Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Sensitive species in a bad habitat – species richness of ichthyofauna in the strongly anthropogenically transformed Uszwica River (southern Poland)

Klich Mariusz, Klich Sabina

Science, Technology and Innovation

|

2020

|

Vol. 9, no. 2

46--55

EN

The Uszwica River is a 67 km long right-bank submountain tributary of the Vistula. From the beginning of the 20th century the Uszwica was subjected to strong anthropopressure. The water course was disrupted at km 37+300 with a 5.3-meter-high dam in the town of Brzesko. Strong pollution of water in this town and numerous hydrotechnical alterations along almost the entire course of the river have negative influence on the river habitats. Despite this, the Uszwica is characterized by relatively rich ichthyofauna composed of 26 species, including 6 species which are legally protected in Poland and 7 species regarded threatened according to the Polish Red List of fish and lampreys[1]. The composition of ichthyofauna was determined on the basis of electrofishing along the entire river in 2004 and 2015, and on selected reaches in 2014 and 2018. The results show that even heavily anthropogenically transformed rivers may provide habitats for threatened fish species and should not be excluded from nature protection plans and projects.

PL

Rzeka Uszwica to prawobrzeżny podgórski dopływ Wisły o długości 67 km. Od początków XX. wieku Uszwica podlega silnej antropopresji: przegrodzeniu w połowie jej biegu w km 37+300 zaporą o wysokości 5,3 metra w miejscowości Brzesko oraz silnym zanieczyszczeniu wody w tej miejscowości, a także licznym regulacjom na niemal całym biegu rzeki. Pomimo tego rzeka charakteryzuje się bogatą ichtiofauną reprezentowaną przez 26 gatunków, w tym 6 gatunków prawnie chronionych w Polsce oraz 10 gatunków wrażliwych i zagrożonych wg kategorii czerwonej listy ryb i minogów Polsce. Stan ichtiofauny określono na podstawie elektropołowów ryb przeprowadzonych na całej długości rzeki w latach 2004 i 2015 oraz na wybranych odcinkach w roku 2014 i 2018. Wyniki badań wskazują na to, że nawet rzeki uznane za silnie przekształcone antropogenicznie mogą stanowić siedlisko dla cennych przyrodniczo gatunków ryb i nie powinny być pomijane w planach i projektach dotyczących ochrony przyrody.

2

Zmiany jakości wody w Strudze Dormowskiej w ciągu kilkudziesięciu lat na podstawie analizy wskaźników i indeksów biologicznych

Graczyk L., Golski J., Trawiński J., Andrzejewski W., Mazurkiewicz J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2016

|

T. 16, z. 2

37--48

PL

Celem przedstawionych badań było określenie stanu ekologicznego Strugi Dormowskiej na podstawie struktury jakościowej i ilościowej bentosu oraz ichtiofauny, a także porównanie wyników otrzymanych na bazie wskaźników i indeksów biologicznych w ciągu kilkudziesięciu lat. Warunki środowiskowe cieku na odcinkach wytypowanych do badań różniły się między sobą pod względem morfometrii koryta, substratu dennego, temperatury i zawartości tlenu, a także wartości wskaźników i indeksów biologicznych. Na podstawie przeprowadzonych badań należy przyjąć, że wody Strugi Dormowskiej kwalifikują się do trzeciej klasy jakości wód. Niewątpliwy wpływ na stan ekologiczny rozpatrywanego cieku ma położenie zlewni, która obejmuje głównie obszary o charakterze rolniczym. Rzeka przepływa także przez tereny o wysokim potencjale turystyczno-rekreacyjnym, co może oddziaływać na strukturę jakościową i ilościową organizmów wskaźnikowych.

EN

The aim of this study was to determine the ecological status of Struga Dormowska stream, based on qualitative and quantitative structure of benthic macroinvertebrates and ichthyofauna. The obtained results were compared to other studies, conducted for several decades. Based on the environmental conditions, research sites were varied due to riverbed morphometry, bottom substrate, temperature, dissolved oxygen and values of biological indicators and indices. Based on the obtained results, Struga Dormowska stream represent a third, sufficient class of water quality. The undoubted impact on ecological status of Struga Dormowska stream, has a location of catchment, which mainly covers the agricultural areas. The river also flows through areas with high potential for tourism and recreation, which may affect the species composition of benthic macroinvertebrates and fish.

3

Analysis of a wedge-wire screen’s work

Pawłowska-Salach A., Zielina M., Polok-Kowalska A.

Czasopismo Techniczne. Środowisko

|

2016

|

Y. 113, iss. 1-Ś

127--132

EN

The article presents the results of numerical calculations performed in a computer software. The simulations concern water flow through an intake screen. This kind of screen can be used in surface water intakes. Thanks to the small inlet velocities and a small mesh size, the screen does not pose a threat to ichthyofauna.

PL

W artykule zamieszczono wyniki obliczeń numerycznych wykonanych w oprogramowaniu komputerowym. Symulacje dotyczyły przepływu wody przez szczelinową głowice. Tego typu głowica znajduje zastosowanie w ujęciach wody powierzchniowej. Dzięki małym prędkościom wlotowym oraz małym otworom szczelin głowica nie stwarza zagrożenia dla ichtiofauny.

4

Analysis of water intake screen’s performance under various conditions

Pawłowska A., Zielina M.

Czasopismo Techniczne. Budownictwo

|

2015

|

Y. 112, iss. 4-B

115--122

EN

The article presents the problem of ichthyofauna protection in aquatic ecosystems. One of the possible solutions to protect the fish and fry in the water intakes is the use of properly designed water intake screens. The article presents the results of numerical calculations performed in Autodesk Simulation CFD software considering the performance of water intake screen under various conditions.

PL

W artykule przedstawiono problem ochrony ichtiofauny w ekosystemach wodnych. Jednym z możliwych rozwiązań stosowanych w celu ochrony ryb i narybku w ujęciach wodnych jest wykorzystanie odpowiednio zaprojektowanej czerpni. W artykule zamieszczono wyniki obliczeń numerycznych wykonanych w programie Autodesk Simulation CFD uwzględniające pracę czerpni w różnych warunkach.

5

How to protect natural marine resources of fish fauna in the context of sustainable development in Poland?

Pieckiel P.

Biuletyn Instytutu Morskiego w Gdańsku

|

2014

|

Vol. 29, No. 1

1--5

PL

Opracowanie to ma na celu wskazanie przykładowych głównych celów ochronnych dla zasobów ichtiofauny jakie mogą być dedykowane dla morskiego obszaru Polski, w oparciu o klasyfikację usług ekosystemowych, dla realizacji koncepcji zrównoważonego rozwoju regionu. Opierając się na wytycznych Komisji Europejskiej oraz wielu opracowaniach naukowych opisujących właściwe zastosowanie rekomendowanego narzędzia jakim są usługi ekosystemowe, należy w Polsce położyć większy nacisk na klasyfikację oraz waloryzację usług ekosytemowych. Jest to bardzo istotne między innymi dla realizacji polityki Planowania Przestrzennego na Morzu, której jednym z priorytetowych zadań jest ochrona środowiska morskiego z jednoczesnym rozwojem gospodarczym i społecznym.

EN

The aim of this essay is to demonstrate exemplary main goals for fish fauna resources that can be dedicated to Polish marine areas, based upon the classification of ecosystem services, towards the realisation of the concept of sustainable development of the region. Basing on the guidelines of the European Commission and many scientific elaborations describing the correct use of a recommended tool that is the ecosystem service, it is necessary to put a bigger emphasis on the classification and valorisation of ecosystem service. Among other things it is crucial for realisation of the Marine Spatial Planning policy, one of its priority goals being protection of the marine environment with simultaneous economic and social growth.

6

Ichtiofauna wybranych małych cieków w dorzeczu Dolnej Warty

Mazurkiewicz J., Przybył A., Andrzejewski W., Golski J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2010

|

T. 10, z. 3

191-199

PL

Badania ichtiologiczne przeprowadzono w czterech ciekach: Jordance, Lubni, Krzemiennej i Rudziance, leżących na Pojezierzu Lubuskim, wchodzącym w skład Pojezierza Poznańskiego. Próby ryb pozyskiwano metodą elektropołowów na wyznaczonych stanowiskach. Ogółem na wszystkich rzekach odłowiono i oznaczono 175 osobników, reprezentujących 9 gatunków. Liczebność odłowionych ryb wyraźnie dzieliła badane cieki na: bardzo ubogie - Rudzianka (jeden gatunek), nieco zasobniejsze - Jordanka i Krzemienna, w których odnotowano po trzy gatunki ryb, osiągających niewielkie rozmiary ciała oraz najzasobniejszy - Lubnia, w której złowiono sześć gatunków ryb. Dominantami w biomasie ichtiofauny Lubni i Krzemiennej były szczupak (Esox lucius L.) i płoć (Rutilus rutilus L.), natomiast największy udział w biomasie ryb rzeki Jordanka miał śliz (Barbatula barbatula L.). Ichtiofauna badanych rzek była zdominowana przez gatunki fitofilne i psammofine, w warunkach jednoczesnego braku litofili. We wcześniejszych badaniach, przeprowadzonych przez SZABLIKOWSKIEGO i ZAPOLNIKA [1980], w ichtiofaunie Rudzianki oznaczono siedem gatunków ryb (w tym śliza i kozę - Cobitis taenia L.), w Krzemiennej pięć gatunków (w tym śliza), a w Jordance trzy gatunki: cierniczka (Pungitius pungitius L.), kozę i pstrąga potokowego (Salmo trutta m. fario L.). W Lubni skład ichtiofauny również uległ niekorzystnym zmianom: wśród odłowionych ryb nie występowały oznaczone we wcześniejszych badaniach koza czy kleń (Leuciscus cephalus L.) - gatunki typowo rzeczne. Zaobserwowane w ciągu ponad 20 lat niekorzystne zmiany w składzie i strukturze ichtiofauny badanych rzek wskazują na zubożenie siedlisk.

EN

Ichthyobiological studies were carried out in four rivers: Jordanka, Lubnia, Krzemienna and Rudzianka in Lubuskie Lakeland - a part of Poznańskie Lakeland. Fish samples were obtained by the electrofishing method in selected sites. In total, 175 fish individuals representing 9 species were caught and identified in all water courses. The number of caught fish distinctly differentiated the studied water courses into the very poor river - Rudzianka (only one species caught), and the richest rivers like the Jordanka and Krzemienna where three fish species were found in each. In the Lubnia, river, six fish species were caught. In the Lubnia and Krzemienna, the dominants in fish biomass were pike (Esox lucius L.) and roach (Rutilus rutilus L.), while the greatest fish biomass in the Jordanka river was produced by the stone loach (Barbatula barbatula L.). In the earlier study carried out by SZABLIKOWSKI and ZAPOLNIK [1980] in the Rudzianka River, seven fish species were caught (including the stone loach and the spined loach Cobitis taenia L.); in the Krzemienna River five species (including the stone loach), and in the Jordanka River - only three species: the ten-spined stickleback (Pungitius pungitius L.), the spined loach and the brown trout (Salmo trutta m. fario L.). The ichthyofauna composition in the Lubnia River had also changed unfavourably: none of the rheopilic species, like the spined loach or chub (Leuciscus cephalus L.), caught earlier was found in the present study. The fish fauna of the studied rivers was dominated by phytophilous and psammophilous species with a complete absence of lithophilous species. This fact confirms the impoverishment and contamination of the studied habitats.

7

Wpływ małej zapory na zmiany składu ichtiofauny w cieku Sitna w ciągu 9 lat (otulina Drawieńskiego Parku Narodowego)

Czerniawski R., Domagała J., Pilecka-Rapacz M., Krepski T.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2010

|

Tom 12

235-247

PL

Wielu autorów wskazuje na negatywny wpływ budowli hydrotechnicznych na strukturę nie tylko ichtiofauny, ale również innych organizmów wodnych [14÷16]. Dotyczy to szczególnie poprzecznych przegród wód płynących dzielących ciek na dwie różne pod względem hydrologicznym, biologicznym i ekologicznym części [2, 13]. W wyniku zabudowy rzeki dochodzi do zasadniczych dla organizmów wodnych zmian. Powstaje wówczas bariera ekologiczna z siedliskiem niesprzyjającym do wymagań większości organizmów typowych dla wód płynących [11]. Zdecydowana większość badań oddziaływania zapór wodnych na stan ichtiofauny dotyczy raczej dużych konstrukcji hydrotechnicznych. Pomija się przy tym, małą zabudowę hydrotechniczną przegradzającą małe rzeki i cieki [11], które dla większości ryb anadromicznych stanowią najważniejsze miejsce w ich całym cyklu życiowym - tarlisko. Mała zabudowa poprzeczna, podobnie jak zapory przegradzające duże rzeki w podobnym stopniu zmieniają warunki hydrologiczne i biologiczne cieku, powodując całkowity zanik miejsc do odbycia tarła przez cenne ryby reofilne oraz zdecydowanie zmieniając skład jakościowy i ilościowy ichtiofauny. Celem pracy było określenie wpływu niewielkiej zapory na zmiany struktury jakościowej i ilościowej ichtiofauny w niewielkim cieku Sitna.

EN

Many authors point out the negative impact of hydraulic engineering constructions, not only on the structure of fish fauna, but also other aquatic organisms. This applies particularly to transverse bulkheads dividing the flowing waters into two different parts in terms of hydrological, biological and environmental components. Most studies relate to large rivers, where with no doubt it was found that the dams change physicochemical conditions of water. Research in this study was conducted in Sitna stream located in the buffer zone of Drawieński National Park (DNP), a part of the central Drava basin. This fiveorder, right tributary of middle Drawa river, flows into Adamowo Lake. Drawa river flowing out from Adamowo Lake is the northern border of the DNP (Fig. 1). In 2005, on kilometers section of stream water swelling dam was built by the State Forests plantation forest. During the year the water swells to a height of about 50 to 100 cm. The study of fish fauna of Sitna were conducted in August 2000, 2006 and 2009. In order to determine the species composition of fish fauna and the length of individual fish, the fish were obtained using the battery unit IUP 12. Catches were conducted throughout the length of watercourse. The results of the research show that a small dam influences very negatively on changes in the composition of fish fauna in small stream. Results also show that a small dam on a small watercourse, significantly affects the fish fauna. After the building of river dam the number of cyprinids significantly increased. While the number of typical river species, particularly brown trout and gudgeon essentially decreased. Besides, in the watercourse the rapid increase of pike was observed. This species found in the watercourse good spawning conditions. In last year of the study, 2009 in stream section over the dam the river species were absent. Currently, the section suitable for salmonids is the section below the dam. It seems that also in this section, the hydrological conditions will be worse and river fish will be absent in the whole watercourse. It is expected that a progressive changes will lead in consequence to the total extinction of valuable species of fish and to irreversible changes both biological and abiotic.

8

Fish biomass and species composition in the Malta Reservoir, Poland

Andrzejewski W., Szlakowski J., Mastyński. J., Mazurkiewicz J., Godlewska M.

Journal of Water and Land Development

|

2010

|

no. 14

67-82

EN

In the Malta Reservoir a total of 16 fish species belonging to six families were recorded in 2008. In the Nordic multi-mesh gillnets 4528 fish belonging to 11 species, with the total weight of 149.5 kg, were caught. The total beach seine catch was 34348.9 kg, which in terms of the reservoir area of 64 ha amounted to biomass density 536.7 kg·ha-¹. Of 11 species caught with the beach seine roach (Rutilus rutilus) was the most abundant species (485031 fish, 7578 individuals·ha-¹) with the highest share in biomass (24283.4 kg, 70.7%). The average electric catch at two sampling sites in the Cybina River running in the reservoir bowl was 105 kg (which gave estimate of 2.6 ton in all), with a marked dominance of the roach, which constituted 65.4% of fish catch in weight and 93% in numbers. Taking under consideration the results of electrofishing the estimated fish density in the Malta Reservoir in 2008 could reach as much as 577.7 kg·ha-¹. The proportion of predatory fish in the fish assemblage biomass was 20.1%.

PL

Badania ichtiofauny w Zbiorniku Maltańskim przeprowadzono w 2008 r. w trzech etapach: (1) we wrześniu i w październiku z wykorzystaniem palenowych wontonów badawczych (Nordic gillnets); (2) w październiku i listopadzie w trakcie kolejnego odwodnienia zbiornika ryby były odławiane przez brygadę rybacką za pomocą przywłoki; (3) w listopadzie, po całkowitym odwodnieniu zbiornika, na dwóch stanowiskach w korycie Cybiny, biegnącym w czaszy zbiornika przeprowadzono elektropołowy. W trakcie badań każdorazowo oznaczano gatunki ryb, ich liczbę i masę. W Zbiorniku Maltańskim w 2008 r. stwierdzono występowanie 16 gatunków ryb, należących do sześciu rodzin. W wontony nordyckie złowiono 4528 sztuk ryb, należących do 11 gatunków, o łącznej masie 149,5 kg. Udział płoci, gatunku dominującego w tych połowach, wyniósł 64,5% liczebności połowu i 38,8% jego masy. Udział kolejnych dwóch gatunków, tj. okonia i jazgarza, wyniósł odpowiednio 16,8 i 11,5% liczebności oraz 25,8 i 4,5% masy. W odłowach przywłoką łącznie pozyskano 34 348,9 kg ryb, co w przeliczeniu na hektar powierzchni zbiornika, wyniosło 536,7 kg·ha-¹ (powierzchnia 64 ha). Dominantem pod względem liczebności (485 031 szt., 7578 szt.·ha-¹) i biomasy (24 283,4 kg, 70,7%) była płoć. Udział drugiego pod względem liczebności i biomasy okonia wyniósł 8,9% (3062,5 kg), a jego zagęszczenie wyniosło 1590 szt.·ha-¹. Masa ryb z elektropołowów w korycie Cybiny wynosiła średnio 105 kg. W połowach dominowała płoć, stanowiąc 93% liczebności i 65,4% jego masy. Udział okonia i sandacza wyniósł odpowiednio 3% i 0,6% liczebności oraz 4,7% i 27,8% masy. Zagęszczenie biomasy ichtiofauny Zbiornika Maltańskiego podczas całkowitego odwodnienia w 2008 r. wyniosło 536,7 kg·ha-¹, a po uwzględnieniu wyników elektropołowów - 577,7 kg·ha-¹. Było ono znacznie większe, w stosunku do średniej ze wszystkich dotychczasowych odwodnień (362,2 kg·ha-¹). Udział ryb drapieżnych w biomasie ichtiofauny wyniósł 20,1%, natomiast gatunków niedrapieżnych - 79,9%.

9

Metoda projektowania zatopionych ujęć wody z uwzględnieniem niezawodności, ekonomii oraz ochrony ichtiofauny

Polok-Kowalska A., Budziło B.

Instal

|

2009

|

nr 7/8

68-71

PL

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie metody projektowania ujęć wody (UjW), która uwzględnia czynniki niezawodnościowe i ekonomiczne a także aspekt ochrony ichtiofauny. Ochrona ryb i narybku przed okaleczeniem czy nawet utratą życia ze strony zatopionych ujęć wody powierzchniowej może być realizowana poprzez stosowanie różnorodnych barier behawioralnych. Jednakże amerykańskie i kanadyjskie doświadczenia wskazują, że większą skuteczność zapewniają czerpnie wyposażone w specjalne ekrany (bariery fizyczne). W pracy przedstawiono podstawowe wytyczne projektowania dotyczące: sposobu wykonania i materiału ekranu oraz dopuszczalnej maksymalnej prędkości wlotowej wody. Obecne unijne regulacje prawne narzucają obowiązek ochrony zasobów wodnych, w tym również ichtiofauny. Artykuł zawiera krótki opis opracowanego programu obliczeniowego „ATEN-UjW” do projektowania ujęć wody powierzchniowej. Przy wyborze rozwiązania technicznego zatopionego UjW, program umożliwia uwzględnienie aspektu ochrony ichtiofauny poprzez określenie maksymalnej prędkości wlotowej czy wybór rodzaju czerpni.

EN

The aim of this work is to present a design method of water intakes (UjW) which takes into consideration reliability and economic factors and also ichthyofauna protection aspect. Fish and fry protection from injury or even life loss from submerged surface water intakes may be carried out through the application of various behavioral barriers. However, American and Canadian experiences show that the application of inlets with special screens (physical barriers) is more effective. In the work the basic design guidelines concerning screen execution way and material, and the permissible maximum water inlet velocity are presented. Current EU regulations impose responsibility to protect water resources including also ichthyofauna. The article contains the brief description of the calculation program “ATEN-UjW” worked out for the design of surface water intake. When selecting the technical solution of a submerged water intake, the program makes it possible to take into consideration the ichthyofauna protection aspect by the maximum inlet velocity determination or inlet kind selection.

10

Wpływ hodowli stawowej i wylęgarni na ichtiofaunę małej nizinnej rzeki

Witkowski A., Paszkowski P., Kotusz J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Nr 18

301-303

11

Nowe stanowisko ichtiofauny z warstw krośnieńskich jednostki skolskiej (Karpaty fliszowe)

Jerzmańska A., Rajchel J., Świdnicka E.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2001

|

T. 27, z. 1

21-37

PL

Opisano nowe stanowisko ichtiofauny z warstw krośnieńskich jednostki skolskiej Karpat zewnętrznych z miejscowości Harta k. Dynowa. Pozyskano 143 okazy ryb, wśród których wyróżniono 9 rodzin Teleostei: Clupeidae, Gadidae, Merlucciidae, Syngnathidae, Carangidae, Leiognathidae, Trichiuridae, Scombridae, Gobiidae. Badany zespół określono jako płytkowodny, zachowany w środowisku o niedoborze tlenu. Usytuowanie stanowiska w stratygraficznym sąsiedztwie głównego V-go horyzontu tufitowego (o wieku 20,5-0,9 mln lat), oznaczonego radiometrycznie w jednostce śląskiej, pozwala określić wiek stanowiska ichtiofauny z Harty na eggenburg, w pozycji należącej do zon NN-2 i N-5. Na podstawie badanego zespołu ryb proponuje się utworzenie subzony w obrębie nienumerowanej zony INM-0

EN

The new site of ichtyofauna was described in Harta near Dynów from the Krosno Beds of the Skole Unit in the Outer Carpathians. A total of 143 fish specimens have been collected; out of them nine Teleostei families have been distinguished: Clupeidae, Gadidae, Merlucciidae, Syngnathidae, Carangidae, Leiognathidae, Trichiuridae, Scombridae, Gobiidae. The assemblage studied has been identified as formed in shallow water and preserved in the environment with oxygen deficit. The position of the site in question in the stratigraphic proximity of the main, i.e. V/th, tuff horizon, whose age was radiometrically determined at 20.5--0.9 Ma, dates the site with ichtyofauna as Eggenburg (zones NN-2 and N-5). On the basis of these determinations, the fish assemblage for the Harta will be determined as a subzone of the hitherto existing INM-0 zone