Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Heksachlorobenzen : metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

Kowalska Joanna

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2019

|

Nr 1 (99)

45--60

PL

Celem pracy było opracowanie i walidacja metody oznaczania frakcji wdychalnej heksachlorobenzenu (HCB) w powietrzu na stanowiskach pracy. Opracowana metoda oznaczania heksachlorobenzenu polega na: przepuszczeniu powietrza zawierającego heksachlorobenzen przez filtr polipropylenowy, ekstrakcji heksanem i analizie otrzymanego roztworu z wykorzystaniem techniki chromatografii gazowej z detekcją wychwytu elektronów (GC-ECD). Do badań stosowano kolumnę HP-5 o długości 30 m, średnicy wewnętrznej 0,32 mm i o grubości filmu 0,25 µm. Opracowana metoda jest liniowa w zakresie stężeń 0,018 ÷ 0,375 µg/ml, co odpowiada zakresowi 0,0003 ÷ 0,006 mg/m3 dla próbki powietrza o objętości 120 l. Opracowana metoda analityczna umożliwia oznaczanie heksachlorobenzenu w powietrzu na stanowiskach pracy w obecności substancji współwystępujących. Metoda charakteryzuje się dobrą precyzją i dokładnością, spełnia wymagania zawarte w normie europejskiej PN-EN 482 dla procedur dotyczących oznaczania czynników chemicznych. Metoda może być wykorzystana do oceny narażenia zawodowego na heksachlorobenzen w powietrzu na stanowiskach pracy. Opracowana metoda oznaczania heksachlorobenzenu została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

The aim of this study was to develop and validate a method for determining of inhalable fraction of hexachlorobenzene in workplace air. The determination method is based on the adsorption of hexachlorobenzene on a polypropylene filter, extraction with hexane and an analysis of the resulting solution with gas chromatography with electron capture detection (GC-ECD). A capillary column with HP-5 (30 m × 0.32 mm, i.d. × 0.25 μm film thickness) was used. The method is linear within the working range from 0.018 µg/ml to 0.375 µg/ml, which is equivalent to air concentrations from 0.0003 to 0.006 mg/m3 for a 120-L air sample. The analytical method described in this paper enables selective determination of analytes in workplace air in the presence of coexisting substances. The method is precise, accurate and it meets the criteria for procedures for measuring chemical agents listed in Standard No. EN 482. This method can be used for assessing occupational exposure to hexachlorobenzene and the associated risk to workers’ health. The developed method of determining hexachlorobenzene has been recorded as an analytical procedure (see appendix). This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

2

Heksachlorobenzen – frakcja wdychana : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Starek A.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2016

|

Nr 3 (89)

67--102

PL

Heksachlorobenzen jest nierozpuszczalnym w wodzie ciałem stałym o wysokiej lipofilności, wysokiej temperaturze topnienia i wrzenia oraz dużej gęstości par. Związek był stosowany w: przemyśle zbrojeniowym, elektrotechnicznym i chemicznym oraz jako fungicyd. Heksachlorobenzen jest obecnie stosowany do celów laboratoryjnych. Związek ten, oprócz syntezy docelowej, powstaje jako produkt uboczny podczas syntezy rozpuszczalników chloroorganicznych. Zgodnie z danymi z Centralnego Rejestru Danych o Narażeniu na Substancje, Preparaty, Czynniki i Procesy Technologiczne o Działaniu Rakotwórczym lub Mutagennym, narażenie na heksachlorobenzen w Polsce wzrasta, pomimo zakazu jego stosowania. W 2005 r. na heksachlorobenzen było narażonych 28 osób, natomiast w 2014 r. już 167 (kobiet i mężczyzn). Zgodnie z Konwencją sztokholmską w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych, która została przyjęta w 2001 r. i weszła w życie dnia 17.05.2004 r., zakazano: wytwarzania, wprowadzania do obrotu i stosowania heksachlorobenzenu, wymienionego w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 850/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29.04.2004 r. dotyczącego trwałych zanieczyszczeń organicznych i zmieniającego dyrektywę 79/117/EWG (Dz. Urz. WE L 158 z dnia 30.04.2004 r., 7), w postaci samoistnej lub w mieszaninach (preparatach) czy też jako składnika artykułów. Zakazu tego nie stosuje się do heksachlorobenzenu używanego w badaniach laboratoryjnych lub jako substancji odniesienia. W dostępnym piśmiennictwie nie ma informacji na temat objawów ostrego zatrucia heksachlorobenzenem wśród ludzi. Zatrucia przewlekłe heksachlorobenzenem były spowodowane jego pobieraniem z pożywieniem, co miało miejsce w Turcji w końcu lat 50. ubiegłego stulecia. Zatrucia te miały charakter epidemii. Związek ten u ludzi indukował, m.in.: porfirię skórną późną, hiperpigmentację skóry i nadmierne owłosienie, a także zmiany neurologiczne oraz ortopedyczne. Na podstawie wartości median dawek i stężeń śmiertelnych heksachlorobenzen jest umieszczony poza klasyfikacją substancji chemicznych, opartą na kryterium ostrej toksyczności. W warunkach powtarzanego narażenia zwierząt na heksachlorobenzen obserwowano działanie: porfirynogenne, hepatotoksyczne, w tym indukcję mikrosomalnych monoksygenaz, tyreotoksyczne i ototoksyczne związku. Heksachlorobenzen jako słaby ligand receptorów AhR wykazuje działanie dioksynopodobne. Wywołuje zaburzenia, m.in. w: gruczole tarczowym, jajnikach i nadnerczach, zmniejszając stężenia: hormonów tarczycy, estrogenów i glikokortykosteroidów oraz liczbę ich receptorów. Heksachlorobenzen nie działał mutagennie i genotoksycznie w testach w warunkach in vitro i in vivo.W badaniach epidemiologicznych nie udowodniono rakotwórczego działania heksachlorobenzenu u ludzi, natomiast na podstawie wyników licznych badań doświadczalnych stwierdzono: rakotwórcze, promotorowe i kokancerogenne działanie tego związku. Międzynarodowe i narodowe instytucje zaklasyfikowały heksachlorobenzen do kancerogenów grupy 2.B (IARC), kategorii 1.B (UE, Polska) i grupy A3. (ACGIH). W SCOEL nie ustalono w 2014 r. wartości OEL, ze względu na działanie kumulacyjne związku, a do oceny narażenia zalecono wartość dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (BLV) wynoszącą 150 μg heksachlorobenzenu/l surowicy lub osocza krwi oraz oznakowanie „skin”, ze względu na wchłanianie związku przez skórę. Heksachlorobenzen jest związkiem rakotwórczym dla zwierząt. Konsultacje publiczne propozycji SCOEL dla heksachlorobenzenu odbyły się w sierpniu 2014 r. i Polska nie zgłosiła do tych propozycji uwag. Heksachlorobenzen został ujęty w wykazie substancji, dla których powinny być ustalone wartości wiążące (BOELV). Ze względu jednak na zakaz stosowania związku (Konwencja sztokholmska) oraz jego działanie kumulacyjne, wartości BOELV nie ustalono. Heksachlorobenzen wykazuje toksyczność rozrodu i rozwoju. U samic różnych gatunków związek działał gonadotoksycznie w wyniku: zaburzeń hormonalnych, uszkodzenia pęchrzyków jajnikowych i komórek jajowych, co prowadziło do upośledzenia procesu owulacji oraz zapłodnienia. Ponadto, heksachlorobenzen wywierał szkodliwe działanie na prenatalny i postnatalny rozwój potomstwa. Podstawą do obliczenia wartości NDS dla heksachlorobenzenu były wyniki badań nad gonadotoksycznym działaniem tego związku u samic makaków jawajskich, narażanych drogą pokarmową przez 13 tygodni. Na podstawie wartości NOAEL wynoszącej 0,01 mg/kg mc./dzień oraz łącznego współczynnika nie- pewności 24, obliczono wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) związku, którą zaproponowano na poziomie 0,003 mg/m³, łącznie z oznakowaniem „skóra”, które informuje, że wchłanianie tej substancji przez skórę może być tak samo istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową. Nie ma podstaw do zaproponowania wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) heksachlorobenzenu. Zgodnie z zaleceniami SCOEL, zaproponowano wartość dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) na poziomie 150 µg heksachlorobenzenu/l osocza lub surowicy krwi.

EN

Hexachlorobenzene is a solid substance, insoluble in water, highly lipophilic with high melting and boiling point and high vapor density. The compound was used in war, electrotechnical, and chemical industries. Nowadays hexachlorobenzene is used for laboratory purposes. Except for destination synthesis this compound originates as a by-product during synthesis of chloroorganic solvents. In Poland, the exposure to hexachlorobenzene is increasing despite interdiction to its application. In 2005 in Poland, 28 people were exposed to hexachlorobenzene, whereas in 2014 exposed were 167 (men and women). According to Stockholm convention (2001) on persistent organic pollutions (POPs) there is prohibition of production, introduction to trade turnover and usage of hexachlorobenzene. There is no information about symptoms of acute poisoning by hexachlorobenzene in humans. Chronic intoxications by this compound were caused by uptake it with food, which happened in Turkey towards the end of 50s of last century. These poisonings had epidemic character. The chemical induced in humans, e.g., porphyria cutanea tarda, skin hyperpigmentation and hirsutism, neurological and orthopedic disorders. The median lethal dose and concentration values in animals indicate that hexachlorobenzene is outside of the classification of chemicals based on an acute toxicity. In experimental animals repeatedly exposed to this chemical, porphyrinogenic, hepatotoxic, thyreotoxic, and ototoxic effects were observed. Hexachlorobenzene as a weak ligand of AhR receptors shows dioxine-like activity. It causes functional disturbances in thyroid gland, ovaries, adrenal gland and leads to reduction of thyroid hormone concentrations, estrogens, glycocorticoids and their receptors. Hexachlorobenzene is not mutagenic and genotoxic in vitro and in vivo. The epidemiologic examinations did not proved carcinogenic effects of hexachlorobenzene in humans, however, numerous experimental studies noted its carcinogenic, promoting and cocarcinogenic activities. International and national institutions classified hexachlorobenzene to a carcinogen category 2.B (IARC), 1.B (EU, Poland) and to A.3 group (ACGIH). SCOEL did not established OEL value for hexachlorobenzene, since the compound has cumulative effect. Admissible concentration value in biological material (BLV) of 150 µg/l of serum or plasma and labeling „skin” because the compound is resorbed through the skin was recommended for assessing the exposure to hexachlorobenzene. Hexachlorobenzene is included in the register of the substances for which binding BOELV values should be established. Because of the prohibition (Stockholm convention) and cumulative effect of hexachlorobenzene BOELV value was not established. Hexachlorobenzene demonstrates reproductive and developmental toxicities. In females of different species, gonadotoxic effects were seen as result of hormonal disturbances, ovarian and egg cells injury which led to ovulation and fertilization impairment. The results of study on gonadotoxic effect of hexachlorobenzene in the female cymonolgus monkey exposed per os for 13 weeks were basis for calculating MAC value. The NOAEL value at level of 0.01 mg/kg b.w./day and joind uncertainty factor value of 24 were used to calculate MAC value at level of 0.003 mg/m3. It was recommended to label the substance with “Skin”. No STEL value has been recommended. In agreement with recommendation of SCOEL, the BLV value at level of 150 µg/l of serum or plasma has been proposed.

3

Residue of chlorinated pesticides in fish caught in the Southern Baltic

Reindl A. R., Falkowska L., Szumiło E., Staniszewska M.

Oceanological and Hydrobiological Studies

|

2013

|

Vol. 42, No. 3

251--259

EN

The aim of this study was to estimate the residue of chlorinated pesticides in the edible fish caught in the Gulf of Gdańsk and in the Vistula Lagoon. The highest mean concentrations of total DDT were found in the muscles of salmon (331.45 ng g−1 lw.) and sabre carp (306.29 ng g−1 lw.) caught in the Vistula Lagoon, and in the muscles of cod (309.88 ng g−1 lw.) and herring (304.86 ng g−1 lw.) from the Gulf of Gdańsk. Moreover, it was discovered that the following were present in the muscles of fish: DDT metabolites (pp’-DDE and pp’-DDD isomers) as well as hexachlorobenzene and its metabolites and endrin, dieldrin, α-endosulfan isomers and methoxychlor. Pesticides concentrations were higher in the livers of fish than in the muscles, which proves that the removal of toxins from the fish systems dominates over their accumulation. Because no concentration limits for pesticides have been defined, consumer safety assessment of fish caught in the Southern Baltic and in the Vistula Lagoon is not possible. The authors, having observed an increase in heksachlorobenzen in fish tissues suggested the existence of contemporary sources of pesticides which introduce them into the coastal zone.

4

Research on determination of hexachlorobenzene in combustion gases and ashes coming from incineration of hazardous waste

Cibor M.

Czasopismo Techniczne. Środowisko

|

2004

|

R. 101, z. 9-Ś

11--16

EN

Presented paper describes a method of determination of hexachlorobenzene (HCB) in combustion gases and bottom ash from incineration of hazardous wastes. Samples were collected from Cracow Hospital Waste Incineration plant. Semipermeable membranes (SPM) were used for samples extracts clean-up. Determination of HCB was performed using gas chromatographic system equipped with electron capture detector (GC-ECD). For confirmation a hyphenated technique, GC-MS/MS, double fragmentation mass spectrometric detector was used.

PL

W pracy zebrano informacje o fizycznych i chemicznych właściwościach HCB oraz metodach produkcji i stosowania (zwłaszcza w rolnictwie jako fungicydy). Powietrze może zawierać lotne części popiołu z termicznego procesu, które mają znaczny wpływ na ludzki organizm. Ponieważ HCB posiada silne właściwości hydrofobowe, akumuluje się w tkance tłuszczowej. Ten związek jest niebezpieczny dla ludzi. W niniejszej pracy opisano metody oznaczania HCB zawartego w spalinach i popiołach pochodzących ze Spalarni Odpadów Medycznych w Krakowie. Próbki popiołu zostały pobrane w lutym z komory pirolitycznej Spalarni Odpadów Medycznych w Krakowie. Próbka została wysuszona, homogenizowana i ekstrahowana w aparacie Soxhleta. Czyszczona była za pomocą membran półprzepuszczalnych (SPM), czas dializy wyniósł 24 h. Po oczyszczeniu za pomocą SPM ekstrakt został przeniesiony na kolumnę chromatograficzną z żelem krzemionkowym i eluowany 40 ml heksanu.Po odparowaniu na obrotowej wyparce próżniowej do objętości około 1 ml ekstrakt był oczyszczany na kolumnie z obojętnym tlenkiem glinu, HCB było eluowane 30 ml heksanu. Frakcję odparowano do objętości 1 ml w strumieniu gazu obojętnego. Dla próbki spalin użyto tej samej procedury. Oznaczanie przeprowadzano używając chromatografu gazowego z detektorem wychwytu elektronów (GC-ECD) i chromatografu gazowego z spektrometrem mas (GC-MS). Otrzymano odzyski na poziomie 55 i 129%.

5

Emisja do atmosfery trwałych zanieczyszczeń organicznych

Kargulewicz I., Olendrzyński K.

Archiwum Odlewnictwa

|

2002

|

R. 2, nr 3

57--62

PL

W pracy zamieszczono wyniki inwentaryzacji emisji do powietrza trwałych zanieczyszczeń organicznych (TZO): dioksyn (PCDD/F), polichlorowanych bifenyli (PCB), heksachlorobenzenu (HCB) oraz wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA). Głównym źródłem emisji PCDD/F i WWA są w Polsce procesy spalania w sektorze komunalnym i mieszkaniowym, HCB – procesy spiekania, PCB - emisja z urządzeń elektroenergetycznych (głównie kondensatorów).

EN

The paper presents atmospheric emission estimates of persistent organic pollutants such as: dioxins and furans (PCCD/F), polychlorinated biphenyls (PCBs), hexachlorobenzene (HCB) and polyaromatic hydrocarbons (PAHs). The main source of PCDD/F and PAHs emission in Poland are non-industrial combustion processes. Large part of HCB and PCBs emission comes from sinter plants and leakages in capacitors respectively.