Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Przestrzenne zróżnicowanie odnawialności zasobów wód podziemnych zlewni Biebrzy w świetle ich oceny metodami deterministyczną i losową

Śmietański Lech, Filar Sławomir, Przytuła Elżbieta, Starościak Aneta, Szydło Magdalena

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 476, Hydrogeologia z. 17

123--131

PL

Autorzy przeanalizowali zagadnienie wpływu niepewności danych na wynik obliczeń przestrzennego zróżnicowania odnawialności zasobów wód podziemnych zlewni Biebrzy. Do przeprowadzenia obliczeń zastosowano formułę przekształcenia stałoobjętościowego. Danymi wejściowymi były wartości odpływu podziemnego i czynników wagowych w postaci litologii utworów powierzchniowych i średniego rocznego opadu. Obliczenia wykonano w wersji deterministycznej bez elementu niepewności danych i w wersji losowej z uwzględnieniem niepewności. Wynik obliczeń wskazuje na wyraźny wpływ niepewności danych na obliczone przestrzenne zróżnicowanie odnawialności zasobów wód podziemnych w granicach poszczególnych wydzieleń geologicznych w zlewni Biebrzy.

EN

Authors are considering the issue of data uncertainty effect on the outcome of calculations of the spatial diversity of groundwater renewability in the Biebrza river catchment. The constant volume transformation algorithm was used for the calculations. The input data were the values of underground runoff and the weight factors: surface lithology and mean annual precipitation. The calculations were deterministic without data uncertainty and probabilistic with data uncertainty. The results show significant influence of data uncertainty on the image of groundwater renewability in surface geological units of the Biebrza River catchment.

2

Infiltracja efektywna w zlewniach podziemnych potoku Pagor oraz zbiorników wodnych Kuźnica Warężyńska, Pogoria I, Pogoria II i Pogoria III zlokalizowanych w obszarze Kotliny Dąbrowskiej (województwo śląskie)

Kropka J., Jagliński Ł.

Przegląd Górniczy

|

2015

|

T. 71, nr 12

124--130

PL

Zlewnia hydrogeologiczna potoku Pagor położona jest w zachodniej części Kotliny Dąbrowskiej. Zbiorniki wodne Kuźnica Warężyńska, Pogoria I, Pogoria II i Pogoria III, zlokalizowane we wschodniej części Kotliny, powstały w wyniku rekultywacji wodnej czterech, odkrywkowych wyrobisk kopalń piasku w latach 1943-2006. Infiltrację efektywną opadów IE określono dla dziesięciu cząstkowych zlewni podziemnych w zasięgu drenującego wpływu potoku Pagor, wspomnianych zbiorników oraz dodatkowo zlewni, tzw. Rowu opaskowego, zlokalizowanej wzdłuż północno-zachodniego brzegu zbiornika Pogoria III. Powierzchnie zlewni podziemnych wahały się od 0,25 do 9,6 km2. Infiltrację obliczono metodą hydrologiczną oraz bilansu wodnego. Infiltracja efektywna w zlewniach wahała się w przedziale od 3,2 do 104,8%, tj. od qg=0,62 do qg=20,7 dm3/s km2. Wskaźnik infiltracji opadów Hg wahał się od 0,020 do 0,652 m.

EN

Hydrogeological basin of Pagor stream is situated in the western part of the Dąbrowska valley. Kuźnica Warężyńska, Pogoria I, Pogoria II and Pogoria III reservoirs which are located in the eastern part of the valley, emerged in the course of water reclamation of four open sand pits in the years 1943-2006. Recharging infiltration IE was defined for ten partial groundwater basins within the draining influence of Pagor stream, mentioned reservoirs and, additionally, the basin of the so called surrounding collector trench, located along the north-west bank of Pogoria III reservoir. The areas of groundwater basins ranged from 0,25 to 9,6 km2. The infiltration was calculated by means of hydrological and water balance methods. Recharging infiltration of precipitation IE in the basins ranged from 3,2 to 104,8%, i.e. from qg = 0,62 to qg = 20,7 dm3/s km2. Infiltration coefficient of precipitation Hg ranged from 0,020 to 0,652 m.

3

Wpływ urbanizacji na stany charakterystyczne zwierciadła wód podziemnych – analiza wyników badań prowadzonych na stacji naukowo-badawczej Wydziału Geologii UW w Warszawie

Małecki J. J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/2

377--383

PL

Charakterystyka reżimu wahań zwierciadła pierwszego poziomu wodonośnego na obszarach dużych aglomeracji miejskich zależy przede wszystkim od stanu infrastruktury technicznej gospodarki wodnej oraz lokalnie od intensywności drenażu wód ujęciami. Przebieg stanów płytkich poziomów wód podziemnych jest warunkowany przede wszystkim czynnikami antropogenicznymi, które skutecznie maskują czynniki przyrodnicze.

EN

In order to assess the changes in the precipitation recharge due to natural and anthropogenic factors, and to determine the regime of fluctuations of the groundwater table of the shallow aquifer in urban areas, a detailed assessment of the results of long-term observations was made. The observations were carried out in the research station of the Faculty of Geology of the University of Warsaw. The research has shown that the regime of fluctuations of the groundwater table of the shallow aquifer in areas of large agglomerations is controlled mainly by anthropogenic factors that effectively mask natural factors.

4

Zastosowanie przekształcenia stałoobjętościowego do oceny odnawialności zasobów wód podziemnych wschodniej części Pojezierza Pomorskiego

Śmietański L.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 451 Hydrogeologia z. 13

227--234

PL

Artykuł przedstawia zastosowanie algorytmu przekształcenia stałoobjętościowego do obliczenia rozkładu średniej z wielolecia infiltracji efektywnej, generującej odpływ podziemny do rzek o znanej średniej z wielolecia wartości. U podstawy tego sposobu liczenia leży założenie równości pomiędzy tak rozumianą infiltracją a tym odpływem podziemnym dla danego obszaru bilansowego. W prezentowanym przykładzie dystrybucja infiltracji jest sterowana rozkładem litologii utworów powierzchniowych oraz średnim rocznym opadem, które mają w prezentowanej metodzie obliczeniowej sens funkcji wagowych. Przedstawiony wynik przykładowych obliczeń to rozkład infiltracji efektywnej we wschodniej części Pojezierza Pomorskiego. W granicach każdego z siedemnastu obszarów bilansowych w tym regionie całkowita wartość infiltracji efektywnej, o obliczonym rozkładzie, równa jest wartości oszacowanego uprzednio odpływu podziemnego do rzek.

EN

The paper presents the constant volume transformation algorithm allowing to calculate the distribution of the long term mean groundwater recharge which generates the groundwater runoff with the known long term mean value. The algorithm is based on the assumption of the equality between this recharge and this groundwater runoff for the given budget area. In this case study the recharge is governed by the distribution of the surface lithology and long term mean precipitation both having the status of weight functions. The outcome of the calculations is the distribution of the recharge in the eastern part of the Pomeranian Lake District in Poland. Within the boundaries of each of the 17 budget areas the total value of the recharge is equal to the groundwater runoff value assessed prior to the calculations.

5

Infiltracja efektywna w obszarach odkrywkowej eksploatacji piasków

Kropka J., Wróbel J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/1

345--354

PL

Infiltrację efektywną określono dla 22 cząstkowych zlewni podziemnych w zasięgu drenującego wpływu trzech odkrywkowych kopalń piasku. Powierzchnia zlewni podziemnych wahała się od 0,2 do 23,4 km2. Infiltrację obliczono metodą hydrologiczną oraz bilansu wodnego. Infiltracja efektywna opadów w zlewniach wahała się w przedziale od 8,3 do 50,5%, tj. od 2,0 do 14,0 dm3/s•km2. Wskaźnik infiltracji opadów wahał się od 63 do 442 mm.

EN

Recharging infiltration has been determined for 22 partial groundwater basins within the boundaries of 3 centres of opencast sand mining drainage. The area of groundwater basin ranged from 0.2 to 23.4 km2. Infiltration was calculated by means of hydrological method and water balance. Recharging infiltration of precipitation in basins ranged from 8.3 to 50.5%, i.e. 2.0 to 14.0 dm3/s•km2. Infiltration coefficient of precipitation ranged from 63 to 442 mm.

6

Ocena zasilania wód podziemnych w wybranych zlewniach metodą infiltracyjną

Duda R., Paszkiewicz M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/1

103-108

PL

W artykule określono wielkość zasilania wód podziemnych na podstawie infiltracji opadów atmosferycznych. Badania prowadzono w zlewniach dwóch rzek: Rudawy i Stradomki, zlokalizowanych w południowej Polsce. Zasilanie z infiltracji opadów uzyskano na podstawie średniej wielkości opadów atmosferycznych oraz odpowiednio dobranych dla poszczególnych typów utworów powierzchniowych wskaźników infiltracji efektywnej. Obliczono również wielkość zasobów odnawialnych wód podziemnych za pomocą hydrologicznej metody Wundta, czyli wielkość przepływów w rzekach.

EN

The paper describes the assessment of groundwater recharge on the basis of precipitation infiltration. Investigations were carried out on two selected catchments located in southern Poland: Rudawa and Stradomka. Groundwater recharge was assessed on the basis of the mean precipitation value and effective infiltration coefficients, well-chosen for individual types of surface material. Groundwater renewable resources, i.e. the amount of river flows obtained from the Wundt's method, are also presented. The results received from the two methods were compared.

7

Wpływ filtracji przestrzennej na skuteczność działania strefy ekotonowej w procesie oczyszczania wody gruntowej

Zdanowicz A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2002

|

T. 2, z. 2

171--179

PL

W pracy omówiono wpływ filtracji przestrzennej na skuteczność działania stref ekotonowych w procesie oczyszczania wody gruntowej. Analizowano transport azotu z uwzględnieniem budowy geologicznej modelowanego obszaru, zakładając przepływ adwektywnodyspersyjny. Przyjęte zmienne wartości infiltracji efektywnej q odzwierciedlały różnice między opadem a ewapotranspiracją, będącą czynnikiem charakteryzującym działanie ekotonu. Najlepszą efektywność wykazuje ekoton, gdy ewapotranspiracja jest największa oraz gdy zanieczyszczona woda przepływa przez strefę korzeniową ekotonu. Dzieje się tak wówczas, gdy źródło zanieczyszczeń znajduje się w niewielkiej odległości od ekotonu.

EN

The paper describes the influence of spatial filtration on the effectiveness of ecotones in purification of ground waters. Nitrogen transport has been analysed with the consideration of geologic structure of the modelled area assuming the advective-dispersional flow. Adopted variable values of effective infiltration q reflected the difference between precipitation and evapotranspiration, the latter being a factor characterising the ecotone functions. The ecotone showed best effectiveness at the highest evapotranspiration and when polluted water flew though its root zone. This was the case when pollution source was situated near the ecotone.

8

Rola strefy aeracji w kształtowaniu składu chemicznego płytkich wód podziemnych wybranych środowisk hydrogeochemicznych

Małecki J. J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

1998

|

nr 381

1-219

PL

Najintensywniejsze współdziałanie między wodami opadowymi, powierzchniowymi i podziemnymi zachodzi w obrębie strefy aeracji. Jest to strefa największej aktywności procesów fizykochemicznych zachodzących między roztworem a środowiskiem skalnym. Głównym obiektem badań były wody opadowe, przesiąkowe i gruntowe oraz ich środowisko geologiczne (gleby i skały). Do badań eksperymentalnych wytypowano trzy obszary o odmiennych warunkach przyrodniczych, w których procesy zachodzące w strefie aeracji przebiegają w sposób naturalny, nie modyfikowany bezpośrednią ingerencją człowieka. Stacja Białystok reprezentowała Wysoczyznę Białostocką, stacja Kampinos - Kotlinę Warszawską, a stacja Hala Gąsienicowa - Tatry. W pracy omówiono teoretyczne podstawy i wybór metod badawczych oraz uzyskane wyniki badań dotyczące infiltracji, parowania, sposobu gromadzenia wód przesiąkowych, fizykochemicznych właściwości gleb i skał, modeli stanu równowagi chemicznej wód podziemnych, parametrów fizykochemicznych wód opadowych, przesiąkowych i gruntowych oraz wyniki laboratoryjnych badań eksperymentalnych. Określenie roli strefy aeracji w kształtowaniu składu chemicznego płytkich wód podziemnych wybranych środowisk hydrogeochemicznych, wymagało przeprowadzenia interdyscyplinarnych badań obejmujących wszystkie elementy środowiska charakteryzujące wytypowane do badań stacje doświadczalne. Obliczono czas przesączania się wód infiltracyjnych przez strefę aeracji, stwierdzono, że w kształtowaniu chemizmu wód opadowych podstawowe znaczenie ma udział źródeł kontynentalnych, wykazano wpływ parowania terenowego na stopień naturalnego zagęszczenia infiltrujących wód opadowych. Obliczono wskaźniki nasycenia wód (SI) względem podstawowych składników gleb i skał. Stwierdzono, że na terenie stacji Białystok istnieją sprzyjające warunki do przebiegu procesów jonowymiennych i intensywnego ługowania szkieletu gruntowego, czego konsekwencją jest radykalna modyfikacja chemizmu wód przesiąkowych w stosunku do opadów. W konsekwencji wody gruntowe dziedziczą hydrochemiczny charakter zmodyfikowanych wód infiltracyjnych. W Kampinosie jednolite wykształcenie utworów strefy aeracji i saturacji, nie poddających się ługowaniu, sprawia że wody gruntowe mają skład chemiczny w znacznym stopniu zależny od wód opadowych. Na Hali Gąsienicowej kwaśne środowisko i duży udział substancji organicznych prowadzi do radykalnej modyfikacji chemizmu wód przesiąkowych, w których następuje wielokrotny wzrost stężeń metali. Nie przenosi się to na chemizm wód gruntowych, które w znacznym stopniu dziedziczą charakter wód opadowych. Uzyskane wyniki badań mogą być translokowane na obszary o podobnych cechach środowiskowych.

EN

The zone of aeration is characterized by very intensive interaction between rainwater, surface water and ground water. The most intensive physico-chemical activity processes occurs between aqueous solution and rock environment. This study focused on interaction between rainwater, seepage water and soil water, and their geologic environment (soils and rocks). Three areas located in different natural environments were selected for experimental study. In all areas natural processes occurring in the zone of aeration were not modified by direct human activity. An experimental station in Białystok represents the Białystok Upland, a station at Kampinos - the Warsaw Basin, and a station at the Hala Gąsienicowa-the Tatra Mts. This work contains a discussion of theoretical background, research methods selected and results obtained which all refer to field and laboratory study of infiltration, evaporation, flow of seepage water, physico-chemical properties of soils and rocks, equilibrium models of reaction for ground water, physical and chemical properties of rainwater, surface water, and ground water. A goal aimed at defining the role of the zone of aeration in forming chemical composition of shallow ground water in the studied hydrogeochemical environments required an interdisciplinary approach which would characterize various environmental aspects of the experimental study areas. In this work, the calculation is presented of contact time of seepage water through the zone of aeration. Also, a conclusion is drawn that the share of continental sources is of essential importance in forming the chemical composition of rainwater. The results demonstrated clearly effects of evapotranspiration from soil surfaces on increased concentrations of all dissolved in water constituents. Saturation indexes calculated with respect to major mineral, were used to characterize changes in chemical composition of the infiltrating water. Ion-exchange and intensive leaching of soil skeleton were the most dominant processes which modified significantly chemical composition of seepage water in relation to rainfall at the Białystok station. Subsequently, soil water inherit hydrochemical character from modified seepage water. At the Kampinos station, geological material in the zone of aeration and the zone of saturation is homogeneous and unaffected by leaching; thus chemistry of soil water is significantly more dependent on chemical composition of rainwater. At the Hala Gąsienicowa station, acid environment and high content of organic matter radically modified chemical composition of seepage water, and increased concentration of metals several times. Soil water remained relatively unaffected by these processes and retained, to considerable extent, chemical characteristics of rainwater. The results obtained from the study may be applied to other areas of similar environmental characteristics.