Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Mining, Production and Development of Small Fractions of Gravel and Sand Aggregates in North-Western Poland

Kozioł Wiesław, Baic Ireneusz

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2020

|

Tom 22, cz. 1

242--255

EN

The gradual deterioration in the quality of raw material base of natural aggregates combined with the simultaneous increase in the demand of the construction industry for the best quality coarse fractions with grain sizes of 5-8 mm, 8-11 mm, etc., has a major impact on the growing volume of hard to sell and non-transferable (waste) fractions of aggregates produced in Poland. This applies especially to gravel and sand aggregates since in their resources the share of very fine fractions (below 2 mm) is systematically increasing, while the demand for such fractions in construction is limited and they are often treated as useless (waste) material. Problems with selling fine (waste) sands can be observed, among others, in the north-western region of the country. Since it is practically unknown what the volume of mining, production and consumption of these aggregates is, an attempt was made to assess the quantity of extracted and produced sand fractions of aggregates on a national and regional scale (provinces, regional zones). What constitutes a measurable indicator of the deterioration in the quality of resources is the tendency towards change in the average sand point (the percentage content of fine fraction of 0-2 mm) in the documented resources. For example in 2018, the average sand point in the balance resources was 67.8% and it increased by 5% over the period of 12 years (2007-2018). In the economic resources in Poland in 2018, the average SP was higher in comparison with the balance resources, namely 70.6%, and – what is characteristic – it increased by as much as 11.5% during the period of 12 years, i.e. the average annual growth of SP in industrial resources is ca. 1%. The highest growth was recorded in the southern region (by 16.4%); thus, the region with the best deposits in terms of quality (grain size) experiences the fastest deterioration. Estimated calculations show that in 2016, it was actually possible to obtain approximately 51.8 million Mg of gravel aggregates and 84.6 million Mg of sand assortments (0-2 mm); thus, the estimated total production of gravel and sand aggregates probably amounted to approx. 136.4 million Mg, i.e. about 78.7% of the annual production of gravel and sand according to PGI. The remaining part (21.3%) represents losses (useless fractions). The zone division of extraction and production of gravel and sands shows that the positive balance of sand production occurs mainly in the northern region (+19.4 million Mg), while the southern region (+3.2 million Mg) is in balance with the deficit in the central region (-3.0 million Mg). Relatively large positive balance of sand production is recorded in two provinces: Pomeranian (+5.3 million Mg) and West Pomeranian (+3.0 million Mg). The lack of periodic demand for such sands should be the basis for their classification as a by-product and their storage in separate storage sites. The analysis and calculations should contribute to the development of more accurate market forecasts of demand for and production of natural aggregates, especially of gravel and sand, both in Poland and in individual regions.

PL

Stopniowe pogarszanie się jakości bazy surowcowej kruszyw naturalnych i równocześnie wzrost zapotrzebowania budownictwa na najlepsze jakościowo grube frakcje o uziarnieniu 5-8 mm, 8-11 mm, itd., ma duży wpływ na wzrost frakcji trudno zbywalnych i niezbywalnych (odpadowych) produkowanych w kraju kruszyw. Dotyczy to szczególnie kruszyw żwirowo – piaskowych w zasobach których systematycznie wzrasta udział frakcji drobnych (poniżej 2 mm), na które jest ograniczone zapotrzebowanie budownictwa i często traktowane są jako materiał nieużyteczny (odpadowy). Problemy ze zbyciem drobnych (odpadowych) piasków występują miedzy innymi w regionie północno-zachodnim kraju. Ponieważ praktycznie nie wiadomo jakie jest wydobycie, produkcja i zużycie tych kruszyw podjęto próbę oceny w skali kraju i poszczególnych regionów (województw, stref regionalnych) ilości wydobywanych i produkowanych frakcji piaskowych kruszyw. Wymiernym wskaźnikiem pogarszania się jakości zasobów kruszyw jest tendencja zmian średniego punktu piaskowego (procentowa zawartość frakcji drobnej 0-2 mm) w udokumentowanych zasobach. Przykładowo w 2018 r. w zasobach bilansowych średni punkt piaskowy wyniósł 67,8% i w ciągu 12 lat (2007-2018) wzrósł o 5%. W zasobach przemysłowych w kraju w 2018 r. średni PP był wyższy w porównaniu do zasobów bilansowych – 70,6% i co charakterystyczne w ciągu 12 lat wzrósł aż o 11,5%, czyli średnioroczny wzrost PP w zasobach przemysłowych wynosi ok. 1%. Najwyższy wzrost odnotowano w regionie południowym (o 16,4%), czyli w regionie mającym pod względem jakości (uziarnienia) najlepsze złoża, następuje najszybsze ich pogorszenie. Z przeprowadzonych szacunkowych obliczeń wynika, że w 2016 roku praktycznie możliwe było do uzyskania ok. 51,8 mln Mg kruszyw żwirowych i 84,6 mln Mg asortymentów piaskowych (0-2 mm), czyli szacowana łączna produkcja kruszyw żwirowo-piaskowych prawdopodobnie wyniosła ok. 136,4 mln Mg to jest ok.78,7% rocznego wydobycia wg PIG żwirów i piasków. Pozostałą część (21,3%) stanowiły straty (frakcje nie użyteczne). Z podziału strefowego wydobycia i produkcji żwirów i piasków wynika, że dodatnie saldo produkcji piasków ma głownie region północny (+19,4 mln Mg), zaś region południowy (+3,2 mln Mg) bilansuje się z deficytowym regionem środkowym (-3,0 mln Mg). Stosunkowo duże saldo dodatnie produkcji piasków mają województwa pomorskie (+5,3 mln Mg) i zachodniopomorskie (+3,0 mln Mg). Brak okresowego zapotrzebowania na tego typu piaski powinien być podstawą do ich uznania jako produkt uboczny i ich składowania na oddzielnych składowiskach. Analiza i obliczenia powinny się przyczynić do opracowania dokładniejszych prognoz rynkowych zapotrzebowania i produkcji w Polsce i w poszczególnych regionach kruszyw naturalnych w tym szczególnie kruszyw żwirowo-piaskowych.

2

Optymalizacja bilansowania podaży z popytem na kruszywa naturalne

Stryszewski M., Łochańska D.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 10

36--40

PL

Kruszywa naturalne (łamane i żwirowo-piaskowo) i inne surowce pospolite wykorzystywane są od lat w sposób stały w wielu dziedzinach gospodarki. Łatwe warunki występowania i eksploatacji sprawiają, że głównym składnikiem kosztów mierzonych u odbiorców jest koszt transportu wyrażany zwykle w funkcji odległości. Określenie optymalnych, z punktu widzenia odległości transportu, stref bilansowania popytu na kruszywa z podażą sprowadza się do wyznaczenia minimalnej pracy transportowej na pokrycie popytu. Niedostosowanie tych stref do siebie powoduje zbędną pracę transportową, której skutki mogą być mierzone w skali kraju. Prezentowane zagadnienie jest wynikiem wieloletnich prac autorów niniejszej publikacji i rozwiązano je w odniesieniu do kruszyw łamanych i żwirowo-piaskowych.

EN

Natural aggregates (crushed and sand-gravel) and other common raw materials have been used on permanent basis in many areas of economy for years. Easy occurrence and exploitation make the cost of transport, usually expressed as a function of distance, the main carrier of costs measured at customers. Determination of the optimal, from the point of view of transport distances, balancing zones of demand and supply for aggregate means specifying the minimal transport work to cover the demand. Maladjustment of these zones to one another causes unnecessary transport work, the effects of which can be measured in the scale of the country. The presented issue is the result of many years’ work of this publication’s authors and it was solved in relation to the crushed, gravel and sand aggregates.

3

Analiza zapotrzebowania i możliwości produkcji kruszyw żwirowo-piaskowych w trzech województwach północno-zachodniej części Polski

Gawlik L., Kryzia D., Uberman R.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2013

|

nr 85

65--77

PL

Bilansowanie popytu z podażą kruszyw żwirowo-piaskowych ze względu na niewielką cenę surowca i wysokie koszty jego transportu jest istotnym elementem regionalnej gospodarki kruszywami. Produkcja kruszyw żwirowo-piaskowych w skali regionu zależy w głównej mierze od wielkości posiadanych zasobów, które mogą być eksploatowane oraz od jakości złóż. Odbiorcy kruszyw zlokalizowani są w miejscach, gdzie jest na nie zapotrzebowanie, zależne od prowadzonych inwestycji. Popyt jest rozproszony i zmienny w czasie. W pracy analizie poddano wzajemne relacje między podażą kruszyw żwirowo-piaskowych w północno-zachodniej części kraju a popytem na ten surowiec. Mimo, że w analizowanym regionie występuje wiele złóż, to ich rozmieszczenie jest nierównomierne, a rejony zapotrzebowania nie pokrywają się z rejonami wydobycia. Powstają więc obszary o nadwyżkach podaży nad popytem oraz obszary deficytowe, w których zapotrzebowanie musi być zaspokajane dodatkowymi dostawami. W artykule omówiono metodę bilansowania produkcji i zużycia kruszyw żwirowo-piaskowych dla północno-zachodniej części Polski. Analizę dla trzech województw (zachodniopomorskie, pomorskie, kujawsko-pomorskie) wykonano w skali mniejszych jednostek terytorialnych — powiatów, przedstawiając możliwe kierunki dostaw kruszyw w skali regionalnej.

EN

Balancing of demand and supply of gravel-sand aggregates is an important component of regional economy of aggregates due to low price of such raw materials and high costs of transportation. Production of gravel-sand aggregates in the regional scale depends largely on quantity of resources that can be exploited and quality of deposits. Recipients of aggregates are located in areas where aggregates are required, depending on current level of investments. The demand is dispersed and variable in time. In this paper the relationships between supply of gravel-sand aggregates in the north-western part of Poland and demand for this raw materials were analysed. Although there are many deposits in the region, their distribution is uneven, and the areas of demand do not coincide with areas of production. Thus, the areas of surplus of supply over demand can be noticed as well as deficit areas, where demand has to be met with supplies from other regions. This paper describes a method for balancing of production and consumption of gravel-sand aggregates for the north-western part of Poland. The analysis of the three provinces of the region (Zachodniopomorskie, Pomorskie, Kujawsko-Pomorskie) were made for smaller territorial units — counties, outlining possible options for supply of aggregates on the regional scale.

4

Produkcja kruszyw w 2005 i 2006 r.

Kabziński A.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2006

|

nr 1

36-38