Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Quantification of nitrates leaching from grassland soils in winter using the Burns model

Pietrzak Stefan, Urbaniak Marek

Journal of Water and Land Development

|

2024

|

no. 60

39--49

EN

This paper presents the results of a study on the level of nitrate leaching from the 0-30 cm layer of grassland (GL) soil in the Lublin Voivodship during the winters of 2018/2019, 2019/2020 and 2020/2021. The amounts of leached nitrates were determined using the Burns model. For the calculations based on this model - directly and indirectly, the results determination of residual nitrate nitrogen, texture and organic matter in GL soils, obtained within the framework of agricultural monitoring of soils by the National Chemical and Agricultural Station (KSChR), and results of system meteorological measurements conducted by the Institute of Meteorology and Water Management - National Research Institute (IMGW-PIB) were used. The analysed soil samples were taken from 39 permanent control and measurement grassland sites. The research discovered in particular that: - the average leaching of nitrate nitrogen from GL mineral soil in the three analysed periods was 16.2 and 5.1 kg N∙ha-1 from organic soil; - on average, in autumn during the entire study period, 55.3% of NO3-N leached from the 0-30 cm layer of GL mineral soil, and 27.3% from organic soil; - among different agronomic categories of mineral soil, the highest leaching of NO3-N was recorded from medium soil (17.4 kg N∙ha-1 ) and the lowest from heavy soil (11.5 kg N∙ha-1); - individually determined values of NO3-N leaching from soil varied significantly from 0 to 68.5 kg N∙ha-1 for mineral soil and from 0.1 to 23.65 kg N∙ha-1 for organic soil.

2

The relationship between the granulometric composition of grassland soils and their content of mineral nitrogen and organic carbon

Pietrzak Stefan, Urbaniak Marek

Journal of Water and Land Development

|

2023

|

no. 57

69--77

EN

The study analysed the relationship between the granulometric composition of grassland soils as determined by laser diffraction and their content of mineral forms of nitrogen and organic carbon. The content of mineral forms of nitrogen (NO3-N and NH4-N) in soil samples - after their extraction with 1% solution K2SO4 , was determined by flow colourimetry. Soil organic carbon content was determined using the Tyurin method. The study examined soil samples collected from 169 control and measurement sites located in different regions of Poland in terms of conditions for agricultural production. Statistical analyses of the research results showed that the grain size of grassland soils had a significant effect on their ammonium nitrogen content but not on their nitrate nitrogen and organic carbon content. In this respect, it was found that there was a positive correlation between the share of the sand fraction and the content of ammonium nitrogen in soils and an opposite relation between the share of coarse silt, fine silt and clay and the content of the aforementioned component. Results of the analyses differ considerably from the results of studies by other authors on the influence of soil grain size distribution on the content of mineral nitrogen and organic carbon in soils based on classical methods of measurements of soil particle size distribution. There is a need to develop solutions to convert and compare results obtained by laser diffraction and standard methods.

3

The content and stock of organic carbon in the soils of grasslands in Poland and the possibility of increasing its sequestration

Pietrzak Stefan, Hołaj-Krzak Jakub T.

Journal of Water and Land Development

|

2022

|

no. 54

68--76

EN

The aim of the study was to recognise the accumulation of organic carbon (SOC) in the soils of Polish grasslands (GL) and to consider the possibility of increasing its sequestration in these soils. The Tiurin method (mineral soils) and the mass loss method (soil of organic origin) were used. It was found that: (i) the average SOC content of mineral soils is 2.44% and of organic soils - 10.42%; (ii) according to the Polish criteria, approximately 84% of GL mineral soils are classified as classes with high and very high SOC content, and over 15% and 1% - in classes with medium and low SOC content, respectively; more than 99% of organic soils belong to two classes with the highest SOC content and less than 1% to the class with an average content; (iii) according to the European Soil Bureau, the share of GL mineral soils with a high SOC content is slightly over 4%, medium - slightly over 47%, and low and very low - around 50%; for organic soils they are 67, 29, and 4%, respectively; (iv) the reserves of organic carbon in the 0-30 cm layer on the entire surface of GL soils amount to 412.7 Tg of SOC. There is considerable scope for increasing the SOC stock in meadow-pasture soils.

4

Phosphate and ammonia concentrations in waters from a meadow complex located on peat soils in various range of groundwater level

Sapek Andrzej, Pietrzak Stefan, Juszkowska Dominika, Urbaniak Marek

Journal of Water and Land Development

|

2021

|

no. 51

188--198

EN

The aim of the study was to assess the P-PO4 and N-NH4 pollution of water in grasslands located on peat soils and to identify the impact of groundwater level on this pollution formation. The research was conducted in 2000-2010 on grounds of ITP-PIB in Biebrza village (Poland). Within lowland fen a total of 18 monitoring points of groundwater and watercourses were established in 6 separate test stands. The subject of the research was water collected from drainage ditches/channels and groundwater, which was taken from wells installed in organic-soil layer and wells whose bottom was 15-20 cm below this layer. Water samples were collected several times a year, and in the case of groundwater, its level was also measured. It was found that: 1) due to concentration level of P-PO4 and N-NH4, about 46 and 39% of water samples from organic-soil layer and more than 40 and 37% of water samples from mineral-organic-soil layer respectively, were characterized by poor chemical status; 2) due to the exceeding of the limit values of P-PO4 and N-NH4 concentration, water samples from watercourses in over 30 and 27% respectively were not within 1st and 2nd class of surface water quality; 3) P-PO4 and N-NH4 concentrations in each water type were statistically significant and positively correlated with each other; 4) in organic-soil layer the groundwater level changing every 10 cm was a statistically significant factor differentiating the average P-PO4 concentration in roundwater associated with mineral-organic layer of peat soil and average N-NH4 concentration in each type of water.

5

The Species Diversity of Grasslands in the Middle Wieprz Valley (PLH060005) Depending on Meadow Type and Mowing Frequency

Kulik Mariusz, Warda Marianna, Bochniak Andrzej, Stamirowska-Krzaczek Ewa, Turos Przemysław, Dąbrowska-Zielińska Katarzyna, Bzowska-Bakalarz Małgorzata, Bieganowski Andrzej, Trendak Michał

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2019

|

Tom 21, cz. 1

543--555

EN

The studies were conducted on grasslands in the middle Wieprz valley in 2017. The aim of study was to assess the diversity of the species composition of selected grassland, depending on the frequency of mowing. The investigations focused on the meadow vegetation of Molinietalia order, Arrhenatheretalia order, the Molinio-Arrhenatheretea class and Phragmitetea class. The floristic diversity of the grassland communities was determined based on two indices, namely the number of species (SN) and the Shannon-Wiener index H'. In order to detect significant differences between the obtained values of these indexes for the particular grasslands (taking into account the research factors), a variance analysis was carried out, taking into account the Linear Model (LM) for the Shannon-Wiener index and a Generalised Linear Model (GLM) for the number of species on the assumption of the Poisson distribution of this variable. In addition, a Multidimensional principal component analysis (PCA) (Jolliffe 2002) was carried out to detect the variation of the analysed dataset with regard to the values of the ecological indices (Ellenberg et al. 1992). In the grassland under study, the number of species varied depending on the type of meadow and mowing frequency. Meadows with vegetation of the Arrhenatheretalia order had the greatest number of species. Furthermore, the number of species was found to increase with the growing frequency of use. The least numerous communities occurred in rush meadows (Phragmitetea class). A more frequent use of the sward of these communities led to a decreased number of species. Similar trends were observed in the case of the Shannon-Wiener index values. A variance analysis was carried out and its results indicate a significant influence of both research factors (meadow type and cutting frequency) on the floristic diversity of the communities under study. The biggest significant differences were confirmed between meadow vegetation of the Arrhenatheretalia order and Phragmitetea class. The biggest influence of cutting frequency on the increased species diversity occurred in meadows with communities of the Arrhenatheretalia and Molinietalia order. According to a multidimensional principal component analysis (PCA) indications, habitat humidity is the main factor determining the type of meadow community and its species diversity.

PL

Badania fitosocjologiczne przeprowadzono w 2017 roku na użytkach zielonych w dolinie środkowego Wieprza. Dolina Środkowego Wieprza (PHL060005) stanowi mozaikę siedlisk o zróżnicowanym uwilgotnieniu, co sprzyja występowaniu różnorodnych zespołów roślinnych. Celem badań była ocena zróżnicowania składu gatunkowego wybranych użytków zielonych, w zależności od częstotliwości koszenia. Przedmiotem badań była szata roślinna łąk rzędu Molinietalia, Arrhenatheretalia, klasy Molinio-Arrhenatheretea i Phragmitetea. Różnorodność florystyczną badanych zbiorowisk roślinnych oceniono za pomocą dwóch wskaźników, jakimi są liczba gatunków (SN) oraz indeks Shannona-Wienera H'. W celu wykrycia istotnych różnic między uzyskanymi wartościami tych wskaźników dla poszczególnych zbiorowisk (z uwzględnieniem czynników badań) wykonano analizę wariancji z uwzględnieniem modelu liniowego (LM) dla indeksu Shannona-Wienera oraz uogólnionego modelu liniowego (GLM) dla liczebności gatunków przy założeniu rozkładu Poissona tej cechy. Dodatkowo wykonano wielowymiarową analizę głównych składowych PCA (Jolliffe 2002) w celu wykrycia zmienności analizowanego zbioru danych, ze względu na wartości wskaźników ekologicznych (Ellenberg et al. 1992). Na badanych użytkach zielonych, wartość tego parametru wykazywała zróżnicowanie w zależności od typu łąki oraz częstotliwości koszenia. Łąki porośnięte roślinnością rzędu Arrhenatheretalia były najbardziej liczne gatunkowo. Stwierdzono ponadto zwiększanie się liczby gatunków w zbiorowisku wraz z rosnącą częstotliwością użytkowania. Najmniej liczne zbiorowiska występowały na łąkach z roślinnością klasy Phragmitetea. Częstsze użytkowanie runi tych zbiorowisk przyczyniało się do zmniejszenia liczby gatunków. Podobne trendy stwierdzono w przypadku wartości indeksu Shannona-Wienera. Wykonano analizę wariancji, której wyniki świadczą o istotnym wpływie obu uwzględnionych czynników (typ łąki oraz częstotliwość koszenia) na zróżnicowanie florystyczne badanych zbiorowisk. Największe istotne różnice potwierdzono między szatą roślinną rzędu Arrhenatheretalia i klasy Phragmitetea. Największy wpływ częstotliwości koszenia na wzrost różnorodności gatunkowej zaznaczył się na łąkach z roślinnością rzędu Arrhenatheretalia i Molinietalia. Wskazaniem wielowymiarowej analizy głównych składowych PCA jest, że wilgotność siedliska jest tu głównym czynnikiem decydującym o typie szaty roślinnej i jego zróżnicowaniu gatunkowym.

6

Charakterystyka florystyczna runi oraz ocena wartości użytkowej i przyrodniczej łąki śródleśnej na terenie lasów miejskich w Szczecinie

Kitczak T., Jankowski K.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2018

|

T. 18, z. 2

15--24

EN

The study conducted in the years 2011–2014 were selected mid – forest meadow located in Urban Forests in Szczecin in the vicinity of the Plonia River mucky soils. On the analyzed objects were found three communities type Alopecurus pratensis (two), Festuca rubra and Alopecurus pratensis with Calamagrostis canescens. The nature of plant indicates their low economic value and moderate natural values; However, they meet many ecological functions, natural and landscape.

PL

Do badań przeprowadzonych w latach 2011–2014 wybrano łąkę śródleśną zlokalizowaną na terenie lasów miejskich w Szczecinie na glebie murszowatej w sąsiedztwie rzeki Płoni. Na analizowanych obiektach stwierdzono występowanie trzech zbiorowisk: dwa typu Alopecurus pratensis, Festuca rubra oraz Alopecurus pratensis z Calamagrostis canescens. Charakter zbiorowisk roślinnych wskazuje na ich małą wartość gospodarczą i umiarkowane walory przyrodnicze. Pełnią one jednak wiele funkcji ekologicznych, przyrodniczych i krajobrazowych.

7

Rolnicze wykorzystanie terenów zalewowych powyżej zbiornika Jeziorsko

Walczak N., Hämmerling M., Szymczak-Graczyk A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 4

225-233

PL

Teren zalewowy jest to pas ziemi leżący wzdłuż cieków wodnych, porośnięty często łęgowymi zespołami roślinnymi związanymi funkcjonalnie z wylewami rzeki i stanowiący strefę przejściową do ekosystemów roślin grądowych. Bardzo często roślinność występująca w tym pasie złożona jest z roślin jednorocznych, krzewów oraz drzew, o różnej wysokości i charakteryzujących się różnym zagęszczeniem. Część z tych obszarów wykorzystywana jest rolniczo jako pastwiska i łąki, z których można uzyskać paszę dla zwierząt. Na podstawie dokumentacji fotograficznej terenów zalewowych i badań terenowych przeprowadzanych w powyżej zbiornika Jeziorsko wykazano istotne różnice w sposobie zagospodarowania w analizowanych przekrojach dolinowych. Znacznie mniejszy rozwój roślinności krzewiastej, a właściwie jej brak obserwuje się na obszarach wykorzystanych do wypasu bydła.

EN

Flood plains are a specific sedimentary environment. They constitute a natural clarifier tank and filter for rivers carrying various impurities including: heavy metals and biogenic elements, which are transported during floods and floods. Much of these pollutants are accumulated on the river bank called a bufferstrip. It comprises a strip of land lying along the watercourses, often overgrown with riparian plant associations related functionally to the flooding of the river and forming a transition zone ecosystem of oak-hornbeam forest plants. The vegetation found in this strip is very often made up of annual plants, shrubs and trees of different heights and characterized by diversified density. Some of these areas are used for agriculture as pastures and meadows, providing animal feed. On the basis of aerial photographs, maps and studies, significant differences in the way development in the analyzed part of valley is shown. Much smaller growth of shrubs of a complete lack thereof is observed in the areas used for grazing cattle. Despite the favorable conditions (access to water and light), the continuous grazing on vegetation by animals did not develop in a manner threatening the reduction of floodplains bandwidth.

8

Prognozowany efekt scalenia gruntów gospodarstw rolnych, spowodowany zmniejszeniem liczby pól użytku zielonego

Mielewczyk S.

Inżynieria Ekologiczna

|

2016

|

Nr 49

213--220

PL

W pracy autor przedstawił sposób oceny prognozowanego efektu scalenia gruntów gospodarstw rolnych, spowodowanego zmniejszeniem liczby pól użytku zielonego. Efekt ten został ustalony na podstawie analizy wymiernego efektu scalenia gruntów gospodarstw rolnych, spowodowanego zmniejszeniem liczby pól użytku zielonego i kosztu związanego z rozłogami tych pól. Z formuły matematycznej wynika, że omawiany efekt jest funkcją przyrostu (zmniejszenia) liczby pól użytku zielonego o jedno- i dwustronnych dostępach do dróg, na skutek scalenia gruntów gospodarstw rolnych w obrębie ewidencyjnym. Efekt ten może być wykorzystany, jako jeden z czynników kwalifikujących dany obręb ewidencyjny w zakresie ustalania potrzeb scaleń gruntów gospodarstw rolnych.

EN

The Author presents a way of assessment of forecast effect of land parcel consolidation of agricultural estates areas due to decrease of number of land parcels of grassland. The effect was developed on the basis of research of both calculable effect of land parcel consolidation of agricultural estates due to decrease of number land parcels of grassland as well as the cost related to land configuration of these land parcels. As a result of analysis of this mathematical formula it was identified that the mentioned effect is a function of increase (or decrease) of number of land parcels of grassland with both one and two side access to roads (this increase or decrease of number of land parcels is a result of land parcel consolidation of agricultural estates within one cadastral district). This effect might be used as one of possible factors that can qualify a cadastral district for process of land parcel consolidation.

9

Importance of grassland monitoring in European perspective of climate change – FINEGRASS project

Dabrowska-Zielinska K., Golinski P., Jørgensen M., Mølmann J., Taff G., Twardy S., Budzynska M., Czerwinski M., Kopacz M., Kurnicki R., Kowalik W., Tomaszewska M., Malinska A., Golinska B., Gatkowska M.

Geoinformation Issues

|

2016

|

Vol. 8, no. 1(8)

55--71

EN

The objective of the study was an assessment of the effect of climatic changes on grassland growth, its water conditions and biomass. Forecasting the grassland biomass and indicating the influence of climate on grasslands growth could be an important tool in grassland management on the national, regional and field grassland scales. Remote sensing gives the possibility to estimate the grassland growth conditions what have been achieved applying NOAA.AVHRR and Terra.MODIS. Identification of grasslands throughout the country have been done using Corine Land Cover (CLC) database. Vegetation index (NDVI) and surface temperature (Ts) have been calculated from satellite data. Meteorological data for Poland have been collected: i) for years 1997–2015, ii) for the period 1985–2014 to find the trends of climatic changes. There have been found: significant trends in air temperature (Ta) in NUTS1 in Poland; significant trend of increasing grassland surface temperature (Ts) in Poland based on satellite data; comparable results between Ts – Ts_mean and Ta – Ta_mean for the years 1997–2015; significant positive relationship between the (April-September) standardized precipitation evapotranspiration index (SPEI) and grass yields in Poland. In Norway, a trend towards earlier growth start in spring and increasing temperature sum in the growing season for the last ten years have been found, however, with large variation between years. Also, trends towards warmer springs and autumns since 1991 in Northern Norway has been observed. Climate changes may affect positively and negatively the grassland productivity. Proposed new and efficient methods based on satellite observations, can be used to monitor the productivity of grasslands to understand trends and anomalies that are likely to continue into the future, can help in planning for agricultural practices, can be an efficient tool in decision support system of grassland management and offsetting financial risks on large scales.

PL

Celem badań była ocena wpływu zmian klimatycznych na wzrost użytków zielonych, ich warunki wodne i biomasę. Prognozowanie biomasy i określanie wpływu klimatu na jej rozwój jest ważnym zadaniem w zarządzaniu użytkami zielonymi w skali kraju, regionu i pojedynczego gospodarstwa łąkarskiego. Metody teledetekcji umożliwiają ocenę warunków wzrostu roślin na podstawie danych satelitarnych NOAA. AVHRR i Terra.MODIS. Rozmieszczenie użytków zielonych w Polsce zostało pobrane z bazy Corine Land Cover (CLC). Wskaźnik zieleni NDVI oraz temperatura powierzchni czynnej Ts zostały obliczone z ww. danych satelitarnych. W celu określenia trendów zmian klimatycznych zebrano dane meteorologiczne dla obszaru Polski i) z lat 1997–2015 oraz ii) 1985–2014. W wyniku przeprowadzonych analiz otrzymano: znaczące trendy temperatury powietrza (Ta) dla regionów statystycznych (NUTS2); znaczący trend rosnący temperatury powierzchni czynnej (Ts). Dla lat 1997–2015 otrzymano porównywalne wyniki pomiędzy Ts i Ts_mean oraz Ta i Ta_mean oraz znaczącą zależność dodatnią pomiędzy wskaźnikiem (z okresu kwiecień-wrzesień) standaryzowanego klimatycznego bilansu wodnego (SPEI) a produkcyjnością użytków zielonych. Dla obszaru Norwegii otrzymano trend wcześniejszego startu wegetacji na wiosnę i rosnący trend sumy temperatur powietrza w sezonie wegetacyjnym w ostatnim dziesięcioleciu, z tym, że z dużymi wahaniami w poszczególnych latach. W północnej Norwegii zanotowano również od roku 1991 trend coraz cieplejszych wiosen i jesieni. Zmiany klimatyczne mogą wpływać zarówno pozytywnie jak i negatywnie na produkcyjność użytków zielonych. Proponowane nowe metody bazujące na danych satelitarnych mogą być zastosowane do monitorowania produkcyjności użytków zielonych w celu rozpoznania trendów i anomalii klimatycznych, które mogą się zdarzyć w przyszłości, jak również mogą pomóc w planowaniu produkcji rolniczej w celu uniknięcia strat finansowych na dużą skalę.

10

Permanent grassland restoration techniques - an overview

Golka W., Żurek G., Kamiński J. R.

Agricultural Engineering

|

2016

|

Vol. 20, No. 4

51--58

EN

Short review of grassland restoration techniques has been made with emphasis on the application of newly developed wide-strip overseeding aggregate. Machines currently available on the market are not suitable for all types of soil and grassland conditions. Vredo seeder is useless on muck soils, while Moore aggregate requires herbicide application. Therefore it is not to be applied in organic farming. Construction designated in ITP Kłudzienko (wide-strip overseeder) is a very economical and effective, possible to be used also on muck soils and without assistance of any chemicals. Operation of the machine consists of ‘milling’ of wide (about 10 cm) strips of sod and overseeding of mineral fertilizers and seeds of grasses, legumes and herbs. Cultivator for soil ‘milling’ strips is driven by the tractor PTO. By changing the spacing of strips, an oversown area can be resized from 20% to 40%. The effect of overseeding, evaluated next year exposed the increase of hay yield from 0.8 to 1.2 t·ha-1 of dry matter in the first cut. Such innovative construction is particularly important in dairy farms which are in the need of the best quality feed.

PL

Zaprezentowano krótki przegląd technik renowacji użytków zielonych ze szczególnym uwzględnieniem nowego agregatu do szeroko pasowego podsiewu. Istniejące obecnie na rynku urządzenia do renowacji użytków zielonych nie są dostosowane do wszystkich typów gleby i stanowisk łąkowych. Siewnik firmy Vredo jest bezużyteczny na glebach murszowych, podczas gdy agregat firmy Moore wymaga aplikacji herbicydu, co wyłącza jego przydatność w gospodarstwach ekologicznych. Alternatywna konstrukcja zaprojektowana w ITP Kłudzienko (agregat do podsiewu szeroko pasmowego) jest urządzeniem efektywnym i ekonomicznym, do zastosowania również na glebach murszowych i niewymagającym posiewnej aplikacji herbicydu. Działanie maszyny polega na frezowaniu szerokich (ok.10 cm) pasów darni i podsiewie nawozów mineralnych, nasion roślin motylkowych, traw i ziół. Glebogryzarka pasowa napędzana jest od WOM ciągnika. Poprzez zmianę rozstawu podsiewanych rzędów może być zmieniany udział podsianej powierzchni w granicach 20-40%. Skutki podsiewu, oceniane od pierwszego pokosu w roku następnym po podsiewie, wykazywały wzrost plonów siana o 0,8-1,2 ton s. m. w pierwszym pokosie. Tego typu innowacyjna konstrukcja jest szczególnie przydatna w fermach krów mlecznych, gdzie niezbędna jest najwyższa jakość paszy.

11

Habitat Preferences of Plant Communities: New Approach Based on the GGE Biplot Analysis

Sienkiewicz-Paderewska D., Paderewski J.

Polish Journal of Ecology

|

2015

|

Vol. 63, nr 3

387--399

EN

In this paper we introduce a new way of analysing habitat preferences of plant communities using the genotype and genotype-by-environment interaction effects (GGE) biplot method. We took into consideration real data on six plant associations belonging to the Molinio-Arrhenatheretea class. A total of 241 phytosociological relevès collected with the Braun-Blanquet method were described by the Ellenberg indicators. The two-way classification relevès-by-indicators was analysed with GGE. As a result it is proposed the modified biplot that contains ellipses for making the plot clearer. Next, we present the equations that described both axes and allow adding into the biplot any other relevès or a mean of set of relevès. Based on the generated biplot it is possible to present an ecological characteristics of any type of plant community including its acceptable and typical habitat requirements. The ellipse ranges provide important information about the homogeneity and ecological spectrum of the analysed syntaxon. The constructed equations allow comparing new data with data analysed previously. Summing up, the GGE biplot method is useful for analysing and graphically presenting ecological preferences of plant communities in a simple and comprehensive way.

12

Głębokość odwodnienia w Sosnowicy w warunkach regulowanego odpływu

Grzywna A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2013

|

T. 13, z. 3

55--62

PL

W pracy przedstawiono analizę zmian położenia zwierciadła wody gruntowej i powierzchniowej na obiekcie melioracyjnym Piwonia-Uhnin w przekroju Sosnowica, w warunkach regulowanego odpływu. Rowy melioracyjne mają głębokość 0,8–1,2 m; często są zamulone i zarośnięte turzycą. Zróżnicowanie położenia zwierciadła wody na obszarze badań rozpoznano na podstawie stacjonarnych pomiarów hydrometrycznych, wykonywanych w 9 studzienkach piezometrycznych i 7 wodowskazach palowych na rowach. Stany wody powierzchniowej w rowach melioracyjnych w okresie badań podlegały niewielkim zmianom, głównie z powodu małego przepływu. Średnie napełnienie w rowach osuszających wynosiło 25–55 cm, w rowie opaskowym – 35 cm, a w rzece – 70–120 cm. Niekorzystny układ warunków meteorologicznych i stan urządzeń melioracyjnych w warunkach swobodnego odpływu wody powodował przesuszenie gleby. Z tego powodu na rowach wybudowano grobelki ziemne, hamujące odpływ wody. Mimo to nadal występuje nadmierne przesuszenie intensywnie użytkowanych gleb mineralnych, będących w zasięgu oddziaływania kanału Wieprz–Krzna. Przekraczane są wartości maksymalnej normy osuszenia h3. Po wiosennych roztopach i letnich ulewach głębokość położenia zwierciadła wody jest mniejsza niż wartość minimalnej normy osuszenia h1.

EN

The paper presents an analysis of fluctuations in the water level of ground and surface water in a drainage object Piwonia-Uhnin at Sosnowica. Drainage ditches have a depth of 0.8–1.2 m, are of ten silted and overgrown with sedge. Current diversity of water level in the study area was recognized on the basis of full-time hydrometric measurements performed in nine piezometric wells and seven water gauges. Surface water levels in drainage ditches during the study period were subject to minor changes, mainly due to the low flow of water. The average fulfillment was 25–55 cm in drainage ditches, 35 cm in collector ditch and 70–120 cm in the river. Adverse weather conditions and the current state of drainage facilities at free water outflow resulted in excessive drying of the soil. For this reason, the weirs were built in ditches to hamper water outflow. Nevertheless, intensively used mineral soils (sites 1 and 2) within the impact range of Wieprz–Krzna Canal are still over-dried and maximum standard of drying h3 is being exceeded. After the spring thaw and summer downpour rains, water depth is smaller than the minimum standard of drying h1.

13

Zawartość siarki w wybranych gatunkach roślin użytków zielonych wokół kombinatu metalurgicznego w Dąbrowie Górniczej

Pawełko K., Śliwińska-Wyrzychowska A.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Technika, Informatyka, Inżynieria Bezpieczeństwa

|

2013

|

T. 1

143--158

PL

W pracy przedstawiono wyniki trzyletnich badań prowadzonych w ekosystemach łąkowych zlokalizowanych wokół kombinatu metalurgicznego w Dąbrowie Górniczej. Teren ten od wielu lat poddawany jest silnej antropopresji. Materiał do analiz pochodził z 15 stanowisk badawczych rozmieszczonych w różnych odległościach od emitora. W wybranych gatunkach roślin należących do trzech grup biologiczno-ekologicznych oznaczono zawartość siarki. Celem badań było przedstawienie stanu skażenia tym pierwiastkiem środowiska wokół emitora oraz ocena przydatności tych gatunków jako bioindykatorów. Zawartość siarki w badanych roślinach okazała się cechą gatunkową. Najwięcej tego pierwiastka zawierały Ranunculus acris oraz gatunki traw Holcus lanatus i Dactylis glomerata. Kolejną grupę stanowiły Medicago lupulina i Trifolium pratense. Najmniejsze stężenia stwierdzono u Rumex acetosa. U większości analizowanych gatunków badania nie wykazały żadnej istotnej korelacji pomiędzy zawartością siarki w roślinach i zawartością w glebie, odczynem gleby, odległością oraz kierunkiem usytuowania względem huty. Najbardziej obciążone tym pierwiastkiem były rośliny powierzchni leżących na kierunku północnowschodnim w odniesieniu do emitora.

EN

In the article there are presented the results of the three-year long research which took place in meadow ecosystems located around the steelworks in Dąbrowa Górnicza. The area is highly influenced by human activity for many years. The material for the analysis came from 15 research stations, each put in different distance from the emitor. The content of the sulphur was definited in selected species of plants which were parts of three bioecological groups. The goal of the research was to show the level of sulphur pollution in the environment in the area around the emitor and to appraise the role of these plants as the bioindicators. The content of sulphur in plants turned out to be the species feature. The highest level of sulphur could be fund in Ranunculus acris and in grass species Holcus lanatus and Dactylis glomerata. The next group was formed by Medicago lupulina and Trifolium pretense. The least of sulphur could be found in Rumex acetosa. Mostly the research did not show the relationship between the content of sulphur in plants or in soil, soil re action and the distance from the steelworks. The highest sulphur content was in plants placed in north-east from the emitor.

14

Responses of soil ß-glucosidase activities to simulated increased precipitation in a semi-arid temperate grasslands

Rui X., Liang D.

Polish Journal of Ecology

|

2013

|

Vol. 61, nr 2

401--404

EN

In concurrent with global warming, precipitation regimes are predicted to change as well around the world. In this study, two experimental sites were selected with different nutrient availability along a slope to study the effects of simulated increased precipitation on soil β-glucosidase activities in an Inner Mongolian grassland. Soil samples were adjusted to 55% of water holding capacity and incubated at 22°C in the dark for 32 days. Soil β-glucosidase activities were measured prior to and after the incubation. Results showed that soil β-glucosidase activities had differential responses to increased precipitation with a significant increase in the downslope site, but not in the upslope site. Correlation analysis showed that the initial soil β-glucosidase activities exerted a significantly negative relationship with soluble organic nitrogen (N). Our results indicated that both water availability and soil soluble N availability played important roles in regulating β-glucosidase activities in this semiarid region.

15

Rola torfowisk w ochronie zasobów przyrodniczych i wodnych na obszarze powiatu białostockiego w województwie podlaskim

Kiryluk A.

Ekonomia i Środowisko

|

2013

|

nr 4

38--50

EN

In the paper, there was shown the natural and economical significance of lowmoors in Poland and especially in Białystok county. In the area of Poland there is about 49,6 thousands of lowmoors which cover 1,2 mln ha [4% of the country surface]. 90% of this surface are lowmoors, 6% – highmoors and 4% – transitial moors. The most substantial role in the environment play lowmoors, characterised by high ability of water retention. In Poland, peatmoors gather 34 mld m3 of water, which has essential significance in decreasing of water resources on the country surface. In the area of Białystok county, there are 147 peatmoors and cover the surface of 8181 ha, which amounts 2,7% of the district surface. These peatmoors can retain such water quantity which is close to the capacity of water reservoir of Siemianówka. There was shown the signifi cant role of lowmoors in the specimen diversity of hygrophilous fauna and fl ora. In Białystok county, lowmoors are mainly used as stable grassland, which provide to proper protection against progressive unfavourable changes.

16

Wartości przyrodnicze sudeckich użytków zielonych o zróżnicowanym sposobie użytkowania na tle warunków siedliskowych i fizjograficznych

Nadolna L.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 4

181-201

PL

W pracy przedstawiono charakterystykę zbiorowisk łąk kośnych i pastwisk usytuowanych w Sudetach Środkowych i Wschodnich, w gospodarstwach uczestniczących w Programie rolno środowiskowym pod kątem ich wartości przyrodniczej na tle czynników siedliskowych, fizjograficznych i sposobu użytkowania. Na podstawie zdjęć fitosocjologicznych wykonanych metodą Brauna-Blanqueta określono przynależność fitosocjologiczną zbiorowisk łąkowo-pastwiskowych, bogactwo gatunkowe (liczba gatunków ogółem i średnia w zdjęciu) oraz różnorodność gatunkową (wskaźnik H'). Zbiorowiska badanych użytków zielonych zakwalifikowano do klasy Molinio-Arrhenatheretea i rzędu Arrhenatheretalia. Wyróżniono 3 zespoły: Arrhenatheretum elatioris, Lolio-Cynosuretum i Festuco-Cynosuretum, 2 zbiorowiska z gatunkiem dominującym: Poa pratensis-Festuca rubra i z Agrostis capillaris oraz zbiorowisko ze związku Polygono-Trisetion. Fitocenozy łąkowe Sudetów Środkowych charakteryzują się większym bogactwem gatunkowym od fitocenoz usytuowanych w Sudetach Wschodnich, średnio o 20 gatunków. Największą liczbę gatunków (64), stwierdzono na łące konietlicowej, ze związku Polygono-Trtisetion, użytkowanej w sposób kośno-pastwiskowy. Siedlisko to wymaga ochrony w formie wyznaczania obszarów Natura 2000. Fitocenozy pastwiskowe: Lolio-Cynosuretum i Festuco-Cynsuretum są mniej bogate, ale o wyrównanej liczbie gatunków (43-44). Wartości wskaźnika różnorodności H' zawierają się w granicach od 2,32 do 2,69, największą jego wartość stwierdzono w zbiorowisku Festuco-Cynosuretum. Na różnorodność florystyczną zbiorowisk badanych użytków zielonych miał wpływ sposób użytkowania i kompleks czynników siedliskowych.

EN

The paper presents the characteristics of plant communities of hay meadows and pastures located in the Central and Eastern Sudetes (in farms participating in the agri-environmental programmes) in terms of their ecological value, habitat factors, physiographic properties and the way of utilisation. The phytosociological affiliation of meadow-pasture communities, species richness (overall number of species and an average in a relevé) and species diversity (H' index) were determined based on phytosociological relevés made with the Braun-Blanquet method. The surveyed grassland communities were attributed to the class Molinio-Arrhenatheretea and the order Arrhenatheretalia. Three groups of communities were distinguished: three associations (Arrhenatheretum elatioris, Lolio-Cynosuretum and Festuco-Cynosuretum), two communities with the dominant species (Poa pratensis-Festuca rubra and Agrostis capillaris) and a community from the alliance Polygono-Trisetion. Species richness of meadow phytocenoses in the Central Sudetes was found to be higher than that of phytocoenoses located in the Eastern Sudetes (by 20 species on average). The greatest number of species - 64, was found on the mown-grazed Polygono-Trtisetion meadow. This habitat requires protection in a form of Natura 2000 site. Phytocoenoses of pastures: Lolio-Cynosuretum and Festuco-Cynsuretum were shown to be less abundant in species, the number of species inhabiting both of them (43-44) was, however, similar. Diversity index H' ranged from 2.32 to 2.69, with the highest one observed in Festuco-Cynosuretum. Floristic diversity of studied grasslands was influenced by the way of utilisation and by a complex of habitat factors.

17

No evidence for a positive response of biomass production to species diversity in an experimental grassland

Ding X., Wang Y., Yu S.

Polish Journal of Ecology

|

2012

|

Vol. 60, nr 4

667--675

EN

Plant diversity is generally thought to enhance productivity, driven by either (1) chance inclusion of highly productive species in more diverse communities or (2) niche-based resource acquisition with competitive interactions increasing resource use efficiency. Here, we ask whether weeding, as employed in most experiments to date, might contribute to the positive diversity-productivity relationship reported for many grasslands. Using all 82 species from our local pool, we constructed 357 experimental grassland plots (2 × 4 m each), arranged as a completely randomized experiment in an arable field prepared to minimize existing seed bank. The plots were sown to vary species richness (1, 2, 4, 6, 8, 10, 15, 20, 25, 30, 35 or 40 species) and were maintained under both ambient conditions and experimental drought. A single monoculture plot was maintained for all 82 species, and each of the other eleven species richness levels was replicated 25 times. Plots were maintained strictly without weeding, and aboveground biomass was measured at 17, 19, 27 and 29 months after the start of this experiment. No single measure of biodiversity was significantly correlated with productivity consistently across all four sampling periods. Furthermore, there were only weak overall effects of six biodiversity variables (the species richness planted, observed, and sampled; Shannon diversity, effective species richness and evenness in the sampled area) on productivity under either precipitation treatment. Regression analysis identified no equation that used a consistent subset of the biodiversity measures as predictors. In view of these transient and insubstantial effects, results from previous experiments that employed weeding treatments are suspect as tests of the hypothesis that biodiversity has positive effects on productivity.

18

Zmiany w pobraniu fosforu i jego zawartości w roślinności na przykładzie 20-letniego doświadczenia łąkowego w Falentach

Sapek A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2011

|

T. 11, z. 2

151-163

PL

Przeprowadzono doświadczenie łąkowe nad wpływem 20-letniego nawożenia trwałych użytków zielonych stałymi dawkami fosforu na pobranie tego składnika przez roślinność i jego w niej zawartość. Doświadczenie prowadzono w warunkach optymalnego uwilgotnienia i napowietrzenia gleby, które uzyskano przez odcięcie podsiąku kapilarnego, a niedobór wody uzupełniano nawodnieniem deszczownianym. Plon suchej masy był decydującym czynnikiem o pobraniu fosforu, lecz nie o zawartości tego składnika w roślinach. Plon wyraźnie malał w pierwszych 12 latach doświadczenia, by w następnych utrzymywać się na wyrównanym poziomie. Pobrane ilości fosforu w pierwszych 7 latach doświadczenia odpowiadały 100± 10% ilości zastosowanej z nawozami. W końcowej fazie doświadczenia pobranie to odpowiadało tylko od 40 do 60% ilości zastosowanej, z wyjątkiem obiektu o najniższym poziomie nawożenia azotem (N-120). Pobranie fosforu na obiektach częściowo nawożonych gnojówką było zawsze mniejsze niż nawożonych mineralnie. W pierwszych 5 latach po zaniechaniu nawożenia fosforem obserwowano tylko niewielkie zmniejszenie plonów oraz zawartości tego składnika w roślinności w porównaniu z obiektem nawożonym fosforem. Istotne różnice (gdy p ‹ 0,10) stwierdzano dopiero po 8 latach od zaniechania nawożenia. Wyniki otrzymane na przykładzie łąki średnio zasobnej w fosfor potwierdzają przypuszczenie, że w celu ochrony środowiska można czasowo ograniczyć lub zaniechać nawożenia fosforem trwałych użytków zielonych bez narażania się na istotne zmniejszenie korzyści ekonomicznych. Wymagałoby to jednak potwierdzenia w większej liczbie doświadczeń nad nawożeniem łąk fosforem, które jednak nie są obecnie szerzej podejmowane.

EN

A field experiment was conducted on the effect of long-term phosphorus fertilisation of permanent meadow on phosphorus uptake and content in sward. The experiment was performed with controlled water and air content in soil obtained by detaching capillary rising and supplementing water deficits by sprinkler irrigation. Dry matter yield was the main factor controlling phosphorus uptake but not its content in sward. The yield was decreasing during the first 12 years of experiment, but in the next seasons was more stable. The phosphorus uptake with crops was equal to 100± 10% its quantity applied with fertiliser. At the end of experiment this uptake was only 40 to 60% of phosphorus from fertilisers, with the exception of object least fertilised with nitrogen. Phosphorus uptake was smaller in objects fertilised with liquid manure than in objects treated with mineral fertilisers. Only a slight decrease of yield and of phosphorus content in sward was observed during the first 5 years after abandonment of phosphorus fertilisation as compared with the fertilised object. Significant (p ‹ 0.10) differences were observed not earlier than 8 years after abandonment of fertilisation. Results from a meadow moderately rich in phosphorus confirm the assumption that for environmental protection it is possible to mitigate or temporally abandon P fertilisation without a risk of substantial economic losses. This, however, should be confirmed in more experiments of meadow fertilisation with phosphorus which are at present not undertaken.

19

Efektywność nawożenia saletrą amonową i wapniową w plonowaniu użytku zielonego na glebie mineralnej - wyniki wieloletnich doświadczeń

Sapek B.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2011

|

T. 11, z. 1

241-265

PL

W ocenie efektywności działania czynnika nawozowego oraz jego dynamiki należałoby brać pod uwagę nie tylko ilość uzyskiwanych plonów, lecz również jego oddziaływanie na środowisko przyrodnicze. Celem pracy była ocena plonowania użytków zielonych w wieloleciu na glebach mineralnych o zróżnicowanych właściwościach fizyczno-wodnych pod wpływem nawożenia saletrą amonową (AN) oraz saletrą wapniową (CN) na tle następczego wpływu wapnowania i zróżnicowanej dawki azotu, a także w warunkach zaniechania nawożenia fosforem. Oszacowano efektywność działania dwóch nawozów azotowych na przykładzie wyników dwóch długoletnich doświadczeń łąkowych (doświadczenie J, 1981-2007; doświadczenie L, 1982-2003) użytkowanych kośnie, założonych na kwaśnej glebie mineralnej, usytuowanych w województwie mazowieckim. Obserwowane zróżnicowanie plonowania rozważono w świetle ochrony gleby i kosztów nawożenia. W warunkach silnie kwaśnej gleby, ubogiej w Corg i stosowania większych dawek azotu (240 kg N·ha-¹) można oczekiwać większego efektu plonotwórczego nawożenia saletrą wapniową w porównaniu z saletrą amonową, również po zaniechaniu nawożenia jej fosforem. Bez względu na właściwości fizyczno-wodne gleby, nawożenie saletrą wapniową gwarantuje większą stabilność uzyskiwanych plonów w wieloleciu. Większy koszt azotu w tej samej dawce saletry wapniowej w porównaniu z saletrą amonową jest rekompensowany jego zwiększoną plonotwórczą efektywnością oraz działaniem prośrodowiskowym, tj. przeciwdziałaniem zakwaszeniu gleby i stabilizacją jej odczynu.

EN

Estimation of the efficiency of fertilisation and its dynamic should involve both the yield and environmental effects. The aim of this paper was to estimate long-term yield in grasslands on mineral soils of different physical and water properties fertilised with ammonium nitrate (AN) and calcium nitrate (CN) in relation to the secondary effect of liming and different dose of nitrogen and abandoned phosphorus fertilisation. The efficiency of the two nitrogen fertilisers was estimated from results of two long-term experiments set up on mown meadows (in Janki, 1981-2007; in Laszczki, 1982-2003) situated on acid mineral soil in Mazowieckie province. Observed yield differentiation was considered in the light of soil protection and the cost of fertilisation. In very acid soil, poor in Corg and at a higher dose of nitrogen (240 kg N·ha-¹) one may expect higher yields with calcium than with ammonium nitrate fertilisation even after the abandonment of phosphorus fertilisation. Regardless of physical and water properties of soil, fertilization with calcium nitrate guarantees higher long-term stability of yields. The higher cost of nitrogen in calcium nitrate than in ammonium nitrogen is compensated by increased yield-forming efficiency and environmental-friendly effect of counteracting soil acidity and stabilising its pH.

20

Permanent turf grass as the factor alleviating water erosion in the Carpathian Mountains

Kowalczyk A., Twardy S., Kuźniar A.

Journal of Water and Land Development

|

2011

|

no. 15

41-51

EN

Soil erosion by water is an important economical issue, because it strongly degrades the environment. This phenomenon occurs in the Carpathian mountain areas, and it is caused largely by inappropriate land use. And in the last quarter of the century, in whole region significant structural changes took place - an increase of grassland areas. Research was made in the period of 2008-2010 in the Biała Woda catchment area (10.91 km²) - the Carpathian Mts. The study area under discussion is characterised by low share of arable lands and by high contribution of the permanent grasslands. In this paper the mass of eroded materials was determined by applying of the universal soil losses equation - USLE (WISCHEIER and SMITH, 1978), using main factors, which have the impact on shaping the catchment area e.g. geological structure, terrain relief, the soil, climate, particularly precipitation, land use and slopes. Main attention was focused on agricultural land use (grasslands), hydrographical and road network. Sometimes the field roads becomes streams (gullies, which create favourable conditions for linear erosion e.g. for transporting eroded material during, heavy rainfall. Therefore, structural-spatial changes whih now are taking place sometimes intensify the erosion process.

PL

Erozja wodna gleb jest ważnym problemem gospodarczym, gdyż silnie degraduje środowisko przyrodnicze. Zjawisko to występuje na ok. 60% powierzchni obszarów górskich Karpat i jest w znacznej mierze spowodowane nieodpowiednim użytkowaniem ziemi, jak również nieprawidłowym rozmieszczeniem gruntów ornych. W ostatnim ćwierćwieczu nastąpiły istotne zmiany strukturalne - zwiększenie udziału użytków zielonych, dzięki czemu nabierają on szczególnego znaczenia produkcyjno-ochronnego. W pracy określono masę erodowanego materiału glebowego z zastosowaniem równania strat glebowych - USLE, opracowanego przez Wischeiera i Smitha. Wykorzystano główne czynniki wpływające na kształtowanie powierzchni zlewni, tj.: budowę geologiczną, rzeźbę terenu, glebę, klimat, zwłaszcza opady atmosferyczne, użytkowanie i spadek. Szczegółowo omówiono użytkowanie rolnicze ziemi, sieć hydrograficzną oraz sieć drogową. Drogi polne stają się tu niekiedy potokami, co sprzyja erozji liniowej, tj. odprowadzaniu w czasie dużych opadów erodowanego materiału. Dlatego też zachodzące obecnie przeobrażenia strukturalno-przestrzenne niekiedy intensyfikują procesy erozyjne. Zlewnia Grajcarka o powierzchni 84,45 km², jest użytkowana w sposób istotnie zróżnicowany. Do szczegółowej analizy wybrano więc zlewnię Białej Wody. Dorzecze Białej Wody zajmuje powierzchnię 10,91 km², rzeźba terenu jest silnie zróżnicowana, różnica miedzy najniższym a najwyższym punktem dorzecza wynosi 490 m n.p.m. Potok Biała Woda ma pięć większych dopływów, które rozcinają dorzecze Białej Wody do granic wododziału. W rozpatrywanym roku hydrologicznym (2010) masa erodowanej gleby wynosiła 87,4 t·km-2·r-1. Wynik ten klasyfikuje teren do II stopnia erozji wg Zachara, czyli słabej.