W pracy dokonano kompleksowej analizy składu mineralogicznego oraz geochemicznego próbek pyłów przemysłowych pobranych z filtrów założonych na kominach pieców Zakładów Górniczo-Hutniczych "Bolesław" w Bukownie. W wytypowanych próbkach pyłów została oznaczona kwasowość aktywna i potencjalna, jak również właściwości buforowe i uwalnianie metali na skutek obniżania pH roztworu. Obok oznaczenia zawartości całkowitej metali, takich jak: Zn, Pb, Cd, As oraz Tl określono również formy związania metali za pomocą metody pośredniej 6-stopniowej ekstrakcji sekwencyjnej. Wyniki podstawowych oznaczeń geochemicznych porównano do badań w mikroobszarach, wykonanych za pomocą dyfraktometru (badania fazowe) oraz mikroskopu i mikrosondy elektronowej (badania form metali). Na podstawie przeprowadzonych badań wykazano, że badane pyły są znacznym źródłem zanieczyszczenia zarówno najbliższego, jak i dalszego sąsiedztwa ZGH "Bolesław" w Bukownie.
EN
Researches were focused on complex analysis of mineralogical and geochemical composition of industrial dusts taken from precipitators installed of chimneys of ZGH "Bolesław" in Bukowno. Active and potential acidity, buffer capacity and leachability of selected were measured in dusts samples. Total concentration of such metals as Zn, Pb, As, Cd and Tl were measured also. The forms of bounded metals were determined with application of the six-steps sequential extraction. Results of basic geochemistry dates were compared with microscale/microarea researches performed with X-ray diffractometry, microscope and PIXE. In research were shown that dusts samples are important source of pollution in close and far surrounding of ZGH "Bolesław" Enterprise in Bukowno.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The paper presents an original method for the assessment and inventory of the crop plant environment hazard of dust industrial pollution in a regional scale. The method would serve as a basis for the detailed, direct chemical studies on the soil heavy metal pollution. Soil data presented on a soil-agricultural map to scale 1 : 100 000 and data on dust pollutant emissions contained in a provincial environmental protection database have been used for the assessment. To solve this problem a GIS has been elaborated to enable hazard map generating and preparation of tabular areal sets.
PL
W publikacji przedstawiono oryginalną metodę oceny inwentaryzacji zagrożenia środowiska rozwoju roślin uprawnych przez pyłowe zanieczyszczenia przemysłowe w skali regionalnej. Do oceny wykorzystano dane o glebach przedstawione na mapie glebowo-rolniczej w skali 1 : 100 000 oraz emisji zanieczyszczeń pyłowych zawarte w bazie danych województwa utworzonej dla potrzeb ochrony środowiska. Do rozwiązania problemu opracowano GIS umożliwiający generowanie map zagrożenia i tabelarycznych zestawień powierzchniowych. Przyjmując za kryterium oceny ogólną współzależność między wskaźnikiem produkcyjności gleb i stopniem zanieczyszczenia przez imisję sedymentu pyłowego oraz przewidywane skutki tego zagrożenia sformułowano cztery stopnie zagrożenia warunków agroekologicznych: brak zagrożenia - uprawa roślin rolniczych w warunkach imisji tłowej; zagrożenie małe - ekologiczno-produkcyjny uszczerbek wyrażający się obniżeniem jakości może wystąpić w przypadku szczególnie niekorzystnego składu pyłowych zanieczyszczeń przemysłowych; zagrożenie średnie - ekologiczno-produkcyjny i ekonomiczny uszczerbek może być spowodowany obniżeniem jakości i ilości plonów, koniecznością rezygnacji z uprawy warzyw liściowych i owoców oraz wypasu bydła; zagrożenie duże - straty ekologiczno-produkcyjne i ekonomiczne mogą wynikać z konieczności ograniczenia uprawy rolniczej do zbożowych i okopowych lub przeznaczenia gruntów na całe nierolnicze. Na podstawie tych sformułowań, stosując jako kryteria wyodrębnienia (delimitacji) przydatność rolniczą gleb i poziom imisji pyłów, utworzono model oceny zagrożenia warunków agroekologicznych oraz skonstruowano algorytm, który stanowi trzon systemu przetwarzania danych przestrzennych SIZROL, służącego do komputerowej obróbki danych i generowanie map oraz zestawień powierzchnniowych.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.