Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ochrona i zarządzanie ekspozycją zamków i ruin zamkowych

Pałubska Katarzyna

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2023

|

Nr 15

169--192

PL

Zamki i ruiny historyczne zamków są niewątpliwym świadectwem współdziałania człowieka z przyrodą. Wartość zabytkową podkreśla ich malowniczość, która jednocześnie wskazuje na dużą atrakcyjność krajobrazu kulturowego. Dawne relacje przestrzenne budowały tożsamość lokalną i regionalną - stare trakty komunikacyjne łączące znaczniki w postaci wież zamków i kościołów dawały poczucie bezpieczeństwa ówczesnym podróżnym, były wyróżnikami zunifikowanego krajobrazu. Jednocześnie dalekie kilku- i kilkunastokilometrowe otwarcia widokowe z zamku wychodzące daleko w krajobraz otaczający, poza granice wzniesienia/obszaru, na którym zlokalizowano sam zamek, miały charakter regionalny, zapewniały bezpieczeństwo i kontrolę, dając wgląd w dalekie relacje przestrzenne, wynikające z historycznych zależności politycznych, relacji gospodarczych, społecznych i komunikacyjnych. W artykule wskazano możliwości i konieczne analizy w celu ochrony widoku, panoram czy dalekiej ekspozycji zabytkowych zamków, ruin zamkowych i ich otoczenia.

EN

Castles and historical ruins of castles are undoubted evidence of the interaction between man and nature. Their historic value is emphasized by their picturesqueness, which at the same time indicates the great attractiveness of the cultural landscape. Old spatial relations built local and regional identity - old communication routes connecting markers in the form of castle and church towers gave a sense of security to travelers of that time and were distinguishing features of a unified landscape. At the same time, long-distance viewing openings from the castle, several or several kilometers long, extending far into the surrounding landscape, beyond the boundaries of the hill/area where the castle itself was located, were of a regional nature, ensured security and control, giving insight into long-range spatial relations resulting from historical political dependencies, economic, social and communication relations. The article indicates the possibilities and necessary analyzes to protect the view, panoramas and long-distance exposure of historic castles, castle ruins and their surroundings.

2

Zabytkowe mosty Wrocławia

Pierścionek Barbara

Builder

|

2022

|

R.26, nr 11

35--43

PL

Celem badania opisanego w niniejszym artykule jest analiza wpływu zabytkowych mostów wrocławskich na rozwój turystyki miasta opartej na promocji zabytków techniki. Badania przeprowadzono w oparciu o metodologię studium przypadku, kwerendę archiwalną oraz wizję lokalną. Jednym z rezultatów przeprowadzonych prac jest analiza SWOT dla zabytków techniki na obszarze centrum Wrocławia, wykonana w oparciu o kwestie zarządzania dziedzictwem kulturowym. W tekście zaprezentowano sylwety badanych mostów. Opisano także zarys prac rewaloryzacyjnych, zmierzających w kierunku przywrócenia pierwotnego charakteru zabytkowym mostom, głównie w zakresie formy i kolorystyki.

EN

The research aimed to analyse the influence of historical Wroclaw bridges on the city's development and tourism based on civil engineering landmarks promotion. The analysis based on a case study methodology, archives and a personal examination of the bridges. One of the results of carried work was a SWOT analysis of Wroclaw city centre civil engineering landmarks created using the information on managing heritage. The text presented the profile of elaborated bridges. The article described an outline of revalorisation works leading to the restoration of original characteristics of historical bridges in terms of shape and colour scheme.

3

Management of the renovation of monuments to optimise the buildings utility values and energy efficiency (case study Rzuchów, Poland)

Mackiewicz Ewa

GIS Odyssey Journal

|

2021

|

Vol. 1, no. 2

31--45

EN

Historic buildings are an essential component of the national heritage, constituting the fundamental determinants of the cultural identity of each society. The protection and conservation of monuments are a manifestation of care and evidence of their responsibility. The way owners deal with historic buildings has its specificity. Management, protection, and sharing should follow the conservation rules defined by law and good practices. After World War II, due to Poland's historical, political, and socio-economic transformations, some historic buildings gradually degraded and lost their original functions. Devastated monuments are often considered redundant by society. Effective use of them for new functions allows society to preserve unique elements of the landscape and develop the economic and social potential of the monument's surroundings. The renovation and adaptation of monuments to a new function should be preceded by a multi-level analysis allowing for the sustainable revitalisation of the building. The diversity of types of monuments, their state of preservation, location, and the form of ownership significantly affect the procedure. This article aims to present a holistic approach to the renovation of monuments and sustainable management of these objects. The concept is based on the results of questionnaire research and considers conservation guidelines, pro-environmental solutions, utility value and the socio-economic potential of the monument. The survey conducted with the owners of the monuments described in the article is the basis for determining the conditions for the sustainable revitalisation of monuments. The survey results will help develop a management model for this process. Sustainable revitalisation is shown on an example of an adaptation palace in Rzuchów for cultural and scientific purposes.

4

Przeszłość dla przyszłości: tysiącletnia Wiślica i jej materialne i niematerialne dziedzictwo. Pomnik historii jako forma opieki RP

Kadłuczka Andrzej

Wiadomości Konserwatorskie

|

2019

|

Nr 60

10-16

PL

Wiślica, niewielka miejscowość położona malowniczo w dolinie Nidy, odzyskała w 2018 roku prawa miejskie, nadane jej jeszcze przez Władysława Łokietka. Niegdyś była znaczącym ośrodkiem w Polsce piastowskiej, związanym z tradycjami znanego w ówczesnej Europie państwa Wiślan, ale jej dziedzictwo zachowało się w zróżnicowanym stanie: od wspaniałej gotyckiej kolegiaty i Domu Długosza, poprzez relikty słynnej płyty orantów zachowanej w podziemiach kolegiaty i kilku romańskich i gotyckich kościołów, po zdegradowane „grodzisko na łąkach” z IX–X wieku i zapomniane palatia z rotundami na Regii. Obecnie Wiślica podjęła realizację ambitnego projektu przywrócenia dawnej jej świetności i powrotu na listę miejsc historycznych znaczących dla Polski i Europy.

EN

Wiślica, a small town located in the picturesque Nida Valley, originally received its town rights from King Władysław Łokietek (the Elbow-high) and regained them in 2018. It used to be an important centre in Poland under the Piast dynasty, continuing traditions of the Vistulan state acknowledged in Europe of the times, though its heritage has been preserved to a varying degree: from the magnificent Gothic collegiate church and the House of Długosz, through the relics of the famous Slab of Orants preserved under the collegiate church, and of a few Romanesque and Gothic churches, to the destroyed “hillfort in the meadows” from the 9ᵗʰ/10ᵗʰ century and forgotten palatia with rotundas in Regio. Currently Wiślica decided to implement an ambitious project to restore the town to its former glory and to re-enter the list of sites significant in the history of Poland and Europe.

5

Pomniki Historii, a doświadczenia Światowego Dziedzictwa - rozważania na przykładzie drewnianej architektury sakralnej

Siwek Andrzej

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2019

|

Nr 7

167--179

PL

Sukces i dynamiczny rozwój Listy Światowego Dziedzictwa ukazuje nośność koncepcji wskazania elitarnej grupy dóbr istotnych dla globalnej społeczności ze względu na wartość. Jednocześnie ewolucja listy ujawnia zagrożenia rozmywania się przekazu i dewaluacji wartości wpisów, po przekroczeniu ilościowej masy krytycznej. Na gruncie polskim można dostrzec analogiczne procesy i zagrożenia w stosunku do grupy dóbr najcenniejszych – Pomników Historii. Skłania to do pytań o analogie i różnice obu zbiorów dóbr szczególnych oraz o możliwość polskiej recepcji światowych koncepcji ochrony. Doskonałą grupą referencyjną ukazującą niespójności systemowe są polskie zabytki drewnianej architektury sakralnej. Na tym przykładzie omawiana jest koncepcja „Seryjnych pomników historii”. Związanie owej koncepcji z obowiązkiem opracowywania planów zarządzania, jako wyrazu aktywnej postawy ochronnej, może przyczynić się do optymalizacji systemu ochrony dóbr o najwyższej wartości. Jednocześnie zawarte w metodyce planów zarządzania analizy porównawcze mogą stać się narzędziem racjonalizowania nowych uznań za pomnik historii, określenia granic reprezentacji zjawiska. Odwoływanie się do grupy zabytków, a nie do pojedynczego, autorytatywnie wskazanego reprezentanta ma znaczenie zarówno dla stanowienia ochrony, jak i edukacji o dziedzictwie oraz prezentacji dziedzictwa kulturowego kraju. Nie ulega wątpliwości, że zbiór pomników historii i podzbiór dóbr światowego dziedzictwa powinny w polskim systemie ochrony zabytków wyróżniać się, jako dobra najcenniejsze, zarówno pod względem prestiżowym, jak i ze względu na skuteczność oraz standardy ochrony precyzowane w planach zarządzania.

EN

The success and dynamic development of the World Heritage List shows the carrying capacity of the concept of identifying an elite group of goods important to the global community in terms of value. At the same time, the evolution of the list reveals threats of blurring of the message and compromising the value of entries after exceeding the critical quantitative mass. In the Polish context, one can see analogous processes and threats in relation to the group of the most valuable property - the Monuments of History. This raises questions about analogies and differences between the two sets of special assets and about the possibility of the Polish reception of the world's concepts of protection. An excellent reference group showing system inconsistencies are Polish monuments of wooden sacral architecture. It is on this example that the concept of "Serial monuments of history" is being discussed. The connection of this concept with the obligation to develop management plans as an expression of an active protective attitude may contribute to the optimization of the system of protection of the property of the highest value. At the same time, comparative analyses included in the management plan methodology may become a tool for rationalizing new recognitions of monument of history, determining the limits of the phenomenon's representation. Referring to a group of monuments, and not to a single, authoritatively appointed representative, is important both for the establishment of protection and education about heritage, as well as for the presentation of the cultural heritage of the country. There is no doubt that the collection of historical monuments and the subset of world heritage in the Polish system of monument protection should stand out as the most valuable assets, both in terms of prestige and due to the effectiveness and standards of protection specified in the management plans.

6

Hammershus - dobre praktyki i zarządzanie trwałą ruiną

Siwek Andrzej, Trafas-Wołoszyn Magdalena

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2018

|

Nr 6

163--176

PL

Zamek Hammershus, to średniowieczna, duńska warownia na wyspie Bornholm. W ruinie od połowy XVIII w. Dewastację powstrzymano w 1822, gdy ruinę zamku uznano za zabytek. Zamek, dominujący w widokach północnego wybrzeża wyspy stał się celem wędrówek romantycznych turystów. Decydujące prace konserwatorskie przeprowadził Peter Hauberg w latach 1885 – 1928, programowo powstrzymując się od rekonstrukcji. Funkcje recepcyjne pomieszczono w zabudowaniach opodal ruin. Polityka ochronna prowadzona od 1907 r. wiązała się z wykupem terenów wokół zamku i systematycznym usuwaniem okolicznych budowli. W 1969r. koncepcję centrum informacyjnego, ukrytego w krajobrazie stworzył Jørn Utzon. W 2013 podjęto realizację jego koncepcji. Projekt opracował duński zespół Arkitema, we współpracy z Buro Happold, i Ch. Harlangiem. Nowoczesne centrum interpretacji zabytku oddane do użytku w 2018 r. jest odsunięte od ruin i ukryte w formach terenu. Ochrona zamku Hammershus jest podporządkowana zachowaniu jego historycznej formy – trwałej ruiny. Jest również prowadzona w sferze krajobrazowej. Nowe centrum recepcyjne zlokalizowano i zaprojektowano tak, by nie konkurowało z formą historyczną i krajobrazem. Model zarządzania zamku Hammershus to przykład dobrej praktyki w ochronie dziedzictwa kulturowego i zabytkowych ruin. Istotą jest wykorzystanie atrakcyjności ruiny historycznej, jako obiektu przyciągającego odwiedzających oraz oddalenie współczesnych funkcji komercyjnych od zabytku wraz ze stworzeniem nowych możliwości kontemplacji zabytku oraz rygorystyczną ochroną krajobrazu.

EN

Hammershus is a medieval Danish castle on the Bornholm island. In 1743 Hammershus was finally abandoned as a stronghold. The fortress was partially demolished around 1750. The ruins were put on the national historic register in 1822. From 1885, until his death in 1928, P. C. Hauberg was in charge of the extensive restoration work. After that, the castle remained a picturesque ruin. The conservation policy, which was taken from 1907, includes the purchase of land around the castle and systematic removal of the surrounding buildings. In 1969 Jørn Utzon created the concept of the information center hidden in the landscape. In 2013, his concept was implemented. The project was developed by the Danish team Arkitema, in cooperation with Buro Happold, and Ch. Harlang. The modern information center put into use in 2018. Building is removed from the ruins and hidden in the nearby slope. The protection of Hammershus Castle is subordinated to preserving its historical form - a permanent ruin. It is also conducted in the landscape sphere. The new reception center was located and designed so as to not compete with the historical ruin and landscape. The Hammershus castle management model is an example of good practice in protecting cultural heritage and historic ruins. The main point is to use the attractiveness of the historical ruins, as an object that attracts visitors.The remoteness of modern commercial functions from the monument create new possibilities for contemplating the castle ruins and contributes to strict landscape protection.

7

Zarządzenie dziedzictwem historycznym w procesach rewitalizacyjnych

Szymczak H., Kmiecik G., Szejnfeld M., Szymczak-Graczyk A.

Przegląd Budowlany

|

2017

|

R. 88, nr 5

33--36

PL

Istota działań rewitalizacyjnych polega na podejmowaniu aktywności na obszarach zdegradowanych w sposób kompleksowy, dotyczący zarówno kwestii przestrzennych, społecznych, jak i ekonomicznych. Jest to proces niezwykle złożony i wielowątkowy, wymagający wyczucia i cierpliwości, gdyż efekty są nieraz odłożone w czasie. O sukcesie tych działań można mówić tylko wtedy, gdy wynikają one z kontekstu danej przestrzeni i w niej poszukują potencjału do dalszego rozwoju. Lokalizacja obszarów zdegradowanych w tkance miejskiej zazwyczaj powiązana jest z historycznymi częściami miasta. Złożoność i znaczna skala występujących tam problemów wymaga niejednokrotnie dużych nakładów finansowych oraz skomplikowanych i czasochłonnych procedur. Specyfika tych obszarów wprowadza również wiele ograniczeń i nie daje pełnej swobody działania. Artykuł ten jest próbą przedstawienia przykładowych rozwiązań aktywizujących procesy rewitalizacyjne w tej wymagającej strukturze.

EN

The point of the revitalization process is to undertake activities in degraded areas concerning the issues of spatial, social and economic problems. It is a process extremely complicated requiring tact and patience, because the effects are often postponed. These actions can create success only when their results are based on the potential of space context. Location of degraded areas is very often associated with the historical parts of the city. The complexity and the vast scale of the problems connected with this space very often requires large amounts of money and the complicated and time-consuming procedures. The specificity of these areas also introduces a number of limitations and does not give full freedom of action. This article is an attempt to present examples of solutions activating revitalization processes in this challenging structure.

8

Społeczny komitet odnowy zabytków Krakowa: geneza, doświadczenia, program

Krasnowolski Bogusław

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2017

|

Nr 4

7--14

EN

The Committee (acronym: SKOZK) was established in 1978, following listing Krakow as a world heritage site. It fulfilled expectations from the past, when heritage assets were damaged by industrial pollution and state ideology curtailed financing of works on sacred and private grounds. An undoubted strength of the early time was the recognition of Krakow heritage protection as a matter of state importance, while the domination of political circumstances remained a weakness. The political transformation of 1989/90 changed the environment: SKOZK was now dominated by heritage preservation milieus, and members were appointed by the President of the Republic of Poland, and his Chancellery provided a major part of financial means. As grants generally cover up to 50% of the cost, the fund has a stimulating role as beneficiaries need to find sources for matching funds. Since 1990, the Committee’s activity has concentrated on the most valuable complexes: Wawel, the historical centre of the city, former town of Kazimierz with Jewish quarter, and the most treasurable enclaves situated on the outskirts of the city. Achievements of SKOZK include development of a model for cooperation between private (NGO) and public (central and territorial authorities) sectors, definition of strategic goals, and a priority of the ensuing tasks.

9

Programy ochrony i opieki nad zabytkami – niedoceniony element polskiego systemu ochrony zabytków

Siwek Andrzej

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2016

|

Nr 1

107--115

EN

Under the Act of 23 July 2003 on the Protection and Guardianship of Monuments, a coherent model for caring for historic monuments and sites on both central and local levels was introduced. This concept is intertwined with monitoring and flow of information. The system of managing documents is aimed at optimising actions pertaining to the protection of cultural heritage. As there is a clear hierarchy of these documents, which can also correlate with each other, there are sound reasons behind establishing a coherent protection policy – from municipal/communal level to the central one. National, regional, district, and municipal/communal programmes pertaining to care for historic monuments and sites are strategic tools which shape policy, direct actions towards specific aims, and reflect the will. In a number of cases, however, no programmes have ever been developed. Administrative and legal supervision is still the predominant model in the protection of monuments and sites. The period of 2003 - 2016 was the time to „become familiar” with the new tool applied in heritage protection and management. One should learn from these experiences and promote the idea of devising a coherent strategy aimed at protecting historic monuments and sites by implementing programmes on all administrative levels.

10

O początkach klasyfikacji zabytków. O wadach i zaletach polskich systemów wartościowania zabytków

Lewicki Jakub

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2016

|

Nr 2

91--108

EN

This article discusses practices of classification of historic monuments and sites which have been adopted in Poland so far. The author of this article presents criteria pertaining to categorising and making inventory of historic monuments and sites developed in the first half of the twentieth century by Jan Zachwatowicz, Zdzisław Bieniecki, and Michał Witwicki. Furthermore, what is also presented is classification of materials that are relevant by their use or invention, classification of modernism monuments, and classification of historic monuments and sites which was carried out in the years 19590–1962, at the time when classes 0 and 1–4 were introduced. In future, historic monuments and sites should be classified by members of different expert teams cooperating with each other on different levels (regional and supralocal). The lists must be verified by academic authorities from various communities (art and architecture historians, conservators, etc.) and all works must be carried out in compliance with currently binding regulations. The criteria should be developed in accordance with the regulations set forth in the Polish Act on Protection and Guardianship of Monuments and Sites of 23 July 2003, unless major amendments are made to it. The author of this article suggests the following criteria, compliant with the legal regulations in force: – artistic merit (art. 3.1): the form of a property or a group of properties (quality and scope of their influence – European, supraregional, and local) – scientific and academic merit (art. 3.1): authenticity of the idea, material, function as well as construction, material, and innovation on local and supraregional scale. – historical merit (art. 3.1): the value and significance of the site, people and events - European, supraregional, and local scale It is necessary to define the significance and value of historic monuments and sites of European (supranational), regional, and local importance. Classification of both single historic monuments and sites and their groups should be clear, simple, and include the smallest possible number of valuing criteria. Furthermore, it should be compliant with Polish laws in force. When applied, the classification should result in factual selection of properties and sites - not on creating new groups of properties and sites of great historical importance and new categories of values being difficult to define. It is not possible to have standardised cirtieria matching all requirements and assigning high rank to each historic monument and site.

11

Bariery i wyzwania w zarządzaniu dziedzictwem w gminach wiejskich

Legutko-Kobus P.

Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN

|

2016

|

No 262

66--88

PL

Gminy wiejskie stanowią przeważającą większość jednostek samorządu terytorialnego (JST) w Polsce – na 2478 wszystkich gmin aż 1563 stanowią gminy wiejskie [Powierzchnia i ludność… 2015, s. 9]. Na obszarach wiejskich mieszka ogółem 39,7% mieszkańców Polski [Rocznik demograficzny 2015, s. 79]. Bez względu na wielkość i charakter gminy ich zadania własne, w tym obejmujące zarządzanie rozwojem i zarządzanie dziedzictwem, są takie same. Tymczasem wiele z gmin wiejskich to najmniejsze samorządy, które nie posiadają dużych zdolności rozwojowych, przez co nie są w stanie skutecznie wpływać na podniesienie jakości życia swoich mieszkańców. Problemem jest nie tylko niski potencjał finansowy tych gmin, ale przede wszystkim niski potencjał instytucjonalny (objawiający się m.in. ograniczonymi, eksperckimi 67 zasobami kadrowymi) [Ocena… 2012, s. 42]. Taki stan rzeczy ma istotny, negatywny wpływ na bieżące zarządzanie rozwojem lokalnym, w tym na zarządzanie dziedzictwem.

EN

Cultural heritage is one of the endogenous factors, which is gaining importance in the development processes. Heritage management thus becomes part of the local development management. Barriers to heritage management can be formulated for any type of commune, but in rural communities they are particularly difficult to eliminating, because of the low institutional capacity. The paper indicates the barriers in the management heritage, especially in rural communities. It also identifies the possibilities of eliminating these barriers in the local development policies.

12

Tendencje dziedzictwa dziś i jutro – z perspektywy ewolucji filozofii i teorii konserwacji

Araoz G.F.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2015

|

Nr 44

9--18

PL

Artykuł ten analizuje rozwój myśli filozoficznej i teoretycznej, który żywił rozwój nowoczesnego międzynarodowego ruchu na rzecz konserwacji dziedzictwa, od jego europejskich początków w wieku XIX aż do jego dzisiejszej uniwersalizacji, powodowany kolejno przez serię nietradycyjnych i/lub nieeuropejskich idei co do natury i roli dziedzictwa w społeczeństwie. Zilustrowane są one, inter alia, w Karcie Florenckiej Konserwacji Ogrodów Historycznych; Karcie z Burra, Dokumencie z Nara, Kartach ICOMOS nt. Miast Historycznych i Architektury Rodzimej, Konwencji UNESCO na rzecz Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Historycznego, Rekomendacji UNESCO na rzecz Historycznego Krajobrazu Miejskiego i ostatnio, Deklaracji Florenckiej 2014. Natura wszystkich tych trwających procesów skierowała dyscyplinę w nowe, nieoczekiwane strony, tworząc nowy paradygmat dziedzictwa. Artykuł analizuje tę ewolucję, jak i jej implikacje co do nowego podejścia do zarządzania dziedzictwem, poszukującego adaptacji jego mechanizmów do tych nowych wymagań.

EN

This paper analyzes the philosophical and theoretical developments that have sustained the modern international heritage conservation movement from its Eurocentric origins dating back to the 19th Century to its current universalization as propelled sequentially by a series of non-traditional and/or non-European notions about the nature and role of heritage in society, as illustrated, inter alia, in the Florence Charter for the Conservation of Historic Gardens, the Burra Charter, the Nara Document, the ICOMOS Charters on Historic Towns and Vernacular Architecture, the UNESCO Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage, the UNESCO Recommendation for the Historic Urban Landscape and most recently the ICOMOS 2014 Florence Declaration. The nature of all these ongoing processes have steered the field in new and unexpected directions, creating a new heritage paradigm. This evolution is analyzed as are also its implications on the emerging approaches that seek adapt heritage stewardship mechanisms to these new demands.