PL
 |
EN
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
  1. 52 Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
  2. 52 Quarterly Journal of the History of Science and Technology
  3. 4 Nowa Elektrotechnika
  4. 3 Geodeta : magazyn geoinformacyjny
  5. 3 Technologia Wody
Więcej...
Autorzy help
  1. 3 Antos Joanna
  2. 3 Daszkiewicz P.
  3. 2 Choptiany M.
  4. 2 Ciesielska D.
  5. 2 Jasiński M.
Więcej...
Lata help
  1. 3 2023
  2. 3 2022
  3. 7 2021
  4. 1 2020
  5. 4 2019
Więcej...
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 77

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 4 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  history of science
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 4 next fast forward last
1
Osborne Reynolds: brytyjski inżynier i fizyk
Piosik Marianna, Antos Joanna
Technologia Wody
|
2023
|
Nr 3 (81)
76-77
2
Eunice Foote- zapomiana przekursorka badań klimatu
Ciślak Marianna, Antos Joanna
Technologia Wody
|
2023
|
Nr 2 (80)
87-88
3
Ellen Swallow Richars - kobieta, dla której nauka znaczyła coś więcej
Antos Joanna, Piosik Marianna
Technologia Wody
|
2023
|
Nr 4 (82)
111-112
4
Content available Wspomnienia. Bogdanowi Mielnikowi na jego osiemdziesiąte urodziny. Moje pierwsze spotkania z Bogdanem. Warszawa, 1962-1967
Kerner Richard
Postępy Fizyki
|
2022
|
T. 73, z. 3
21--24
PL
W artykule opisano spotkania i przyjaźń autora z Bogdanem Mielnikiem (1936-2019). Przywołana została atmosfera panująca na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1964-1967, a także bogata i barwna osobowość Mielnika, jak również jego wybitny wkład i wpływ na fizykę matematyczną w Polsce i w Meksyku.
EN
Author’s encounters and friendship with Bogdan Mielnik (1936-2019) are narrated, evoking the atmosphere of Warsaw University in the years 1964-1967. Mielnik’s colorful and rich personality along with his outstanding contribution and influence on mathematical physics in Poland and Mexico are also discussed.
5
Content available Upamiętnienie Mieczysława Wolfkego
Petelczyc Krzysztof
Postępy Fizyki
|
2022
|
T. 73, z. 2
42--46
PL
Pamięć o prof. Mieczysławie Wolfkem w powojennej Polsce charakteryzują okresy fascynacji i zapomnienia. Autor śledzi kształtowanie się wizerunku Profesora na przestrzeni lat, od jego śmierci aż po ogłoszenie roku 2022 Rokiem Mieczysława Wolfkego. Z konieczności dokonał wyboru najważniejszych źródeł pod kątem ich wartości badawczej, nowych informacji biograficznych oraz stopnia w jakim wpłynęły na kształtowanie wizerunku tego wybitnego polskiego naukowca.
EN
The way prof. Mieczysław Wolfke has been remembered in post-war Poland is characterized by periods of fascination and near-neglect. he author studies the way the Professor’s image has been shaped over the years starting from his death until the declaration of 2022 the year of Mieczysław Wolfke. Out of necessity the sources for the article have been selected for their research import, novelty of biographical information and relevance for the shaping of the public view of this outstanding Polish scientist.
6
Content available remote Przy grobach generałów
Wardziak Anna
Geodeta : magazyn geoinformacyjny
|
2022
|
nr 11
54--55
7
Content available History of science in Gdańsk
Januszajtis Andrzej
TASK Quarterly : scientific bulletin of Academic Computer Centre in Gdansk
|
2021
|
Vol. 25, No 1
7--120
EN
This is the first part of the book entitled History of Science and Technology in Gdańsk, edited in 2014 for the 110th anniversary of the Gdańsk University of Technology (Politechnika Gdańska). It begins with a concise history of the local education with emphasis laid on schooling in the field of technology. It is followed by the history of the University of Technology founded in 1904 as German Hochschule but always having many Polish students. In 1945 it was transformed into a Polish university. The next sections are devoted to the prominent scientists of the old Gdańsk and their worldwide important achievements, not always sufficiently popularized. Many of them were members of foreign academies and scientific societies including the Royal Society of London. Then, the scientific societies of the past Gdańsk are presented, including but not limited to the Experimental Physics Society (later Naturforschende Gesellschaft), one of the first such institutions in the world. Last but not least, scientists of the beginning of the 20th century are presented as well as the pioneers of science in Gdańsk after World War II, who had to rebuild the destroyed infrastructure and create the scientific life in Gdańsk from scratch.
8
Content available O Archimedesie i jego niektórych odkryciach
Bagiński Czesław
MINUT Matematyka i Informatyka na Uczelniach Technicznych
|
2021
|
Nr 3
74-86
PL
W artykule opisano burzliwe dzieje dokumentów zawierających odkrycia Archimedesa, w szczególności słynnego Palimpsestu, a także wybrane osiągnięcia tego wielkiego uczonego.
9
Nagrody Nobla - spojrzenie na historię
Michalski Rajmund
Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski
|
2021
|
nr 4
66--71
PL
Najbardziej prestiżowe nagrody dotyczą takich klasycznych dziedzin jak chemia, fizyka oraz fizjologia i medycyna. Przełomowe odkrycia dokonują się często na granicach między dyscyplinami naukowymi, a tradycyjne granice są coraz bardziej zacierane. Na początku XX wieku kilka przełomowych odkryć miało miejsce na styku fizyki i chemii, a obecnie obserwujemy taką tendencję w zakresie medycyny i chemii. A co przyniesie przyszłość?
10
Content available Franciszek Rychnowski (1850-1929) - niedoceniony geniusz, maniak czy obłąkaniec?
Rataj Piotr
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
|
2021
|
T. 66, nr 1
55--107
EN
The article presents the forgotten figure of Franciszek Rychnowski, an engineer from Lviv, mainly relying on his own writings and press releases from the period. The text describes his pioneering technical activity in Galicia, especially in the field of heating and electrical engineering. As far as it was possible, the paper elaborates on the concept of the so-called electroid (or etheroid) - substance (or energy) which Rychnowski held responsible for all phenomena in nature, and around which he forged his own theory of the operation of the universe. The text includes the summaries of his talks, interviews, and more interesting reports on the alleged properties of this substance, as well as reactions to them.
11
Content available Czy w dzisiejszych czasach proste obserwacje mogą jeszcze znacząco zmieniać postrzeganie podstawowych zjawisk? Przypadek cieczy eutektycznych
Raj Danuta
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
|
2021
|
T. 66, nr 2
47--54
EN
The article presents a case study in which a simple, practical observation signifi cantly changed the perception of basic phenomena regarding the mechanism of cell functioning, and thus was able to change the existing theory. This observation drew attention to the fact that the extract obtained from the dry plant substance with the use of pure alcohol, after distilling off the solvent, does not give a dry concentrated extract, and the viscous residue cannot be dried by distillation. This is a phenomenon that practically every phytochemist has encountered since the inception of this field of knowledge. It turned out that the explanation for the described phenomenon is the presence of eutectic solvents. Eutectic solvents are formed by mixing specifi c solid components, which liquefy without the addition of solvents, thanks to a signifi cant lowering of the melting point of the mixture compared to the melting points of the starting materials. Although more than a hundred years have passed since the description of the above phenomenon, in the field of natural sciences, eutectic solvents have been treated as a curiosity for a long time, while in medical sciences - and more specifi cally in pharmacy - they were considered an inconvenience causing pharmaceutical incompatibilities. In fact, they are essential for the functioning of cells, enabling plants to develop frost resistance, being responsible for the ability to cryopreserve animal tissues, or allowing the dissolution of substances which are otherwise insoluble inside the cell in either the lipid layer or the aqueous part of the cell juice. The described discovery, made in 2011, allowed for a leap improvement in the understanding of the functioning of living cells.
12
Content available Badacz i jego perspektywy interpretacyjne w studiach nad dziejami nauki
Jeszke Jaromir
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
|
2021
|
T. 66, nr 2
11--23
EN
A historian (also of medicine) should accept the values and canons of the studied culture, including medical ones, as their own. As Florian Znaniecki pointed out in his works, they should be the researcher’s highest authority. This means that the researcher should deviate from evaluating the ideas and practices of the studied culture from their own perspective. The category of minimal cultural imputation developed by Wojciech Wrzosek shows that it is not an easy process. However, the application of the subjective-rational perspective to the interpretation has already become an obvious approach. An open and much less obvious problem is the role of the historian of science when they venture to make comparisons between past and present scientifi c cultures. By doing so, do they still remain a historian, or - by undertaking such comparisons and evaluations - do they abandon the role, assuming the position of, for example, methodologist? The author of the article outlines the possibilities of separating these roles, presenting the attitude of a ‘methodologist’ who searches in the past for the roots and theoretical justifi cations for contemporary paradigms of their discipline, using the latter to evaluate the past. However, the possibility of a non-evaluative dialogue between the cognizing culture and the cognized culture is also shown, where the former also includes the specialist knowledge of a contemporary researcher interested in the past of their discipline. The historiography of a given science appears here as a record of the self-knowledge of a given generation of researchers - as their self-refl ection. As Jan Pomorski calls it, a researcher assuming such a role appears as homo metahistoricus in their field of study.
13
Content available remote Smak wolności
Eckes Konrad
Geodeta : magazyn geoinformacyjny
|
2021
|
nr 12
48--53
14
Content available The Dnepropetrovsk Space Center: from ballistic missiles to international cooperation under the Interkosmos program
Gubka Olga, Savchuk Varfolomii
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
|
2020
|
T. 65, nr 3
29--58
EN
Interkosmos - the international space research program - is multilayered; it covers a variety of aspects: political, scientific, economic, propaganda, technical, etc. In the article, the authors provide insight into technical support for the Interkosmos program carried out at the Dnepropetrovsk Space and Rocket Center. The engineering background for the conversion of the Center-developed military rocketry for use in space exploration is studied. The authors, relying on the recollections of the participants, reveal the little-known aspects of the creation of a powerful satellite development facility at the Dnepropetrovsk Space and Rocket Center. The article brings into the foreground the importance of KB Yuzhnoye’s idea of developing a ‘unified spacecraft’, meaning a space platform where it was possible to install miscellaneous devices for pursuing a wide range of scientific issues. Using the example of Poland and India, some results obtained during launches of unmanned and manned spacecraft under the Interkosmos program are studied. The participation of the mentioned countries in the creation process of many scientific instruments for implementation of the Interkosmos program and the importance of this research and design direction are accentuated.
PL
Międzynarodowy projekt badań kosmicznych Interkosmos składał się z wielu elementów; w jego funkcjonowaniu można wyodrębnić różne aspekty: polityczny, naukowy, ekonomiczny, propagandowy, techniczny etc. W artykule autorzy przedstawiają techniczny wykład Dniepropietrowskiego Ośrodka Kosmiczno-Rakietowego w program Interkosmos. Artykuł omawia techniczne zagadnienia przekształcenia produkowanych w Ośrodku rakiet wojskowych do wykorzystania w eksploracji kosmosu. Autorzy, opierając się na wspomnieniach uczestników tych wydarzeń, opisują mało znane aspekty utworzenia prężnych zakładów produkujących satelity w Dniepropietrowskim Ośrodku Kosmiczno-Rakietowym. Artykuł podkreśla znaczenie rozwijanej w Biurze Projektowym Jużnoje idei stworzenia „zunifikowanego statku kosmicznego” - podstawy konstrukcyjnej, na której można by instalować różne instrumenty do rozwiązywania szerokiego wachlarza problemów badawczych. Na przykładzie Polski i Indii zostały przedstawione wyniki, które uzyskano podczas bezzałogowych i załogowych misji kosmicznych w ramach programu Interkosmos z zaznaczeniem udziału tych krajów w opracowaniu instrumentów naukowych służących programowi oraz znaczenie tego kierunku badań i rozwoju.
15
Content available remote Polish medicine in the Russian Empire in the first third of the 19th century
Vishlenkova Elena, Zatravkin Sergei
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
|
2019
|
T. 64, nr 2
61--78
EN
An official’s complaint about a Polish private doctor who treated his children for scarlet fever in 1827 gave rise to a unique document - a description of the treatment process and of the doctor’s interaction with patients, pharmacists, and Russian authorities. Such evidence is rarely found in the Russian archives. Since private doctors did not report to the officials, their testimonies, as a rule, are not preserved in the state archives. A text found in the archives of the Vilna Medical Board stimulated the authors of the present article to investigate the state of medical care and medical culture of the Polish population that became part of the Russian Empire after the Third Partition of Poland. Vishlenkova and Zatravkin have found that, unlike the rest of the Empire, a rather dense network of private medical care existed in Vilna province until the 1830s, and the level of scientific medical culture of the patients allowed them to establish control over treatment.
PL
Skarga urzędnika na polskiego prywatnego lekarza, który leczył jego dzieci na szkarlatynę w 1827 r., zaowocowała powstaniem niepowtarzalnego dokumentu - opisu procesu leczenia oraz kontaktów lekarza z pacjentami, farmaceutami i władzami rosyjskimi. W rosyjskich archiwach rzadko można natrafić na takie świadectwo. Ponieważ prywatni lekarze nie odpowiadali przed urzędnikami, ich świadectwa, co do zasady, nie są przechowywane w państwowych archiwach. Tekst odnaleziony w archiwum Wileńskiej Rady Lekarskiej zachęcił autorów niniejszego artykułu do zbadania stanu opieki i kultury medycznej wśród Polaków, którzy znaleźli się w Cesarstwie Rosyjskim po trzecim rozbiorze Rzeczypospolitej. Wiszlenkowa i Zatrawkin ustalili, że - inaczej niż w pozostałej części Cesarstwa - dość gęsta sieć prywatnej opieki medycznej istniała w guberni wileńskiej do lat trzydziestych XIX w., a poziom naukowej kultury medycznej wśród pacjentów umożliwiał im kontrolowanie przebiegu leczenia.
16
Content available remote Early Soviet medicine: statistical and narrative utopias
Zatravkin Sergei, Vishlenkova Elena
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
|
2019
|
T. 64, nr 4
83--106
EN
Having found confl icting versions of the past in publications on the history of Soviet medicine, the authors of the article problematized the evidence with which historians work. This led to the study of the production and interaction of statistical and narrative statements of the health care authorities of the 1930s, that is, their reporting and futuristic pipe dreams. The comparison of the medical statistics published in the official directories and the current reporting of medical institutions revealed discrepancies between the published and collected information. Criticism of the official figures by contemporaries gave researchers the opportunity to reveal material and construction technologies of a utopian reality, from the power of which even modern researchers find it hard to free themselves.
PL
Napotkawszy sprzeczne wersje przeszłości w publikacjach poświęconych dziejom radzieckiej medycyny, autorzy artykułu podeszli do problemu świadectw, z którymi pracują historycy. Doprowadziło to do przebadania tworzenia i wzajemnego oddziaływania twierdzeń statystycznych i opisowych, tworzonych przez władze służby zdrowia w latach trzydziestych XX w. - czyli ich sprawozdań i snów o potędze. Porównanie statystyk medycznych publikowanych w oficjalnych dokumentach i bieżących raportów instytucji medycznych ujawniło rozbieżności między zebranymi a ogłoszonymi informacjami. Ówczesna krytyka oficjalnych danych dała badaczom możliwość ujawnienia materiałów i technik konstrukcji utopijnej rzeczywistości, od której jest trudno uwolnić się nawet współczesnym badaczom.
17
Content available remote Apoloniusz Alfons Zarychta (1899-1972) : geograf wszechstronny i zapomniany
Fedorowicz-Jackowski Witold
Geodeta : magazyn geoinformacyjny
|
2019
|
nr 5
46--51
18
Content available remote Od szklanej kuli z wodą do nanolabu z EC1
Mirowska Karolina
Eliksir
|
2019
|
nr 9
15--17
19
Content available remote Education management as an exact science (Russia, first half of the nineteenth century)
Vishlenkova E.
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
|
2018
|
R. 63, nr 4
93--114
EN
The author reveals an essence of bureaucratic knowledge by means of which the nature of educational management (of schools and universities) in the Russian Empire in the 1830s was changed. The article shows the difference between bureaucratic and scientific knowledge. The author proves that the organization of regular and universal data collection (in the form of reports and references) has created a system of collective responsibility, general employment, vertical circulation of information. At the same time, the content of the created knowledge did not infl uence the decisions of the Ministry of Public Education. Disciplinary and representative aspects of this practice - humility of professors and teachers participating in it, timely implementation of the instructions coming from above, the consistency shown in tables and the text of digital indicators were much more important for bureaucrats. Collected data were used by the Ministry to showcase the efficiency of control it exercised.
20
Nauka ma korzenie w tradycji
Kafarski P., Garniewska A.
Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski
|
2017
|
nr 9-10
10--11
PL
Wywiad z prof. dr. hab. inż. Pawłem Kafarskim, przewodniczącym Komitetu Naukowego 60. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Chemicznego.
first rewind previous Strona / 4 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.