Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ochrona wód podziemnych w świetle przepisów ustawy Prawo wodne

Woźnicka Małgorzata

Gospodarka Wodna

|

2022

|

Nr 3

11--15

PL

Ochrona zasobów wodnych, w tym wód podziemnych, ma wysoki priorytet w legislacji Unii Europejskiej, co ma również odzwierciedlenie w przepisach krajowych. Ustawa Prawo wodne z dnia 20 lipca 2017 r. w pełni implementuje uregulowania Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz dyrektyw powiązanych w tym zakresie. Główny cel ochrony wód został określony w ustawie Prawo wodne jako osiągnięcie celów środowiskowych ustalonych dla poszczególnych kategorii wód oraz dla obszarów chronionych. Jednocześnie ustalone cele środowiskowe realizuje się poprzez podejmowanie działań zawartych w planach gospodarowania wodami na obszarze dorzeczy, zaś postęp we wdrażaniu działań i osiąganiu celów środowiskowych podlega monitorowaniu. W artykule dokonano przeglądu instrumentów prawnych służących efektywnej ochronie wód podziemnych w odniesieniu do stanu ilościowego i chemicznego.

EN

Protection of water resources, including groundwater, has a high priority in the EU legislation, which is also reflected in national provisions. The Water Law Act of 20 July 2017 constitutes a complete implementation of the Water Framework Directive and the related directives’ regulations in this scope. The main water protection goal under the Water Law Act is the achievement of environmental goals set for different water categories and protected areas. At the same time, the environmental goals are implemented by taking actions provided for in river basins water management plans, and the progress in implementation of those activities and achievement of the environmental goals is monitored. The article reviews legal instruments serving the effective groundwater protection as regards their chemical and quantitative status.

2

Występowanie i geneza WWA w wodach podziemnych obszaru Natura 2000 Cieszyńskie Źródła Tufowe oraz ochrona tych wód przed zanieczyszczeniem

Różkowski Jacek, Ślósarczyk Kinga, Jakóbczyk-Karpierz Sabina, Rubin Hanna

Przegląd Geologiczny

|

2020

|

Vol. 68, nr 4

249--255

EN

The paper deals with the problem of groundwater pollution with polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in the "Cieszyńskie Žrádla Tufowe” Natura 2000 area. The concentration of 16 PAHs was measured with the use of the GC-MS method in seven water samples collected from the area of four enclaves belonging to the nature reserve. The results of analyses were compared with both the hydrogeochemical background and the limit value of PAHs concentration in drinking water, defined in the Regulation of the Minister for Health. Additionally, in order to determine the origin of contamination, PAH ratios for selected compounds were calculated. The paper also highlights the importance of the PAHs monitoring in groundwater.

3

BPA – an endocrine disrupting compound in water used for drinking purposes, a snapshot from South Poland

Kmiecik Ewa, Styszko Katarzyna, Wątor Katarzyna, Dwornik Małgorzata, Tomaszewska Barbara

Geology, Geophysics and Environment

|

2020

|

Vol. 46, no. 1

5--16

EN

Bisphenol A (BPA) is a chemical produced in large quantities for use primarily in the production of polycarbonate plastics and epoxy resins. As an endocrine disrupting compound, it has been included in the list of substances requiring special supervision as a very high-risk substance due to its toxic influence on reproduction. BPA with a reference value of 0.01 μg/L was included in the Drinking Water Directive revision (DWD 2018). This paper presents the results of preliminary studies aimed at identifying the occurrence of BPA in different types of water, i.a. groundwater captured with house wells or flowing wells in a selected location in southern Poland. These waters are commonly used as a source of water intended for human consumption and their quality is not regularly controlled. Additional tests were carried out for surface water, as well as water from springs used for drinking purposes. The authors also analysed tap water from various sources, i.e. surface and groundwater, as the final product of the drinking water production cycle. The results indicate the presence of BPA in water and the necessity of a detailed study on the risk of the BPA occurring in groundwater, especially in domestic wells.

4

Hydrogeologiczne aspekty dokumentowania i eksploatacji złóż kruszywa naturalnego

Jurys L., Lidzbarski M., Sadurski A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2018

|

R. 59, nr 3

38--46

PL

Sposoby przedstawiania lokalnych warunków hydrogeologicznych w dokumentacjach geologicznych złóż kruszywa naturalnego oraz w projektach zagospodarowania złóż są najczęściej bardzo uproszczone z punktu widzenia wymagań określonych w raportach ocen oddziaływania na środowisko. Dotyczy to zwłaszcza prognoz zmian ilości zasobów wodnych; stanów i przepływów wód podziemnych, zasięgu oddziaływań odwodnień złóż, czasu migracji zanieczyszczeń oraz zmian jakości wód podziemnych, ich chemizmu i podatności na zanieczyszczenia z powierzchni terenu w wyrobiskach górniczych. Istnieje zatem konieczność rozszerzenia zakresu badań wód podziemnych i warstw wodonośnych na etapie rozpoznawania i dokumentowania złóż kruszywa, które na Niżu Polskim mają szereg wspólnych cech litogenetycznych, występują w podobnych warunkach hydrologicznych i hydrogeologicznych, a ich eksploatacja uwarunkowana jest podobnymi ograniczeniami środowiskowymi. Odpowiedzialna (zrównoważona) eksploatacja złóż i poprawne rozpoznanie warunków występowania wód podziemnych, połączone z ich monitoringiem pozwoli również na optymalną rekultywację terenów po zakończeniu wydobycia piasków, pospółek i żwirów.

EN

Documentation of natural aggregate deposits and projects of deposits development, used for the environmental impact assessment reports elaborations have very limited data that refer do groundwater changes forecasts. These forecasts comprises groundwater resources changes, lowering of groundwater table, changes of groundwater flows, extends of depression cone, estimation of vertical flow time from the surface do the aquifer, and also estimation of groundwater quality changes in time, as water chemical composition and vulnerability of groundwater. There is in need of hydrogeological investigation and observation implementation to documentation and project development of natural aggregate deposits in bigger range. These deposits have similar lithogenetic features, occur in similar hydrogeological and hydrological condition and their exploitation has the same environmental limitation. Sustainable (responsible) exploitation of sand and gravel deposits and proper hydrogeological condition recognition with groundwater monitoring observation enables also good land reclamation after the end of natural deposit exploitation.

5

Modelowanie potencjalnych efektów geochemicznych zastosowania technologii horyzontalnych barier krzemianowych

Labus K., Cicha-Szot R., Falkowicz S., Madetko N.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

nr 471, Hydrogeologia, z. 15

81--88

PL

Technologia Horyzontalnych Barier Krzemianowych (THBK) może być uważana za jedną z metod ochrony wód gruntowych przed dopływem zanieczyszczeń. Do zidentyfikowania potencjalnych efektów geochemicznych użycia THBK w piaszczystych warstwach wodonośnych wykorzystano modelowanie geochemiczne: równowagowe, dróg reakcji i transportu reaktywnego. W artykule omówiono symulację rozprzestrzeniania się cieczy zabiegowej, zatłaczanej do warstwy piaszczystej o założonej miąższości 0,5 m. Symulacja nie bierze pod uwagę oddziaływania cieczy zabiegowej na głębsze strefy warstwy wodonośnej.

EN

The Technology of Horizontal Silicate Barriers (THSB) can be considered as a way of protecting groundwater against the inflow of pollutants. To identify potential geochemical effects of THSB technology in sandy aquifers, geochemical modelling (equilibrium, reaction path and reactive transport) was used. The paper discusses the simulation of the migration of working fluid injected into a sandy layer with the assumed thickness of 0.5 m. The simulation does not take into account the fluid impact on the deeper zones of the aquifer.

6

Dokumentowanie warunków hydrogeologicznych głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w związku z wyznaczeniem ich obszarów ochronnych : podsumowanie projektu badawczego

Mikołajków J., Piasecka A., Węglarz D.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 11/2

1225--1228

EN

From 2009 till 2016 one of the largest in the recent years hydrogeological project "Making programmes and geological documentation in order to specify hydrogeological conditions due to determining protection zone of Main Groundwater Basins (MGB)" has been led by Polish Geological Institute - National Research Institute. The aim of the project was to document and describe MGBs as the most valuable and strategic groundwater reservoirs in Poland. Therefore set of documents for 101 MGBs and adaptation of 30 already existing pieces of MGBs documentation made before 2008 has been done. 131 documented MGBs encompass around 87 000 km2, which is 26.8% area of Poland. 20 groundwater basins didn’t meet all for MGB s established hydrogeological parameters, so they were reclassified to Local Groundwater Basins (LGB). 19 of all groundwater basins (15 MGBs and 4 LGBs) don’t need protection zones as the natural thickness of confining bed provides sufficient protection. For 112 of groundwater basins the protection zone has been determined. Their surface covers around 48 500 km2, which encompasses 15.5% area of Poland.

7

Groundwater vulnerability based on four different assessment methods and their quantitative comparison in a typical North European Lowland river catchment (the Pliszka River catchment, western Poland)

Hermanowski P., Ignaszak T.

Geological Quarterly

|

2017

|

Vol. 61, No. 1

166--176

EN

The assessment of groundwater vulnerability is a crucial part of planning and water management because it can identify areas where aquifers are more susceptible to contamination. Depending on the vulnerability assessment method, the results can differ significantly. Consequently, different methods can provide ambiguous information that could further influence decision-making processes in planning or water management. For the Pliszka River catchment, the intrinsic groundwater vulnerability of the uppermost aquifer was estimated using four different methods: DRASTIC, GOD, and two methods that are based on empirical formulas of water residence time in an unsaturated zone. The input data include a series of thematic maps supplemented by 1,322 shallow borehole profiles and laboratory tests of samples collected in the course of fieldwork. The collected data were processed in GIS software, and the results of each method were mapped in high resolution. The resulting maps of groundwater vulnerability were then quantitatively compared to validate their applicability for the assessment of groundwater vulnerability in a typical North European Lowland river catchment. The maps generated by the DRASTIC and GOD methods are dominated by areas with moderately high (54.6 and 48.4%, respectively) and moderate groundwater vulnerability (32.7 and 32.3%, respectively). No areas of high groundwater vulnerability are present. One of the water residence time methods provides results similar to the previous methods at the catchment scale, and one method yields high groundwater vulnerability values for the majority of area.

8

Środki cieniujące w ściekach i środowisku wodnym

Rezka P., Balcerzak W.

Przemysł Chemiczny

|

2016

|

T. 95, nr 8

1521--1523

PL

Przedstawiono i scharakteryzowano najczęściej stosowane środki cieniujące. Substancje te z założenia powinny być niegroźne dla zdrowia człowieka, lecz mogą one stanowić zagrożenie dla organizmów wodnych. Dokonano przeglądu literatury dotyczącej występowania tych związków w ściekach oraz środowisku naturalnym. Efektywne oczyszczenie ścieków szpitalnych i komunalnych jest niezbędne w ochronie wód powierzchniowych i podziemnych przed zanieczyszczeniami organicznymi, w szczególności farmaceutykami. Jednakże, jak wynika z danych literaturowych, środki kontrastujące nie są usuwane w procesach oczyszczania ścieków w stopniu wystarczającym i dochodzi do ich emisji do środowiska wodnego.

EN

A review, with 26 refs., of contrast agents and their occurrence in aquatic environment.

9

Ochrona jednolitych części wód podziemnych w aspekcie realizacji małych elektrowni wodnych

Operacz A., Kotowski T.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2016

|

nr III/2

883--894

PL

Nadrzędnym celem Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE jest ochrona wód i środowiska wodnego dla przyszłych pokoleń. Osiągnięcie dobrego stanu wszystkich części wód następuje poprzez określenie i wdrożenie koniecznych działań w ramach zintegrowanych programów działań w państwach członkowskich. Wydzielone tzw. jednolite części wód, zarówno powierzchniowe, jak i podziemne, należy chronić, aby przyszłym pokoleniom pozostawić je w dobrym stanie ilościowym i jakościowym. Inwestycje w energetykę odnawialną, uznawane są w świetle Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych za źródła energii promowane ze względu na troskę o środowisko. Tym samym korzyści z realizacji takich przedsięwzięć są wysoko cenione zarówno w skali regionalnej, jak i skali globalnej, szczególnie ze względu na zmiany klimatyczne oraz postępujące zanieczyszczenie środowiska. Krajowe doświadczenia w realizacji małych elektrowni wodnych świadczą jednak o wysokim stopniu niejednoznaczności i budzą wiele kontrowersji. Wpływ zarówno pozytywny, jak i negatywny realizacji MEW, jest wysoko zależny od indywidualnej lokalizacji oraz od aktualnego stanu środowiska. W artykule przedstawione zostały obowiązujące przepisy prawne oraz wskazane możliwe oddziaływania przedsięwzięcia ograniczone do analizy wpływu na ochronę jednolitych części wód podziemnych.

EN

The ultimate objective of the Water Framework Directive 2000/60/ EC is protection of waters and water environment for the future generations. Achieving good condition of all parts of waters is done by setting up and implementing the necessary actions within the integrated programmes in the member states. The selected the so-called uniform parts of waters (both surface and underground) should be protected to be left in good quantity and quality condition for the future generations. Investments in renewable sources of energy are recognised, in the light of the European Parliament and Council Directive 2009/28/EC of 23 April 2009 on the promotion of the use of energy from renewable sources as promoted sources of energy due to the care for the environment. Thus, the benefits from execution of such investments are highly valued in both regional and global scale, especially in reference to climatic changes and continued pollution of the environment. National experience in execution of small hydropower plants prove, however, high degree of ambiguity and pose many controversies. Both positive and negative effect of execution of small hydropower plants highly depend on the specific location and on the current condition of the environment. The article presents the legal regulations in force and the possible interactions of the project limited to the analysis of the effect on protection of uniform parts of groundwater.

10

Zastosowanie ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie w ochronie wód podziemnych

Sołtysiak M., Dąbrowska D., Kupiec M.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/2

1068--1073

EN

The Prevention and Remedying of Environmental Damage Act of 13 April 2007 is a relevant judicial tool, which can be used in the groundwater protection. Conflict between the obligation to protect the environment and the human economic activity forced the legislature’s obligation to repair the damage. The enactment of the act was a result of The Environmental Liability Directive 2004/35/CE implementation in Poland. This article contains an analysis of the remediation of environmental act in terms of the soil and water environment protection. It reviews also proceedings relating to the soil and water environmental damages, which were conducted by Regional Directorates for Environmental Protection. In addition, the surface water and associated habitats on the grounds of the interconnectedness of the different components of the environment with groundwater, were included in the analysis.

11

Wyznaczanie terenu ochrony pośredniej ujęcia wód podziemnych : porównanie wyników uzyskanych metodami analitycznymi z modelowaniem numerycznym

Duda R., Winid B., Zdechlik R.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/1

694--699

EN

In case of groundwater intakes with a low well discharge, localized in simple hydrogeological conditions, the wellhead protection area (WHPA) can be delineated by one of available analytical methods. The differences between the WHPA ranges delineated by analytical methods, give rise to the question which method would be optimal to be used to handle simple hydrogeological conditions. Analytical methods considered in the study include the Wyssling method, the Krijgsman and Lobo-Ferreira (K&L-F) method, and the Analytical Element Method (AEM). WHPA delineated using analytical methods are compared with data obtained from hydrogeological numerical model, which becomes the reference method. The study was performed for two single wells, and a simplified case was considered too, whereby two wells were represented by an equivalent one. The criterion used in the assessment is the distance upstream from the well to the zone boundary (Lu ), for various time-of-travel to the intake (1, 2, 3, 4, 5, 10, 15, 20, 25 years), and the shape and lateral extent of the WHPA. Discrepancies between the analytical methods vary depending on the time-of-travel, reaching 11% at most. Discrepancies between the analytical methods and numerical modelling results for single wells vary depending on the time-of-travel and the employed analytical approach, reaching 25% at most. For time-of-travel longer than 5 years, the maximal distances Lu calculated by the analytical methods are found to be smaller than those obtained by the reference method. The study indicate that results obtained by compared analytical methods are rather similar each other, but not similar to numerical modelling data. For scenario with the equivalent well there is major discrepancy between the reference values and analytical data.

12

Wspomaganie procesów samooczyszczania w ochronie środowiska gruntowo-wodnego metodą PBR

Fronczyk J., Pawluk K., Garbulewski K.

Inżynieria Morska i Geotechnika

|

2013

|

nr 1

29--54

PL

Zastosowanie metody Przepuszczalnych Barier Reaktywnych (PBR) do ochrony wód podziemnych. Charakterystyka procesów samooczyszczania oraz metod ich wspomagania w środowisku guntowo-wodnym. Technologia PBR oraz wymagania dotyczące doboru odpowiedniego materiału reaktywnego. Na podstawie wyników badań przedstawionych w artykule, dotyczących, stwierdzono możliwość wykorzystanie właściwości sorpcyjnych zeolitów i ich mieszanek do zabezpieczania środowiska w rejonie składowisk odpadów.

EN

An application of the Permeable Reactive Barrier (PRB) method for protection of groundwater. The characteristics of natural attenuation processes and methods of enhanced natural attenuation in groundwater. The PBR technology and requirements to selection of proper reactive materials. The using of the sorption properties of reactive materials, zeolites and their mixtures with sand in protection of environment in landfills area.

13

Wpływ stopnia rozpoznania warunków hydrogeologicznych na prawidłowość realizacji projektu zabezpieczenia składowiska odpadów na przykładzie składowiska Słabomierz-Krzyżówka

Gańko A., Gańko M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/1

153--159

PL

W artykule przedstawiono i omówiono wpływ przeprowadzonego rozpoznania warunków hydrogeologicznych na poprawność wykonania przesłony przeciwfiltracyjnej składowiska odpadów, a tym samym na poprawę jakości wód podziemnych w jego rejonie. Problematykę stopnia rozpoznania warunków hydrogeologicznych podczas projektowania i wykonania zabezpieczenia składowiska przedstawiono na przykładzie składowiska Słabomierz-Krzyżówka.

EN

In the paper, an effect of the extent of exploration of hydrogeological conditions on the correct execution of a seepage screen of a landfill, aiming to the improvement of groundwater quality in the vicinity of waste disposal site, was analysed. The issue was exemplified in the design and construction of the seepage screen for the Słabomierz-Krzyżówka landfill.

14

Gospodarowanie wodami w procesie potencjalnej eksploatacji gazu z łupków w Polsce

Woźnicka M., Mikołajków J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/2

645--649

PL

Gospodarowanie wodami w procesie możliwej eksploatacji gazu ze złóż niekonwencjonalnych jest jednym z najistotniejszych zagadnień aktualnie rozwijającej się w Polsce gałęzi przemysłu wydobywczego. W artykule przedstawiono uwarunkowania technologiczne oraz środowiskowe systemu obiegu wody w procesie wydobycia gazu z łupków oraz wskazano rekomendowany sposób postępowania, mający zagwarantować racjonalne wykorzystanie zasobów wodnych oraz ich ochronę przed potencjalnym zanieczyszczeniem.

EN

Water management in the case of potential shale gas exploitation is the most important issue of this developing process in Poland at present. The paper presents the technical and environmental conditions of water management in the hydraulic fracturing process and a recommended way for rational use of water resources and their protection.

15

Wybrane problemy ustanawiania obszarów ochronnych głównych zbiorników wod podziemnych

Herbich P., Mikołajków J., Skrzypczyk L.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/1

179-191

PL

Jednym z ważniejszych zadań związanych z wdrożeniem ustaleń Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz planowaniem i gospodarowaniem wodami w obszarach regionów wodnych i ochroną wód podziemnych w Polsce jest wyznaczenie i ustanowienie obszarów ochronnych głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP). W 2009 r., na zamówienie Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej został uruchomiony 6-letni program udokumentowania obszarów ochronnych 116 zbiorników. Przeprowadzona analiza obowiązujących aktów prawnych wskazuje na konieczność podjęcia pilnych inicjatyw legislacyjnych, które powinny usprawnić proces ustanawiania obszarów ochronnych GZWP, przyśpieszyć proces ich wdrażania oraz ułatwić egzekwowanie wprowadzonych wymogów ochronnych. Główne kierunki działań w tym zakresie obejmują uzupełnienie ustawy Prawo wodne, między innymi o wykaz nakazów, zakazów i ograniczeń możliwych do wprowadzenia w celu ochrony zbiornika, a także opracowanie i wdrożenie aktu prawnego dotyczącego szczegółowych zasad ustanawia obszaru ochronnego. Niezbędne jest także doprowadzenie do wzajemnej zgodności przepisów dotyczących planowania przestrzennego i planowania w gospodarce wodnej.

EN

The establishment of the protection areas of the main groundwater reservoirs is one of the important tasks for the implementation of the Frame Water Directive as well as for the planning, water management and water protection in Poland. In 2009 at the National Water Board order the 6 year program was initiated to document protection areas for 116 reservoirs. The carried out analysis of the existing legal regulations revealed the necessity to undertake urgent legislative initiatives which should improve the process of establishing the MGR protection areas. The implementation of these initiatives should be accelerated and the enforcement of the protection measures should be facilitated. The main actions in this respect are to supplement the Water Law with among others the list of orders, bans and limitations possible to be introduced to protect a reservoir. A legal regulation must be elaborated and implemented as far as the detailed principles of the protection area establishment are concerned. It is necessary to make land use planning regulations and water management planning regulations compatible.

16

Opóźnienie migracji potencjalnie toksycznych pierwiastków (PTP) jako wynik ochrony środowiska wodnego w rejonach deponowania odpadów rud metali

Szczepańska-Plewa J., Twardowska I., Stefaniak S., Miszczak E.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/2

661--670

PL

Celem przedstawionych badań jest rozpoznanie zdolności barierowych siarczkowych odpadów wydobywczych (na przykładzie krzemianowych odpadów z flotacji rudy miedzi) w stosunku do metali generowanych w strefie przypowierzchniowej składowiska (strefa intensywnego wietrzenia) i migrujących w warstwie odpadów wraz z infiltrującymi wodami opadowymi. Badania prowadzono, jako przepływowe, w symulowanym 4-letnim cyklu, w kolumnie wypełnionej odpadami o miąższości 1 m. Odpady wypełniające kolumnę zasilano porcjowo symulowanym polimetalicznym roztworem ARD (Acid Rock Drainage) o pH 1,5 i najwyższych stężeniach metali: Cd, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb, Zn, przyjętych na podstawie opublikowanych danych dla odpadów wydobywczych. Stwierdzono wysoką zdolność wiązania w odpadach Cu, Cr, Fe i Pb, w szczególności w zakresie pH wycieku > 6. Zdolność odpadów do sorbowania Cd, migrującego z wodami infiltracyjnymi ze strefy wietrzenia, jest również stosunkowo wysoka, jednakże z uwagi na niepełne wiązanie może następować przekroczenie dopuszczalnego stężenia. Odpady te wykazały natomiast praktyczny brak właściwości wiążących w stosunku do Mn oraz słabe wiązanie Ni i Zn. Występowanie tych metali w wyciekach ze składowiska powinno zatem stanowić czynnik kontrolny decydujący o zakresie i skali przedsięwzięć prewencyjnych i ich efektywności. Uwzględnienie opóźnienia migracji metali wywołanego sorpcją w warstwie odpadów pozwoli na odpowiednie planowanie budowy składowiska i rozwiązań technicznych dla ochrony jakości wód podziemnych.

EN

The study was aimed to elucidating barrier capacity of sulfide extractive wastes (exemplified in silicate waste from floatation dressing of copper ore) with respect to metals generated in the weathering zone, which migrate in a waste layer with infiltration waters. It was carried out as a flow-through long-term experiment in the simulated 4-years’ cycle in a column of waste 1 m thick, to which doses of simulated polymetallic ARD (Acid Rock Drainage) of pH 1.5 and the highest envi, Mn, Cd, ronmentally relevant concentrations of metals: Cd, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb, Zn were applied. The waste showed high binding capacity with respect to Cu, Cr, Fe and Pb, in particular at leachate pH > 6.0. Waste sorption capacity for Cd appeared to be also relatively high, although exceeding MCL (Maximum Contaminant Level) due to incomplete binding might be a critical factor. The practical lack of binding properties of the waste for Mn, and poor binding of Ni and Zn was though observed. Occurrence of these metals in the leachate from a waste dump should thus be considered as a factor determining the range and scale of prevention measures and their efficiency. Giving consideration to retardation of metal migration due to sorption in a waste layer would allow adequate planning of a waste dump construction program and technical solutions for protection of a groundwater chemical status.

17

Baza danych GIS Głównych Zbiorników Wód Podziemnych – założenia metodyczne, aktualny stan przygotowania

Mikołajków J., Węglarz D.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/2

413--421

PL

Aktualnie realizowany jest na zlecenie Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej ogólnokrajowy program badawczy obejmujący udokumentowanie obszarów ochronnych dla 101 Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP). Dokumentacje obszarów ochronnych GZWP opracowywane są w trzech etapach w latach 2009–2015 roku. Jednym z efektów prac będzie mapa obszarów ochronnych GZWP – wymagających objęcia różnymi formami ochrony – zakazy, nakazy i ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów lub korzystania z wody, w celu ochrony zasobów wód tych zbiorników. W artykule zaprezentowano aktualny stan prac związanych z przygotowaniem bazy danych GIS o obszarach ochronnych GZWP. Baza ta prowadzona jest w ramach działalności Państwowej Służby Hydrogeologicznej (PSH) i będzie stanowić podstawowy materiał do wykorzystania wyników prac przy wprowadzaniu obszarów ochronnych GZWP przez dyrektorów Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej i prezentacji informacji o GZWP.

EN

At present there is ongoing all Poland research project ordered by the National Water Management Authority to document the protection areas for 101 Main Groundwater Reservoirs (MGR). Documentations of the protection areas are to be elaborated in three stages in years 2009–2015. One of the results of these works will be the map of the MGR protection areas – the areas with different forms of the protection like bans, orders and limitations in land or water use to protect resources of these reservoirs. The paper shows the present stage of works aimed at the preparation of the GIS database with the MGR protection areas. This database run by the Polish Hydrogeological Survey will be the major tool in the MGR protection areas introduction by the directors of the Regional Water Management Authorities as well as for the presentation of the information on the MGR.

18

Protection of groundwater quality and quantity of strategic groundwater resources of the Major Groundwater Basins

Witczak S., Szczepański A., Mikołajków J., Skrzypczyk L.

Przegląd Geologiczny

|

2010

|

Vol. 58, nr 9/1

754-761

19

Zmienność współczynnika filtracji w mule węglowym proponowanym do budowy barier izolacyjnych

Doniecki T., Siedlecka E.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2009

|

T. 12, nr 3

219-230

PL

Zagrożenie zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego w wyniku działalności gospodarczej spowodowało, że coraz częściej w nowoczesnych projektach środowiskowych wykorzystuje się bariery izolacyjne. W większości przypadków bariery izolacyjne stosowane są na terenach, na których lokalizuje się składowiska odpadów. Najkorzystniejszymi właściwościami izolacyjnymi charakteryzują się skały ilaste; są to materiały najczęściej stosowane do budowy barier izolacyjnych. W tym celu można również wykorzystywać odpady mineralne, w których część składników stanowią minerały ilaste. Takimi odpadami są muły węglowe powstające w procesach wzbogacania węgli kamiennych. W artykule przedstawiono charakterystykę mułów węglowych pochodzących z KWK Janina. Badaniami objęto muły pochodzące z przeróbki węgla kamiennego w latach 2005-2007. Część mułów węglowych wytworzonych w tych latach podlegała depozycji na tzw. mułowiskach. Określono zmienność współczynnika filtracji w zależności od rodzaju cieczy stosowanej do badania. Wykazano, że muły węglowe charakteryzują się niewielkimi zmianami w zakresie parametrów filtracyjnych bez względu na zmiany składu stosowanych roztworów filtrujących. We wszystkich przypadkach uzyskany współczynnik filtracji jest niższy niż wymagany literą prawa, to jest k < 10-9 m/s. Współczynnik filtracji uzyskany podczas przepływu wody dejonizowanej przez zagęszczony przy wilgotności optymalnej muł węglowy wynosi 1,11 · 10-11 m/s. W przypadku filtracji przez muł węglowy roztworów wzrasta prędkość filtracji. Największy wzrost prędkości obserwuje się dla roztworu 1N kwasu solnego.

EN

The threat of environmental ground-water pollution as a result of economic activity has caused the increase of use the insulating barriers in the modern environmental projects. In most cases, insulating barriers are used in the landfill areas location. The best insulating properties have the clay rocks - the most commonly used materials in the construction of insulating barriers. The clay minerals are also the constituent of the mineral wastes, such as the coal sludge from hard coal enrichment, which can be used to form the barriers. This article presents the characteristics of coal sludge from a coal mine Janina (South Poland). The mud formed in the years 2005-2007 as a waste product of coal processing was used in examination. Some coal sludge produced in recent years was disposed on the mud clarifier. The variability of the filtration coefficient, depending on the type of fluid used for testing, was examined. It has been shown that the changes of coal sludge filtration parameters are low regardless of changes in the composition of filtering solutions. In all cases, the filtration coefficient is lower than the level required by letter of the law. The coefficient of permeability obtained during distilled water filtration by a compact coal sludge wopt is equal 1.11 · 10-11 m/s. In the case of solutions filtration through the coal sludge the speed of filtration increases. The largest increase of filtration speed is observed for the 1N hydrochloric acid solution.

20

Hydrogeochemistry and vulnerability of ground water in the moraine upland aquifers of the Gdańsk region (Northern Poland)

Pruszkowska M., Malina G.

Geological Quarterly

|

2008

|

Vol. 52, No 3

291-291

EN

The focus of this study was on determination and comparison of natural and current hydrogeochemical features of the groundwater, in order to evaluate changes of water quality and to identify the origin of these changes. Both natural processes and anthropogenic stress affect the chemical composition of groundwater were recognised. In both aquifer groups groundwater chemical composition dem on strates some similarities and is formed by the same kinds of natural processes, which are taking place already in the upper zones of the shallow aquifers, where groundwater is saturated with respect to most of carbon ate and clay minerals, as well as minerals containing Fe exp. 2+ ions. During seepage into deeper aquifers, water is being enriched with Fe exp. 2+ and Mn exp. 2+ ions and in some places with SO4exp.2 - and Mg exp.2+ as well. The types and intensity of human activities, as well as the vulnera ility of aquifers to contamination, were concluded to play an important role in generating the observed changes in the chemical character is tics of the groundwater. They effect on changes of hydrogeochemical back ground values (e.g. TDS, N-com pounds), the current in crease of maximum concentrations of N-com pounds, chlorides, sulphates, magnesium and TDS (total dissolved solids).