Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Nuklidy promieniotwórcze w wodach pitnych na Śląsku

Chmielewska I., Chałupnik S., Mielnikow A., Hudzik G., Czapla B.

Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa

|

2011

|

nr 2

29-38

PL

W kopalniach węgla Górnośląskiego Zagłębia Węglowego występują słone wody o podwyższonej promieniotwórczości naturalnej, związanej z występowaniem w nich izotopów radu. Wody te mogą powodować między innymi skażenie środowiska naturalnego, a efekty skażeń są od wielu lat przedmiotem badań i problem ten jest stosunkowo dobrze rozpoznany. Jednocześnie wody z płytko zalegających warstw wodonośnych są wodami o niskiej mineralizacji i niskich, a nawet bardzo niskich, stężeniach nuklidów promieniotwórczych. W niektórych przypadkach takie wody po uzdatnieniu są wykorzystywane jako wody pitne czy technologiczne w kopalniach. Wydawać by się mogło, że w tych przypadkach nie pojawią się żadne problemy związane z promieniotwórczością naturalną. Jednakże, długotrwała filtracja wód zawierających nawet bardzo niskie stężenia takich nuklidów promieniotwórczych, jak izotopy radu czy uranu, może prowadzić do ich adsorpcji w materiałach filtracyjnych stacji uzdatniania wód i powstawania substancji o podwyższonej promieniotwórczości naturalnej. Problemy takie stwierdzono już w kilku krajach europejskich (Finlandii, Szwecji czy Austrii), a wstępne wyniki badań filtrów piaskowych ze stacji uzdatniania wód w kopalniach GZW potwierdzają istnienie takiego zjawiska. Dodatkowo, wody podziemne mogą zawierać podwyższone stężenia radonu, który w procesach uzdatniania jest zazwyczaj uwalniany do powietrza w stacji uzdatniania, co może powodować znaczący wzrost narażenia radiacyjnego pracujących tam ludzi. Takie procesy są długotrwałe i dlatego jest wskazane prowadzenie badań przez okres kilku lat, przede wszystkim w stacjach uzdatniania wód przy kopalniach węgla.

EN

Drinking Water Directive of European Union requires a monitoring of the quality of drinking waters in Member States, also measurements of natural radioactivity. Although only for H-3 the permissible level has been established directly (100 Bq/l), for other radionuclides the Total Indicative Dose (TID) due to its intake is 0.1 mSv/year. For the monitoring of the drinking water quality a complex of methods for chemical preparation and measurements have been developed and implemented. It consists of following steps – at first, tritium analysis is done as well as gross alpha and gross beta activity is measured for each sample. For both of latter measurements liquid scintillation spectrometry with use of low level LS spectrometer Quantulus is applied. Afterwards, radium analysis is made, measurements are done for Ra-226 and Ra-228 simultaneously in LS spectrometer, preceded by chemical separation of radium from water sample with barium carrier. Simultanously to radium measurement, Pb-210 analysis is done in all samples, after coprecipitation with stable lead carrier the resulting precipitate is mixed with gelling scintillator and measurement is performed with use of Quantulus. Also uranium determination is done, at first uranium is retained at anionic ion exchange resin, than purified by means of UTEVA resin (Triskem). Finally the electrodeposition of uranium is performed and resulting sample is measured by alpha spectrometry.

2

Izotopy uranu i radu wód pitnych aglomeracji krakowskiej

Chau N. D., Kasprzykowski P., Seniuta R., Nowak J., Ochmański P.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/1

29-34

PL

Niniejsza praca prezentuje wyniki analizy izotopów radu i uranu (226Ra, 228Ra, 238U, 234U) w próbkach wody pobranych z zakładów uzdatniania wody i publicznych studni znajdujących się na obszarze aglomeracji krakowskiej. Na podstawie wyników pomiarowych oszacowano roczne obciążające dawki wywołane pochłonięciem izotopów radu i uranu zawartych w badanych wodach dla ludzi we wszystkich grupach wiekowych. Stwierdzono że oszacowane dawki są mniejsze niż dopuszczalny poziom (0,1 mSv/rok) z wyjątkiem grupy niemowląt z założeniem, że każde dziecko w tej grupie konsumuje dziennie 1 litr wody.

EN

This work presents the results of measurements of radium and uranium isotopes (226Ra, 228Ra, 238U, 234U) in water samples collected from drinking water plants and public artesian wells in Kraków agglomeration. Annual effective doses for people of different age groups, caused by intake of natural radioactive isotopes contained in the waters, were estimated based on the obtained radioactive data. It turned out that the estimated annual doses are lower than the permissible level (0.1 mSv), excluding those far babies aged below 1 year, assuming the consumption of 1 liter per day for every baby in the age group.

3

Kompleksowe oczyszczanie wód kopalń Jastrzębskiej Spółki Węglowej z baru i izotopów radu

Pluta I., Łukaszczyk Z., Badurski R.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2006

|

nr 1

14-18

PL

Naturalne wody dopływające do kopalń Jastrzębskiej Spółki Węglowej zawierające powszechnie szkodliwe dla środowiska wodnego a także rurociągu kolektora "Olza" składniki: bar i izotopy radu, można usunąć z wód poprzez wytrącenie w postaci siarczanów. Jony siarczanowe obecne w wodach kopalnianych pochodzą z procesów utlenienia minerałów siarczkowych (pirytu, markasytu), z odpadów wykorzystywanych w pustkach podziemnych w ramach odzysku w różnych technologiach górniczych, czy też z mieszanin anhydrytowo-gipsowych stosowanych w celach przeciwpożarowych lub do podsadzania wyrobisk, z wód odciekających ze składowisk odpadów górniczych oraz z siarczanu sodu. W pracy przedstawiono sposoby ich wykorzystania w poszczególnych kopalniach Jastrzębskiej Spółki Węglowej.

EN

Natural waters flowing into the coal mines of the Coal Company of Jastrzebie in general contain for both the water environment as well as for the "Olza" collecting pipe noxious elements: barium and radium isotopes which may be cleared away by means of their precipitation in form of sulphates. Sulphates for mine waters are obtained by means of their precipitation in form of sulphates. Sulphates for mine waters are obtained by means of oxygenation of minerals with sulphide content (pyrite, markasite), from wastes which, by applying various mining techniques, are subject to recovery in underground cavities, or from anhydrite and gypsum mixtures which are used for fire fighting purposes or for backfilling of headings, from run-off waters from mining waste yards and from sodium sulphate. Presented in the paper have been ways of their use in the individual collieries of the Coal Company of Jastrzebie.

4

Simultaneous determination of 224Ra and 226Ra isotopes by measuring of emanated 220Rn and 222Rn using a 4-inch silicon epitaxial detector

Kordyasz A. J., Bartoś B., Bilewicz A.

Chemia Analityczna

|

2004

|

Vol. 49, No. 1

29-39

EN

Fast method for simultaneous determination of 224,226Ra and estimation of 228Ra content in water samples by the measurement of emanated 220,222Rn a-activity has been elaborated. An increase of a-activity in time was measured using the emanation chamber equipped with a large area silicon epitaxial detector. The response functions for 224Ra and 226Ra sources were generated by Bateman's equations. Radium isotopes were preconcentrated from large volume of natural waters on cryptomelane MnO2, the inorganic ion exchanger selective for Ra2+. The elaborated method was applied to the fast determination of 224,226Ra in the oligocene, mineral and brine water samples.

PL

Opracowano szybką metodą jednoczesnego oznaczania izotopów radu (224-226) Ra oraz oszacowania zawartości (228) Ra przez pomiar emanowanych izotopów (220 i 222Ra. Narastanie aktywności promieniowania a w czasie mierzono w komorze emanacyjncj wyposażonej w detektor krzemowy o dużej powierzchni. Sporządzono krzywe narastania emisji promieniowania a dla wzorców 224Ra i 226Ra i aproksymowano je za pomocą równań Batemana. Izotopy radu były zatężane z dużych objątości wód naturalnych na złożu MnO, w formie kryptomelanu, który jest sorbentem selektywnym względem jonów Ra2+. Opracowana metoda została zastosowana do oznaczania izotopów (224,226) Ra w wodach oligoceńskich, mineralnych i solankach.

5

Bed-load movement processes in marine near-shore zone

Owczarczyk A., Pruszak Z., Wierzchnicki R.

Nukleonika

|

1998

|

Vol. 43, nr 2

195-202

EN

Interest and practical engineering activity is most often focused on the region of the coastal zone from the shoreline to a depth of the order of several meters. Sediment transport in this region was the object of intensive and complex field studies by the use of radioisotope tracers. The survey was carried out in a multi-bar (4-5 bars) coastal zone 700 m long and about 1000 m wide. A (sup 192)Ir was used as a tracer, being component of specially prepared glass grains of the diameter of 0.020-0.025 cm and density of 2668 kg/m3. Some basic sediment movement characteristics were studied, such as follows: - critical velocites of single grains motion and mass transport beginning, - local velocities of sediment, - bed-load layer thickness, - local bed-load sediment transport. The basic meteorological and hydraulic parameters were recorded during the experiment run. The wave (amplitude and period) wind and current (direction and velocity) were continuously measured. The total sediment transport rate in longshore direction in the area under test was estimate to 3-7 · 10(sup -3)m3/s. This range is typical for the intensive wave coming to the shore from direction of 10-30°.

PL

Zainteresowanie inżynierii morskiej skupia się najczęściej w obszarze strefy brzegowej rozciągającej się od linii brzegowej do głębokości rzędu kilku metrów. Transport osadów dennych w tym rejonie był przedmiotem intensywnych badań terenowych z zastosowaniem znacznika promieniotwórczego. Badania były prowadzone w wielorewowej (4-5 rew), typowej dla polskich warunków, strefie brzegowej morza o długości 700 m i ok. 1000 m szerokości. Gamma promieniotwórczy (sup 192)Ir zastosowano jako znacznik osadu. Izotop ten w postaci tlenku był składnikiem specjalnie spreparowanych ziaren szklanych o średnicy 0.20-0.25 mm i gęstości 2668 kg/m3. Zbadano wiele podstawowych charakterystyk ruchu osadu: - prędkości krytyczne wody początkujące ruch pojedynczych ziaren oraz transport masowy osadu, - lokalne prędkości ruchu osadu, - miąższość warstwy wleczenia, - lokalny transport osadów wleczonych. Podstawowe parametry meteorologiczne i hydrologiczne były rejestrowane w trakcie przeprowadzanych eksperymentów, wśród nich: falowanie (amplituda i okres), wiatr i prądy strefy brzegowej (kierunek i prędkość). Całkowity transport osadu w kierunku wzdłużbrzegowym w rejonie badań oszacowano na 3-7 · 10(sup -3)m3/s. Zakres ten jest typowy dla intensywnego falowania z kierunku 10-30°.