakości wody: tlen rozpuszczony (O2), BZT5, przewodność w 20°C (μS · cm -1), odczyn (pH), azot amonowy (N-NH4), azot azotanowy (N-NO3), azot azotynowy (N-NO2) oraz fosforany (PO4). Klasy jakości wód powierzchniowych przyjęto zgodnie z Dziennikiem Ustaw z dnia 5 sierpnia 2016 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych. Na podstawie wskaźników makrofitowych można stwierdzić, że odcinki zlokalizowane w miejscowościach Wyskoć i Rogaczewo mieściły się w dobrym stanie ekologicznym, jedynie odcinek w Racocie wykazywał umiarkowany stan ekologiczny. Wyniki uzyskane przy wykorzystaniu metod makrofitowych wskazują na postępujące wyrównywanie się stanu ekologicznego oraz poziomu trofii pomiędzy badanymi stanowiskami. Analiza stanu fizykochemicznego wód Rowu Wyskoć w okresie wegetacyjnym 2017 roku wykazała, że wszystkie analizowane wskaźniki klasyfikowały wodę tego cieku poniżej stanu dobrego.

8

Bromate in Bottled Water – Potential Hazard for Human Health

Winid Bogumiła

Geomatics and Environmental Engineering

|

2019

|

Vol. 13, no. 3

115--125

PL

Bromiany(V), uboczny produkt dezynfekcji wód, zostały zakwalifikowane przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem do grupy 2B, substancji, których rakotwórcze działanie na człowieka jest możliwe. Wartość parametryczna stężenia jonów BrO3 − w wodach przeznaczonych do spożycia, wynosi 10 µg/L, niemniej jednak zgodnie z zaleceniami WHO należy dążyć do jak najmniejszej ich zawartości. Badania przeprowadzone na terenie kilku krajów wskazują, że bromiany(V) są wykrywane w wodach butelkowanych. Głównym czynnikiem decydującym o obecności tych związków jest stosowanie ozonu w procesie produkcji, ale przyczyną ich obecności mogą być także zanieczyszczone jonami BrO3 − substancje stosowane w dezynfekcji wód. Wody butelkowane w Polsce podlegają przepisom, które zabraniają dodawania do tych wód środków bakteriostatycznych i stosowania zabiegów, które mogą zmienić mikroflorę wód. Możliwe natomiast jest poddawanie wody surowej procesom filtracji, napowietrzania, a także traktowanie wody powietrzem wzbogaconym w ozon, ale tylko w ilości niezbędnej do przeprowadzenia procesu usuwania związków żelaza, manganu, siarki(II) i arsenu. Maksymalna dopuszczalna zawartość bromianów(V) w wodach butelkowanych wynosi 3 µg/L. W procesie produkcyjnym nie można wykluczyć kontaktu wody z ozonem pochodzącym z jonizatora elektrycznego stosowanego w procesie suchego czyszczenia butelek lub preform PET. Obowiązujące w Polsce przepisy dotyczące wód butelkowanych sprzyjają ograniczeniu zagrożenia związanego z obecnością bromianów(V) w tych wodach. Zważywszy na wyniki badań z innych krajów, zarówno producenci, jak i organy kontroli powinni mieć na uwadze potencjalne niebezpieczeństwo pojawienia się bromianów w wodach butelkowanych.

EN

In the International Agency for Research on Cancer (IARC) classification, bromates (by-products of water treatment) are categorized as Class 2B carcinogens; i.e., substances that are possibly carcinogenic to humans. The maximal concentration of bromate in drinking water must not be higher than 10 μg/L, while the WHO recommends that bromate levels should be as low as possible. Investigations undertaken in several countries have revealed the presence of bromate in bottled water, too. The main factor responsible for the presence of bromate is ozonation during the manufacturing process or bromate-contaminated substances used in the water disinfection. The regulations currently in force in Poland forbid the addition of bacteriostatic agents and the application of treatment processes that alter the microflora in water. On the other hand, raw water can be filtered, aerated, or treated with air enriched in ozone – although only in the amounts required to remove iron, manganese, arsenic compounds, and sulfides. However, during the manufacturing process, bottled water may be exposed to ozone from electric-powered ionizers used in the process of the dry-cleaning of bottles or PET preforms. The maximal admissible bromate contents in bottled water is 3 μg/L. The current regulations in Poland effectively reduce hazards due to the presence of bromate in water. However, the results of investigations undertaken in other countries indicate that this aspect should be brought to the attention of both water manufacturers and regulatory bodies.

9

Ocena zależności stężeń wybranych wskaźników fizyczno-chemicznych w wodach podziemnych Polski od formy użytkowania terenu na podstawie wyników badań monitoringowych

Razowska-Jaworek Lidia, Kowalczyk Agnieszka, Kuczyńska Anna, Palak-Mazur Dorota, Mikołajczyk Anna

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 476, Hydrogeologia z. 17

105--113

PL

W celu oceny wpływu działalności człowieka na wody podziemne, analizie poddano skład chemiczny wód podziemnych występujących na obszarach o różnorodnych sposobach użytkowania terenu. Do badań wykorzystano wyniki analiz fizyczno-chemicznych wód podziemnych wykonywanych w ramach monitoringu krajowego w latach 1995–2017, w podziale na różne stopnie izolacji opróbowanych poziomów wodonośnych. Najbardziej są zanieczyszczone wody pochodzące z otworów monitoringowych zlokalizowanych na obszarach przemysłowych w poziomach o swobodnym zwierciadle wody. W wodach pobranych z punktów monitoringowych zlokalizowanych na obszarach wiejskich oraz na obszarach występowania gruntów ornych stwierdzono wysokie zawartości azotanów i siarczanów, a na obszarach miejskich podwyższone są także stężenia fosforanów i cynku. Najmniej zanieczyszczone są wody z punktów monitoringowych umiejscowionych na terenach zieleni miejskiej. Chemizm wód podziemnych w analizowanych punktach monitoringowych zależy zarówno od czynników naturalnych, jak i charakteru użytkowania terenu. Podwyższone stężenia NO3 –, HPO4 – lub SO4 2– są ewidentnie wynikiem działalności człowieka, podczas gdy podwyższone stężenia Na, Cl i NH4 + mogą być zarówno pochodzenia antropogenicznego, jak i skutkiem naturalnych procesów hydrogeochemicznych. Stężenia Ca i Mg w badanych wodach podziemnych są głównie efektem procesów naturalnych.

EN

The chemical quality of groundwater beneath the different types of land use areas was examined to evaluate the effects of human activities on groundwater. The study of the results of groundwater quality tests conducted as part of the Polish National Monitoring in 1995–2017 was performed in order to evaluate the effects of human activities on groundwater in the aquifers of different levels of isolation. The most polluted waters are those collected at monitoring points located within unconfined aquifers of industrial areas. The waters taken from monitoring points located in rural areas and arable lands show a high level of nitrates and sulphates. In urban areas, also phosphate and zinc concentrations are elevated. The least polluted waters were collected from points located in urban green areas. The groundwater chemistry in analyzed monitoring points depends on both natural factors and the nature of land use. Elevated concentrations of NO3 –, HPO4 – or SO4 2– are evidently the result of human activity, while the increased levels of Na, Cl and NH4 + come from both anthropogenic sources and natural processes. Ca and Mg concentrations in the studied waters are mainly the result of natural processes.

10

A source discrimination method of mine water-inrush based on 3D spatial interpolation of rare classes

Jiang Qiong, Zhao Weidong, Zheng Yong, Wei Jiajia, Wei Chao

Archives of Mining Sciences

|

2019

|

Vol. 64, no. 2

321--333

EN

When the distribution of water quality samples is roughly balanced, the Bayesian criterion model of water-inrush source generally can obtain relatively accurate results of water-inrush source identification. However, it is often difficult to achieve desired classification results when training samples are imbalanced. Sample imbalance is common in the source identification of mine water-inrush. Therefore, we propose a three-dimensional (3D) spatial resampling method based on rare water quality samples, which achieves the balance of water quality samples. Based on the virtual water sample points distributed by the 3D grid, the method uses the 3D Inverse Distance Weighting (IDW) method to interpolate the groundwater ion concentration of the virtual water samples to achieve oversampling of rare water samples. Case study in Gubei Coal Mine shows that the method improves overall discriminant accuracy of the Bayesian criterion model by 5.26%, from 85.26% to 90.69%. In particular, the discriminative precision of the rare class is improved from 0% to 83.33%, which indicates that the method can improve the discriminant accuracy of the rare class to large extent. In addition, this method increases the Kappa coefficient of the model by 19.92%, from 52.26% to 72.19%, increasing the degree of consistency from “general” to “significant”. Our research is of significance to enriching and improving the theory of prevention and treatment of mine water damage.

PL

W przypadku zrównoważonych danych o jakościowym rozkładzie próbek, zastosowanie kryterium Bayesowskiego do modelowania źródeł wycieków daje stosunkowo dokładne wyniki w analizie dyskryminacyjnej źródeł wycieków wody kopalnianej. Jednakże w przypadku niezrównoważonych danych, pożądane efekty kategoryzacji są niezmiernie trudne do uzyskania. Dane o składzie próbek są w znacznej mierze niezrównoważone, i jest to powszechny problem napotykany przy identyfikacji źródeł wycieków. W obecnej pracy zaproponowano więc trójwymiarową (3D) metodę powtórnego próbkowania z wykorzy-staniem próbek wód z kategorii zdarzeń rzadkich, tak by uzyskać zrównoważony zbiór danych. W oparciu o wirtualne punkty na trójwymiarowej siatce, wykorzystano trójwymiarową metodęśredniej ważonej odległością (Inverse Distance Weighing – IDW) do interpolacji stężenia jonów w wodach gruntowych w wirtualnych próbkach wody, w celu nadpróbkowania dla kategorii zdarzeń rzadkich. Studium przypadku kopalni węgla Gubei pokazuje, że metoda poprawia dokładność dopasowania modelu w oparciu o kryterium Bayesowskie o 5.25% (z 85.26% na 90.96 %). W szczególności, dokładność rozróżniania i dyskryminacji próbek należących do kategorii zdarzeń rzadkich wzrasta od 0% do 83.33%, co oznacza bardzo znaczna poprawę. Ponadto, wartość współczynnika Kappa wzrasta o 19.92%, od 52.26 % do 72.19%, tym samym podnosząc poziom zgodności metody z poziomu ogólnego na „znaczący”. Prowadzone przez nas badania mają poważne znaczenie z punktu widzenia udoskonalenia teorii leżących u podstaw metod i technik zapobiegania i kontroli wycieków wód kopalnianych.

11

Wartość przyrodnicza szaty roślinnej a morfologia i jakość wody w niewielkich zbiornikach wodnych na terenach rolniczych

Klarzyńska A., Kryszak A., Kryszak J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2018

|

T. 18, z. 2

25--40

PL

Celem pracy była ocena walorów przyrodniczych fitocenoz wykształconych w obrębie niewielkich zbiorników wodnych (tzw. oczek wodnych) oraz jakości wody w tych obiektach w zależności od ich morfologii i użytkowania terenów przyległych. W ramach prac terenowych wybrano 22 zbiorniki wodne, wydzielając wśród nich 7 grup różniących się usytuowaniem w krajobrazie rolniczym, tj. lokalizacją względem otaczających upraw. Określono ich parametry morfologiczne, tj. powierzchnię lustra wody, nachylenie skarp i głębokość, a także z każdego pobrano wody do analiz laboratoryjnych. Roślinność wykształconą w strefie brzegowej opisano na podstawie 240 zdjęć fitosocjologicznych. Badania te dały podstawę do oceny różnorodności szaty roślinnej i umożliwiły wskazanie cech, które wpływają na jakość wód. Analizowane oczka wodne charakteryzowało duże zróżnicowanie morfologiczne, przy czym zbiorniki usytuowane w otoczeniu trwałych użytków zielonych wyróżniały się największą powierzchnią i miały zawsze łagodne skarpy. Najmniejsza powierzchnia i jednocześnie najmniejsza głębokość wody cechowała oczka zlokalizowane wśród upraw kukurydzy oraz te, wokół których wykształcił się zwarty pas zadrzewień. Stwierdzono, że różnorodność gatunkowa w większym stopniu zależy od parametrów morfologicznych zbiornika wodnego niż od sąsiadującej uprawy. Zasobność wód analizowanych oczek wodnych w składniki biogenne jest zróżnicowana, lecz wskazuje na postępujący proces eutrofizacji, co wiąże się bezpośrednio z sąsiedztwem łąk kośnych oraz pól uprawnych i może stanowić zagrożenie dla różnorodności gatunkowej.

EN

The aim of the work was to assess the natural values of phytocoenoses developed within small water reservoirs and the quality of water of these places, depending on their morphology and the use of adjacent areas. As part of the fieldwork, 22 water reservoirs were selected, separated into 7 groups that differ in their location in the agricultural landscape, i.e. location relative to the surrounding crops. Their morphological parameters were determined, i.e. the size of the reservoir’s surface, the height of the slopes and the depth, moreover, the water for laboratory analyzes were taken from each water reservoir. The vegetation developed in the shore zone was described on the basis of 240 phytosociological releves. These studies provided the basis for assessing the diversity of vegetation and made it possible to identify the features that affect water quality. The analyzed ponds were characterized by a large morphological diversity, while water reservoirs situated in the vicinity of permanent grasslands are characterized by the largest area and have always mild slopes. The smallest areas and at the same time the smallest depth of water were characterized by ponds located among corn crops and those around which a dense belt of trees developed. It was found that the species diversity depends more on the morphological parameters of the water reservoir than from the neighboring crop. The water content of the analyzed ponds in biogenic components varies, but indicates the progressive eutrophication process, which is directly related to the neighborhood of hay meadows and farmlands and may pose a threat to species diversity.

12

Ocena jakości wód górnych partii rzeki Wisłoka (Polska południowa) na podstawie makrozoobentosu

Hajduk W., Kokoszka P., Korzec K., Kusior B., Ryczek W., Siwek K., Klich M.

Science, Technology and Innovation

|

2018

|

Vol. 2, no. 1

19--26

PL

W październiku 2017 roku pobrano próby makrozoobentosu na sześciu stanowiskach w górnych partiach rzeki Wisłoki. Na ich podstawie dokonano oceny jakości wody i przypisano im klasy posługując się metodą BMWP-PL oraz indeksem Margalef’a. Jakość wód Wisłoki jest niezadowalająca – najczęstszym wynikiem oszacowania jakości jest III i IV klasa. Wynik ten jest znacznie gorszy niż oszacowanie tą samą metodą jakości wody górnych partii rzeki Jasiołki i rzeki Ropy. Rzeki te są podobne fizjograficznie i usytuowane w pobliżu Wisłoki.

EN

In October 2017, macrozoobenthos samples were collected on six positions in the upper parts of the Wisłoka River. Based on them, the quality of water purity was assessed and the purity classes were assigned to them using the BMWP-PL method and the Margalef index. The quality of waters in Wisłoka is unsatisfactory - the most common result of the quality assessment is the 3rd and 4th water purity class. This result is much worse than the assessment of the water quality of the upper parts of the Jasiołka River and the Ropa River using the same water quality method. These rivers are similar physiographically and situated near Wisłoka.

13

Wpływ składowiska odpadów górniczych „Smolnica” w Trachach na jakość wód powierzchniowych i podziemnych

Czajkowska A., Gawor Ł., Cieślok P.

Quarterly of Environmental Engineering and Design

|

2018

|

Vol. 170 (50)

61--77

PL

Nieprawidłowa lokalizacja i eksploatacja składowisk odpadów może oddziaływać negatywnie na środowisko, w tym na jakość wód powierzchniowych i podziemnych. Stopień uciążliwości składowiska jest uzależniony od składu chemicznego i mineralnego zdeponowanych odpadów, ale także od budowy składowiska, technologii składowania oraz warunków hydrogeologicznych i lokalizacyjnych. W artykule analizowano wpływ składowiska odpadów górniczych Smolnica na zasoby wodne w jego otoczeniu. Jakość wód powierzchniowych i podziemnych, a także odcieków oceniono na podstawie badań monitoringowych obejmujących okres od 2004 do 2015 roku: wody powierzchniowe i odcieki oraz w latach 2009-2015: wody podziemne.

EN

Incorrect location and exploitation of landfills negatively affect the environment, including the environment of surface water and underground water. The degree of onerousness of the landfill depends on the chemical and mineral composition of deposited wastes, and also construction, storage technology and geological, hydrogeological, hydrological, and location of landfill. In the article the impact of Smolnica mining waste landfill on the water environment was considered. Quality of surface and underground water, and also leachate was assessed on the basis of monitoring studies covering the period from 2004 to 2015 year (surface water and leachate) and period from 2009 to 2015 year (underground water).

14

Monitoring obszarów chronionych Dolnej Wisły

Szatten D. A., Czerebiej Z.

Inżynieria Ekologiczna

|

2018

|

Vol. 19, nr 1

19--24

PL

Celem badań było określenie ilościowej i jakościowej oceny stanu wód na obszarach chronionych dolnego odcinka Wisły. Badania obejmowały analizę sieci monitoringu wód powierzchniowych płynących w zlewni Dolnej Wisły w cyklu wodnym 2010-2015. Podmiot badań stanowiła Dolna Wisła na odcinku od Zbiornika Włocławskiego (km 675) do ujścia rzeki do Zatoki Gdańskiej (km 941). Do najważniejszych rezultatów przeprowadzonych badań zaliczyć można: analizę kompletności sieci monitoringu wód Dolnej Wisły w świetle obowiązujących aktów prawa krajowego i europejskiego oraz dokonanie kwantyfikacji osiągniętych ocen stanu / potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego. Wyniki mają służyć racjonalnemu gospodarowaniu wodami w dorzeczu, rozpoznaniu presji ze strony gospodarki komunalnej, przemysłu, rolnictwa oraz presji hydromorfologicznej. Zakres (ilościowy i jakościowy) sieci monitoringowej wód powierzchniowych Dolnej Wisły jest wystarczający do określenia ich stanu, zgodnie z aktualnymi wymaganiami prawa.

EN

The main aim of the research was to determine the quantitative and qualitative assessment of the condition of surface waters in the protected areas of the Lower Vistula River. The research included the analysis of the surface water monitoring network in the Lower Vistula catchment area in the water management cycle 2010-2015. The research subject was Lower Vistula on the section from the Wloclawek Reservoir (km 675) to the estuary of the river to the Gdańsk Bay (km 941). The most important results of the conducted research include: the analysis of the completeness of the Lower Vistula water monitoring network in the light of the existing Polish and European laws and the quantification of achieved assessments of ecological status / potential and chemical status. The results can be used for the rational management of basin’s water, recognizing the pressure from the municipal utilities, industry, agriculture and the hydromorphological pressure. The range (quantitative and qualitative) of the surface water monitoring network of the Lower Vistula is sufficient to determine their state, in accordance with the current requirements of the law.

15

Wstępna ocena wpływu odprowadzania zużytych wód termalnych z kompleksu „Chochołowskie Termy" na jakość wód Czarnego Dunajca

Operacz A.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2018

|

Nr 11

404--409

PL

Nadrzędnym celem Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE jest ochrona wód i środowiska wodnego dla przyszłych pokoleń. W warunkach krajowych odprowadzanie ścieków (w tym zużytych wód geotermalnych) podlega ograniczeniom oraz obliguje podmiot korzystający z wód do prowadzenia monitoringu jakości odprowadzanych ścieków. W przypadku kompleksu „Chochołowskie Termy” odprowadzanie zużytych wód geotermalnych odbywa sie do wód tj. do potoku Czarny Dunajec w obszarze jednolitej części wód powierzchniowych Czarny Dunajec (Dunajec) od Dzianiskiego Potoku do Białego Dunajca. Wydzieloną JCWP należy bezwzględnie chronić tak, aby przyszłym pokoleniom pozostawić w dobrym stanie ilościowym i jakościowym. Podstawę analizy stanowiły wyniki obserwacji jakości wody w Czarnym Dunajcu (zarówno przed, jak i poniżej wylotu odprowadzanych zużytych wód geotermalnych) oraz wyniki analiz jakości odprowadzanych ścieków. W artykule przedstawiono obowiązujące warunki odprowadzania wód dla przedmiotowego kompleksu oraz wykazano znikomy wpływ odprowadzania zużytych wód termalnych na wody Czarnego Dunajca.

EN

The overriding objective of the Water Framework Directive 2000/60 / EC is the protection of waters and the aquatic environment for future generations. In domestic conditions, sewage disposal (including geothermal wastewater) is subject to restrictions and obliges the entity to conduct monitoring of the quality of discharged sewage. In the case of the "Chochołowskie Termy” complex, the discharge of spent geothermal waters takes place to the Czarny Dunajec stream in the area of a uniform surface water body Czarny Dunajec (Dunajec) from Dzianiski Potok to Biały Dunajec. A separated surface water body should be strictly protected so that it can be left in good quantitative and qualitative condition to future generations. The analysis was based on the results of water quality observations in the Czarny Dunajec (both before and below the outlet of discharged spent geothermal waters) and the results of quality analysis of discharged sewage. The article presents the current conditions for draining water for the thermal complex in question and shows the negligible impact of discharging spent thermal water on the Czarny Dunajec stream.

16

Zanieczyszczenia bakteriologiczne w ocenie jakości wody w zbiorniku Besko przeznaczonej do zbiorowego zaopatrzenia ludności

Policht-Latawiec A., Żarnowiec W., Perec-Krupa Z.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2017

|

T. 17, z. 4

111--128

PL

W pracy oceniono potencjalne zagrożenia dla zdrowia ludzi związane z występowaniem bakterii chorobotwórczych w chronionym zbiorniku wodnym Besko. Jest on zlokalizowany w 172,8 kilometrze rzeki Wisłok, w miejscowości Sieniawa (woj. podkarpackie). Obszar zbiornika znajduje się w strefie zamkniętej i jego rekreacyjne wykorzystywanie jest zabronione. Mimo to, na terenach oddalonych od zapory są tzw. dzikie plaże, których użytkowanie może prowadzić do skażenia wód zbiornika bakteriami pochodzenia kałowego. Analizą bakteriologiczną objęto próbki wody pobierane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ) w Rzeszowie z jednego punktu na środku zbiornika przy zaporze, w miejscu poboru wody na potrzeby komunalne mieszkańców Krosna, w okresie 2004–2014. Na podstawie otrzymanych wyników badań przeprowadzono analizę dla bakterii z grupy coli, Escherichia coli, Enterococcus i bakterii z rodzaju Salmonella. Jakość bakteriologiczną wody oceniono zgodnie z obowiązującymi rozporządzeniami Ministra Zdrowia oraz Ministra Środowiska. Określono tendencję (trend czasowy) zmienności liczebności bakterii w analizowanym okresie. Tylko w jednym miesiącu (październik 2008) woda w zbiorniku nie spełniała wymagań stawianym wodom w kąpielisku i miejscach wykorzystywanych do kąpieli. W całym okresie badań nadawała się ona do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia, ale w różnych latach wymagała różnych procesów uzdatniania, właściwych dla kategorii jakości wody A1 i A2. Rozpatrywany ciąg średnich wartości analizowanych wskaźników zanieczyszczeń wody w zbiorniku na przestrzeni okresu badawczego wykazywał tendencję rosnącą w przypadku bakterii grupy coli oraz istotny trend rosnący paciorkowców kałowych (Enterococcus). Natomiast liczebność bakterii Escherichia coli wykazywała tendencję malejącą. W wodzie zbiornika Besko nie stwierdzono w analizowanym okresie bakterii z rodzaju Salmonella.

EN

The assessment of potential hazards to human health connected with the presence of pathogenic bacteria in the protected Besko water reservoir, located at 172.8 km of the Wisłok River, in Sieniawa village, in the Podkarpackie province, was conducted in the paper. The reservoir area is situated in the closed zone and its recreational use is forbidden. Despite the fact, so called wild beaches occur in the areas distant from the dam and their use may lead to bacteriological contamination of water in the reservoir. Bacteriological analysis covered the ten-year period (2004–2014) during which water samples were collected from a single point located in the middle of the reservoir in place of water extraction for the water supply for Krosno city citizens. On the basis of the results obtained from the Voivodship Inspectorate of Environmental Protection in Rzeszów, analyses were conducted for the bacteria from coli group, Escherichia coli, Enterococcus and Salmonella bacteria. Water bacteriological quality was assessed in compliance with the current regulations of the Minister of Health and Minister of Environment. The time trend for changeability of the bacteria count was determined for the analyzed period. Only in one month (October 2008) water in the reservoir did not meet the requirements posed for waters in watering places and sites used for bathing. Over the whole period of the research the water was suitable for potable water supply to people, however in different years it required various treatment processes, adequate for water quality categories A1 and A2. For safety reasons, the monitoring procedures for the Besko reservoir should be upgraded, because during the analyzed period, the studied series of mean contents of the analyzed water contamination indices in the reservoir water revealed an upward trend for the bacteria from coli group and a significant upward trend for the Enterococci. On the other hand, Escherichia coli bacteria count revealed a downward trend. No presence of Salmonella bacteria was spotted in the Besko reservoir water.

17

Different optimisation tasks used in water quality management

Bielski A.

Technical Transactions

|

2017

|

Vol. 7(114)

95--112

EN

This study presents a methodology for the management of surface water quality which guarantees that the concentrations of pollutants remain within acceptable levels. The paper presents different optimisation tasks that can be used for managing the quality of surface waters. The paper presents calculations for a hydrographic network with both point and non-point pollution sources. The calculations include the total BOD and the dissolved oxygen concentrations. The author shows how different types of optimisation tasks affect the chemical profiles of the receiving water.

PL

Celem pracy jest przestawienie metodyki zarządzania jakością wód powierzchniowych umożliwiającą zagwarantowanie stężeń zanieczyszczeń na dopuszczalnym poziomie. Przedstawiono róże typy zadań optymalizacyjnych umożliwiających zarządzanie jakością wód powierzchniowych. Zaprezentowano przykładowe obliczenia dla sieci hydrograficznej z punktowymi i obszarowymi źródłami zanieczyszczeń. W obliczeniach uwzględniono całkowite biochemiczne zapotrzebowanie tlenu i ilość rozpuszczonego w wodzie tlenu. Pokazano, jak różne typy zadań optymalizacyjnych wpływają na profile chemiczne wody w ciekach.

18

Analysis of the Influence of a Hybrid Constructed Wetland Wastewater Treatment Plant on the Water Quality of the Receiver

Gizińska-Górna M., Jóźwiakowski K., Marzec M., Pytka A., Sosnowska B., Różańska-Boczula M., Listosz A.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2017

|

Tom 19

370--393

EN

This paper presents the results of research on the impact of the composition of wastewater discharged from a hybrid constructed wetland wastewater treatment plant on the quality of water in the Urzędówka River, a right tributary of the Wyżnica River. During the years 2011-2013, samples of treated wastewater and water from the river were collected (upstream and downstream of the wastewater discharge point) and subjected to physicochemical analysis and, in 2013, also to microbiological analysis. The study showed that the treated wastewater outflowing from the treatment plant did not have any negative influence on the quality of the water in the receiver. Water from the Urzędówka River met clarity standards for class I waters; only the concentrations of total phosphorus and nitrate nitrogen exceeded the limit values for water clarity class II. The studies have shown that waters from the Urzędówka River upstream of the treatment plant contained a huge concentration of E. coli bacteria, fecal coliform bacteria and fecal enterococci, which indicates the impact of other sources of microbiological pollution.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące wpływu ścieków odprowadzanych z hybrydowej oczyszczalni hydrofitowej na jakość wód z rzeki Urzędówki, prawostronnego dopływu rzeki Wyżnicy. Próby ścieków oczyszczonych oraz wód z rzeki (powyżej i poniżej miejsca zrzutu ścieków) do analiz fizyczno-chemicznych pobierano w latach 2011-2013, a do analiz mikrobiologicznych w 2013 roku. Na podstawie wyników badań stwierdzono, że ścieki oczyszczone, odpływające z gruntowo-roślinnej oczyszczalni nie miały negatywnego wpływu na jakość wód odbiornika. Wody rzeki Urzędówki odpowiadały I kasy czystości, jedynie zawartość fosforu ogólnego oraz azotu azotanowego przekraczała wartości graniczne określone dla II klasy czystości. W wodzie z rzeki przed zrzutem ścieków oczyszczonych notowano wysoką liczebność bakterii grupy coli i coli typu kałowego oraz enterokoków kałowych, co wskazuje na oddziaływanie innych źródeł zanieczyszczeń mikrobiologicznych.

19

Zmiany zawartości substancji biogennych w wodach rzeki Pratwy przepływającej przez zbiornik wstępny Brzózki

Wiatkowski M.

Proceedings of ECOpole

|

2017

|

Vol. 11, No. 2

621--629

PL

Przedstawiono wyniki badań jakości wody rzeki Pratwy przepływającej przez zbiornik wstępny; badania prowadzono w okresie od listopada 2005 do października 2007 roku. Ich celem była ocena zmian zawartości substancji biogennych na trzech stanowiskach: w wodach rzeki Pratwy, zbiornika wstępnego i w wodach na odpływie ze zbiornika wstępnego. Ocenę tę wykonano na podstawie badań jakości wody pod względem zawartości w nich substancji biogennych: NO3–, NO2–, NH4+ i PO443– i chlorofilu a. Ponadto w wodzie zbiornika wstępnego badano przezroczystość wody. Przeprowadzone badania wykazały, że zbiornik wstępny Brzózki w okresie badawczym wpływał negatywnie na zmiany jakości wody rzeki Pratwy. Zawartości wszystkich badanych substancji biogennych w wodach odpływających ze zbiornika wstępnego były wyższe niż w wodach dopływających do zbiornika wstępnego. Przeprowadzone badania wykazały, że zbiornik wstępny w okresie badań nie spełniał zakładanych zbiornikom wstępnym funkcji. Badane wody z terenu zbiornika wstępnego uznano za wody eutroficzne ze względu na wartość przeźroczystości i chlorofilu a, natomiast wody rzeki Pratwy ze względu na zawartość azotanów zakwalifikowano także do wód eutroficznych. W pracy wskazano, że należy dążyć do sytuacji, aby zbiorniki wstępne mogły się przyczyniać do ochrony i poprawy jakości wód. W tym celu należy je właściwie użytkować oraz monitorować jakość wody wszystkich dopływów do zbiornika, która wynika z gospodarki wodno-ściekowej w zlewni.

EN

This paper presents the results of water quality measurements carried out in the Pratwa river that flows through the pre-dam reservoir located in the backwater of the Brzozka reservoir in the Opole province. The research was carried out over the period from November 2005 to October 2007. Its goal was to evaluate the changes in the content of biogens at three measurement points: in the Pratwa river, in the pre-dam reservoir and at the outflow from the pre-dam reservoir. The assessment was performed based on the water quality measurements in terms of the content of the following biogens: NO3–, NO2–, NH4+, PO43– and chlorophyll a. Moreover, water transparency was measured in the pre-dam reservoir. The measurements show that over the investigated period of time the Brzozki pre-dam reservoir adversely affected the quality of water in the Pratwa river. The content of all of the investigated biogens in the water outflowing from the pre-dam reservoir was higher than that in the water inflowing to it. The measurements also show that over the investigated period of time the pre-dam reservoir did not fulfil the functions expected of pre-dam reservoirs. Because of the transparency and the content of chlorophyll, the water from the reservoir was deemed eutrophic. The water in the Pratwa river was also deemed eutrophic, but the reason for this was the content of nitrates. The paper shows that one should try to make the pre-dam reservoirs contribute to the protection and improvement of water quality. To this aim, one should use such reservoirs correctly and monitor the quality of water inflowing to the reservoir as a result of water and sewage management in the catchment.

20

Profil zmian jakości wody Bystrzycy przepływającej przez zbiornik Lubachów

Kubicz J., Cieślar M.

Technologia Wody

|

2016

|

Nr 2 (46)

42--47

PL

Zbiorniki zaporowe gromadzą substancje dopływające ze zlewni. zmieniając skład fizyczny i chemiczny wód rzeki poniżej zbiornika. Poglądy na temat w pływu spiętrzeń na jakość wód są często sprzeczne ze sobą. Opierając się na dostępnej literaturze stwierdza się, że zbiorniki mogą wpływać pozytywnie na jakość wód w przypadku czystych wód. Natomiast w przypadku wód zanieczyszczonych spiętrzenie zwykle pogarsza ich jakość. Duża część zanieczyszczeń magazynowana jest w osadach dennych. a po pewnym czasie uwalniania. W upracowaniu założono hipotezę, że badany zbiornik Lubachów w pływa na jakość wody Bystrzycy a różnice w charakteryzujących ją parametrach na dopływie i odpływie ze zbiornika są istotne statystycznie. W pracy przeanalizowano jakość wody Bystrzycy w dwóch punktach badawczych, dobrze oddających jakość wody rzeki dopływającej i odpływającej ze zbiornika. Wnioski wyciągnięto w oparciu o wyniki badań Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska we Wrocławiu z lat 2000-2006 uzupełnione wynikami badań własnych z roku 2013. Wynikiem wykonanych badań jest stwierdzenie niekorzystnego wpływu zbiornika Lubachów na jakość wypływających wód. Przejawia się to poprzez stwierdzenie zwiększonych wartości ChZTMn, amoniaku, azotanów, azotynów, azotu ogólnego, przewodności, fosforu ogólnego. siarczanów i chlorków w wodzie odpływającej w stosunku do wody dopływającej. Jako prawdopodobną przyczynę uznaje się oddawanie zanieczyszczeń przez osady zgromadzone na dnie zbiornika. Zanieczyszczenia, które tam się znajdują, pochodzą z. okresu, kiedy w zlewni powyżej zbiornika obserwowano silną presję związaną z przemysłem i niezorganizowaną gospodarką komunalną. Wyniki badań wskazują na konieczność kontynuowania powyższych prac, przeprowadzenia inwentaryzacji i oceny potencjalnych czynników mogących wywierać wpływ na jakość wody zbiornika Lubachów i rzeki Bystrzycy.

EN

Dam reservoirs collect substances flowing in from the catchment, changing the physical and chemical composition of waters below the reservoir. The views on the influence of flooding on the quality of waters are often conflicting. Basing on the available literature, it is claimed that reservoirs may have a positive influence on water quality as far, as clean waters are concerned. On the other hand, for contaminated waters, flooding often results in a deterioration of quality. A significant part of pollutants is stored in bottom sediments, and then released after a certain time. For the purposes of this study. the- authors adopted the hypothesis that the analysed Lubachów reservoir influences I lie qua lily of water in the Bystrzyca River and that the differences in the characteristic parameters on the inflow and outflow from the reservoir are statistically significant. The authors have analysed the quality of the water in the Bystrzyca River at two test sites, reflecting the quality of the river water flowing in and out of the reservoir. Conclusions were drawn basing on the results of tests conducted by the Voivodeship Environmental Protection Inspectorate in Wroclaw in the years 2000-2006, supplemented by the results of own research carried out in tile year 2013. The conducted analyses led to the conclusion that the Lubachów reservoir has a negative influence on the quality of out flowing waters. This is manifested in noticeably increased content of ChZTMn. ammonium, nitrates, nitrites, total nitrogen, conductivity. total phosphorus, sulphates and chlorides in the outlawing water in comparison to the inflowing water. It is likely that this is caused by the release of pollutants from the sediments deposited on the bottom of the reservoir. The pollutants that are present there originate from the period when the catchment above The reservoir was under strong pressure of the industry and disorganised communal management. The lest results show that the research should be continued and that the potential factors that might influence the water quality in the Lubachów reservoir and in the Bystrzyca River should be inspected and assessed.