Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Nowa Huta – between the countryside and the city. Part 2. Economic and political transformation, and a new perspective on Nowa Huta’s place in the landscape of Małopolska

Chłosta-Sikorska Agnieszka, Sikorski Szymon

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2024

|

no. 2

141--152

EN

The aim of this study is to give an insight into the phenomenon of Nowa Huta, which has been one of Krakow’s districts since 1951, although in 1949 it was planned as a separate city. Particular emphasis in this part is placed on the realisation of the potential of the XVIII District after the changes in the political and economic system that took place between 1945 and 1989. One of the ideas of Tadeusz Ptaszycki, the chief architect of Nowa Huta, was to implement the principles of the ideal city and garden city, i.e. a city with small, low-density buildings and a predominance of green areas. However, industrialisation happened so quickly that it nearly led to the extinction of many plant and animal species. Fortunately, the development did not invade the Nowohucka Meadows, allowing residents to enjoy the benefits of this unique natural site. In 2023, Nowa Huta was declared a historical monument, which gives it additional protection from poorly thoughtout investments and supports the development of cultural tourism, historical education, and the creation of cultural trails. Krakow is also covered by a sustainable tourism policy, which supports its cultural heritage and protects the natural environment. The principles adopted combine the needs of tourists with conscious consumption and long-term planning that takes into account ecological solutions and the comfort of residents in accordance with the ‘respect Krakow’ motto. It is also important to engage the local community and visitors in spreading the message about Krakow on social media, for example by using the hashtag ‘#krakow’.

PL

Celem opracowania jest przybliżenie fenomenu Nowej Huty, która od 1951 r. stanowi jedną z dzielnic Krakowa, chociaż w 1949 r. planowana była jako miasto. Szczególe akcenty tej części zostały położone na wykorzystanie potencjału XVIII Dzielnicy po zaistniałych w latach 1945-1989 zmianach polityczno-ustrojowych. Jedną z myśli przyświecających Tadeuszowi Ptaszyckiemu – głównemu architektowi Nowej Huty, było zaimplementowanie założeń miasta idealnego i miasta-ogrodu, czyli z niską, mało zwartą zabudową i dominującym udziałem terenów zielonych. Jednakże industrializacja zachodziła tak szybko, że o mało nie doprowadziła do wyginięcia wielu gatunków roślin i zwierząt. Na szczęście zabudowania nie weszły na teren Łąk Nowohuckich, dzięki czemu mieszkańcy mogą korzystać z tego unikalnego przyrodniczo miejsca. Natomiast przemiany polityczno-ekonomiczne z lat 80/90 XX w. przyniosły narastający kryzys i dzielnica straciła na znaczeniu stając się miejscem zamieszkałym przez ludzi starszych, gdyż wiele osób wyjechało w poszukiwaniu pracy. Jednakże nie tylko udało się opanować ten niepokojący trend, ale i przyciągnąć młodych osadników. To oni wkładają wiele wysiłku w rozwój swojego otoczenia. Ochroną objęto Łąki Nowohuckie, a w 2023 r. Nowa Huta została ogłoszona pomnikiem historii, co dodatkowo chroni ją przed nieprzemyślanymi inwestycjami i wspiera rozwój turystyki kulturowej, edukację historyczną, powstawanie szlaków kulturowych oraz nienaruszającego równowagi ekologicznej transportu. Kraków objęty został polityką zrównoważonej turystyki, co wspiera jego dziedzictwo kulturowe. Przyjęte założenia łączą potrzeby turystów ze świadomą konsumpcją oraz długofalowym planowaniem uwzględniającym rozwiązania proekologiczne i komfort mieszkańców zgodny z ideą „respect Krakow”. Istotna jest również aktywizacja lokalnej społeczności i odwiedzających w multiplikowaniu przekazu o Krakowie w mediach społecznościowych, chociażby za pomocą hasztagu „#krakow”.

2

Place zabaw w krakowskich parkach

Litwin Dominika, Morawska Paulina, Opyd Karolina, Wiśniewska Judyta

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2023

|

Vol. 1

200-214

PL

Artykuł dotyczy analizy wybranych placów zabaw na terenie krakowskich parków. Skoncentrowano się na obszarach, których powierzchnia parku wynosiła powyżej 15 ha, a ich lokalizacja mieściła się w trzech sąsiadujących dzielnicach miasta. Badania oparte zostały na indywidualnej analizie stanu i funkcjonowania placów zabaw, których wytycznymi była użytkowość terenu, aranżacja, zieleń, zanieczyszczenie powietrza oraz potencjalne zagrożenia i wady.

EN

The article concerns the analysis of selected playgrounds in Krakow’s parks. The focus was on the areas for which selection criteria were set in the form of: a park area of more than 15 ha and their location in three neighboring districts of the city. The considerations were based on an individual analysis of the condition and functioning of playgrounds, the guidelines of which were land use, arrangement, greenery, air pollution and potential threats and defects.

3

Greenery and monuments. Propositions for arranging the space of historic cities on the example of Warsaw and Mazovia

Lewicki Jakub

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2023

|

Nr 18

1--22

PL

W tekście zaprezentowano propozycje zasad i form kształtowania przestrzeni publicznych w Warszawie i na Mazowszu analizując aspekty konserwatorskie i ekologiczne. Szczególny nacisk położono na przeanalizowanie propozycji wprowadzania zieleni w najważniejszych przestrzeniach publicznych miast zabytkowych. Pokazano negatywne i pozytywne przykłady wprowadzenia zieleni - dobre praktyki w kształtowaniu przestrzeni publicznych w miastach historycznych – na przykładzie placów i ulic Warszawy i innych mazowieckich miast – Zakroczymia, Piaseczna, Ciechanowa i Wyszogrodu.

EN

The text presents propositions for the principles and forms of shaping public spaces in Warsaw and Mazovia, analyzing conservation and ecological aspects. Particular emphasis was placed on analyzing suggestions for introducing greenery in the most important public spaces of historic cities. Negative and positive examples of introducing greenery - good practices in shaping public spaces in historic cities – are shown, using the example of squares and streets of Warsaw and other Mazovian cities – Zakroczym, Piaseczno, Ciechanów and Wyszogród.

4

Nowa Huta – between the countryside and the city. Part i: the beginnings of the achievement of a socialist utopia

Chłosta-Sikorska Agnieszka, Sikorski Szymon

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2023

|

no. 4

399--410

EN

The aim of this study is to introduce the phenomenon that is Nowa Huta, which since 1951 has been one of Krakow’s districts, although in 1949 it was planned as a separate city – a symbol of socialist construction in the People’s Republic of Poland. The plans adopted by the communist authorities to rebuild Poland were centred on the development of heavy industry. Hence, it was decided to build a steel and metallurgical plant northeast of Krakow. This decision was met with protests from the inhabitants of the villages being redeveloped, as they were not only forcibly displaced, but received low compensation for the fertile black soil. The first residents of Nowa Huta were people coming from rural areas. They formed a mixture of habits and views with different, sometimes foreign, traditions and customs. This syncretism of customs, culture and education gave rise to tensions which were also exacerbated by separation from family oversight. This created a phenomenon called ‘double background’. In addition to this was the upbringing in the Catholic faith. The people of Nowa Huta demanded the construction of a temple, which did not line up with the plans of those in power to create a God-free city here. This tension escalated in April 1960, when in defence of the cross they clashed with the security forces. In the end, the church was not built, but the cross standing at the intersection of Mayakovsky and Marx streets remained intact. Nowa Huta is a special place also for its unique architecture, and its self-sufficiency – kindergartens, schools, health centres and shops are all within walking distance. It is also distinguished by the greenery of the parks, meadows and trees growing between the blocks.

PL

Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie fenomenu Nowej Huty, która od 1951 r. stanowi jedną z dzielnic Krakowa, chociaż w 1949 r. planowana była jako oddzielne miasto –symbol socjalistycznego budownictwa w Polsce Ludowej. Przyjęte przez władzę komunistyczną plany odbudowy Polski opierały się na rozwoju przemysłu ciężkiego. Stąd kombinat hutniczo-metalurgiczny postanowiono wybudować na północny-wschód od Krakowa. Decyzja ta spotkała się z protestami mieszkańców zabudowywanych wiosek, gdyż nie tylko zostali oni przymusowo wysiedleni, ale za żyzne czarnoziemy otrzymali niskie odszkodowania. Pierwszymi mieszkańcami Nowej Huty byli ludzie pochodzący ze wsi. Stanowili oni mieszankę przyzwyczajeń i poglądów posiadając odmienne, czasem i obce sobie, tradycje i zwyczaje. Ten synkretyzm obyczajowy, kulturowy, edukacyjny rodził napięcia narastające także na skutek oderwania od nadzoru rodzinnego. To powodowało problemy związane z „dwuśrodowiskowością”. Do tego doszło wychowanie w wierze katolickiej. Nowohucianie domagali się wybudowania świątyni, co nie pokrywało się z planami rządzących stworzenia tutaj miasta bez Boga. Napięcie to eskalowało w kwietniu 1960 r., kiedy to w obronie krzyża starli się ze służbami bezpieczeństwa. Co prawda kościoła nie zbudowano, ale krzyż stojący na skrzyżowaniu ulic Majakowskiego i Marksa pozostał na swoim miejscu. Nowa Huta jest miejscem wyjątkowym także ze względu na unikalną architekturę, samowystarczalność – w niewielkiej odległości zlokalizowano przedszkola, szkoły, ośrodki zdrowia czy sklepy. Wyróżnia ją także zieleń parków, łąk i drzew rosnących pomiędzy blokami.

5

Protection and shaping of the fortification’s greenery of the former Kraków fortress: theory, standards, practice

Środulska-Wielgus Jadwiga, Wielgus Krzysztof

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2022

|

T. 50

435--457

EN

At present, fortress greenery is a significant resource of urban greenery, composed for the purposes of concealing, defending, decorating and nourishing the former Kraków Fortress, based on the knowledge and experience of engineers at the turn of the 19th and 20th centuries, as well as the aesthetic principles of that era. The aim of this paper is to present conclusions formulated as part of a research project by the local municipality and university, concerning the proper interpretation of the masking greenery systems of the Kraków Fortress, and the definition of framework guidelines for the protection and shaping of green complexes. The development of the method of recording, valorizing and defining the rules of dealing with the green areas of the Kraków Fortress was based on the experience gained from searching for holistic methods of recording and valorizing the fortified landscape of the fortresses of Przemyśl, Zamość, Pula (Croatia) and Kotor (Montenegro). The development of rules for the conservation and legibility of system plantings may contribute to the effective protection of masonry and earth structures, as well as regaining landscape values and increasing the safety of visitors. In the preparation of the guidelines, general principles and detailed principles for selected, representative examples were developed (with an indication of the processes of change, development, possible use together with low-intervention zones).

PL

Zieleń forteczna stanowi współcześnie znaczący zasób zieleni miejskiej, komponowanej niegdyś dla potrzeb maskowania, obrony, zdobienia i żywienia dawnej twierdzy Kraków w oparciu o wiedzę i doświadczenie inżynierów przełomu XIX i XX wieku, a także pryncypia estetyczne ówczesnej epoki. Celem pracy jest przedstawienie wniosków sformułowanych w ramach projektów badawczych jednostki samorządu lokalnego i wyższej uczelni, dotyczących właściwej interpretacji układów zieleni maskującej twierdzy Kraków oraz określenia ramowych wytycznych dla ochrony i kształtowania zespołów zieleni (Opracowanie optymalizacji zasad i metod ochrony i rewaloryzacji zespołów zieleni fortecznej Twierdzy Kraków oraz konsultacja procesu ich wdrażania realizowanego przez Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie z 2020 roku oraz Karta identyfikacji, ochrony, utrzymania i rewaloryzacji zespołu zieleni fortecznej Twierdzy Kraków - rekomendacje użytkowania z 2021 roku). W opracowaniu metody zapisu, waloryzacji i formułowania zasad postępowania z zielenią twierdzy Kraków wykorzystano doświadczenia wyniesione z poszukiwania holistycznych metod zapisu i waloryzacji krajobrazu warownego twierdz Przemyśl, Zamość, Pula (Chorwacja) i Kotor (Czarnogóra). Opracowanie zasad konserwacji i uczytelnienia systemowych nasadzeń przyczynić się może do skutecznego zabezpieczenia struktur murowych i ziemnych obiektów, a także do odzyskania walorów krajobrazowych i zwiększenia bezpieczeństwa odwiedzających. Podczas sporządzania wytycznych wypracowane zostały zasady ogólne oraz szczegółowe dla wytypowanych, reprezentatywnych przykładów (ze wskazaniem procesów przemian, rozwoju i możliwości wykorzystania oraz wyznaczeniem stref o niskiej interwencji).

6

Ekonomika zagospodarowania przestrzennego z uwzględnieniem oszczędności energii na przykładzie poznańskiego obszaru metropolitalnego. Raport ze zrealizowanego i zakończonego zadania badawczego SBAD 0298

Skórzewski Wojciech

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2021

|

Z. 5

17--27

PL

Raport przedstawia efekty przeprowadzonych prac badawczych w ramach omawianego projektu z zakresu urbanistyki energooszczędnej. Celem projektu było zbadanie możliwości uzyskania oszczędności energii zużywanej przez budynki na etapie projektowania urbanistycznego. Badania były ukierunkowane na: ― rozpoznanie możliwości i ograniczeń rozwoju energooszczędnej urbanistyki w polskich warunkach prawnych i klimatycznych, ― wpływ układu przestrzennego budynków na oszczędność energii, w tym na potencjalną wielkość pasywnych zysków ciepła z promieniowania słonecznego, ― wpływ zieleni na wielkość pasywnych zysków ciepła z promieniowania słonecznego i bilans energetyczny budynków. Przeprowadzono je na przykładzie wybranych lokalizacji w Poznaniu oraz uproszczonych modeli teoretycznych.

EN

The report presents the results of the research work carried out within the framework of the discussed energy-efficient urban planning project. The aim of the project was to explore the possibilities of saving energy consumed by buildings at the urban design and development stage. The research has been focused on: ― recognition of possibilities and limitations of energy-efficient urban planning development in Polish legal and climatic conditions, ― the impact of the spatial layout of buildings on energy savings, including the potential size of passive solar heat gains, ― the impact of greenery on the amount of passive solar heat gains and the energy balance of buildings. The research was conducted on the example of selected locations in Poznań and simplified theoretical models.

7

Mieszkanie czy dom a natura (tereny biologicznie czynne)

Klimowicz Joanna

Środowisko Mieszkaniowe

|

2021

|

nr 35

41--50

PL

W obecnej sytuacji panującej pandemii na świecie, coraz więcej osób zadaje sobie pytanie gdzie jest lepiej mieszkać. W domu czy w mieszkaniu? Oczywiście zdania się podzielone. Jednakże w obliczu zamknięcia w przestrzeni mieszkalnej coraz więcej osób zastanawiało się na możliwością zakupu choćby małej działki dającej możliwość skorzystania z otwartej przestrzeni i obcowania z zielenią. Zamknięcie spowodowało, iż wiele osób zmaga się obecnie z problemami wykluczenia oraz depresyjnymi. Możliwość wyjścia i obcowania z przyrodą może pozytywnie wpłynąć na samopoczucie człowieka oraz percepcję obecnej sytuacji. Duże aglomeracje miejskie, pozbawione niejednokrotnie wystarczającej ilości terenów zieleni nie są w stanie zapewnić odpowiednich warunków do egzystencji. Architekci i urbaniści w ostatnich dziesięcioleciach starają się zapewniać jak najdogodniejsze rozwiązania, mające na celu poprawę jakości życia w dużych miastach. Na terenach miast czy osiedli spotykamy liczne tereny zieleni, połączone niejednokrotnie ze zbiornikami wodnymi zapewniającymi lepsze warunki mikroklimatyczne. W obiektach kubaturowych wprowadzane są ściany i dachy zielone, mające podnosić komfort zamieszkania. Wartym analiz jest sprawdzenie podejście współczesnego mieszkańca do wyboru lokum, co dla niego jest lepsze – dom czy mieszanie? Czy lepiej mieszkać do domu z przydomowym ogródkiem czy w mieszkaniu z dużym balkonem obrośniętym zielenią? Czy lepsze jest lokalizacja mieszkania w centrum czy na obrzeżach, gdzie znajdują się większe skupiska zieleni? Przedstawione w artykule zagadnienia odnoszą się do badań związanych z zadowoleniem z życia w domach czy mieszkaniach mieszkańców miast, jak też są uzupełnieniem badań związanych z obserwacją wpływu zieleni na niwelowanie Miejskiej Wyspy Ciepła. Zieleń jest jednym z czynników poprawiających warunki mikroklimatyczne, jest stabilizatorem temperatury i wilgotności. Mieszkańcy wybranych lokali mieszkalnych i domów zostali zapytani w jakim otoczeniu chcieliby mieszkać i co dla nich jest najważniejsze w odniesieniu do komfortu zamieszkania. W artykule będą przedstawione wyniki przeprowadzonych ankiet oraz badań nad MWC w odniesieniu do terenów zieleni i wprowadzania ich w zabudowę mieszkaniową. Celem niniejszego artykułu jest zobrazowanie bardzo istotnych relacji pomiędzy zadowoleniem mieszkańców z miejsca zamieszkania a znajdującymi się w ich pobliżu terenami biologicznie czynnymi.

EN

In the current global pandemic situation, more and more people are asking themselves where it is better to live. In a house or in an apartment? Of course, opinions are divided. However facing to be closure in the residential space, more and more people have considered the possibility of buying even a small plot of land giving the opportunity to enjoy the open space and communing with greenery. Foreclosure has resulted that many people now struggling with issues of exclusion and depression. The opportunity to get out and commune with nature can have a positive impact on a person’s mood and perception of their current situation. Large city agglomerations, often deprived of sufficient green areas, are not able to provide adequate living conditions. Architects and urban planners in recent decades have been trying to provide the most convenient solutions to improve the quality of life in large cities. There are numerous green areas in cities or housing estates, often connected with water reservoirs providing better micro climatic conditions. In objects, green walls and roofs are being introduced to increase the comfort of living. It is worth to analyze a contemporary resident approach to the choice of place to live, what is better for him - a house or a flat (apartment)? Is it better to live in a house with a garden or in an apartment with a large balcony overgrown with greenery? Is it better to locate the apartment in the city center or on the suburbs, where there are larger concentrations of greenery? The issues presented in this article relate to research related to life satisfaction in houses or apartments of city dwellers, as well as they complement the research related to the observation of the impact of greenery on the leveling of the Urban Heat Island. Greenery is one of the factors improving micro climatic conditions, it is a stabilizer of temperature and humidity. Residents of selected appartments and houses were asked in what environment they would like to live and what is most important for them in terms of comfort of living. This paper will present the results of surveys and research on UHI in relation to green areas and their introduction into residential buildings. The aim of this paper is to illustrate the how important is relationship between residents’ satisfaction of living place and the biologically active areas in their vicinity.

8

Wielofunkcyjna rola zieleni w procesie percepcji oparta na teorii Gibsona

Sobczyńska Karolina

Architecturae et Artibus

|

2021

|

Vol. 13, no. 3

40--47

PL

W projektowaniu urbanistycznym zieleń kojarzy się z funkcją ekologiczną, zdrowotną, rekreacyjną i wypoczynkową. W opracowaniu przeanalizowano zieleń jako ważny element środowiska przestrzennego, wpływający na wielozmysłowe doznania człowieka i postrzeganie otoczenia, w tym obiektów architektury. Rozważania oparto głównie na teorii percepcji według J. Gibsona. Celem analiz jest zwrócenie uwagi na formy zieleni, które swoją różnorodnością i zmiennością w czasie dostarczają ogromnej ilości bodźców, działających na wszystkie zmysły i czynią proces percepcji pełniejszym. Rola zieleni w procesie postrzegania jest bardzo duża i wieloaspektowa dlatego według autorki, formy zieleni powinny być bardziej doceniane przez urbanistów jako narzędzie projektowania przestrzeni i przedmiot ludzkich doznań.

EN

In urban design, greenery is associated with ecological, health, recreational and leisure functions. The author would like to draw attention to the different roles of greenery forms in the process of space perception. The study analyzed greenery as an important element of the spatial environment, influencing the multisensory human experience and perception of the environment, including architectural objects. The considerations were based mainly on the theory of perception according to J. Gibson. The aim of the analysis is to draw attention to the forms of greenery, which, by their diversity and changeability in time, provide an enormous amount of stimuli that act on all the senses and make the process of perception more complete. The role of greenery in the process of perception is very large and multifaceted, so according to the author, greenery forms should be more appreciated by urban planners as a tool for designing space and human experience.

9

Zieleń strukturalna - roślinność w strukturze budynku

Suchanek Jerzy

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2020

|

Z. 3

227--239

PL

Zieleń jako inspiracja twórczości architektonicznej w sposób szczególny przejawia się w jednym z elementów witruwiańskiej triady - firmitas. Struktura dzieła architektonicznego we wszystkich aspektach tego pojęcia (w tym jako konstrukcja) nosi znamiona organiczności. W artykule omówiono rolę roślinności w architekturze jako budulca i sposobu tworzenia przestrzennej struktury budynku.

EN

Greenery as an inspiration for architectural creation is well visible in one of elements of Vitruvian threefold - firmitas. The structure of work of architecture, in all aspects of this issue (as a construction as well) is organic. The paper deals with a role of greenery in architecture as a construction material and as a way of creating of spatial structure of a building.

10

Technologie i sposoby lokalizowania elementów zieleni w środowisku miejsca pracy

Piklikiewicz-Kęsicka Izabela

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2020

|

Z. 3

197--207

PL

Stosowanie elementów zieleni w przestrzeniach biurowych jest powszechnie znane. Często wynika z inicjatywy pracowników, którzy hodują ulubione rośliny doniczkowe przy swoich stanowiskach pracy. Takie działanie nie inicjuje jednak interakcji między członkami zespołów ani nie integruje z działalnością danej firmy. Wprowadzanie zorganizowanych przestrzeni zielonych zespolonych z powierzchnią biurową generuje możliwość scalenia zróżnicowanej grupy ludzi i poprawienia komfortu pracy. Celem artykułu jest przedstawienie sposobów oraz technologii umożliwiających lokalizację elementów i zespołów zieleni na różną skalę w przestrzeni pracowniczej. Do przeprowadzenia pracy badawczej i opracowania wyników badań wykorzystano metodologię badawczą opartą na analizie i krytyce piśmiennictwa oraz badaniach: pomiarowych, inwentaryzacyjnych, ilościowych, statystycznych, metody walktrough oraz ankiety Computer-Assisted Web Interview. Wyniki badań przedstawiają szereg możliwość integracji zieleni z przestrzenią pracy oraz pracownikami.

EN

The use of greenery elements in office spaces is widely known. It often results from the initiative of employees who grow their favourite potted plants at their workstations. However, such action does not initiate interaction between team members or integrate with the company’s activities. The introduction of organised green spaces integrated into the office space brings together a diverse group of people and improves working comfort. The aim of the article is to present ways and technologies enabling the location of greenery elements and complexes on different scales in the working space. The research methodology used is based on the analysis and criticism of literature, measurement, inventory, quantitative and statistical research, walktrough research and Computer-Assisted Web Interview. The results of the research show a number of possibilities of integrating greenery with work space and employees.

11

Kształtowanie miasta a potencjał zieleni wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej

Banach Marzena

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2020

|

Z. 3

5--23

PL

Na przestrzeni lat miasta ulegają wielu przekształceniom w wyniku różnych czynników. Nierzadko dzieje się tak z powodu osiągnięć technologicznych (np. wynalazków, takich jak maszyna parowa, samochód itp.), wówczas zurbanizowane przestrzenie stają się bardziej funkcjonalne. W innych przypadkach z kolei liczne zmiany prowadzą do degradacji (niekontrolowana zabudowa kosztem zieleni). Przed współczesnymi miastami stoi obecnie wiele wyzwań związanych, między innymi ze zmianami klimatycznymi oraz rozwojem osiągnięć techniki. W Polsce istotnym problemem staje się powoli zauważalna dezurbanizacja miast wynikająca z suburbanizacji możliwej dzięki rozwojowi połączeń komunikacyjnych i potrzebie lepszej jakości życia (np. redukcja zanieczyszczeń powietrza, dostępność zasobów przyrodniczych). Jednym z elementów, który może wspomóc miasta w procesie przywracania atrakcyjności są tereny zielone w ramach zabudowy wielorodzinnej. Stanowią one średnio od kilku do kilkunastu procent całkowitej powierzchni miasta. Niniejsze rozważania dotyczą, przede wszystkim terenów zieleni w ramach śródmiejskiej zabudowy kamienic. Obszary te - według autorki - stanowią niewykorzystany potencjał.

EN

Over the years, cities, due to various factors, undergo many transformations. This is not uncommon because of technological advances (e.g. inventions such as steam machine, car, etc.), then these urbanized spaces become more functional. In other cases, in turn, they cause their degradation (uncontrolled buildings at the expense of greenery). Today, modem cities are facing many challenges, including with climate change, the development of technical achievements. In Poland, the modern problem is the slowly noticeable urban deurbanization resulting, among others, from suburbanization, possible due to the development of communication connections, as well as resulting from the search for a better quality of life (reduction of air pollution, access to natural resources, etc.). One of the elements that can help cities in the process of restoring their attractiveness are green areas within multi-family housing. They constitute on average from a few to several percent of the total area of the city. This consideration applies in particular to green areas as part of downtown tenement houses, which according to the author constitute untapped potential.

12

Definiowanie zieleni w planowaniu przestrzennym na przykładzie Poznania

Skórzewski Wojciech

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2020

|

Z. 3

209--225

PL

Artykuł podejmuje tematykę planistycznych narzędzi kreowania i ochrony zieleni w Poznaniu. Poruszane są w nim kwestie roli studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (miasta) i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w kształtowaniu terenów zieleni. Na poszczególnych przykładach przedstawiono zagrożenia niekontrolowaną zabudową terenów zieleni nieobjętych planami miejscowymi (przykład terenów przy Dolnej Wildzie), działania planistyczne podejmowane w celu ochrony (plany ochronne) i kreacji terenów zieleni (Park Rataje). Omówiono też wpływ obowiązującego prawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym na praktykę sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w kontekście zieleni.

EN

The paper deals with the topic of planning tools for creating and protection of greenery in the city, showed on the selected examples in Poznan. The issues of the role of the study of conditions and directions of spatial development of the commune (city) and local spatial development plans in shaping green areas are discussed. Individual examples illustrate the threats of uncontrolled building development on green areas not covered by local plans (example of areas near Dolna Wilda), planning actions undertaken for protection (conservation plans) and creation of green areas (Park Rataje). The impact of applicable spatial planning law on the practice of preparing local spatial development plans in the context of greenery was also discussed.

13

Certyfikowana zieleń w architekturze na przykładzie Poznania

Biała Aneta

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2020

|

Z. 3

25--36

PL

W obliczu coraz większego zapotrzebowania na energię w branży budowlanej konieczna jest zmiana myślenia projektantów odnośnie architektury. Nowoczesne budynki powinny być obiektami, które stosują innowacyjne technologie i naturalne materiały, ograniczając w ten sposób nie tylko zużycie surowców, takich jak woda, energia, ale i generowanie odpadów. Zielone budynki są odpowiedzią na potrzeby zmniejszenia zużycia energii, budowania zgodnie z naturą oraz realizują pragnienie ludzi w wielkich miastach, by żyć w otoczeniu naturalnej zieleni. Wraz z coraz większą popularnością ekologicznego budownictwa nastała potrzeba jego weryfikacji. Artykuł podejmuje zagadnienie certyfikacji budynków za pomocą międzynarodowych systemów certyfikacji LEED, BREEAM, przy jednoczesnym wykorzystaniu zieleni w nowoczesnej architekturze na przykładzie Poznania.

EN

In the face of an increasing demand for energy in the construction industry, it is necessary to change the designers’ thinking about architecture. Modern buildings should be objects that use modern technologies and natural materials, limiting the use of raw materials such as water and energy or waste production. Green buildings are a response not only to reducing energy consumption and building with respect to environment and nature, but also the desire of people in big cities to live in the presence of natural greenery. With the growing popularity of ecological construction, there was a need to verify it. The article deals with the certification of buildings using the international LEED, BREEAM certification systems, while using greenery in modern architecture on the example of the city of Poznan.

14

Konserwacja założeń zieleni Twierdzy Kraków. Zarys problematyki

Wielgus Krzysztof, Środulska-Wielgus Jadwiga

Wiadomości Konserwatorskie

|

2020

|

Nr 62

42--54

PL

Zieleń forteczna stanowi trzeci, konstytutywny element obiektów fortyfikacyjnych i niefortyfikacyjnych twierdz XIX i XX wieku, obok struktur murowych i struktur ziemnych. Oryginalna zieleń forteczna spełniała funkcje maskujące, przeszkodowe, techniczno-strukturalne, użytkowe i ozdobne. Cechy genetyczne, ekstrapolowane w teraźniejszość i przyszłość poprzez sukcesję i degradację, wymagają specyficznego, procesualnego podejścia w praktyce ochronnej i konserwatorskiej. Zarys tej problematyki, aktualnej zarówno dla państwowych i samorządowych służb konserwatorskich, jak i dla zarządów sprawujących pieczę nad skomunalizowanymi zespołami fortecznymi oraz dla ich właścicieli i dzierżawców, to tematyka niniejszego artykułu.

EN

Fortress greenery is the third constitutive element of fortification and non-fortification buildings of the nineteenth and twentieth centuries, next to masonry and earth structures. The original fortress greenery fulfilled camouflage, obstacle, technical and structural, functional and decorative functions. Genetic traits, extrapolated to the present and future through succession and degradation, require a specific process-based approach in conservation and conservation practice. An outline of these issues, current for both state-level and local conservation services, management boards overseeing municipalized fortress complexes, as well as for their owners and tenants - this is the subject of this article.

15

Problem przegrzewania miast XXI wieku (MWC) a zieleń miejska

Klimowicz Joanna

Środowisko Mieszkaniowe

|

2020

|

nr 32

50--57

PL

XXI wiek przyczynił się do rozwoju nowych, innowacyjnych technologii w wielu dziedzinach życia, m.in. w medycynie, lotnictwie, inżynierii molekularnej czy budownictwie. Współczesne technologie rozwijają się bardzo szybko, przynosząc rozmaite udogodnienia współczesnym człowiekowi. Jednakże XXI wiek przyniósł nam też niszczycielskie działanie narastających anomalii pogodowych związanych z pogłębiającymi się zmianami klimatu. Żyjąc w dobie konsumpcjonizmu, powinniśmy się zastanowić w jaki sposób przyczyniamy się do tego stanu? Czy my współcześnie żyjący możemy wpłynąć na poprawę naszej egzystencji? Czy współcześnie proponowane rozwiązania są w stanie ochronić nas przed wieloma negatywnymi skutkami zmian klimatu? Czy możemy wpłynąć na wzrost zanieczyszczenia powietrza, wzrost temperatury oraz związane z nimi narastające zjawiska takie jak powodzie czy pożary? Mieszkańcy współczesnych miast stykają się z wieloma tymi niedogodnościami. My jako architekci i urbaniści powinniśmy reagować i wprowadzać takie rozwiązania, które będą sprzyjały poprawie warunków życia. Tematem artykuły jest przedstawienie wybranych przykładów rozwiązań zastosowania zieleni, wpływającej na niwelowanie niekorzystnych warunków klimatycznych panujących w miasta. Odpowiednio projektowana zieleń, zarówno w skali urbanistycznej jak i architektonicznej miasta, przyczynia się do niwelowanie Miejskiej Wyspy Ciepła, wpływa na poprawę komfortu zamieszkania, jest stabilizatorem temperatury oraz wilgotności. Badania kamerą termowizyjną wykazują w jaki sposób zastosowanie zieleni przyczynia się do obniżania temperatury w zabudowie śródmiejskiej. Wyniki badań stanowić uzupełnienie prowadzonych analiz związanych z obserwacją zachowań termicznych zabudowy miejskiej. Możliwość odniesienia wyników wpłynie na świadomość mieszkańców jest istotne jest stosowanie odpowiednich materiałów budowalnych oraz zieleni miejskiej jako jednych z elementów poprawiających komfort życia w mieście.

EN

The 21st century has contributed to the development of new, innovative technologies in many areas of life, including medicine, aviation, molecular engineering and construction. Modern technologies are developing very quickly, bringing various conveniences to modern man. However, the 21st century has brought us also the destructive effect of growing weather anomalies associated with deepening climate change. Living in the age of consumerism, we should think about how we are contributing to this state? Can we, living today, improve our existence? Can the solutions proposed nowadays protect us from many negative effects of climate change? Can we influence the increase in air pollution, temperature rise and the associated growing phenomena such as floods and fires? Citizens of modern cities are facing many of these inconveniences. We, as architects and urban planners, should react and implement solutions that will improve living conditions. The subject of the articles is to present selected examples of solutions for the use of greenery, which will help to eliminate unfavorable climate conditions in cities. Properly designed greenery, both on the urban and architectural scale of the city, contributes to the leveling of the Urban Heat Island, improves the comfort of living, and is a stabilizer of temperature and humidity. Research with a thermal imaging camera shows how the use of greenery contributes to lowering the temperature in downtown buildings. The results of the research are a supplement to the analyses carried out in connection with the observation of thermal behavior of urban development. The possibility of referencing the results will influence the residents' awareness. It is important to use appropriate building materials and greenery as one of the elements improving the comfort of living in the city.

16

Las Zwierzyniecki as an Element of the Composition of Green Areas in Białystok

Gawryluk Dorota

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2019

|

T. 15, nr 4

14--22

EN

The article presents a historical and compositional analysis of the changes done to “Las Zwierzyniecki”[1] (now a public park and nature reserve) in Białystok. It describes the stages of its transformation in the context of the changes done to the baroque composition of the Branicki residence and menageries from the 18th to early 21st century. An attempt was made to describe the historical and compositional design guidelines for the modern revitalisation of Las Zwierzyniecki. [1] Roughly translatable as the Zwierzyniec (menagerie) Forest

PL

W artykule przedstawio historyczną i kompozycyjną analizę zmian dokonanych w „Lesie Zwierzynieckim” (obecnie park publiczny i rezerwat przyrody) w Białymstoku. Opisano etapy jego transformacji w kontekście zmian dokonanych w barokowym układzie rezydencji Branickich od XVIII do początku XXI wieku. Podjęto próbę opisania historycznych i kompozycyjnych wytycznych projektowych współczesnej rewaloryzacji Lasu Zwierzynieckiego

17

Potential of using greenery to reduce overheating of buildings in Polish climate conditions

Skórzewski Wojciech

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2019

|

Vol. 28, No. 4

619--631

EN

The issue of overheating the buildings gives great opportunities for the use of greenery, that can affect the amount of passive solar gains through the glazed parts of façades. Restricting the access of the sunlight to the façades helps to reduce the energy usage for the cooling purposes, but, on the other hand, may cause reduction of solar gains in winter. The aim of the research is to determine the potential of using greenery to reduce energy demand of buildings by achieving the optimal balance between solar energy gains and losses in polish climate conditions.

18

Planning Tools for Creating and Protecting Urban Landscape - Poznan Experience Towards Legal Changes after 2003

Skórzewski Wojciech

Architektura Krajobrazu

|

2019

|

nr 3

26--39

EN

An important factor in the creation and protection of urban landscape are spatial planning tools in form of local legal acts (local spatial development plans) and municipal spatial policy acts (the study of land use conditions and directions). The Polish spatial planning system determines the role of planning documents with respect to the protection of the natural and cultural landscape of cities and influences the practice of creating such documents. In this paper, we will analyse the following issues: What provisions are included in the local spatial development studies and the studies of land use directions and conditions in order to protect and create landscape? How did the provisions of existing plans influence the urban landscape? How has urban landscape changed in areas not covered by local plans? The above issues of landscape creation and protection were analysed based on the example of local spatial development plans in Poznan. The subject of the analysis were the provisions concerning landscape protection, in particular limitations on development and the protection of green and environmentally valuable areas. The structure of the existing and adopted plans was also analysed in terms of their protective role. Other analysed factors were the manners of landscape protection in the study of land use conditions and directions of the city.

PL

Istotnym czynnikiem instrumentem kształtowania i ochrony krajobrazu miejskiego są narzędzia planowania przestrzennego w postaci aktów prawa miejscowego (miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego) i aktów polityki przestrzennej gminy (studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy). System planowania przestrzennego w Polsce determinuje rolę dokumentów planistycznych w zakresie ochrony krajobrazu przyrodniczego i kulturowego miasta, a także wpływa na praktykę tworzenia tych dokumentów. Przyjrzymy się następującym kwestiom: Jakie zapisy stosowane są w planach miejscowych i studium w celu ochrony i kreowania krajobrazu? Jak zapisy obowiązujących planów wpłynęły na krajobraz miejski? Jak zmieniał się krajobraz miejski na terenach nieobjętych planami miejscowymi? Wymienione zagadnienia ochrony i kształtowania krajobrazu miejskiego przeanalizowano na przykładzie wybranych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w Poznaniu. Przedmiotem analizy były zapisy planów dotyczące ochrony krajobrazu, w szczególności ograniczenia zabudowy oraz ochrony terenów zieleni i cennych przyrodniczo. Zbadano też strukturę obowiązujących i uchwalanych planów pod kątem ich roli ochronnej. Przeanalizowano także sposoby ochrony krajobrazu w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta. Podjęte obserwacje pokazują niezbędną rolę miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego do ochrony miejskiego krajobrazu, zwłaszcza ochrony terenów cennych krajobrazowo przed niekontrolowaną zabudową. Uwarunkowania prawne wpływają z kolei na praktykę tworzenia dokumentów planistycznych, zarówno w zakresie stosowanych zapisów, jak i priorytetów polityki przestrzennej miasta.

19

Zieleń łódzkich Bałut. Kompozycja przestrzenna miejsc pamięci

Petelenz M.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2018

|

nr 22

121--129

PL

Karol Borowiecki, Maks Baum i Moryc Welt – Polak, Niemiec i Żyd, czyli bohaterowie „Ziemi Obiecanej” – ucieleśniają nawarstwienie kultur, jakie tworzyły Łódź już od XVIII wieku. Obecnie miasto stawia czoło tematom przywracania pamięci o dawnych mieszkańcach. Coroczny Festiwal Dialogu Czterech Kultur, rewitalizacja miejsc zagłady, czy tworzenie nowych przestrzeni pamięci jak Park Ocalonych, Park im. Szarych Szeregów to tylko kilka spośród działań nawiązujących dialog z przeszłością, aktywizujących przestrzeń współczesną. W krajobrazie Bałut, jednej z dzielnic Łodzi, widać połączenie niespełnionego snu o rewolucji urbanistycznej i przebłysków minionej tożsamości miasta Litzmannstadt, które stwarza szansę przestrzeniom zielonym, by stały się ich spoiwem. Autorka bada zależność między miejscami pamięci, a przestrzeniami zielonymi w krajobrazie Bałut pod kątem kompozycji jako narzędzia narracyjnego w przestrzeni.

EN

Karol Borowiecki, Maks Baum and Moryc Welt - a Pole, a German and a Jew - the heroes of “The Promised Land” - embody the layering of cultures that have been forming Łódź already since the eighteenth century. The city is currently facing subjects of restoring the memory of its past inhabitants. The yearly Łódź of Four Cultures Festival, the revitalisation of sites of genocide or the establishment of new memorial sites like Survivors’ Park and Grey Ranks Park are but a few of the efforts that initiate dialogue with the past and that activate contemporary space. In the landscape of Bałuty, one of the districts of Łódź, we can see a combination of the unrealised dream of an urban planning revolution and glimpses of the past identity of the city of Litzmannstadt, which gives a chance for green areas to become their binding element. The author studied the dependency between memorial sites and green spaces in the landscape of Bałuty in terms of composition as a narrative tool within space.

20

Zieleń jako istotny element tworzenia przestrzeni społecznych

Bednarz M.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2018

|

nr 22

46--53

PL

Tworzenie oraz podtrzymywanie więzi sąsiedzkich to od lat wyzwanie dla socjologów i urbanistów. Oddzielenie przestrzeni publicznych od prywatnych oraz czytelne określenie ich granic jest ważnym elementem funkcjonowania mieszkańców ze sobą, w ich środowisku zamieszkania. Obszary mieszkaniowe, takie jak wiedeńskie Monte Laa, czy gdańska Dzielnica Garnizon są przykładami, które pokazują jak istotną rolę w kształtowaniu przestrzeni sąsiedzkich i aktywizacji lokalnych kontaktów społecznych ma zieleń, która nierzadko staje się ich inicjatorem. Niniejszy artykuł ma na celu ukazanie jaki udział w tworzeniu oraz segregacji przestrzeni ma zieleń, która może stać się naturalną barierą wyznaczającą dane strefy, dynamizować działania mieszkańców, wpływając na zawiązywanie więzi sąsiedzkich oraz zapewniać lepsze samopoczucie jej użytkownikom.

EN

The establishment and maintenance of neighbourly ties has been a challenge for sociologists and urban planners for years. The separation of public spaces from private ones and the clear demarcation of their borders is an important element of the residents’ functioning relative to one another in their housing environment. Residential areas, such as the Viennese Mote Laa or the Gdańsk district of Garnizon are examples which show the significant role of greenery in the shaping of neighbourly spaces and the activation of local social contacts – which are often initiated by said greenery. This article is meant to illustrate the involvement of greenery in the creation and segregation of space, as it can become a natural barrier delineating given zones, make the actions of residents more dynamic, influencing the formation of neighbourly ties and ensure a better wellbeing of its users.