W miastach, wsiach i na osiedlach (współcześnie wchodzących w skład Pasma Otwockiego), które powstawać zaczęły na południe od Warszawy pod koniec XIX w., tożsamość lokalną budowały i nadal konstytuują różnorodne elementy: przyrodnicze, przestrzenne, funkcjonalne oraz architektoniczne. Celem artykułu jest przybliżenie jednej z lokalnych dominant, integrującej pierwiastki techniki i architektury - zabytkowego obiektu dawnej elektrowni gminy Falenica Letnisko. Losy Elektrowni Falenickiej były nieodłącznie splecione z historią miasteczka, a potem osiedla. Obiekt ten nie pełni dziś pierwotnej funkcji i nieużytkowany niszczeje. Budynek stanowi dominantę przestrzenną, ma oryginalną bryłę oraz interesujący detal architektoniczny. Od momentu powstania do dziś, jest jednym z istotnych elementów budujących tożsamość lokalną wśród społeczności Falenicy.
EN
In the towns and villages that began to emerge south of Warsaw at the end of the 19th century (now part of the Otwock Range), local identity was built and still is built by various elements: natural, spatial, functional and architectural. The article aims to focus on one of the local dominants integrating the elements of technology and architecture - the historic building of the former Power Station in the Letnisko Falenica commune from 1929, which currently does not fulfil its original technical function and is decaying when not used. The fate of the Power Station was related to the village's history, and then the estate. The building was and is a spatial dominant and has an interesting shape and architectural detail, and from the time of its inception to the present day, it is one of the elements that build local identity among the Falenica community.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiona została analiza przestrzenno-krajobrazowa obszaru dawnej miejscowości Wieniawa w Lublinie, na podstawie której, wyszczególnione zostały cechy lokalnego krajobrazu antropologicznego. W ramach pracy wykonano w 2022 roku szereg analiz, w tym między innymi: widokowe, historyczne, kubaturowe, stanu zagospodarowania oraz dokumentów planistycznych i decyzji administracyjnych. Na ich podstawie podjęto próbę określenia tożsamości miejsca analizowanego obszaru.
EN
The article presents a spatial and landscape analysis of the area of the former town of Wieniawa in Lublin, on the basis of which the features of the local anthropological landscape were specified. As part of the work, a number of analyzes were performed in 2022, including: scenic, historical, cubature, development, planning documents and administrative decisions. On their basis, an attempt was made to determine the identity of the place of the analyzed area.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
In current times of progressing desacralisation, a retrospective view of the transformations that take place in building this phenomenon from the landscape perspective of the city appears essential. The work's main objective is the identification of the ongoing process on two scales: the micro and macro-scale and over time. The initial outline of the subject is meant to present the phenomenon within the structures of the city, the manner of its shaping and influence on the surroundings, orientation within space and strength of impact.
PL
W obecnych czasach narastającej desakralizacji istotna wydaje się retrospekcja przemian zachodzących przy budowaniu tego zjawiska w ujęciu krajobrazowym miasta. Głównym celem będzie identyfikacja zachodzącego procesu w różnych skalach i w czasie. Wstępne zarysowanie problematyki ma na celu ukazanie zjawiska w strukturach miasta, sposobu jego kształtowania i wpływ na otoczenie, orientację w przestrzeni i siłę oddziaływania
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
2005 saw the completion of a project featuring the restoration of the surface of the Market Square in Lanckorona (the powiat of Wadowice, Lesser Poland Voivodship), funded by European Union funds. The design bound the contemporary needs of residents and tourists with the tradition of the place. It is also characterised by attractive visual linkages with the hills of the Beskidy Mountains seen in the background. The walls of this urban interior are composed of the frontages of timber residential market-side buildings. The construction included all of the design's assumptions and the market square currently enjoys significant popularity, being often used by residents and tourists, with its surface often playing host to occasional open-air events.
PL
W 2005 roku z dotacji unijnych zrealizowany został projekt rewaloryzacji płyty rynku w Lanckoronie (pow. Wadowice, woj. małopolskie). W projekcie tym zespolono współczesne potrzeby mieszkańców i turystów z tradycją miejsca. Rynek do dzisiaj zachował układ urbanistyczny właściwy średniowiecznemu XIV-wiecznemu jego kształtowi. Odznacza się on również atrakcyjnymi powiązaniami widokowymi ze wzgórzami beskidzkimi w tle. Ściany tego wnętrza urbanistycznego skonstruowane są z pierzei drewnianej mieszkaniowej zabudowy przyrynkowej. W realizacji uwzględniono wszelkie założenia projektowe i obecnie rynek ciszy się dużą popularnością, jest chętnie użytkowany przez mieszkańców i turystów, a na płycie rynku odbywają się okazjonalne imprezy plenerowe.
In the process of social spaces design, the key and desirable aspect seems to be the correct reading of the character and identity of the city. Additionally, more and more residents are eager to participate actively in the transformation and design of important places. The article presents the potential of social participation in reading the local identity of the city on the example of a conceptual design at the Milanówek Cultural Center. The project was created in the process of analyzing the history, identity of the place, local spatial conditions and after conducting community consultations with the inhabitants of the city, which became the basis of the entire design process. Used method has allowed to reach an agreement, but also a new, better solution to the problem of designing a functional, community-accepted urban space that also included genius loci.
PL
W projektowaniu przestrzeni społecznych kluczowym i pożądanym aspektem wydaje się poprawne odczytanie charakteru i tożsamości miasta. Ponadto coraz częściej mieszkańcy pragną czynnie uczestniczyć w przekształcaniu i projektowaniu istotnych dla nich miejsc. W artykule przedstawiono potencjał partycypacji społecznej w odczytaniu lokalnej tożsamości miasta na przykładzie projektu koncepcyjnego przy Milanowskim Centrum Kultury. Projekt powstał po przeprowadzeniu analiz w zakresie historii, tożsamości miejsca, lokalnych uwarunkowań przestrzennych oraz po przeprowadzeniu konsultacji społecznych z mieszkańcami miasta będących osnową całego procesu projektowego. Zastosowana metoda pozwoliła na osiągniecie porozumienia stron, ale także nowego, lepszego rozwiązania postawionego problemu zaprojektowania funkcjonalnej, akceptowanej przez lokalną społeczność przestrzeni miejskiej, która uwzględniła również genius loci.
W procesie scalania miasta integralną rolę stanowi dostrzeżenie rangi przestrzeni wspólnych jako miejsc koncentracji aktywności międzyludzkich. Potrzeba miejsc spotkań jest wynikiem natury człowieka i warunkuje jego percepcję przestrzeni. Środowisko miejskie jest głównie postrzegane przez mieszkańców przez pryzmat formy i charakteru przestrzeni wspólnych. To właśnie przestrzenie wspólne stanowią wizytówkę osiedli, dzielnic, miast tworząc poczucie przywiązania – łączności z danym miejscem. Jakość wnętrz urbanistycznych wpływa na budowanie więzi społecznych a przez to na atrakcyjność środowiska miejskiego. Nieodpowiednie dostosowanie przestrzeni publicznych dezintegruje strukturę miejską, w efekcie utrudnia, a wręcz uniemożliwia identyfikację z danym miejscem. Konfrontacja rzeczywistości z potrzebą zmian niejednokrotnie aktywizuje lokalne społeczności do działań, które przy współpracy z architektem zmieniają przestrzeń (jak w sztokholmskiej dzielnicy Tensta-Piazza Taxingeplan). Działania spajające strukturę miejską przybierają różnorodne formy, jednak najczęściej prowadzą do wytworzenia przestrzeni o charakterze dospołecznym, skłaniającej mieszkańców do integracji.
EN
An integral part of the process of uniting the city is to notice importance of common places as fields of concentration of interpersonal acting. The need for gathering places is the result of human nature and determines space perception. The urban habitat is perceived by citizens mainly through the form and nature of the common areas. First of all common spaces showcase the settlements, neighborhoods, cities and create a sense of bond - attachment with the place. The quality of urban interiors affects the formation of social ties and thereby the attractiveness of the urban environment. Improper adjustment of public spaces disintegrates urban structure. In effect makes it difficult or even impossible to identify with the place. The confrontation of the reality with the need for change often stimulates local community to action, which change space in collaboration with the architect (as in the Stockholm district Tensta - Piazza Taxingeplan). Actions bonding urban structure can take various forms but most commonly lead to formation a space oriented to users, encouraging residents to integration.
W artykule rozpatrzono problem rewitalizacji nieczynnej Kopalni Węgla Kamiennego „Mysłowice” usytuowanej w centralnej części miasta. Wymieniono problemy demograficzne [1], społeczne, ekonomiczne i gospodarcze miasta, które posiada przecież bogatą historię i ciekawą architekturę. Wyodrębniono kryteria jakie powinno spełniać miasto planujące swój dalszy rozwój. Podjęto próbę opisania problematyki rewitalizacji Kopalni Węgla Kamiennego „Mysłowice” w aspekcie indywidualności. Ukazano znaczenie regionu Górnego Śląska w skali kraju. Podkreślono istotne znaczenie rewitalizacji obszaru poprzemysłowego KWK „Mysłowice” dla rozwoju miasta. Jednocześnie przedstawiono próbę opisu naukowego problemów związanych z rewitalizowaniem miasta oraz przeanalizowano przykłady znanych realizacji rewitalizacji terenów poprzemysłowych.
EN
In the article considers the problem of the inoperative mine “Mysłowice” situated in the center of the city. Listed the demography problems, social, economic and industrials problems, the city which has also rich history and sophisticated architecture. Delineated guidelines, criteria, which should perform the city to rely on future progress. It essayed the research of the problem revitalized mine “Mysłowice” paying special attention to its identity and individuality. It showed the meaning of the region in the scale of the country. Emphasized huge significance the revitalization industrial area of the mine “Mysłowice” to development of the city. At the same time write the specific of these problems and listed good examples realizations of the revitalized industrial area.
Strefy sacrum występują z różnym nasileniem w strukturach urbanistycznych miast, są to miejsca szczególne. Zgodnie z definicją wiążą się one z kultem religijnym, symboliką, wyjątkowymi wydarzeniami i zwyczajami. W różny sposób aranżowane, komponowane, świadczą o tradycji i tożsamości miejsca. W niniejszym artykule zaprezentowanie zostaną różnorodne postaci sacrum krajobrazowego oraz sposoby wydobywania ich walorów, wpływające na podniesienie atrakcyjności krajobrazu miejskiego.
EN
Sacrum areas are present in city structures to different degree; they are special places. According to the definition they are connected with religious cult, symbolism, extraordinary events and customs. Variously arranged, composed, they give testimony to the tradition and identity of the place. This article presents different forms of landscape sacrum and show various ways of extracting their values improving the attractiveness of the urban landscape.
Seul jest miastem wysoko rozwiniętym pod względem ekonomicznym, kulturowym i społecznym. Jednak elementy jego struktury urbanistycznej cechuje znaczna różnorodność związana z czasem, w jakim powstawały ich skalą, formą i funkcją. W tkance miejskiej wyróżnić można trzy główne typy obiektów, które mają największy wpływ na tożsamość miejsca oraz odbiór miasta przez pieszego użytkownika. Są to obiekty zabytkowe, budynki historyzujące, inspirowane europejskimi budowlami z różnych epok oraz obiekty współcześnie realizowane. Ich wkomponowanie w tkankę miejską w przeszłości było niejednokrotnie przypadkowe i powodowało narastanie chaosu przestrzennego. Prezentowane przykłady pieszych przestrzeni publicznych rozpatrywane są w trzech wymiarach, co ma kluczowe znaczenie dla podjętego tematu.
EN
Seoul is a highly economically, culturally and socially developed city. However, the elements of urban structure are characterized by diversity, which is related to the time they were made, their scale, form and function. There are three main types of objects in the urban fabric, which have the greatest impact on the identity of the place as well as the perception of the city by pedestrian. These are the monuments, historic buildings inspired by European buildings from different periods, and contemporary objects. In the past, their location in the urban fabric was often accidental and caused an accumulation of spatial chaos. The presented examples of pedestrian public space are considered in three dimensions, which is crucial for the undertaken subject.
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Niewielkie miasteczko Suraż, malowniczo położone nad rzeką Narew określane jest często mianem „perły architektonicznej Podlasia”. Miejsce to poszczycić się może wielowiekową historią sięgająca 9 tysiąclecia p. n. e. Do dzisiaj czytelny pozostał tu unikatowy układ osadniczy z XVI wieku. W wyniku chaotycznych przekształceń przestrzennych ślady dawnego osadnictwa stopniowo ulegają jednak zatarciu. Problem rewitalizacji miasta wymaga kompleksowych studiów wszelkich determinant kształtowania krajobrazu naturalnego i kulturowego. Ochrona unikatowych walorów urbanistycznych i architektonicznych, niezbędna dla utrzymania tożsamości miejsca, może stać się równocześnie szansą na rozwój miasta, podnosząc jego turystyczną atrakcyjność.
EN
A little town Suraż, picturesquely situated on the river Narew is often defined as the “architectural pearl of Podlasie”. This place may pride itself on centuries old history, dating back to the 9th millennium BC. Until this day there has been an unique and legible settlement arrangement from the 16th century. As a result of chaotic spatial transformations, signs of the former settlement are gradually fading away. The problem of the revitalization of the city requires comprehensive studies of all determinants of forming natural and cultural scenery. The protection of the unique urban and architectural advantages, essential for keeping the identity of the place, might, at the same time, seem to become a chance of the development of the town, raising its tourist attraction.
11
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przetrwałe do dnia dzisiejszego kwartały drewnianej zabudowy zakorzenionej w tradycji lokalnej, których geneza sięga XVIII i XIX wieku, stanowią o specyfice i osobliwości Białegostoku. Owe obszary dawnej wsi, które w wyniku ekspansji terytorialnej miasta wcielono do jego granic administracyjnych, położone są w bezpośrednim sąsiedztwie centrum. Dawne ślady historii ulegają jednak stopniowemu zacieraniu, do czego przyczynił się m.in. długotrwały brak decyzji planistycznych i projektowych miasta, w kwestii dawnych Chanajek. Obecne regulacje prawne uwzględniają potencjał historyczny i kulturowy miejsca, określając zasady działań architektoniczno-urbanistycznych. Powolne umieranie dzielnicy od lat wzbudza w mieszkańcach Białegostoku zdecydowane kontrowersje. Swój stosunek do pozostałości przedwojennego świata oraz wkradającego się tam postępu nowoczesności wyrazili także studenci Politechniki Białostockiej. Przedstawili oni w postaci posterów – ducha miejsca, subiektywne odczucia doświadczania przestrzeni, składające się na tożsamość miejsca.
EN
The present quarters of the wooden building development rooted in the local tradition, which the genesis reaches the 18th and constitute the 19th century, are decisive of the specificity and the curiosity of Bialystok. Those areas of the old village, which as a result of the territorial expansion of the city were incorporated into his administrative boundaries, are located in the immediate vicinity of the centre. However, those ancient tracks of history are undergoing gradual erasing what has been caused the long-term lack of planning and design decisions contributed to cities, in the issue former Chanajki. Current regulations take into account the historical and cultural potential places, determining the principle architectural and urban planning. For years, the process of slowly dying of the district, has aroused strong controversies among the residents of Bialystok. Their attitude towards the remains of prewar world and the progress of the modernity, has also been expressed by students of the Bialystok Technical University. In the form of posters, they have presented the spirit of the place, displayed their subjective feelings of experiencing the space and places comprising the identity.
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Pojęcie genius loci wywodzi się z rzymskiej mitologii i wskazuje na wyjątkowy charakter przestrzeni. Sporty ekstremalne ze względu na swoją specyfikę zazwyczaj są uprawiane w miejscach szczególnych - Parkach Adrenaliny. Da się zauważyć pewne tendencje warunkujące lokalizację takich obiektów. Parki Adrenaliny są względnie nowym typem terenów rekreacji czynnej, lokalizowanym w miejscach, gdzie natura i historia wywierają istotny wpływ na percepcję otoczenia. W związku z tym istnieje potrzeba prowadzenia badań interdyscyplinarnych, aby dla tak nowatorskiej działalności odnaleźć oryginalne rozwiązania projektowe i stworzyć przestrzeń, a w tym genius loci, charakterystyczne tylko dla nich.
EN
Idea of genius loci comes from Roman mythology and points to the unique character of the space. Extreme sports with regard to their specific character are practiced in special places - Adrenaline Park. There are some trends determining the location of these objects. Adrenaline Parks are relatively new type of recreational area. They are situated in special places, where nature and history influence perception of environs. In this connection there is a need of interdisciplinary research, in order to found new original design for this kind of activity and to create a specific space with genius loci.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.