Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Przestrzenne zróżnicowanie odnawialności zasobów wód podziemnych zlewni Biebrzy w świetle ich oceny metodami deterministyczną i losową

Śmietański Lech, Filar Sławomir, Przytuła Elżbieta, Starościak Aneta, Szydło Magdalena

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 476, Hydrogeologia z. 17

123--131

PL

Autorzy przeanalizowali zagadnienie wpływu niepewności danych na wynik obliczeń przestrzennego zróżnicowania odnawialności zasobów wód podziemnych zlewni Biebrzy. Do przeprowadzenia obliczeń zastosowano formułę przekształcenia stałoobjętościowego. Danymi wejściowymi były wartości odpływu podziemnego i czynników wagowych w postaci litologii utworów powierzchniowych i średniego rocznego opadu. Obliczenia wykonano w wersji deterministycznej bez elementu niepewności danych i w wersji losowej z uwzględnieniem niepewności. Wynik obliczeń wskazuje na wyraźny wpływ niepewności danych na obliczone przestrzenne zróżnicowanie odnawialności zasobów wód podziemnych w granicach poszczególnych wydzieleń geologicznych w zlewni Biebrzy.

EN

Authors are considering the issue of data uncertainty effect on the outcome of calculations of the spatial diversity of groundwater renewability in the Biebrza river catchment. The constant volume transformation algorithm was used for the calculations. The input data were the values of underground runoff and the weight factors: surface lithology and mean annual precipitation. The calculations were deterministic without data uncertainty and probabilistic with data uncertainty. The results show significant influence of data uncertainty on the image of groundwater renewability in surface geological units of the Biebrza River catchment.

2

Odpływ podziemny w Sudetach na podstawie rozdziału hydrogramu przy użyciu filtrów cyfrowych

Tarka Robert, Olichwer Tomasz

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 475, Hydrogeologia z. 16

213--220

PL

W artykule przedstawiono i przetestowano dla obszaru Sudetów najczęściej stosowane filtry cyfrowe (Chapmana, Eckhardta, Lyneʼa i Hollicka, Chapmana i Maxwella oraz Fureyʼa-Gupty) pozwalające wydzielić odpływ podziemny z hydrogramu. Badania przeprowadzono w 11 zlewniach, które w przeważającej części położone są na obszarach zbudowanych ze skał krystalicznych. Na podstawie analizy w zlewni eksperymentalnej rzeki Kamiennej skalibrowano parametry filtrów i ustalono, że dwa z nich: Lyneʼa i Hollicka oraz Fureyʼa i Gupty, najlepiej odzwierciadlają na badanym terenie zmiany odpływu rzecznego w okresach niżówkowych. W kolejnej fazie pracy wykorzystano dwa wybrane w ten sposób filtry, z ustalonymi parametrami wejściowymi, do wyznaczenia odpływ podziemny dla pozostałych rzek uwzględnionych w badaniach. Obliczony procentowy udział odpływ podziemny w odpływie całkowitym w poszczególnych zlewniach stanowi od 48,8 do 68,3% przy wykorzystaniu filtru Lyneʼa-Hollicka i od 54,4 do 72,5% dla filtru Fureyʼa-Gupty. Przeciętne wartości współczynnika odpływu podziemnego wynoszą odpowiednio 60,1 i 65,1%. Otrzymane wartości współczynnika odpływu podziemnego przy wykorzystaniu do wyznaczenia średniego rocznego odpływu podziemnego filtrów cyfrowych są o kilkanaście procent wyższe w stosunku do wartości uzyskanych metodą Wundta. Średnia wartość współczynnika odpływu podziemnego z użyciem metody Wundta wynosi 48,3%.

EN

The article presents testing of the most commonly used digital filters (Chapman, Eckhardt, Lyne and Hollick, Chapman and Maxwell, and Furey-Gupta) that allow separating groundwater runoff from a hydrograph. The research was carried out in 11 river catchments representing the area of crystalline rocks of the Sudetes. Based on the analysis in the experimental basin of the Kamienna River, the parameters of the filters were calibrated, and it was established that two of them: Lyne-Hollick and Furey-Gupta, best reflect changes in the river runoff in low river-flow periods in the study area. In the next step, based on the calibrated parameters for two selected filters, groundwater runoff was determined for the remaining rivers included in the research. The groundwater runoff calculated using digital filters is from 48.8 to 68.3% (Lyne-Hollick filter) and from 54.4 to 72.5% (Furey-Gupta filter) of total runoff. The average values of the baseflow index equal 60.1 and 65.1%, respectively. The values of groundwater runoff and baseflow index, obtained with the use of digital filters, are over a dozen percent higher in relation to the values obtained by the Wundt method. The average value of the baseflow index using the Wundt method is 48.3%.

3

Ocena wpływu niezgodności położenia działów wód podziemnych i powierzchniowych na wielkość obliczonych zasobów odnawialnych na przykładzie obszaru bilansowego P-IX w regionie wodnym Warty

Wieteska Z., Dobkowska A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

nr 471, Hydrogeologia, z. 15

185--191

PL

W artykule przedstawiono rezultaty badań odnawialności wód podziemnych systemu wodonośnego, który charakteryzuje znaczna niezgodność położenia wododziałów wód powierzchniowych i podziemnych. Rozpoznanie warunków hydrogeologicznych i hydrologicznych oraz bilans zasobów wód podziemnych sporządzono dla fragmentu obszaru bilansowego P-IX (Warta od Prosny do Kanału Mosińskiego) usytuowanego na południe od rzeki Warty. Obliczenia bilansowe wykonano metodą modelowania matematycznego oraz hydrologiczną. Ponieważ w metodzie hydrologicznej stanowiącej powszechnie stosowaną metodę kontrolną w obliczeniach bilansowych zakłada się, że linie wododziałów wód powierzchniowych i podziemnych są tożsame, porównanie wyników obliczeń bilansowych uzyskanych obiema metodami wymagało przeprowadzenia oceny ich zgodności. Dokonano tego poprzez obliczenie różnicy między wielkościami zasobów odnawialnych wyznaczonych dwoma wariantami metody hydrologicznej. W pierwszym (standardowym) zasoby odnawialne określono na podstawie danych z profili wodowskazowych i hydrometrycznych zamykających zlewnie dopływów Warty drenujących analizowaną jednostkę bilansową. W drugim (rozszerzonym) obliczono na podstawie danych z posterunków kontrolujących zlewnię różnicową Warty. Powiększenie bilansowanej jednostki do granic zlewni różnicowej Warty było zgodne z zasadą, że wiarygodność obliczeń zasobów wód podziemnych rośnie proporcjonalnie do powierzchni bilansowanej zlewni oraz znaczenia jej strefy drenażu w krążeniu regionalnym (Toth, 1963). Wielkość zasobów odnawialnych określona standardowym i rozszerzonym wariantem metody hydrologicznej wyniosła odpowiednio: 107,1 tys. i 184,0 tys. m3/d. Różnica stanowi 72% wartości wyznaczonej metodą standardową. W artykule analizowano ponadto zmienny, w przestrzeni i czasie, charakter związku hydraulicznego wód powierzchniowych i podziemnych oraz wpływ tej zmienności na wiarygodność obliczeń bilansowych, bazujących na stacjonarnych obserwacjach przepływu wód powierzchniowych.

EN

The article presents the results of research on the renewal of a hydrogeological system that is characterized by a significant discrepancy of the location of groundwater and surface watersheds. The area of the hydrological and hydrogeological studies is part of the P-IX balance region (Warta River from the Prosna to the Mosiński Canal) located south of the Warta River. The evaluation of groundwater renewability has been made using a hydrological method and mathematical modelling. When using the hydrological method, which is a commonly used control method for water balance calculations, it is assumed that the surface and groundwater watersheds are identical. Comparison of the results of water balance calculations obtained with both methods required the assessment of the compatibility of the groundwater catchment and morphological boundaries. This was done by calculating the difference between the quantities of renewable resources determined by two variants of the hydrological method. In the first (standard) variant, renewable resources were determined based on data from water-gauge and hydrometric profiles closing the catchments of the Warta tributaries draining the analyzed water-management regions. In the second (extended) method, they were determined based on data from water gauges controlling the Warta sub-basin. Enlargement of the balanced unit as far as the boundaries of the Warta basin was consistent with the principle that the reliability of calculations of groundwater resources increases proportionally to the analyzed catchment area and the significance of its drainage zone in the regional groundwater circulation (Toth, 1963). The quantity of renewable resources determined by the standard and extended variants of the hydrological method amounted to 107,100 m3/day and 184,000 m3/day, respectively. The difference is 72% of the value determined using the standard method. The article also provides an analysis of the spatial and temporal variability of the nature of the hydraulic relationship between surface water and groundwater, and the influence of this variability on the reliability of water balance calculations, based on stationary observations of surface water flow.

4

Odnawialność systemu wodonośnego zlewni Prosny według badań modelowych i oceny odpływu podziemnego metodami hydrologicznymi

Dąbrowski S., Rynarzewski W., Śliwka R.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 11/2

1189--1196

EN

This paper presents the results of renewability research and evaluation of groundwater runoff in the Prosna river catchment of. The drainage basin is characterized by a considerable variation in geomorphology, hydrography and geology. The evaluation of groundwater renewability has been compared using both hydrological methods and mathematical modelling. Hydrological research consisted of genetic separation of the hydrograph for 1951-1980, and the Wundt and Kille methods based on low river flows for 1981-2010. Mathematical modelling has been conducted for the hydrodynamic state for 2014. The obtained results show a high convergence of about 3.7% in the case of the methods: Wundt, genetic separation hydrograph and mathematical modelling methods. On the contrary, a divergence of about 8-11% can be observed between these methods and the Kille method. Tables 1 and 2 present the results of renewability and groundwater runoff research in the Prosna river catchment. In conclusion, the mathematical modelling methods are considered as the most reliable for the evaluation of renewability and groundwater resources in catchments, due to spatial and various multilayer groundwater circulation systems.