Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 30

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  historia elektryki
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
PL
W artykule przedstawiłem przebieg mojej współpracy z śp. docentem dr. inż. Zbigniewem Białkiewiczem w dziedzinie historii elektrotechniki, a w szczególności dotyczącej opracowywania biogramów wybitnych polskich elektrotechników. Omówiono krótko wspólne publikacje oraz zbiory archiwalne przekazane przez Z. Białkiewicza Pracowni Historycznej SEP w Opolu.
EN
The article presents the course of my cooperation with Dr. Zbigniew Białkiewicz in the field of the history of electrical engineering, in particular regarding the development of biographies of outstanding Polish electrical engineers. Common publications and archival collections donated by Z. Białkiewicz to the Historical Laboratory of SEP in Opole were briefly discussed.
PL
W artykule przedstawiono działalność Pracowni Historycznej Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP) w Opolu, zajmującej się badaniem i popularyzowaniem historii elektrotechniki, SEP i postaci wybitnych polskich elektrotechników. Nieformalna działalność Pracowni rozpoczęła się w 2000 r., a w 2017 r. została ona sformalizowana, kiedy powołano Pracownię jako osobną jednostkę w ramach SEP. Omówiono dokonania tej placówki w okresie nieformalnej działalności, a także formalnej, z lat 2017-2022, w postaci wydanych książek i artykułów, uzyskanych stopni naukowych, przeprowadzonych kwerend itp.
EN
The article presents the activities of the Historical Study Lab of the Association of Polish Electrical Engneers (SEP) in Opole, which deals with the research and popularisation of the history of electrical engineering, the SEP and the figures of prominent Polish electrical engineers. The informal activity of the Laboratory began in 2000, and in 2017 it was formalised when the Laboratory was established as a separate unit within the SEP. The achievements of this unit during the period of informal activity, as well as the formal one, from 2017 to 2022, in the form of books and articles published, degrees obtained, queries carried out, etc., were discussed.
PL
W artykule przedstawiono sylwetkę kmdr mgr inż. Stanisława Rymszewicza (1880-1973). Był absolwentem Wydziału Mechanicznego Morskiej Szkoły Inżynieryjnej w Kronsztadzie w Rosji. Oficer mechanik Floty Czarnomorskiej, w latach 19161917 kierował Centralnymi Warsztatami Radiotelegraficznymi pod Sewastopolem, a od czerwca 1916 do rewolucji lutowej 1918 był oficerem radiotelegrafii w Sztabie Dowódcy Floty. Od stycznia 1919 przebywał w Polsce, w stopniu kapitana (dowódca wojsk radiotelegraficznych w Inspektoracie Wojsk Łączności). W latach 1923-1926 pełnił funkcję dowódcy Obozu Wyszkolenia Oficerów Łączności i garnizonu w Zegrzu. Służył w Polskiej Marynarce Wojennej (1927-1947) w Biurze Nowych Budowli w Kierownictwie Marynarki Wojennej, nadzorował budowę kontrtorpedowców i okrętów podwodnych, kierował Biurem Zaopatrzenia Marynarki Wojennej. W latach 1935-1937 był wiceprzewodniczącym Komisji Budowy w Anglii kontrtorpedowców ORP „Grom” i ORP „Błyskawica”. Podczas II wojny światowej w Rumunii nadzorował akcję przerzutu żołnierzy polskich do tworzącej się armii polskiej we Francji, po kapitulacji Francji wyjechał do Anglii, od stycznia 1940 roku do 31 marca 1947 roku był kierownikiem Referatu Techniki i Uzbrojenia Kierownictwa Marynarki Wojennej w Londynie. W grudniu 1947 roku powrócił do Polski. Od 1 kwietnia 1948 do 30 kwietnia 1951 był inspektorem kadłubowym w Wydziale Żeglugi w Gdańskim Urzędzie Morskim w Gdańsku. W latach 1951-1959 zorganizował i kierował inspektoratem elektrycznym w Polskim Rejestrze Statków w Gdańsku. Do śmierci działał aktywnie w Stowarzyszeniu Elektryków Polskich. Był autorem publikacji z zakresu radiotechniki i elektrotechniki.
EN
The article presents the profile of Cmdr Eng. Stanisław Rymszewicz (1880-1973) - a graduate of the Faculty of Mechanical Engineering of the Marine Engineering School in Kronstadt, Russia. He was a mechanic officer of the Black Sea Fleet, in the years 1916-1917 he headed the Central Radiotelegraphic Division near Sevastopol. From June 1916 to February 1918 revolution he was an officer of radiotelegraphy in the Headquarters of the Fleet Commander. From January 1919 he stayed in Poland as a captain (commander of the radiotelegraph forces in the Communications Army Inspectorate). In the years 1923-1926 he was the commander of the Training Camp for Communications Officers and the garrison in Zegrze. He served in the Polish Navy (1927-1947) in the New Buildings Office in the Navy, supervised the construction of destroyers and submarines, and headed the Navy Supply Office. In 1935-1937 in England he was the vice-chairman of the Construction Commission of the destroyers ORP "Grom" and ORP "Błyskawica". During World War II in Romania he supervised the transfer of Polish crews to the Polish army in France. Later he went to England, from January 1940 to March 31, 1947 he was the head of the Technology and Weapons Department of the Navy in London. In December 1947 he returned to Poland. From April 1, 1948 to April 30, 1951 he was an inspector at the Shipping Department of the Gdańsk Maritime Office. In the years 1951-1959 he organized and managed the electrical inspectorate in the Polish Register of Ships in Gdańsk. Until his death in 1973, he was active in the Association of Polish Electrical Engineers. He was the author of publications in the field of radio and electrical engineering.
PL
W artykule przedstawiono działalność Pracowni Historycznej Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP) w Opolu, zajmującej się badaniem i popularyzowaniem historii elektrotechniki, SEP i postaci wybitnych polskich elektrotechników. Nieformalna działalność Pracowni rozpoczęła się w 2000 r., a w 2017 r. została ona sformalizowana, kiedy powołano Pracownię jako osobną jednostkę w ramach SEP. Omówiono dokonania tej placówki w okresie nieformalnej działalności, a także formalnej z lat 2017-2022, w postaci wydanych książek i artykułów, uzyskanych stopni naukowych, przeprowadzonych kwerend itp.
EN
The article presents the activities of the Historical Study Lab of the Association of Polish Electrical Engneers (SEP) in Opole, which deals with the research and popularisation of the history of electrical engineering, the SEP and the figures of prominent Polish electrical engineers. The informal activity of the Laboratory began in 2000, and in 2017 it was formalised when the Laboratory was established as a separate unit within the SEP. The achievements of this unit during the period of informal activity, as well as the formal one, from 2017 to 2022, in the form of books and articles published, degrees obtained, queries carried out, etc., were discussed.
PL
W artykule omówiono przebieg VI Sympozjum Historii Elektryki odbytego w Katowicach w dniach 12-13 maja 2022 roku.
EN
The paper presents an overview of the 6th Electrics History Symposium organized in Katowice at May 12-13, 2022.
PL
W artykule przedstawiono historię dotychczasowych edycji Sympozjum Historia Elektryki. Pierwsze Sympozjum zostało zorganizowane w Gdańsku z inicjatywy Centralnej Komisji Historycznej Stowarzyszenia Elektryków Polskich. Było okazją do spotkania osób interesujących się historią z wyższych uczelni technicznych i przemysłu, ale rownież zajmujących się historią zawodowo. Sukces pierwszego spotkania spowodował, że stała się to cykliczna impreza, organizowana przez różne ośrodki: Szczeció omówienie tematyki referatów prezentowanych w ramach dotychczasowych konferencji. Podano plany organizacji przyszłorocznego spotkania.
EN
In the article the history of the previous editions of the Electrics History Symposium is presented. The first Symposium was organized in Gdańsk at the initiative of the Association of Polish Electrical Engineers, Central Committee of History. It was an opportunity for people from technical universities, industry and also professional historians interested in history to meet in person. The success of the first meeting resulted in it becoming a periodical event, organized by various centres: Szczecin (2016), Wrocław (2017), Krakow (2018), Białystok (2020). There is also a short overview of the topics presented in the previous conferences. Plans for the organization of the next meeting are given.
PL
W artykule przedstawiono historię dotychczasowych edycji Sympozjum Historia Elektryki. Pierwsze Sympozjum zostało zorganizowane w Gdańsku z inicjatywy Centralnej Komisji Historycznej Stowarzyszenia Elektryków Polskich. Było okazją do spotkania osób interesujących się historią z wyższych uczelni technicznych i przemysłu, ale również zajmujących się historią zawodowo. Sukces pierwszego spotkania spowodował, że stała się to cykliczna impreza, organizowana przez różne ośrodki: Szczecin (2016), Wrocław (20 17), Kraków (2018). Przedstawiono również krótkie omówienie tematyki referatów prezentowanych w ramach dotychczasowych konferencji.
EN
In the article the history of the previous editions of the Electrics History Symposium is presented. The first Symposium was organized in Gdańsk at the initiative of the Association of Polish Electrical Engineers, Central Committee of History. It was an opportunity for people from technical universities, industry and also professional historians interested in history to meet in person. The success of the first meeting resulted in it becoming a periodical event, organized by various centres: Szczecin (2016), Wrocław (2017), Kraków (2018). There is also a short overview. of the topics presented in the previous conferences.
PL
W artykule przedstawiono sylwetkę wykładowcy Politechniki Gdańskiej z Wydziału Elektrycznego. Profesor nadzwyczajny mgr inż. Longin Kurski był żołnierzem Polskiej Organizacji Wojskowej, absolwentem Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej, inżynierem elektrykiem w: Polskich Kolejach Państwowych, Zarządzie Miejskim, w Elektrowni Miejskiej w Warszawie. W latach 1931-1939 był nauczycielem w szkole zawodowej w Warszawie. Żołnierz wojny obronnej 1939 roku, jeniec oflagu w: Linzu i Woldenbergu, od 1 maja do 20 lipca 1945 roku był oficerem armii angielskiej. W latach 1945-1971 był wykładowcą na Politechnice Gdańskiej, pełnił funkcję prodziekana Studium Wieczorowego na Wydziale Elektrycznym (1955-1958). W latach 1945-1947 pracował w Głównym Urzędzie Morskim, w latach 1948-1950 w Gdańskim Urzędzie Morskim w Gdańsku. W latach 1952-1955 pełnił funkcję dziekana Wydziału Elektrycznego Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej w Gdańsku. Był nauczycielem w Państwowym Liceum Budownictwa Okrętowego w Gdańsku (1948-1951) i w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej w Gdyni (1951-1954). W 1966 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. Pełnił funkcję sekretarza Wydziału IV (Nauk Technicznych) Gdańskiego Towarzystwa Naukowego.
EN
The paper presents bio of one lecturer from Gdansk University of Technology (Faculty of Electrical Engineering). Associate Professor, M.Sc. Eng. Longin Kurski was a soldier of the Polish Military Organization, graduated from the Faculty of Electrical Engineering of Warsaw University of Technology, worked as an electrical engineer in: the Polish State Railways, the Municipal Board, and the Municipal Power Plant in Warsaw. In the years 1931-1939 he was a vocational school teacher in Warsaw. Soldier during the defence in 1939, prisoner of the camp in Linz and Woldenberg, from 1 May till 20 July 1945 was officer of the British Army. In the years 1945-1971 he was a lecturer at Gdansk University of Technology, he was also the vice-dean of the part-time studies at the Faculty of Electrical Engineering (1955-1958). In the years 1945-1947 he worked in the Main Maritime Office, then (1948-1950) in Gdansk Maritime Office in Gdansk. Between 1952 and 1955 he was the dean of the Faculty of Electrical Engineering of the Vocational Engineering School in Gdansk. He was a Teacher at the State Shipbuilding Secondary School in Gdansk (1948-1951) and at the Officers’ School of the Polish Navy in Gdynia (1951-1954). He became associate professor in 1966. He was a Secretary of the Fourth Department (Technical Sciences) of the Gdansk Scientific Society.
9
Content available Elektrycy w historii Politechniki Białostockiej
PL
Artykuł przedstawia w znacznym skrócie historię powstania i rozwoju Wydziału Elektrycznego Politechniki Białostockiej. Celem pracy jest też przedstawienie tradycji wyższego szkolnictwa technicznego w Białymstoku, sięgających XVIII wieku, o których powinniśmy pamiętać i do których możemy z dumą się odwoływać.
EN
This article presents a brief overview of the history of the Faculty of Electrical Engineering Bialystok University of Technology. The purpose of this work is to present the tradition of higher technical education in Bialystok, dating back to the 18th century, about which we should remember and of which we can be proud.
10
PL
Artykuł prezentuje Zygmunta Okoniewskiego, elektrotechnika, pioniera polskiego przemysłu maszyn elektrycznych i transformatorów, społecznika, prezesa SEP. Ukończył on szkoły w Mittweidzie i Berlinie- Charlottenburgu. Później pracował w szwajcarskiej firmie „Brown-Boveri”, w której był przedstawicielem na terenie carskiej Rosji, w Petersburgu i Kijowie. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, z ramienia „Brown-Boveri”, założył w 1922 r. w Żychlinie fabrykę maszyn elektrycznych, a następnie wykupił dla „Brown-Boveri” fabrykę w Cieszynie i ją rozbudował. Po wielkim kryzysie finansowym „Brown-Boveri” zamknęła oba zakłady, jednak z inicjatywy Okoniewskiego przy współpracy z firmą „Rohn-Zieliński” zdołano je ponownie uruchomić w 1933 r. Tekst przedstawia wielkie zasługi Okoniewskiego dla rozwoju polskiego przemysłu maszyn elektrycznych i omawia jego wybitną działalność na polu społecznym. Był prezesem SEP (1929-30) w ważnym okresie, gdy wprowadzano nowy statut w tej organizacji.
EN
The article presents Zygmunt Okoniewski, an electrician, pionner of the Polish industry of electric machines and transformers, community worker. He finished schools in Mittweid and Berlin – Charlottenburg. Afterwards, he worked in the Swiss company ,,Brown-Boveri’’ which he represented in Tsarist Russia, in Petersburg and Kiev. After Poland regained independence, he founded an electric machine factory in Żychlin in 1922 on behalf of the ,,Brown-Boveri’’ company and then he bought a factory for the ,,Brown-Boveri’’ in Cieszyn and he extended it. After the great financial crisis the ,,Brown-Boveri’’ closed up both plants. However, on the initiative of Okoniewski and with the cooperation with the ,,Rohn-Zieliński’’ company it was possible to open the plants again in 1933. The text shows the great services of Okoniewski for the development of the Polish electric machine industry and discusses his outstanding activity in the social field. He was the president of the SEP (1929-1930) in an important period when a new statute was being introduced in this association.
PL
Artykuł przedstawia najważniejsze wydarzenia związane z powstaniem i zastosowaniem oświetlenia elektrycznego. Opracowanie opisuje zarówno wybrane aspekty techniczne jak również ich rolę w rozwoju technicznym, ekonomicznym i społecznym na przełomie XIX i XX wieku. Elektryczne światło było wtedy symbolem nowoczesności oraz głównym promotorem rozwoju elektroenergetyki. Często było tak, że przez pierwsze lata elektrownie pracowały wyłącznie na potrzeby oświetlenia. Żarówki były też zwykle pierwszymi urządzeniami elektrycznymi, które trafiały do domów.
EN
This article presents the most important events associated with the emergence of electrical lighting. The paper describes selected technical aspects and their role in technical, economic and social development at the turn of 19th and 20th century. Electric light was then a symbol of modernity and main driving force behind the development of electric power industry. In the first years power plants often worked only for lighting purposes. Bulbs were usualy the first electrical appliances witch were in houses.
12
Content available Początki elektryki w Białymstoku
PL
Artykuł przedstawia w znacznym skrócie wydarzenia z początków elektryki w Białymstoku. Celem pracy jest przedstawienie: mieszkańców, tła i tradycji historycznej, społecznej i technicznej miasta. Wyjątkowo burzliwa historia terenów, na których leży obecnie Białystok decydowała o tym, w jaki sposób dokonywała się budowa infrastruktury i jej rozwój. Opracowanie omawia również krótko sylwetki osób szczególnie zasłużonych dla elektryki w Białymstoku. Szczególnie ciekawe jest tło społeczno-gospodarcze, w jakim dokonywał się rozwój elektryki w dwudziestoleciu międzywojennym. W Białymstoku prowadził on nawet do strajków elektrycznych i sporów sądowych magistratu z elektrownią. Była to sprawa, która w początku lat trzydziestych XX w. szczególnie mocno rozpalała emocje białostoczan. Praca przedstawia wydarzenia szczególnie istotne w rozwoju elektryki w Białymstoku w jej początkach, to jest w pierwszych 60-ciu latach. Były to lata w których infrastruktura musiała być dwukrotnie budowana na nowo na skutek zniszczeń, które zostały dokonane w czasie I i II Wojny Światowej.
EN
This article presents a brief overview of the events from the beginnings of electrical engineering in the Bialystok. The purpose of this work is to present: the inhabitants, the background and the historical, social and technical tradition of the city. Turbulent history of the area in which Bialystok now lies, influenced how the infrastructure was built and developed. The study also briefly discusses people of outstanding meant for of electrics in Bialystok. Particularly interesting is the socio-economic background of the development of electrics in the interwar period. In Bialystok it even led to electric strikes and court litigation between the municipality and the power station. This was a case which in the early 1930's, especially particularly called upon emotions in Bialystok. The work presents events particularly important in the first half of development of electrification in Bialystok, creation of electricity and telephone networks, that is the first 60 years. These were the years when the infrastructure had to be rebuilt twice due to the damage that had been done during the First and Second World War.
13
Content available Od magnetytu i jantaru do fal elektromagnetycznych
PL
W pracy przedstawiono historię rozwoju teorii rozprzestrzeniania się fal elektromagnetycznych jako następujące kolejne działania wielu ludzi zajmujących się fizyką przez ponad trzy wieki. Opisano osiągnięcia badaczy, których wpływ na rozwój elektrotechniki, a w zasadzie na jej część zwaną dziś teorią pola elektromagnetycznego, wydawał się autorowi istotny. Ze względu na szczupłość miejsca autor był zmuszony do pominięcia osiągnięć tych, którzy nie wpłynęli w sposób zasadniczy lub bardziej widoczny na rozwój tej części elektryki. Podano kształtowanie się kolejnych praw, twierdzeń i zależności które w ostatecznej postaci pozwoliły na jakościowe opisanie fal elektromagnetycznych i sformułowanie przez J. C. Maxwella zależności, które od prawie półtorej wieku stanowią podstawę do analitycznego lub numerycznego rozwiązywania problemów pola elektromagnetycznego.
EN
The paper presents the history of the development of the theory of electromagnetic waves propagation as the following successive actions of many physicists for more than three centuries. The achievements of researchers, whose influence on the development of electrical engineering, and, in fact, a part of electromagnetic field theory today, seemed to be important to the author. Due to the slimness of space, the author was forced to ignore the achievements of those who did not substantially or more prominently influence the development of this part of the electrics. The development of further laws, theorems and dependencies has finally been made, which in the final form allowed the qualitative description of electromagnetic waves and the formulation of J. C. Maxwell's dependencies, which for almost a century and a half formed the basis for analytical or numerical solving of electromagnetic field problems.
PL
Artykuł stanowi biografię jednego z najwybitniejszych pionierów elektryfikacji kolei w Polsce doc. inż. Stanisława Plewako. Ukazuje jego wkład w rozwój trakcji elektrycznej PKP na przestrzeni jej rozwoju. Przedstawiono w nim jego dokonania projektowe i techniczne, jak również teoretyczne i dydaktyczne związane z kształceniem inżynierów trakcji elektrycznej. Szczególnie interesujące są prowadzone przez niego w okresie międzywojennym studia europejskich systemów trakcji elektrycznej i taboru. W połowie lat 30. XX w. umożliwiły transfer nowoczesnej technologii do polskiego kolejnictwa.
EN
The article is a biography of one of the greatest pioneers of railway electrification in Poland doc. Eng. Stanislaw Plewako. It shows its contribution to the development of electric traction station over its development. It presents the achievements of design and technical as well as theoretical and teaching related to the education of engineers electric traction. Of particular interest are carried out by him in the interwar period, studies of European systems of electric traction and rolling stock. In the mid-30s. The possible to transfer technology to the Polish railways.
15
Content available Mieczysław Pożaryski (1875-1945)
PL
W artykule przedstawiono sylwetkę profesora Mieczysława Pożaryskiego, inżyniera elektryka, współtwórcę, pierwszego i wieloletniego prezesa Stowarzyszenia Elektryków Polskich (1919-1928). Od roku 1899 nauczał w szkole im. Wawelberga i Rotwanda w Warszawie. Od 1902 r. był asystentem w katedrze elektrotechniki Warszawskiego Instytutu Politechnicznego. Od 1919 r. profesor elektrotechniki na Politechnice Warszawskiej, był tam kilkukrotnie wybierany na dziekana Wydziału Elektrycznego. Działał również w wielu stowarzyszeniach związanych z elektrotechniką. Wieloletni redaktor „Przeglądu Elektrotechnicznego”, autor wielu podręczników i artykułów naukowych.
EN
Professor Mieczyslaw Pożaryski (1875-1945), an electrical engineer, co-founder of the first and longtime president of the Association of Polish Electrical Engineers (1919-1928). From 1899, he taught them in school. Wawelberg and Rotwand in Warsaw. From 1902, he was an assistant at the Cathedral of electric al engineering at the Polytechnic Institute of Warsaw From 1919, he was a professor of electrical engineering AT the Technical University of Warsaw, there was several times elected to the Dean of the Faculty of Electrical Engineering. He was also active in many associations related to electrical engineering. Author of many books and articles.
PL
Wydział Elektryczny Politechniki Warszawskiej powstał przez podział Wydziału Budowy Maszyn i Elektrotechniki. Po uzyskaniu samodzielności przez Wydział Elektryczny nastąpił szybki rozwój, budowa własnego gmachu i wzrost kadry. W czasie II wojny światowej, dzięki tajnemu nauczaniu, zachowano ciągłość działania. Po wojnie natychmiast uruchomiono studia - mimo strat osobowych, zniszczenia budynków i wyposażenia. Część kadry zasiliła nowo powstające politechniki, co miało duże znaczenie dla odbudowującego się i jednocześnie rozbudowującego wyższego szkolnictwa technicznego w kraju. W roku 1951 nastąpiło przyłączenie Wydziału Elektrycznego Szkoły Inżynierskiej im. Wawelberga i Rotwanda, następnie podział na dwa wydziały: Elektryczny i Łączności.
EN
Before the foundation of the independent Faculty of Electrical Engineering, lectures on electrotechnics at Warsaw Polytechnic Institute from its establishement in 1898 were given, of necessity, in Russian. In Polish the Faculty of Machine Construction and Electrotechnics operated at Warsaw University of Technology from 1915. Due to little quantity of didactic staff the division of the faculty and the isolation of independent Faculty of Electrical Engineering was possible not before 1921. The time after gaining autonomy brought rapid growth for the faculty and cadre as well as the construction of its building. During World War Two due to heroic attitude of the didactic and technical staff, the work was continued and underground teaching was provided. Just after the War even because of the loss of people and damages of buildings and the equipment, regular studies were started. Some of the cadre reinforced new universities of technology what had a tremendous impact on the technical university educational system that had been just then being rebuilt in Poland. In 1951 the Faculty of Electrical Engineering of the Wawelberg and Rotwand Engineering School was incorporated, and then the faculty was divided into two: the Electrical Engineering one and Communication one.
17
Content available Upamiętnianie polskich elektryków
PL
W artykule przedstawiono działania mające na celu zachowanie w pamięci zasłużonych polskich elektryków. Działania te obejmują patronaty kolejnych lat nadawane przez Polskie Towarzystwo Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej oraz Stowarzyszenie Elektryków Polskich, patronaty Oddziałów SEP, szkół, budynków i audytoriów, nazwy ulic, tablice pamiątkowe i popiersia, medale, znaczki i karty pocztowe, monografie i filmy. Pozwala to na przypominanie o znaczącym dorobku tych osób.
EN
The article presents the efforts to commemorate the outstanding deceased Polish electricians and electronics engineer. These include both outstanding scientists and pioneers of electrical energy and industry. The purpose of these actions is to remind you of their achievements, which are the foundations for the later development of electrical engineering. Commemoration of the deceased electricians can take many forms. They are advertised patrons of the Polish Society of Theoretical and Applied Electrical Engineering PTETiS and the Association of Polish Electrical Engineers SEP in consecutive years, are patrons of schools and university auditoriums. Streets are called in their name, their memory is invoked by their busts and plaques in their honor. Images of outstanding electricians can be seen on medals and philatelic values. Historical monographs, videos, and articles are being developed in their memory. Due to limited space, this article does not remind the activities and achievements of widely known electricians, descriptions of which can be found in other publications.
PL
Sekcja Automatyki i Pomiarów Oddziału Warszawskiego SEP (SAiP OW) została założona w czasie, kiedy w Polsce zaczęto gwałtownie rozwijać energetykę, cukrownictwo, hutnictwo, górnictwo, przemysł okrętowy i inne rodzaje przemysłu. Ówczesny przemysł musiał być automatyzowany, a automatyka musiała sprostać wymaganiom światowym. Wiele fabryk projektowano i budowano na eksport (Europa, Afryka i Azja). Powstawały nowe instytuty naukowe i przemysłowe, biura projektowe i fabryki urządzeń oraz aparatury kontrolnopomiarowej, a na uczelniach zakłady i katedry automatyki. W sumie, na terenie aglomeracji warszawskiej było kilkanaście tysięcy inżynierów i techników pracujących w zakładach związanych z automatyką i pomiarami. W latach 70. XX w. wystąpiło apogeum działalności SAiP OW, która w tamtych latach liczyła ponad 790 członków i 16 kół. Sekcja rozwijała wszystkie rodzaje działalności statutowej (np. zebrania techniczne, odczyty, konferencje, rzeczoznawstwo, wycieczki techniczno-szkoleniowe). Po "polskim przełomie", kiedy zaczęły upadać wielkie zakłady przemysłowe, zaczęła spadać liczba kół i członków należących do Sekcji. Od roku 2002 do Sekcji należy tylko jedno koło, ale jej działalność toczy się dalej, choć z mniejszym natężeniem niż poprzednio.
EN
At the beginning Commmission of Automation and Measurements was formulated in the OW SEP (Warsaw Branch of Polish Electricians Association) in 1959. It was founded at a time when Poland began to rapidly develop energy, sugar industry, metallurgy, mining, shipbuilding and other industries. Then the industry had to be automated, and the automation system must cope with the demands from all over the world. Many factories were designed and built to export (Europe, Africa and Asia). There were formed: new research institutes, and industrial design offices, and factories producing measurement and control equipment, and university units, like e.g. cathedrals of automation and measurement. In total, the Warsaw agglomeration had several thousand engineers and technicians working in the facilities related to the automation and measurements. Commission transformed into a Section of Automation and Measurements OW SEP, 1971. During the '70s the maximum activity of Section occurred, which in those years had more than 790 members. Section developed all kinds of statutory activities (e.g. technical meetings, lectures, conferences, expert opinions, training courses, and technical tours). After the "Polish political turning point" consuming large industrial plants, decrease of the number of chapters and members belonging to the Section began. Since 2002, the Section has only one chapter, but the activity continues, although with less intensity than before.
PL
W artykule przedstawiono serię Samouczków technicznych, wydawanych w latach 20 i 30 XX wieku w Cieszynie przez znanego księgarza i wydawcę Brunona Kotulę. Seria obejmuje ok. 135 pozycji, z czego znaczną część poświęcono różnorodnym tematom związanym z elektrotechniką. Opisano przykładowe rozwiązania propagowane w Samouczkach, takie jak budowę induktora Ruhmkorffa, pozwalającego uzyskać wysokie napięcie, budowę transformatora Tesli, przetwarzanie napięcia przemiennego z sieci miejskiej na niskie napięcie stałe, alarm bezpieczeństwa z mostkiem Wheatstone’a, telegraf wskazówkowy systemu Fromenta, pomiar prędkości światła metodą Foucaulta. Wiele z samouczków również dzisiaj może stanowić inspirację do samodzielnych eksperymentów.
EN
This paper presents a series of technical tutorials, published in the 20’ties and 30’ties of the twentieth century in Cieszyn by the famous bookseller and publisher Bruno Kotula. The series includes approx. 135 items devoted to practical applications of various types of equipment. Tutorial Content includes various aspects of the use of electricity, particularly of manufacture and storage and its use for lighting and to drive machinery. Some tutorials discuss theoretical issues from various fields of electrical engineering and physics (optics, acoustics, wave) and describe the construction of a simple measuring apparatus and its application in interesting technical and scientific experiments. The article describes sample solutions promoted in the Tutorials, such as the construction of the Ruhmkorff inductor, allowing to obtain a high voltage, the construction of a Tesla transformer, processing of AC voltage from the city grid to the low voltage, security alarm with the Wheatstone bridge, Froment systems telegraph pointer, measurement of the speed of light by Foucault. Many of the tutorials can provide inspiration for independent experiments even today, as exemplified by the experience with Tesla transformer, that have been fascinating enthusiasts of electrical engineering for over 100 years without a break and are still the subject of numerous publications in contemporary popular science literature.
PL
W opracowaniu opisano historię początków polskiego elektrotechnicznego szkolnictwa wyższego, poczynając od XIX w. Przedstawiono kilkakrotne próby uruchomienia polskiej wyższej uczelni technicznej w zaborze rosyjskim, rozpoczęte jeszcze w 1826 r., ale skutecznie uniemożliwiane przez zaborcę. Omówiono tworzenie się kierunku elektrotechnika, w zaborze austriackim, po uzyskaniu autonomii przez Galicję, w jedynej wówczas polskiej uczelni, Szkole Politechnicznej w Lwowie. Następnie przedstawiono rozwój elektrotechniki po I wojnie światowej, na uczelni lwowskiej i powstałej w 1915 r. lecz nadzwyczaj dynamicznie rozwijającej się polskiej Politechnice Warszawskiej, która w ciągu zaledwie kilkunastu lat dorównała uczelniom europejskim. Pokazano losy obu tych uczelni podczas II wojny światowej oraz ich wpływ na powstające po II wojnie światowej uczelnie techniczne w Polsce.
EN
This paper describes process of formation of Polish electrical engineering higher education, starting from the beginning of the nineteenth century. It presents several attempts that were taken to set up Polish technical university in Russian partition. Those attempts were started already in 1826 and were effectively interrupted by the occupant. Creation of electrical engineering faculty at the Lvov Polytechnic School, the only Polish university at that time, in Austrian partition, after obtaining autonomy by Galicia, is also presented. Next, paper describes electrical engineering development after the I World War at Lvov University of Technology and, created in 1915, very rapidly growing Polish Warsaw University of Technology, which in just a few years was able to match European universities. Situation of both universities during the II World War is presented, and also their impact on technical universities created in Poland after the II World War.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.