Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Analiza energochłonności budynku jednorodzinnego w zależności od systemu jego ogrzewania. Cz. 1 Model obliczeniowy

Muniak Damian P.

Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo, Wentylacja

|

2024

|

T. 55, nr 3

19--25

PL

Energochłonność budynków, w tym budynków mieszkalnych, jest od lat jednym z głównych tematów europejskiej dyskusji dotyczącej emisji gazów cieplarnianych i spowodowanych nią zmian klimatu. Według szacunków budynki zużywają ok. 35% całkowitej ilości energii, a w krajach członkowskich Unii Europejskiej zużycie to stanowi ok. 40%, przy czym energia ta pochodzi głównie ze źródeł nieodnawialnych. W ostatnich kilku latach nastąpiło, zwłaszcza w Unii Europejskiej, mocne przyspieszenie w zmianach prawnych dotyczących energochłonności budynków i tzw. zielonej transformacji. Nowe zapisy nowelizowanych dyrektyw oraz programów, a m.in. EPBD, Europejskiego Zielonego Ładu, Fali Renowacji zmierzają do uzyskania zeroemisyjnego budownictwa oraz tzw. „zielonego” budownictwa, i to w relatywnie krótkim czasie. W związku z tym w artykule przeanalizowano możliwość zmniejszenia energochłonności jednorodzinnego budynku mieszkalnego w zależności od systemu jego ogrzewania, przy czym przedmiotem analizy będą dwa popularne w Polsce systemy ogrzewania - „klasyczny”, z grzejnikami konwekcyjnymi i system niskotemperaturowy z grzejnikami podłogowymi. Analizowany budynek zlokalizowany będzie w pięciu obliczeniowych strefach klimatycznych, na które podzielony jest teren Polski. Analizy dokonano z użyciem programów komputerowych służących do obliczania projektowego obciążenia cieplnego i sezonowego zapotrzebowania na energię oraz do cieplno-hydraulicznego równoważenia instalacji. Do programów tych wprowadzono model budynku oraz instalacji i zdefiniowano parametry wejściowe odpowiednio do stref klimatycznych i wybranych miast znajdujących się w tych strefach. W analizie uwzględniono również energię elektryczną zużywaną do napędu pomp obiegowych instalacji ogrzewania. Wyniki analizy wskazują na możliwość redukcji zużycia energii do ogrzewania budynku za pomocą instalacji z grzejnikami podłogowymi w stosunku do instalacji z grzejnikami konwekcyjnymi. Zużycie energii do ogrzewania za pomocą instalacji z grzejnikami podłogowymi jest o ok. 18,5% mniejsze niż w instalacji z grzejnikami konwekcyjnymi. W przypadku energii zużywanej do napędu pomp obiegowych, w większości analizowanych przypadków wyniki wskazują na instalację z grzejnikami konwekcyjnymi, jako rozwiązanie korzystniejsze. Jednak z uwagi na relatywnie niewielką ilość tej energii w stosunku do energii zużywanej do ogrzewania, w każdym z analizowanych przypadków instalacja z grzejnikami podłogowymi zapewnia zmniejszenie całkowitego zużycia energii.

EN

The energy consumption of buildings, including residential buildings, has for years been one of the main points of European discussion regarding human greenhouse gas emissions and the resulting climate change. It is estimated that on a global scale, buildings consume on average about 35% of the total energy consumed by humans, and in the European Union member states it is about 40%, with this energy coming mainly from non-renewable sources. The last few years have resulted, especially in Europe, in a significant acceleration in legal changes regarding the energy consumption of buildings and the so-called green transformation. New provisions of the amended EPBD directives, the European Green Deal, the Renovation Wave – all these documents and programs focus on the pursuit of zero-emission construction and “green” construction, and in a relatively short time. In this context, the article analyzes the possibility of changing the energy consumption of a single-family residential building depending on the type of heating system used, and the two most popular systems in Poland were selected for analysis - “classic”, based on convection radiators and a system with underfloor radiators. The analyzed building is located in Poland, and the calculations were made for all five climatic zones into which, according to law, the country is divided in winter time. The analysis was performed using dedicated computer packages for calculating the design heat load and seasonal demand for heat energy, as well as thermal-hydraulic balancing. The building and installation model was introduced and the input parameters were defined in accordance with the assumptions of the article, for all the climatic zones mentioned and selected cities located in these zones. The analysis took into account the electricity consumed by the circulation pump. The results indicate the possibility of reducing the thermal energy consumed by the building’s heating system in the variant with underfloor radiators compared to the variant with convection radiators. The average difference in energy demand for heating is approximately 18.5%, in favor of installations with underfloor radiators. In the case of energy consumed by the circulation pump, in most of the analyzed cases, the results indicate an installation with convection radiators as a more advantageous solution. However, due to the relatively small value of this energy in relation to thermal energy, in each of the analyzed cases, the installation with underfloor radiators ensures lower total energy consumption

2

Odbiorniki przeznaczone do pracy z pompami ciepła w obiektach komercyjnych

Danielak Maciej

Chłodnictwo i Klimatyzacja

|

2024

|

nr 3

46--49

PL

Wdrażanie pomp ciepła w domach prywatnych i wielorodzinnych stanowi jedynie część rewolucji energetycznej, której celem jest osiągnięcie ambitnych celów dotyczących ochrony klimatu. Wprowadzenie pompy ciepła do obiektów komercyjnych i przemysłowych nie tylko przyczynia się do redukcji emisji gazów cieplarnianych, ale także generuje oszczędności ekonomiczne. Pomimo tego, że istnieje jeszcze dużo barier do pokonania, zidentyfikowanie i wykorzystanie potencjału pomp ciepła stanowi kluczowy krok w kierunku bardziej zrównoważonej przyszłości energetycznej.

3

Transformacja polskiego ciepłownictwa

Wiśniewski Grzegorz, Krzyżanowska Agata, Kalinowski Krzysztof

Energia i Recykling : gospodarka obiegu zamkniętego

|

2023

|

nr 2

PL

Pod pojęciem „transformacja systemu ciepłownictwa” kryje się realna technologicznie oraz możliwa do sfinansowania ścieżka transformacji ciepłowni wykorzystujących węgiel w kierunku znaczących udziałów OZE. W obliczu szantażu gazowego Rosji i kryzysu energetycznego coraz bardziej możliwa staje się teza o przejściu z węgla – bez udziału gazu jako tzw. paliwa przejściowego lub z jego minimalnym udziałem – do OZE.

4

Influence of the heat insulation layer on the thermally stressed condition of the facade wall

Basok Borys, Davydenko Borys, Koshlak Hanna, Lysenko Oksana

Production Engineering Archives

|

2022

|

Vol. 28, Iss. 2

123--131

EN

The temperature-stress state of the concrete facade wall with a window opening, which is the external enclosing structure of the room with a steel heating device, was investigated by the method of numerical modeling. Estimated studies were performed for winter period when the heating system of the building is functioning. According to the results of solving the system of equations of thermal stress and equation of thermal conductivity, the temperature distribution over the wall volume and distribution of normal and tangential stresses were determined. Areas of the wall where these stresses are maximum were identified. The research was performed for cases of both, absence and presence of a heat-insulating layer on the outer surface of the facade wall. From comparison of the results obtained for these two options, it follows that the external thermal insulation coating not only helps to reduce dissipative heat loss through the facade wall, but also reduces the absolute values of stresses in the concrete wall arising resulting from temperature deformations. In some cases, the sign of stresses changes from stretching (wall without external insulation) to compressive (wall with insulation).

5

Przykładowe profile temperatury wzdłuż gruntowych pionowych wymienników ciepła w systemie grzewczym z pompą ciepła

Rynkowski Piotr

Materiały Budowlane

|

2022

|

nr 7

65--67

PL

Artykuł przedstawia wyniki pomiarów temperatury na wybranych głębokościach wzdłuż pionowych gruntowych wymienników ciepła przy różnej wydajności dolnego źródła w przypadku systemu grzewczego z wykorzystaniem sprężarkowej pompy ciepła. W eksperymencie analizowano wybrane przypadki pracy systemu grzewczego z pompą ciepła - z jednym, dwoma oraz trzema pionowymi gruntowymi wymiennikami, stanowiącymi dolne źródło ciepła. Celem pracy było badanie zachowania się gruntu w przypadku niedoszacowania, dopasowania oraz przewymiarowania dolnego źródła ciepła.

EN

The article presents the results of temperature measurements at selected depths along vertical ground heat exchangers with different efficiency of the lower heat source for a heating system based on a compressor heat pump. The experiment analyzed selected cases of operation of a heating system with a heat pump - with one, two and three vertical ground heat exchangers. The aim of the study was to investigate the behavior of the soil in the event of underestimation, adjustment and oversizing of the lower heat source.

6

Systemy grzewcze w budynkach sakralnych

Gwoździewicz Maciej, Grosicki Wit

Maszyny Elektryczne : zeszyty problemowe

|

2022

|

Nr 1 (127)

77--82

PL

Artykuł przedstawia analizę systemów grzewczych stosowanych w budynkach sakralnych na podstawie wybranych kościołów z Dolnego Śląska. uwzględniono aspekty techniczne i ekonomiczne systemów grzewczych. Artykuł powstał na bazie pracy dyplomowej pt. „Analiza ekonomiczna i techniczna ogrzewania budynków sakralnych” zrealizowanej na Politechnice Wrocławskiej w Legnicy.

EN

The article deals analysis of heating systems in sacral buildings on the basis selected churches in Lower Silesia in Poland. Technical and economical aspects of heating systems were taken into account. Article is based on the diploma project “Economic and technical aspects of church heating” at Wroclaw University of Technology.

7

Normy PN-EN 834 dotyczące elektronicznych podzielników kosztów ogrzewania

Adamski Mariusz, Bargłowski Leszek, Rebman Maksym

Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo, Wentylacja

|

2022

|

T. 53, nr 10

36--38

PL

Celem artykułu jest popularyzacja wymagań zawartych w normie PN EN 834 „Podzielniki kosztów ogrzewania do rejestrowania zużycia ciepła przez grzejniki ‒ Przyrządy zasilane energią elektryczną” w wersji z roku 1999 oraz z roku 2013 dotyczących elektronicznych podzielników kosztów ogrzewania.

EN

The aim of this paper is to popularize the requirements contained in the PN EN 834 “Heat cost allocators for the determination of the consumption of room heating radiators ‒ Appliances with electrical energy supply” standard in the version of 1999 and in 2013 for electronic heat cost allocators.

8

Energy efficiency of heat pump heat supply system with heat utilization of technogenic air emissions

Bezrodny Mikhail K., Prytula Natalia, Zarubin Aleksander

Journal of New Technologies in Environmental Science

|

2021

|

Vol. 5, nr 1

23--33

EN

In this article, the aim is to analyze the conditions of efficient use of heat obtained from the utilization of technogenic air sources, and to find the optimal values of the heat usage parameters in the heat pump heating system. This will allow using the thermal potential, which was previously wasted. It is necessary to determine the optimal degree of cooling of the lower heat source in the evaporator of the heat pump (optimal depth of use of the lower energy source), because with decreasing coolant temperature at the evaporator outlet and increasing the useful effect - proportionally increases the cost of HP compressor.

9

Certyfikacja LEED, BREEAM i Zielony Dom : wymagania dotyczące wentylacji i komfortu cieplnego budynków

Romanowski Andrzej

Chłodnictwo i Klimatyzacja

|

2021

|

nr 4

42--44

PL

Certyfikacja wielokryterialna budynków jest już trwałym elementem polskiego rynku nieruchomości. Dominuje wśród budynków biurowych, gdzie według szacunków Polskiego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego (PLGBC) około 60% oddawanych obecnie do użytku obiektów posiada jeden z certyfikatów BREEAM, LEED lub DGNB. Coraz więcej jest też certyfikacji budynków produkcyjnych oraz magazynowych.

10

Pompy ciepła w technice grzewczej (cz. 2)

Katolik Zygmunt

Budownictwo i Prawo

|

2021

|

R. 25, nr 1

26--30

PL

Na polskim rynku pompy ciepła zyskują coraz większą popularność w budownictwie mieszkaniowym – zwłaszcza energooszczędnym. W kolejnej części artykułu przedstawiono wady instalacji z pompami ciepła. Opisano typowe błędy popełniane przy budowie systemu grzewczego. Omówiono błędy na etapie projektowania systemu oraz błędy montażowe i eksploatacyjne.

EN

On the Polish market, heat pumps are becoming increasingly popular in residential buildings – especially energy-efficient ones. The next part of the article presents the disadvantages of heat pump installations. Typical mistakes made when building a heating system are described. Errors at the stage of system design as well as installation and operation errors are discussed.

11

Cargo ships’ heat demand - operational experiment

Bocheński Damian, Kreft Dominik

Polish Maritime Research

|

2020

|

nr 4

60--66

EN

The paper presents the results of an experiment conducted on two cargo ships – a 5300 TEU container with a steam heating system and a 7500 dwt general cargo ship with a thermal oil system. On both ships research has been carried out using specially designed measuring equipment. After gathering data about flow velocity and temperatures (steam/ cooling water/ thermal oil/ seawater/ outside air), calculations have been done, resulting in histograms. For both types of histograms (heat demand and service time), the probability density function was fitted, using the K-S statistical test. The last step was comparison of the probability distribution mean to seawater and the outside air temperatures by linear regression and the coefficient of determination. The dependencies between the mentioned temperatures and heat demand were noted.

12

Przyszłość systemów ciepłowniczych

Bujalski Wojciech

Nowa Energia

|

2020

|

nr 4

31--36

PL

Energetyka jako sektor szeroko rozumiany ulega obecnie dynamicznym zmianom. Do tej pory zmiany technologiczne, które zachodziły w sektorze energetycznym wynikały z relatywnie powolnego rozwoju poszczególnych technologii. To jednak nie powodowało generalnych zmian zasady funkcjonowania. W systemie elektroenergetycznym istniały i istnieją centralne źródła zasilania, system wysokiego średniego i niskiego napięcia oraz odbiorcy. Ten schemat wytwarzania i przesyłu ulega obecnie ewolucji z systemu przepływu jednokierunkowego energii od centralnych źródeł do odbiorcy - w kierunku systemu rozproszonego, gdzie znaczna część energii elektrycznej wytwarzana jest i konsumowana lokalnie przez rozproszonych odbiorców i nie wychodzi poza lokalną sieć niskich napięć.

13

Evaluation of the impact of glycol antifreeze on the surfaces of typical construction materials of heat exchangers

Turlej Anna, Skolniak Marta, Giemza Bolesław

Journal of KONBiN

|

2020

|

Vol. 50, iss. 4

125--145

EN

Glycol-based antifreeze liquids are used in two main areas: ICECS and HVAC. The standard research methods and requirements were developed to control the quality of fluids for the internal combustion engine cooling systems. Irrespective of the intended use, fluid tests are conducted with the same methods. This manuscript aims to study two types of antifreeze with standard methods. Then, the analysis was deepened to include microscopic techniques to identify the potential pitting corrosion centres on the surface of the selected metals. It was demonstrated that the application of microscopic techniques could significantly increase the chance to detect potential corrosion centres.

PL

Płyny niskokrzepnące na bazie glikoli są wykorzystywane w dwóch głównych obszarach: ICECS oraz HVAC. Znormalizowane metody badań oraz wymagania zostały opracowane w celu kontroli jakości płynów do układów chłodzenia silników spalinowych. W przypadku systemów HVAC inne są warunki i czas eksploatacji płynów niż w układach chłodzenia silników, nie ma jednak odrębnie zdefiniowanych wymagań i metod badań dla tych płynów. W niniejszej pracy zbadano dwa rodzaje płynów niskokrzepnących metodami znormalizowanymi, a następnie pogłębiono analizę poprzez zastosowanie technik mikroskopowych do identyfikacji potencjalnych ognisk wżerów korozyjnych na powierzchniach wybranych metali. Wykazano, że zastosowanie technik mikroskopowych może istotnie zwiększać szanse na wykrycie potencjalnych ognisk korozji.

14

Wybrane aspekty poprawy efektywności energetycznej dostawy ciepła do budynków według standardów WT2021

Koczergo Katarzyna, Niemyjski Olgierd

Instal

|

2020

|

nr 9

5--12

PL

Promocja energooszczędnego budownictwa w krajach Unii Europejskiej rozpoczęła się już w roku 2002. Powstały wtedy nowe zasady i wytyczne projektowania i modernizowania budynków w celu ograniczania zużycia energii do celów centralnego ogrzewania, ciepłej wody i wentylacji. W kolejnych latach definiowane były nowe standardy dla budownictwa energooszczędnego oraz przepisy i rozporządzenia dotyczące poprawy efektywności energetycznej produkcji i dystrybucji ciepła do odbiorców końcowych. W artykule przedstawiono wybrane zagadnienia dotyczące możliwości spełnienia wymagań określonych w Warunkach Technicznych na rok 2021. Spełnienie tych standardów energetycznych jest bardzo uzależnione od zastosowanego rodzaju źródła ciepła dla budynku. Zależność tą przedstawiono na przykładzie budynku, w którym przyjęto kilka wariantów źródła ciepła. Dodatkowo przedstawiono kierunki modernizacji sieci ciepłowniczych w celu redukcji strat ciepła, co także wpływa na poprawę efektywności energetycznej dystrybucji ciepła siecią ciepłowniczą.

EN

The promotion of energy-efficient construction in the European Union countries started as early as in 2002, when new rules and guidelines for designing and modernizing buildings were introduced to reduce energy consumption for central heating, hot water and ventilation purposes. In the following years, new standards for energy-efficient construction were defined as well as rules and regulations for improving the energy efficiency of heat production and distribution to end users. The article presents selected issues concerning the possibility of meeting the requirements specified in the Technical Conditions for 2021. Providing these energy standards is strongly dependent on the type of heat source used for the building. This dependence is presented on the example of the building in which several variants of the heat source were adopted. Additionally, the directions of modernization of heating networks were presented in order to reduce heat losses, which also improves energy efficiency of heat distribution through the heating network.

15

Tests on shaped compensators used in heating systems made of chlorinated polyvinyl chloride – CPVC

Rubnikowicz Adam, Sabiniak Henryk G.

Instal

|

2020

|

nr 7

19--23

EN

The use of plastic materials has become a standard in sanitary systems design. Due to numerous advantages of polymers, heating and hot water systems made of them have become an alternative to the ones made of traditional materials such as steel or copper. The values of forces working on particular elements of compensators as well as their displacement result from linear thermal elongation of segments of the system mounted in fixed supports. The article presents theoretical considerations on the subject of linear elongations and stress in shaped compensators that occur during exploitation of heating systems made of chlorinated polyvinyl chloride – CPVC. In order to verify the results of the theoretical considerations, both the analytical and the numerical ones, a series of fatigue and destruction experiments were performed in the next stage of the research.

PL

Zastosowanie tworzyw sztucznych stało się standardem w projektowaniu instalacji sanitarnych. Systemy instalacji ogrzewczych oraz ciepłej wody użytkowej wykonane z polimerów ze względu na swoje liczne zalety już od dawna stały się alternatywą dla instalacji wykonywanych z tradycyjnych materiałów takich jak: stal i miedź. Wielkości sił działających na poszczególne elementy kompensatorów, jak i ich przemieszczenia wynikają z liniowej wydłużalności termicznej odcinków instalacji zamocowanych w podporach stałych. W artykule przedstawiono rozważania teoretyczne nad wydłużeniami liniowymi i naprężeniami w kompensatorach kształtowych, występującymi podczas eksploatacji instalacji grzewczych, wykonanych z chlorowanego polichlorku winylu – CPVC. W celu zweryfikowania wyników otrzymanych z tych rozważań teoretycznych: analitycznych i numerycznych [20, 24], w kolejnym etapie badań kompensatorów przeprowadzono serię badań doświadczalnych zmęczeniowych i niszczących.

16

Niezawodność oraz trwałość instalacji chłodniczych i pomp ciepła. Cz. 2

Rubik Marian

Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo, Wentylacja

|

2020

|

T. 51, nr 3

15--24

PL

W artykule podano podstawowe pojęcia związane z niezawodnością i trwałością instalacji chłodniczych oraz pomp ciepła. Opisano ewolucję konstrukcji podstawowego ogniwa instalacji, tj. sprężarek, której celem była poprawa ich niezawodnościowych, energetycznych i eksploatacyjnych właściwości. Rezultatem udoskonaleń konstrukcyjnych oraz technologicznych, niezawodność i trwałość sprężarek oraz innych elementów instalacji wzrosła na tyle, że np. systemy ogrzewania ze sprężarkowymi pompami ciepła z powodzeniem konkurują z tradycyjnymi instalacjami grzewczymi wyposażonymi w kotły gazowe i olejowe i to nie tylko pod względem niezawodności i trwałości, ale również pod względem kosztów eksploatacji, nie mówiąc już o ich znaczeniu w przedsięwzięciach zmierzających do likwidacji niskiej emisji. W artykule szczególną uwagę zwrócono na niezawodność i trwałość urządzeń chłodniczych eksploatowanych w obiektach handlowych.

EN

The article gives basic concepts related to the reliability and durability of refrigeration installations and heat pumps. The evolution of the basic cell structure of the installation, i.e. compressors, is described aiming to improve their reliability, energy and operational properties. As a result of structural and technological improvements, the reliability and durability of compressors and other components of the installation have increased so much that e.g. heating systems with compressor heat pumps successfully compete with traditional heating systems equipped with gas and oil boilers. The improvements are not only in terms of reliability and durability, but also in terms of operating costs, not to mention their importance in projects aimed at eliminating low emissions. In the article, special attention is paid to the reliability and durability of refrigeration equipment operated in commercial facilities.

17

Economic indicators of a heating system of a building in Ukraine and Poland

Savhenko Olena, Lis Anna

Budownictwo o Zoptymalizowanym Potencjale Energetycznym

|

2020

|

Vol. 9 Nr 2

97--102

EN

In this article the economic indicators of a two-pipe water heating system of a residential building in Ukraine and Poland are identified. It was established that the requirements for the premises in which the heating system is designed in Poland are stricter than the requirements in Ukraine. Most notably, in Poland, the maximum heat transfer coefficient of enclosing structures and the value of indoor air temperatures in residential premises, which should be maintained by the heating system, is lower. This allows the design of heating systems for residential buildings in Poland with a lower heating capacity. However, due to the higher cost of heating equipment and workers' salaries, the economic indicators of a water heating system in Poland is higher than in Ukraine.

18

Pompy ciepła w technice grzewczej (cz. 1)

Katolik Zygmunt

Budownictwo i Prawo

|

2020

|

R. 23, nr 4

18--22

PL

W artykule przedstawiono budowę pompy ciepła wraz z opisem zasady jej działania. Wymieniono podstawowe rodzaje pomp ciepła mające zastosowanie w technice grzewczej. Poruszono również kwestię efektywności energetycznej pomp ciepła.

EN

The article presents the construction of a heat pump together with a description of its principle of operation. The basic types of heat pumps used in heating technology are listed. The issue of energy efficiency of heat pumps is also discussed.

19

Procedury technologiczne podczas remontu baterii koksowniczej z jednoczesnym opalaniem jej gazem wielkopiecowym i koksowniczym

Lajnert Radosław

Przemysł Chemiczny

|

2019

|

T. 98, nr 4

559--562

PL

Przedstawiono opracowane niestandardowe procedury kontroli systemu grzewczego przy renowacji fragmentu ściany grzewczej baterii koksowniczej opalanej gazem mieszanym z zastosowaniem materiałów z krzemionki topionej. Zaprezentowano oryginalną technologię zmiany organizacji opalania tylko konkretnego obszaru baterii koksowniczej, umożliwiającą schłodzenie określonej części ceramiki i prowadzenie w tym obszarze prac remontowych. Pokazano ideę chłodzenia i izolacji z zachowaniem wysokiej temperatury w strefie trzonu schładzanej części masywu ceramicznego oraz proces ponownego włączenia rozgrzanych komór do eksploatacji.

EN

Some original procedures for heating wall fragments during renovation of mixed gas-heated coke oven battery by using fused SiO₂ bricks were developed. They made possible to cool down only sp. parts of ceramics during renovation carried out without stopping the battery operation.

20

Badania wytrzymałości zmęczeniowej systemów instalacyjnych

Rubnikowicz Adam, Sabiniak Henryk G.

Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo, Wentylacja

|

2019

|

T. 50, nr 4

128--135

PL

Tworzywa sztuczne na stałe wpisały się w krajobraz systemów instalacji sanitarnych. Instalacje grzewcze oraz ciepłej wody użytkowej wykonane z tworzyw sztucznych ze względu na swoje liczne zalety już od dawna stały się alternatywą dla tradycyjnych materiałów takich jak: stal i miedź. Jednak termiczne wydłużenia liniowe instalacji wykonane z tworzyw sztucznych są dużo większe niż w przypadku stali lub miedzi. Dlatego producenci wprowadzili na rynek systemy rur wielowarstwowych – kompozytowych. Ich współczynniki wydłużalności liniowej α wraz ze wzrostem temperatury są porównywalne z wydłużalnością rur miedzianych. Zwiększa się również ich wytrzymałość mechaniczna i trwałość. Te zalety rur wielowarstwowych nie zwalniają jednak projektantów i wykonawców instalacji od kompensacji wydłużeń liniowych, tak istotnych w długotrwałej i bezawaryjnej pracy instalacji grzewczej czy ciepłej wody użytkowej. Długości ramion kompensatorów wykonywanych z rur instalacyjnych zależą w dużej mierze od rodzaju tworzywa. Chcąc zapewnić prawidłowe działanie i trwałość instalacji należy zadbać o właściwą kompensację wydłużeń prostych odcinków rurociągów. W artykule wykazano, że dane w katalogach przyjmowane do obliczeń długości ramion kompensatorów znacząco różnią się od wyników otrzymanych z badań. Przeprowadzono analizę numeryczną pracy kompensatorów kształtowych celem określenia miejsc najbardziej obciążonych podczas pracy instalacji grzewczej. Wykonano badania zmęczeniowe w warunkach rzeczywistych w celu ustalenia dopuszczalnych naprężeń w zależności od czasu eksploatacji instalacji. Na stanowisku badawczym poddano próbom zmęczeniowym ramiona kompensatorów oraz kolana, obciążając te elementy różnymi wartościami strzałek ugięcia f. W pracy przedstawiono analizę teoretyczną oraz wyniki doświadczalnych badań zmęczeniowych ramion kompensatorów i kształtek-kolan eksploatowanych w instalacjach grzewczych oraz wnioski sformułowane na podstawie wyników badań.

EN

Plastics have become a permanent fixture in the landscape of sanitary installation systems. Heating installations and domestic hot water made of plastics have long been an alternative to traditional materials such as steel and copper due to their numerous advantages. However, thermal linear extensions of installations made of plastics are much larger than for steel or copper. That is why manufacturers have introduced on the market multilayer composite systems. Their linear extensional coefficients α together with the increase in temperature are comparable with the elongation of copper pipes. Their mechanical strength and durability are also increased. These advantages of multilayer pipes, however, do not exempt designers and contractors from compensating for linear extensions, so important in the long-term and trouble-free operation of heating installations or domestic hot water. The lengths of the arms of compensators made of installation pipes depend to a large extent on the type of plastic material. To ensure proper operation and durability of the installation, care should be taken to compensate for the elongation of straight pipeline sections. The article shows that the data in the catalogs accepted for calculating the length of compensator arms are significantly different from the results obtained from the tests. Numerical analysis of the work of shaped compensators was carried out in order to determine the places most loaded during the operation of the heating installation. Fatigue tests were carried out under real conditions to determine acceptable stresses depending on the time of operation of the installation. The test bench was subjected to fatigue tests of compensator arms and knees, loading these elements with various values o f deflection – f. The paper presents a theoretical analysis and the results of experimental fatigue tests of the arms of the compensators and fittings-knees working in heating installations, and conclusions based on them were formulated.