Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Physicochemical and Bacteriological Status of Surface Waters and Groundwater in the Selected Catchment Area of the Dunajec River Basin

Nowobilska-Luberda A.

Journal of Ecological Engineering

|

2018

|

Vol. 19, nr 3

162--169

EN

The aim of the study was to assess the qualitative status of groundwater and surface water abstracted for the needs of customers in the city of Nowy Targ. The assessment was based on the results of physicochemical analyses of 62 water samples taken from the water intake on the Biały Dunajec stream in Szaflary (emergency water intake) and 280 samples taken from 6 active groundwater intakes in Nowy Targ. The basic descriptive statistics of manganese, iron, magnesium, calcium, chlorides, sulphates, phosphates, phosphates, ammonia, nitrites, nitrites, nitrates, chromium, zinc, indicators such as: dissolved oxygen, BOD5, suspension, phenols, PUR, pH, total hardness, alkalinity and number of coli bacteria were determined. The water analyses were performed in the period 2004-2016. Basic descriptive statistics of manganese, iron, magnesium, magnesium, calcium, chlorides, sulphates, phosphates, ammonia, nitrites, nitrates, chromium and zinc ions, as well as such indicators as: dissolved oxygen, BOD5, suspension, phenols, PEW, pH, total hardness, alkalinity and number of coli bacteria were determined. The quality of the captured waters was classified on the basis of the results obtained, noting that the water from the Biały Dunajec stream corresponds to the A3 purity category due to the microbiological contamination. According to the physicochemical standard, A3 category was also determined on the basis of the phenol concentration, which, however, decreased significantly since 2013, corresponding to category A1. For groundwater, on the other hand, it was established that all analysed indicators corresponded to class I purity grade, i.e. water of a very good quality. The only excess over the values corresponding to this class was recorded for calcium ions, but the classification of water quality has not changed due to the fact that it was caused by natural processes. Taking into account the above-mentioned findings, it was concluded that due to the very good groundwater quality, their intakes should be left as the main source of water for consumers in Nowy Targ, while the surface water intake on the Biały Dunajec stream should be maintained concurrently as an emergency intake.

2

Metodyka oceny kosztów cyklu życia studni głębinowych na ujęciach wód podziemnych

Hurynovich A., Syczewa E.

Ekonomia i Środowisko

|

2013

|

nr 4

67--76

PL

W Polsce i na Białorusi zaopatrzenie w wodę pitną ludności i przemysłu w dużym stopniu pochodzi z ujęć głębinowych, dla których buduje się studnie głębinowe.

EN

The existing methodology in estimating the efficiency of water wells is not based on the principles of optimizing well design and does not include maintenance costs during the life cycle of the well. It is proposed to use to use metric indicators as a tool following engineering requirements for durability, quality and guarantee of certinity. The parameters and the basic elements of the water well, the change of which has a decisive influence on the final cost of construction and operation.

3

Rozpoznanie zasięgu zanieczyszczeń wód podziemnych związkami chlorowcopochodnymi na przykładzie ujęć w Bornem Sulinowie i Nowej Dębie

Janica R., Otwinowski J., Brzezińska A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/1

219--223

PL

Badania zawartości tri- (TCE) i tetrachloroetenu (PCE) w wodach podziemnych, ujmowanych na potrzeby zaopatrzenia ludności, na szeroką skalę rozpoczęły się w Polsce w 2008 r. i doprowadziły do ujawnienia zanieczyszczeń na wielu ujęciach w Bornem Sulinowie i Nowej Dębie. W artykule omówiono badania modelowe wykonane metodą rozwiązania zadania odwrotnego i autodopasowania parametrów na potrzeby określenia lokalnych kierunków przepływu, w warunkach niedostatecznego rozpoznania hydrogeologicznego, na przykładzie ujęcia w Bornem Sulinowie. Udało się tam z wystarczającą wiarygodnością odtworzyć warunki hydrogeologiczne i powiązać istniejące potencjalne ogniska zanieczyszczeń ze studniami, w których stwierdzono zanieczyszczenie. Zaprezentowano również metodę opróbowania wód podziemnych z wykorzystaniem techniki stożków gubionych zastosowaną w trakcie prac zrealizowanych w rejonie ujęcia w Nowej Dębie. Zastosowanie tej metody może znacznie obniżyć koszty i przyspieszyć prace, szczególnie w warunkach braku izolacji i jednorodnego wykształcenia warstwy wodonośnej. Autorzy mają nadzieję, że artykuł stanie się przyczynkiem do dyskusji na temat metodyki rozwiązywania problemów zanieczyszczeń tri- i tetrachloroetenem w warunkach polskich. The study of groundwater contamination by organic chlorine compounds on the example of intakes in Borne Sulinowo and Nowa Dęba.

EN

Large-scale studies on the content of tri- (TCE) and tetrachloroethene (PCE) in groundwater that is used as drinking water supplies, have been conducted in Poland since 2008. As a result, TCE and PCE have been detected in numerous locations including water intakes in Borne Sulinowo and Nowa Dęba. This paper describes model tests on the example of the water intake in Borne Sulinowo, with use of an inverse task and parameters auto-adjustment methods in order to estimate local groundwater flow directions under the conditions of insufficient hydrogeological reconnaissance. The methods enabled reliable reconstruction of hydrogeological conditions as well as defining relations between potential contamination sources and contaminated water intakes. Additionally, the lost cone drilling method used for groundwater sampling is presented on the example of field work conducted in the area of Nowa Dęba water intake. The above-mentioned method significantly reduces costs and time related to field work, particularly in the areas where the aquifer is unconfined and has a homogeneous structure. The authors hope that this paper will trigger off the discussion on the methods of dealing with tri- and tetrachloroethene contamination in Poland.

4

Prognozowanie warunków eksploatacji ujęć zaopatrujących w wodę aglomerację tarnowską

Haładus A., Kania J., Szczepański A., Zdechlik R., Wojtal G.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 451 Hydrogeologia z. 13

73--80

PL

W widłach rzek Dunajec i Biała Tarnowska są położone ujęcia wód podziemnych i powierzchniowych zaopatrujących w wodę aglomerację tarnowską. Eksploatacja wód podziemnych z czwartorzędowego piętra wodonośnego spowodowała zmiany stosunków wodnych na prawym brzegu Dunajca. Obecne warunki hydrodynamiczne odwzorowano na zweryfikowanym jednowarstwowym modelu numerycznym, wykonanym przy wykorzystaniu programu Processing Modflow. Rozwiązania prognostyczne wskazują na duże możliwości poboru wód w omawianym obszarze, przy czym ich głównym źródłem są wody infiltrujące z Dunajca do ujęć.

EN

The drinking water for the Tarnów city is supplied mainly by the intakes located near the Dunajec River. Groundwater exploitation from the Quaternary aquifer caused changes in water relations on the right bank of the Dunajec River. A single-layer model was constructed to produce the present hydrodynamic conditions as well as prognosis for possible water extraction.

5

Ocena możliwości ujęcia czwartorzędowego piętra wodonośnego w rejonie Kotliny Jeleniogórskiej

Marszałek H., Wąsik M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 451 Hydrogeologia z. 13

169--176

PL

Możliwości budowy dużego ujęcia wód podziemnych w Sudetach ograniczają się do obszarów wystąpień utworów kredy górnej i struktur wodonośnych typu dolin kopalnych. Położona w Sudetach Zachodnich Kotlina Jeleniogórska stanowi duże obniżenie śródgórskie, wypełnione niewielkiej miąższości (rzadko przekraczającymi 20 m) osadami czwartorzędowymi, zalegającymi w większości na granitowym podłożu. Wody podziemne występują tu w spękanych utworach krystalicznych podłoża i piaszczysto-żwirowych osadach wypełniających dna dolin głównych rzek. Na północny-wschód od kotliny w rejonie Jeżowa Sudeckiego występuje dolina kopalna Bobru o miąższości utworów wodonośnych do 20 m. Określone na podstawie badań modelowych zasoby wód podziemnych czwartorzędowego piętra wodonośnego są wystarczające do zaopatrzenia mieszkańców Kotliny Jeleniogórskiej, wymagałoby to jednak ujęcia ponad 70% ich ilości. Dlatego lepszym rozwiązaniem jest możliwość ujęcia wód podziemnych za pomocą trzech skupionych na niedużej powierzchni, kilkuotworowych ujęć o wydajnościach 2,0–3,5 tys. m3/d, które pokryją około 50% zapotrzebowania na wodę. Dalsze 50% można zyskać małymi ujęciami, 1–2 otworowymi, pracującymi z niewielkimi wydajnościami.

EN

Possibilities of building a large groundwater intake in the Sudetes are limited to the areas of Upper Cretaceous rocks occurrence and to the water-bearing structures as buried valleys. Jelenia Góra Basin, located in Western Sudetes, belongs to morphological depressions formed in bedrock composed mainly by granites and filled by thin (rarely exceeding 20 m) of Quaternary deposits. Groundwaters occur in fractured hard rocks of basement and sandy-gravel sediments of main rivers valleys. The highest water-bearing deposits, up to 20 m thick, are noticed in buried valley of the Bóbr River in the vicinity of Jeżów Sudecki, located north-east to Jelenia Góra Basin. Groundwater resources of Quaternary aquifer, based on numerical modelling, are sufficient to supply the Jelenia Góra Basin inhabitants. However, this approach would require more than 70% of their amount. Therefore, the better sollution is construction of groundwater intake consisting of three concentrated in a small place, few wells intakes with discharge of 2000–3500 m3/d, that will cover about 50% of water demand. Another 50% is possible to have using small 1–2 wells intakes with small discharge.

6

Wykorzystanie badań modelowych do oceny możliwości poboru wody w widłach Dunajca i Białej

Haładus A., Kania J., Szczepański A., Zdechlik R., Wojtal G.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/1

161--167

PL

Miasto Tarnów zaopatrywane jest w wodę w większości z ujęć zlokalizowanych w pobliżu Dunajca. Ujmują one wody podziemne z poziomu czwartorzędowego oraz infiltrujące wody rzeczne. Ze względu na płytkie występowanie i niewielką miąższość oraz brak skutecznej naturalnej izolacji, poziom ten jest podatny na wnikanie zanieczyszczeń miejsko-przemysłowych. Stworzono jednowarstwowy model hydrogeologiczny obszaru wideł Dunajca i Białej o powierzchni około 20 km2, odwzorowujący warunki krążenia wód w utworach czwartorzędu. Na zweryfikowanym modelu hydrodynamicznym wykonano prognostyczne symulacje eksploatacji ujęć. Analiza tych rozwiązań, przy uwzględnieniu perspektywicznego zapotrzebowania na wodę, wskazuje na duże możliwości poboru wód w rozpatrywanym rejonie.

EN

The drinking water for the Tarnów city is supplied mainly by the intakes located near the Dunajec River, which exploit groundwater from the Quaternary aquifer as well as the infiltrating river water. The Quaternary aquifer is vulnerable to pollution from the surface due to the shallow groundwater level and the lack of effective natural isolation. The main sources of groundwater pollution are industrial and urban areas. A one-layer flow model was constructed for present groundwater flow conditions in the area between Dunajec and Biała rivers using the Processing Modflow program. The modeled area covers 20 km2. The calibrated flow model was next used to simulate the prognosis of groundwater extraction. Analysis of these solutions indicates a high possibility of water abstraction in the area, taking into account the prospective demand for water.

7

Zagrożenia dla zasobów wód słodkich na wyspie Uznam w świetle badań modelowych i geofizycznych

Gurwin J., Krawiec A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 442 Hydrogeologia z. 11

61--68

PL

Analizowany obszar znajduje się w północno-wschodniej części synklinorium szczecińskiego. Miasto Świnoujście położone jest głównie na wyspie Uznam, a niewielka, wschodnia część na wyspie Wolin. Od wielu lat występują tu problemy z pozyskaniem odpowiedniej ilości wody słodkiej. Płytkie występowanie wód słonych ogranicza możliwości wykorzystania wód podziemnych do celów użytkowych i prowadzi do degradacji zasobów wód słodkich. W pracy przedstawiono wyniki badań modelowych i geofizycznych z obszaru polskiej części wyspy Uznam. Wyniki obliczeń numerycznego modelu filtracji wykazały, że dopływ do obszaru jest formowany głównie od strony SW, gdzie wskutek rozwoju leja depresji na ujęciu Wydrzany następuje wzmożona infiltracja wód powierzchniowych z Zalewu Szczecińskiego. Na podstawie badań elektrooporowych zlokalizowano strefy ascenzji i ingresji wód o podwyższonej mineralizacji. Wyniki badań elektrooporowych przeprowadzonych na ujęciu Wydrzany w 2006 r. sugerują, że tempo ingresji wód słonych od strony Zalewu Szczecińskiego do studzien tego ujęcia zostało ograniczone. Związane jest to ze zmniejszonym poborem oraz racjonalną gospodarką wód podziemnych na obszarze Świnoujścia.

EN

The study area is located in the north-eastern part of the Szczecin syncline. Almost entire area of Świnoujście is located on the Uznam Island, only the most western small part on the Wolin Island. The problems with potable water supplying is known for years. The possibility of the use of groundwater is strictly limited due to shallow appearance of salt waters that induces degradation of freshwater resources. The investigations were conducted to establish as well a flow system under modelling simulations as the zones of salt water ascension and intrusion under the geoelectrical tests. A numerical model was developed using Modflow package. It is evidenced that propagation of a cone of depression of the Wydrzany water intake causes an increased infiltration of surface waters from the Szczecin Lagoon. Additional geoelectrical imaging was done in 2006. The geoelectrical logging allowed to mark the interface line on the cross-sections. This logging, repeated at intervals of few years, proved the vertical and horizontal movement of interface surface between saline and fresh water.

8

Wspomaganie decyzji w ocenie i racjonalnym wykorzystaniu zasobów wód podziemnych

Treichel W.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 442 Hydrogeologia z. 11

153--158

PL

W artykule przedstawiono zastosowanie metod optymalizacji do oceny i racjonalnego wykorzystania zasobów eksploatacyjnych ujęć wód podziemnych. Ponieważ wielkość zasobów eksploatacyjnych wiąże się ściśle ze sposobem ich eksploatacji oraz rodzajem i wielkością warunków (ograniczeń), jakie muszą być spełnione, aby zapewnić zrównoważony rozwój danego obszaru, sformułowano zadanie symulacyjno-optymalizacyjne, który pozwoliło na określenie maksymalnego poboru z ujęcia oraz na znalezienie optymalnego rozkładu poboru poszczególnych studni, redukując jednocześnie jego negatywny wpływ na środowisko, w szczególności wysychanie sąsiadującej z ujęciem rzeki.

EN

The article presents the application of optimization methods for assessing and managing the exploitation resources of ground- water intakes. Since the volume of exploitation resources is closely linked to how they are used and to the type and values of the constraints that must be met to ensure the sustainable development of the region, the simulation-optimization approach is developed, which allows for the determination of the maximum intake discharge and to find optimal distribution of pumping rates of individual wells, while reducing its negative impact on the environment in this area, particularly the drainage of the adjacent river.

9

Szacunkowa moc cieplna wód podziemnych z kenozoicznych poziomów wodonośnych na bloku przedsudeckim

Buczyński S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 440

15--24

PL

W artykule zaprezentowano metodę szacowania wartości mocy cieplnej wody, ze szczególnym uwzględnieniem wody wydobywanej z ujęć komunalnych. Podstawowy parametr dla uzyskanych wyników stanowiła policzona temperatura wody podziemnej, która posłużyła do stworzenia map hydrotermicznych. Zastosowanie tej metody zaprezentowano na przykładzie kenozoicznych poziomów wodonośnych na bloku przedsudeckim. Na podstawie hydrogeologicznych, policzono przybliżoną moc cieplną możliwą do uzyskania przy użyciu sprężarkowych pomp ciepła z płytkich (o głębokości nieprzekraczającej 360 m) wód podziemnych. Według szacunkowej oceny, ilość mocy cieplnej możliwa do uzyskania na tym terenie wynosi ponad 147 MW. Jednak zasoby te rozłożone są nierównomiernie, dlatego też w artykule wytypowano obszary szczególnie korzystne do pozyskania mocy cieplnej dla celów grzewczych, ekonomicznie opłacalnej głównie dla niewielkich inwestycji, jak osiedla, domy jednorodzinne, domy wczasowe, szpitale, budynki biurowe, szkoły itp.

EN

The temperature of groundwater was used to produce hydrothermal maps of the Cenozoic aquifer in the Fore-Sudetic Block and to evaluate water thermal energy with special emphasis on the municipal groundwater intake. Based on empiric equations and regional climate-hydrogeologic data the approximate thermal energy was determined for the compressor heat pumps extracting shallow groundwater from depths of < 360 m in this aquifer. Although the results suggest that the value of thermal energy may reach above 147 MW in the study area, the admissible volume of extracted groundwater appears to be spatially inhomogeneous. In order to select the areas with the most promising heating power, the water thermal energy was calculated for the individual municipal intakes such as residential and recreation areas, hospitals, offices and schools.

10

Obliczanie parametrów technicznych ujęć lewarowych w warunkach współdziałania studni

Treichel W.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 431, Hydrogeologia

259--266

PL

W artykule przedstawiono metodę obliczania infiltracyjnych ujęć wód podziemnych współpracujących ze złożonym lewarem. Zastosowano numeryczną metodę Newtona-Raphsona do rozwiązywania układów równań nieliniowych. Przedstawiono praktyczne zastosowanie ogólnej metody obliczania złożonych układów lewarów klasycznych dla układu składającego się z 10 studni rozmieszczonych prostoliniowo w warstwie wodonośnej o zwierciadle swobodnym. Pokazano, że opracowany program komputerowy, wykorzystujący środowisko programistyczne MATLAB, może być sprawnym narzędziem analizy złożonych układów ujęć lewarowych.

EN

In this paper a method of calculating shallow groundwater intakes cooperating with a compound classic siphon is presented. The Newton-Raphson method is applied for finding a solution of the resulting system of non-linear algebraic equations. Practical application of the general method of calculating the compound system of classic siphon is presented for a hypothetic example consisting of a row of 10 wells located in a shallow phreatic aquifer. The paper shows that the computer program developed under MATLAB environment can be an efficient tool for analysis of such compound siphon water intakes.

11

Modelowanie wód podziemnych dla ustalenia zasobów eksploatacyjnych ujęć na przykładzie Trójmiasta

Jaworska-Szulc B.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 431, Hydrogeologia

61-65

PL

Aglomeracja Trójmiejska obejmuje zróżnicowany geomorfologicznie obszar. Wody podziemne ujmowane są na obszarze wysoczyzny, w strefie zasilania i przepływu wód podziemnych, a także na obszarze nizin nadmorskich, w strefie ich drenażu. W artykule przestawiono wyniki badań modelowych prowadzonych w celu ustalenia zasobów eksploatacyjnych wód z utworów plejstocenu na dwóch ujęciach zlokalizowanych w części wysoczyznowej: Gdynia Wiczlino oraz Gdynia Wielki Kack. Obliczenia przeprowadzono niezależnie dla obu ujęć, uwzględniając pracę innych dużych ujęć wód podziemnych znajdujących się na obszarze badań (Gdynia Sieradzka oraz Gdańsk Osowa). Symulacje modelowe wykazały, że istnieje ich silne współdziałanie. Zaznacza się ono szczególnie w warunkach jednoczesnego poboru wód na wszystkich ujęciach w ilości ich maksymalnych zatwierdzonych zasobów. Eksploatacja prowadzi wówczas do powstania głębokiego na 15 m, regionalnego leja depresji, przy czym w obu skonstruowanych niezależnie modelach uzyskano niemal identyczny wynik. Tak intensywny pobór wód podziemnych jest niekorzystny ze względu na zmianę reżimu przepływu wody w ciekach powierzchniowych. W wyniku eksploatacji zwiększa się infiltracja rzek, a zmniejsza się ich drenaż, lokalnie zanika górna warstwa wodonośna, a cieki płynące na tym terenie mogą okresowo wysychać. W efekcie obliczeń optymalizacyjnych ustalono, że maksymalny pobór wód nie powinien przekraczać na ujęciu Wiczlino 650 m(3)h, a na ujęciu Wielki Kack 410 m(3)/h.

EN

Hydrogeological conditions of the Tricity region are diversified. Its western part, the Kaszubian Lake Upland, is the recharge area, whereas its eastern part, marine lowlands, is the drainage area. There are four large groundwater intakes located in the upland area. The admissible volume of extracted groundwater has been estimated for two of the intakes. For this purpose mathematical models of groundwater flow were developed, and the interactions between groundwater intakes were verified. The model simulations showed an influence of groundwater exploitation on the groundwater, especially with the amount of maximum admissible resources. The exploitation caused the formation of a 15 m deep regional depression cone. Almost the same result was received in both the independently constructed models. Such an intense groundwater abstraction also changes the regime of surface water flows. An infiltration of rivers is increasing and drainage is smaller, locally an upper water-bearing layer dries out and the streams in this area can periodically dry. As an effect of calculations, it was evaluated that the maximum level of exploitation for the Wiczlino intake is 650 m(3)/h, and for the Wielki Kack intake - 410 m(3)/h.