Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Nasiąkliwość jako cecha wpływająca na zmianę barwy granitów poddanych działaniu czynników atmosferycznych

Rembiś Marek

Przegląd Geologiczny

|

2023

|

Vol. 71, nr 11

543--554

EN

The paper presents the results of tests on granite from the Strzegom-Sobótka Massif (Lower Silesia, Poland) and Delicia White granite from the state of Espírito Santo (southeastern Brazil), which were used as paving slabs. Strzegom granite revealed low water absorption - below 0.4% and anisotropy of the capillary absorption coefficient from about 1.1 to about 2.3 g/m2/s. In slabs with a higher value of this coefficient (above 2 g/m2/s), the solutions resulting from the decomposition of some grains (hematite and siderite)from the subgrade aggregate were moved through a system of capillary micro-fissures. As a result, rusty stains appeared on the surface of many slabs, significantly reducing their decorative value. All samples of Brazilian granite were characterized by water absorption with an average value of 0.44% and low anisotropy of the capillary water absorption coefficient in the range of approximately 1. 6-1. 7g/m2/s. The surfaces of the slabs hadpreviously been subjected to thermal treatment. As a result, a near-surface zones with several-millimetre thick microcraks appeared in some of them. In such cases, the value of the capillary absorption coefficient increased to approximately 1.8 g/m2/s. Rainwater containing atmospheric gas and dust particles penetrated the pore space of the rock and reacted with highly weathered biotite and iron oxides and hydroxides. The decomposition products of these minerals dispersed in watermovedthroughasystemofcapillarycrackstowardsthesurfaceofdryingstone,creatingrustyspots.Researchhasshownthata low water absorption value of less than 0.5% is not a sufficient condition to ensure the stone's resistance to the destructive effects of environmental conditions. To assess the suitability of granite for use as an outdoor surface slab, it is also necessary to test its water capillary absorption coefficient. It is acceptable to use granite with a high anisotropy of the capillary absorption coefficient, provided that the method of cutting and laying the slabs ensures the transport of moisture in the direction corresponding to the lowest value of this coefficient.

2

Granitowe otoczaki w architekturze Podtatrza

Miraj Krzysztof, Plesiński Karol

Przegląd Geologiczny

|

2023

|

Vol. 71, nr 1

36--43

EN

In the second half of the 20th century in the Podtatrze region, which includes four ethnographic regions: the Podhale, Orava, Spisz and Pieniny, a fashion developed for the use of granite pebbles in regional construction. In this paper, the authors describe the origins of these pebbles, characterize them as a building material and present their use in local construction.

3

The management of dimension stones in Poland in the years 2011-2021

Guzik Katarzyna, Figarska-Warchoł Beata

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2023

|

T. 39, z. 1

87--107

EN

This paper presents data on the management of dimension stones in Poland in the period 2011-2021. The domestic production of rocks suitable for the production of slabs, pitcher and curbs, etc. is estimated and the major varieties of rocks utilized for these purposes are indicated. Data on raw and processed products with regard to imports and exports are presented for crude and roughly worked blocks and slabs, worked dimension stones as well as pitcher, curbs and other road stones. In the first two groups, data is reported separately for: marbles, limestones and other carbonate rocks, granites, sandstones (distinguished as separate category in crude blocks and slabs group), other rocks. Data on the volume of production, imports and exports is utilized for the calculation of the apparent consumption of dimension stone in Poland. The conducted analyses revealed that its volume has been ranging from 1.4 to 1.9 million tons/year in 2013-2021 with the exception of the years 2011-2012 when it reached ca. 2.7 million tons/year. The most important group of rocks utilized in Poland as dimension stones are granites. These originated primarily from domestic deposits but they are also imported from various directions, primarily from the Republic of South Africa and India (crude blocks and slabs), China (worked dimension stones) as well as from Sweden and Norway in 2011-2012 (significant amounts of hydrotechnical stones). A nother significant group of rocks utilized in Poland as dimension stones are sandstones (with a share of imports in total domestic consumption not exceeding 1%) while marbles, limestones and other carbonate rocks are of marginal importance (primarily imported in the form of worked dimension stones from China, the Czech Republic, Italy and Turkey).

PL

W pracy przedstawiono dane dotyczące gospodarki kamieniami blocznymi w Polsce w latach 2011-2021. Oszacowano wielkość krajowego wydobycia skał przydatnych do produkcji płyt, krawężników, kostki itp. oraz wskazano główne odmiany skał wykorzystywanych w tym celu. Dane o imporcie i eksporcie przedstawiono dla surowych lub wstępnie obrobionych bloków i płyt; obrobionych elementów kamiennych oraz krawężników, kostki i innych kamieni drogowych. W pierwszych dwóch grupach dane podano oddzielnie dla: marmurów, wapieni i innych skał węglanowych, granitów, piaskowców (wyróżnionych jako odrębna kategoria wyłącznie w grupie surowych lub wstępnie obrobionych bloków i płyt), innych skał. Do obliczenia wielkości zużycia pozornego kamieni blocznych w Polsce wykorzystano dane o wielkości produkcji krajowej, importu i eksportu. Przeprowadzone analizy wykazały, że jego łączny wolumen w latach 2013-2021 mieścił się w przedziale 1,4-1,9 mln ton/r., a jedynie w latach 2011-2012 osiągnął poziom około 2,7 mln ton/r. Najważniejszą grupą skał wykorzystywanych w Polsce jako kamienie bloczne są granity głównie ze złóż krajowych, ale także importowane, przede wszystkim z Republiki Południowej Afryki, Indii (surowe bloki i płyty) i Chin (obrobione elementy kamienne), a w latach 2011-2012, w znacznych ilościach, także ze Szwecji i Norwegii (kamień hydrotechniczny). Kolejną istotną grupę skał blocznych wykorzystywanych w Polsce stanowią piaskowce (udział ich importu w całkowitym zużyciu krajowym nie przekracza 1%), natomiast marmury, wapienie i inne skały węglanowe stosowane są w budownictwie marginalnie (głównie importowane w postaci już obrobionych elementów z Chin, Czech, Włoch i Turcji).

4

Geological and geotechnical assessment of aggregates used in nagar parker district tharparkar sindh pakistan

Kalwar Muzafar A.

Acta Mechanica et Automatica

|

2023

|

Vol. 17, no. 2

160--165

EN

This study aims to determine the geology of granite and evaluate the engineering properties of the samples to make recommendations for the construction industry. The study area is situated in the Nagar Parker complex in Pakistan, which is located in the extreme south-east of the Thar District and the desert of the Sindh Province, near the Run of Kutch (24 15–35 30 N, 70 40–58 07 E), and it covers ca. 500–1,000 km2. In this region, several Quaternary deposits, subordinate and dispersed Jurassic–Tertiary sandstones and clays are overlying the Nagar Igneous Complex basement. According to international standards, there are various possible aggregate sources. However, only a few of them have been reviewed for suitability reasons. Six quarries in Nagar Parker, Pakistan, were selected for evaluation as coarse aggregate in concrete construction and civil engineering works in this research. Although the aggregates from the six quarries are specified and already widely used in the Sindh Province, there is a lack of studies on their geological properties. The results of the presented research revealed that samples from Dhedvero, Karai, Nagarparkar, Mokrio, Dinsi and Wadlai meet all of the international standard requirements for aggregates. Geotechnical, petrographic and geochemistry laboratory tests were conducted in this research and included bulk density, water absorption, specific gravity test, index of flakiness and elongation, soundness aggregate test, crushing value aggregate, impact value aggregate and abrasion value of Los Angeles. Furthermore, chemical alkali-silica reaction potential test and petrographic examination were tested. As a result, we evaluated the properties of granite, which is a crystalline igneous rock with a visibly crystalline structure and texture, made up of feldspar, i.e., potash feldspar and oligoclase. The evaluated minerals are compatible with the standards of civil engineering works and can be used as a concrete aggregate. The evaluated three types of minerals included Dhedvero simple intrusion, Nagar pink granite and grey granite.

5

Zagrożenie osuwiskowe w zakładach górniczych eksploatujących granit. Doświadczenia nadzoru górniczego

Filbier Paweł, Gromada Jacek

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2021

|

nr 6

16--21

PL

W artykule, na tle charakterystyki geologicznej dolnośląskich złóż granitu, przedstawiono zagadnienia związane z zagrożeniem osuwiskowym występującym w odkrywkowych zakładach górniczych. Ponadto omówiono warunki prowadzenia eksploatacji granitu na terenie Dolnego Śląska oraz kwestie nadzoru nad ruchem kamieniołomów wydobywających granit. Opisano również osuwisko, które zaistniało w Kopalni Granitu „Borów 17".

6

Magma mingling textures in granitic rocks of the eastern part of the Strzegom-Sobótka Massif (Polish Sudetes)

Domańska-Siuda Justyna, Bagiński Bogusław

Acta Geologica Polonica

|

2019

|

Vol. 69, no. 1

143--160

EN

Many granitic intrusions display evidence of magma mixing processes. The interaction of melts of contrasting composition may play a significant role during their generation and evolution. The Strzegom-Sobótka massif (SSM), located in the Sudetes (SW Poland) in the north-eastern part of the Bohemian Massif of the Central European Variscides, exhibits significant evidence of magma mingling on the macro- and micro-scales. The massif is a composite intrusion, with four main varieties: hornblende-biotite granite (with negligible amount of hornblende) and biotite granite in the western part, and two-mica granite and biotite granodiorite in the eastern part. Field evidence for magma mingling is easily found in the biotite granodiorite, where dark enclaves with tonalitic composition occur. Enclaves range from a few centimeters to half a meter in size, and from ellipsoidal to rounded in shape. They occur individually and in homogeneous swarms. The mixing textures in the enclaves include fine-grained texture, acicular apatite, rounded plagioclase xenocrysts, ocellar quartz and blade-shaped biotite. The most interesting feature of the enclaves is the presence of numerous monazite-(Ce) crystals, including unusually large crystals (up to 500 μm) which have grown close to the boundaries between granodiorite and enclaves. The crystallization of numerous monazite grains may therefore be another, previously undescribed, form of textural evidence for interaction between two contrasting magmas. The textures and microtextures may indicate that the enclaves represent globules of hybrid magma formed by mingling with a more felsic host melt. Chemical dating of the monazite yielded an age of 297±11 Ma.

7

Petrogenetic and Compositional Features of Rare Metal PanAfrican Post-Collisional Pegmatites of Southwestern Nigeria; A Status Review

Oyebamiji A., Adewumi A. J. P., Zafar T., Odebunmi A., Falae P., Fadamoro O.

Contemporary Trends in Geoscience

|

2018

|

Vol. 7, iss. 2

166--187

EN

This research reviews the geology, petrogenesis, compositional trends and geochronology of the rare-metal pegmatite of southwestern Nigeria. The source of these pegmatites is still presently debated which have been explained as either product of highly fractionated molten material or anatexis of the local crust. However, published works of past authors have been compiled to give a detailed understanding of the formation of the mineral deposits. The basement complex of southwestern Nigeria comprises of Precambrian rocks of amphibolite, the hornblende gneiss and the granite gneisses which were formed as a result of the opening and closing of the ensialic basin with significant, extensive subduction during the Pan-African orogeny. The pegmatites in this region have shown internal zoning and a high degree of evolution from the border zone to the core zone during the crystallization and solidification of the felsic granite to pegmatite melt. The rare-metal pegmatites have distinct chemical compositions and mineralogy, containing quartz, biotite, muscovite, microcline, garnet with localized tourmaline, tantalite and columbite. These pegmatites vary significantly by their bulk-rock and mineral chemistry which indicates a more peraluminous attribute and enrichments of lithophile elements of Rb, Cs, Ta and Ba. Previous K/Ar isotopic ages (502.8±13.0 Ma and 514.5±13.2 Ma) suggest that the pegmatites are related to the post-collisional phase of intensive metasomatism. Adopted from previous studies, a five-stage conceptual model of evolution which is widely accepted have been proposed for the origin of the pegmatites.

8

Investigation of Leznikovskiy granite by ultrasonic methods

Korobiichuk I., Korobiichuk V., Hajek P., Kokes P., Juś A., Szewczyk R.

Archives of Mining Sciences

|

2018

|

Vol. 63, no. 1

75--82

EN

The samples of Leznikovskуi granite deposit from different parts of the quarry were exposed to pull and compression test. The test findings showed that the samples do not only have different shades of red but also mechanical properties. The unloaded ultrasound examination of samples was also performed. 31 rock samples were exposed to compression test. The influence of the explosion-based mining technology on mechanical properties of the rocks was identified. The findings of experimental research of the rock sound velocity dependence on rock compression were presented. The research findings can be applied in diagnostics of construction elements made of natural stone in the course of installation.

PL

Próbki granitu z Leznikovskiego złoża uzyskane z różnych części kamieniołomu poddano próbom ściskania i rozciągania. Sprawdzono również prędkość rozchodzenia się dźwięku wewnątrz próbek obciążonych i nieobciążonych. Przeprowadzone badania wykazały, że próbki różnią się nie tylko odcieniami czerwieni, ale również właściwościami mechanicznymi. W wyniku przeprowadzonych prób ściskania 31 kamiennych próbek zidentyfikowano wpływ wybuchów wykonywanych podczas wydobywania skały na jej właściwości mechaniczne. W pracy przedstawiono eksperymentalne charakterystyki prędkości rozchodzenia się dźwięku w próbkach w funkcji naprężeń ściskających, którym są one poddawane. Charakterystyki te mogą być zastosowane w diagnostyce elementów konstrukcyjnych wykonanych z kamienia naturalnego podczas ich instalacji.

9

Wizualna ocena roli czynnych kamieniołomów granitu w krajobrazie powiatu strzelińskiego

Jawecki B.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2017

|

nr 36

79--97

PL

W artykule przedstawiono rolę kamieniołomów granitu w krajobrazie powiatu strzelińskiego. Oceny wizualnej roli kamieniołomów w krajobrazie dokonano w oparciu o cyfrowo-bonitacyjną ocenę punktową oraz wskaźniki oceny wizualnej i poziomu widzialności kamieniołomu. Wskaźniki wyznaczono dla frontu robót, czynnych zwałowisk, roślinności, zbiorników wodnych, maszyn i urządzeń oraz budynków i budowli górniczych. Przy ocenie wnętrza łomu kierowano się możliwością wkomponowania łomu w krajobraz, trudnością rekultywacji, potencjalną atrakcyjnością geoturystyczną. W ocenie widoku bliskiego i panoramy dalekiej przyjęto założenie, że elementy kopalni są czynnikiem degradującym, zawsze negatywnie wpływającym na krajobraz. Na podstawie przyjętych kryteriów oceny wizualnej stwierdzono, że wpływ kamieniołomu stokowo-wgłębnego Górka Sobocka na krajobraz jest większy niż kamieniołomów wgłębnych Gębczyce i Strzelin I. Wnętrza wszystkich kamieniołomów otrzymały ocenę neutralną. Rolę kamieniołomu Górka Sobocka w widoku bliskim oraz panoramie dalekiej oceniono neutralnie, natomiast łomów Gębczyce i Strzelin I, pozytywnie.

EN

The article discusses the role of granite quarries in the landscape of Strzelin County. Evaluation of the visual role of quarries in the landscape was conducted basing on digital bonitation scoring and visual assessment indicators including the level of visibility. These indicators were defined for the mining front, active dumps, the vegetation, water reservoirs, machinery and equipment and mining buildings and structures. The interior of the quarry was evaluated in terms of the possibility to incorporate it in the landscape, the difficulty of reclamation and the potential geotouristic attractiveness. The evaluation of close view and distant panoramic view was based on the assumption that mining elements are a degrading factor that always has a negative influence on landscape. Basing on the adopted visual assessment criteria it was determined that the influence of the Górka Sobocka quarry on the landscape is higher than that of the Gębczyce and Strzelin I deep quarries. The interiors of all the analysed quarries were rated as neutral. The role of the Górka Sobocka quarry was rated neutral both in the close view and in distant panorama, while the role of the Gębczyce and Strzelin I quarries was rated positive.

10

Physical and mechanical behavior of granite containing pre-existing holes after high temperature treatment

Huang Y. H., Yang S. Q., Tian W. L., Zhao J., Ma D., Zhang C. S.

Archives of Civil and Mechanical Engineering

|

2017

|

Vol. 17, no. 4

912--925

EN

To understand the high temperature effects on the mechanical and failure behaviors of rock, uniaxial compression tests were carried out on granite specimens containing three pre-existing holes using a rock testing system. Based on the experimental results, the influences of testing temperature on the physical and mechanical parameters of granite were analyzed in detail. An obvious color change of tested granite occurs from gray at room temperature to reddish after 450 °C and to red-brown after 900 °C high temperature treatment. The granite volume increases, mass decreases and density decreases with increasing testing temperature. As the temperature increases, the peak strength first increases and then decreases, while the elastic modulus decreases. However, the peak strain changes slightly before 450 °C, increases dramatically up 450 °C. As the bridge angle increases, the mechanical parameters of granite specimens first decrease and then increase. And then, the crack initiation, propagation and coalescence behavior of granite specimens after high temperature exposure was investigated using an acoustic emission (AE) and photography monitoring technique. The cracking process shows that the propagation of crack from the surface of holes leads to the coalescence between adjacent holes. A large AE count and a stress drop are observed during the crack initiation and propagation. The failure modes can be generally classified into three categories: splitting mode, shear mode and mixed mode and they are closely related to heat treatment temperature and bridge angle. Finally, the mechanism causing the differences in the mechanical parameters observed with increasing temperature was discussed based on the SEM observations.

11

Research on heat flow in granite sample using thermal imaging camera

Małek E., Miedzińska D., Niezgoda T., Stankiewicz M.

Journal of KONES

|

2016

|

Vol. 23, No. 4

327--333

EN

Research on heat flow in granite sample and sample of aluminium foam with the use of a thermal imaging camera is presented in the paper. Temperature distribution on the surface of the sample as a function of time was obtained on the basis of data from the thermal imaging camera. Thermovision is one of the most universal technology, which is applied for detection of infrared radiation. This technique allows observing and record infrared radiation emitted by objects located in the surrounding environment. This technology allows obtaining, in a short time, temperature distribution on the surface of the sample. The thermograms (pictures showing on the surface of the object) are types of photos showing temperature distribution on the tested object surface which is achieved on the base of a specified range of electromagnetic radiation. Accurate measurement of the temperature distribution on the heated granite sample surface was obtained using a thermal imaging camera FLIR SC 6000. Thermal imaging camera was connected to the computer equipped with control software FLIR ResearchIR Max. Heat source was applied in the experiment as a cast iron hotplate with high efficiency heating, gradual control and 1500W power. Obtained results showed regular temperature distribution over the surface of researched sample.

12

Determination of granite rock massif weathering and cracking of surface layers in the oldest parts of medieval mine depending on used mining method

Lednicka M., Kalab Z.

Archives of Mining Sciences

|

2016

|

Vol. 61, no. 2

381--395

EN

The paper presents the use of selected non-destructive testing methods for the purpose of specifying information on weathering and cracking of surface layers of granite rock massif in the medieval Jeroným Mine (the Czech Republic). This mine has been declared the National Heritage Site of the Czech Republic and its opening as a mining museum to the public is gradually prepared. Geological and geomechanical evaluation documents the possibility to find all kinds of weathering grades of rock massif in this mine. Two non-destructive methods have been tested, namely the measurement of ultrasonic pulse velocity and the measurement of Schmidt hammer rebound value. Field measurements were performed in two selected galleries to verify the application of such methods in specific conditions of underground spaces. Used mining method is one of the parameters later influencing cracking of rock massif. In selected galleries, two different mining methods were used which means that a part of a gallery profile was mined out by hand tools in the Middle Ages and another part of the profile was later mined out by blasting. Measurements in these galleries have enabled to analyse the influence of used mining methods on cracking of rock massif in the impaired zone, and, consequently, on ongoing weathering processes in those zones.

PL

W pracy omówiono wykorzystanie wybranych metod nieniszczących w celu zebrania szczegółowych danych na temat wietrzenia skał i pękania warstw powierzchniowym w masywie skał granitowych w średniowiecznej kopalni Jeronym (Republika Czeska). Kopalnia ta została wpisana listę obiektów dziedzictwa narodowego w Republice Czeskiej, obecnie trwają przygotowania do jej otwarcia jako muzeum górnictwa, dostępnego dla zwiedzających. Analizy danych geologicznych i geochemicznych potwierdzają możliwość postępującego wietrzenia masywu skalnego. Przetestowano dwie metody nieniszczące: pomiar prędkości impulsu ultradźwiękowego oraz pomiarów reakcji po odskoku po uderzeniu młota Schmidta. Badania terenowe przeprowadzono w dwóch chodnikach w kopalni w celu weryfikacji metod zastosowanych w szczególnych warunkach przestrzeni podziemnych. Wybór metody wydobycia jest podstawowym czynnikiem warunkującym powstawanie spękań górotworu. W wybranych chodnikach zastosowano dwie różne metody wydobywania: w jednej części urabianie odbywało się za pomocą narzędzi ręcznych stosowanych w Średniowieczu, w części drugiej urabianie prowadzono przy wykorzystaniu prac strzałowych. Pomiary wykonane w obydwu chodnikach umożliwiły zbadanie wpływu metody wybierania na pękanie górotworu w sąsiadujących strefach, a także na postępujące procesy wietrzenia skał w tych rejonach.

13

Acoustic emission monitoring of granite under bending and shear loading

Mpalaskas A. C., Matikas T. E., Van Hemelrijck D., Papakitsos G. S., Aggelis D. G.

Archives of Civil and Mechanical Engineering

|

2016

|

Vol. 16, no. 3

313--324

EN

In this study bending and shear fracture experiments on healthy and adhesively repaired granite samples with concurrent acoustic emission (AE) monitoring are discussed. AE can characterize the difference between the fracture modes using simple features analysis based on the activity of the early loading. It is the first time that such a direct correspondence between the stress field and the results of a monitoring technique emerge for granite. This offers new insight in the material's behavior especially in relation to complicated geometries where the dominant stress mode is not known a priori.

14

Charakterystyka morfometryczna zbiorników poeksploatacyjnych surowców skalnych

Molenda T.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2015

|

R. 56, nr 6

63--67

PL

Bardzo często, po zakończeniu eksploatacji dochodzi do zatopienia wyrobisk odkrywkowych. W następstwie powstają zbiorniki poeksploatacyjne. W artykule przedstawiono charakterystykę morfometryczną wybranych zbiorników poeksploatacyjnych związanych z wyrobiskami surowców skalnych. Zbiorniki cechuje zróżnicowana morfometria uzależniona zarówno od rodzaju eksploatowanego surowca jak i sposobu wydobycia. Charakterystyczną cechą zbiorników powstałych w następstwie zatopienia wyrobisk skał litych są bardzo strome, często pionowe, podwodne stoki i znaczna głębokość. Cechuje je również duże zróżnicowanie morfometrii dna. Akweny powstałe w wyrobiskach skał luźnych cechują łagodniejsze stoki, mniejsza głębokość, a także mniejsze zróżnicowanie morfometrii dna.

EN

When the life of an excavation pit comes to an end it often gets flooded. As a result, excavation reservoirs develop. The article presents the hydrographic characteristics of the reservoir of that type in Poland (associated with building raw materials excavations). The maximum depth of the basin is 27,2 m. The reservoir created in the disused granite excavation. Characteristic features of the basin include very steep underwater slopes and varied morphometry of the bottom.

15

Granite tors of Waldviertel (Lower Austria) as sites of geotourist interest

Michniewicz A., Różycka M., Migoń P.

Geotourism / Geoturystyka

|

2015

|

nr 1-2

19--36

EN

Granites of the South Bohemian Pluton are among the main rocks in the region of Waldviertel in the northern part of Lower Austria. The overall topography is gently rolling, with higher elevations and medium-altitude mountainous relief present only in the south-western part. Tors are the most characteristic residual landforms and occupy different settings, from mountain tops to valley floors. They vary in shapes and dimensions, with castle koppies and boulder clusters being most common. Many tors host well-developed microforms such as weathering pits, karren, runnels, and flared slopes. Balanced rocks are among the highlights of the region. Because of good access residual granite landforms of Waldviertel are well suited to be developed as geosites and geotourist destinations, but there is clearly a deficit of explanation and interpretation. In this paper 15 representative tors are presented, tourist infrastructure is summarized, and a thematic one-day drive is proposed.

PL

Granity plutonu południowoczeskiego należą do głównych skał występujących w regionie Waldviertel w północnej części kraju związkowego Dolna Austria. Region ten odznacza się lekko falistą rzeźbą, z większymi wysokościami i górzystym ukształtowaniem jedynie w części południowo-zachodniej. Skałki stanowią najbardziej charakterystyczny element rzeźby denudacyjnej, zajmując różną pozycję morfologiczną, od szczytów wzniesień po dna dolinne. Są zróżnicowane pod względem kształtu i wymiarów, z dominacją zamczysk skalnych i zgrupowań bloków (skałek rumowiskowych). Morfologię wielu z nich urozmaicają mikroformy, takie jak kociołki wietrzeniowe, żłobki, rynny i nisze kloszowe. Szczególnie interesującym elementem rzeźby regionu są chybotki. Dobra dostępność sprawia, że rezydualne formy granitowe regionu są odpowiednie do zagospodarowania jako geostanowiska i atrakcje geoturystyczne, choć uwagę zwraca brak szerszego zaplecza edukacyjnego i interpretacyjnego. W artykule przedstawiono 15 reprezentatywnych skałek granitowych, podsumowano zagospodarowanie turystyczne obszaru oraz zaproponowano przebieg jednodniowej tematycznej trasy samochodowej.

16

Wpływ wybranych kruszyw na właściwości betonu wysokowartościowego

Piasta W., Budzyński W., Góra J.

Cement Wapno Beton

|

2015

|

R. 20/82, nr 3

171--178

PL

W pracy zbadano wpływ podstawowych właściwości kruszyw łamanych z bazaltu, granitu, dolomitu, kwarcytu oraz próbek tych skał na właściwości mechaniczne betonów wysokowartościowych, z których je uzyskano. Na szczególną uwagę zasługują wyniki badań modułu sprężystości oraz wytrzymałości próbek skał i betonów, a także występujące pomiędzy tymi właściwościami dobre korelacje. Mały moduł sprężystości granitu oraz bardzo duży bazaltu w pełni odpowiada modułom BWW, z tych kruszyw. Największy moduł sprężystości i wytrzymałość na rozciąganie betonu z kruszywa dolomitowego są związane prawdopodobnie z dobrą przyczepnością zaczynu do dolomitu. Porównanie wyników badań próbek skał, kruszywa i BWW wyraźnie potwierdza, że najgorsze właściwości betonu z kruszywa granitowego są związane z bardzo małym modułem sprężystości i wytrzymałością na rozciąganie granitu, a także najmniejszą wytrzymałością kruszywa granitowego na miażdżenie. Uzyskanie z tego kruszywa betonu wysokowartościowego, przy przeciętnych właściwościach zastosowanego kruszywa granitowego, było możliwe dzięki małemu stosunkowi w/c.

EN

In the work the effect of the properties of crushed basaIt, granite, dolomite and quartzite aggregate and the samples of these rocks on the properties of HPC was examined. Particularly significant was the determination of elasticity moduli which showed that the high modulus of basalt and low of granite are well correlated with the moduli of HPC produced of these aggregates. The highest modulus of elasticity of dolomite aggregate are probably caused by the strong adhesion of this aggregate grains with cement matrix. The lowest mechanical properties of HPC from granite are correlated with the worst properties of this aggregate. Relatively high strength of HPC [78 MPa] from granite aggregate is chiefly linked with the low w/c ratio, equal 0.28.

17

Optymalizacja wydobycia w Wieśnicy

Stefanicka M., Wojtaszek T., Weiss M.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2014

|

nr 6

49-52

PL

Kopalnia Wieśnica znana jest z nowoczesnego w pełni zautomatyzowanego kompleksu przeróbczo-załadunkowego, teraz przyszedł czas na modyfikację układu wydobywczego. W Wieśnicy po raz pierwszy w Polsce zastosowano transport przenośnikowy w wgłębnym wyrobisku granitowym.

18

"Górka" - najgłębszy w Polsce (41,7 m) zbiornik poeksploatacyjny surowców budowlanych. Charakterystyka morfometryczna

Molenda T.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2014

|

R. 55, nr 2-3

126--129

PL

Bardzo często, po zakończeniu eksploatacji dochodzi do zatopienia wyrobisk odkrywkowych. W następstwie powstają zbiorniki poeksploatacyjne. W artykule przedstawiono charakterystykę morfometryczną najgłębszego w Polsce zbiornika poeksploatacyjnego związanego z wyrobiskami surowców budowlanych. Jest to zbiornik "Górka "położony koło Strzelina. Maksymalna głębokość akwenu wynosi 41,7 m. Jest to zbiornik powstały w wyrobisku po eksploatacji granitów. Charakterystyczną cechą akwenu są bardzo strome podwodne stoki i zróżnicowana morfometria dna.

EN

When the life of an excavation pit comes to an end it often gets flooded. As a result pit lakes develop. The paper presents the hydrographic characteristics of the deepest pit lakes of that type in Poland (associated with building raw materials excavations). It is the Górka pit lakes located near Strzelin. The maximum depth of the basin is 41.7 m. The reservoir created in the disused granite excavation. Characteristic features of the basin include very steep underwater slopes and varied morphometry of the bottom.

19

The Orlica–Śnieżnik Dome, the Sudetes, in 2002 and 12 years later

Żelaźniewicz A., Jastrzębski M., Redlińska-Marczyńska A., Szczepański J.

Geologia Sudetica

|

2014

|

Vol. 42

105--123

EN

During the 2002 meeting of Czech, Polish and Slovak tectonic community in Żelazno, the Sudetes, the Central European Tectonic Studies Group (CETeG) was established. 12 years ago, participants of the meeting made an excursion to the eastern part of the Orlica–Śnieżnik Dome (OSD), which was focused on a variety of gneisses with inserts of (U)HP eclogites and various enclaves. The 2014 meeting brought members of the CETeG to the OSD again and an accompanying field excursion was dedicated mainly to evolution of metasedimentary and metavolcanogenic rocks in the region. This paper is a short review of the results of the studies undertaken in the OSD by different research groups in the last 12 years. The review is set against a background of what we knew about the geology of the dome in 2002. A significant progress was made. P-T paths were determined for mica schists and marbles as well as for metarhyolites originated from the continental crust and metabasites derived from the mantle. New light was shed on the origin of various types gneisses in the OSD and their genetic and structural relationships. A plethora of isotopic studies helped to better constrain timing of igneous and metamorphic events in the Orlica–Śnieżnik complex. Ages clustered around 350–340 Ma are repeatedly obtained, yet scarcer older ages up to 390 Ma and their geological significance are open to debate. Tectonic evolution of the dome was revised and new geodynamic concepts were proposed. However the new data has created some new problems and some old problems are still to be resolved in the future.

20

Badanie wytrzymałości na ściskanie wybranych krajowych i zagranicznych surowców skalnych używanych do produkcji wyrobów galanterii drogowej

Duszyński A., Jasiński W., Pryga-Szulc A.

Drogownictwo

|

2014

|

nr 3

88--91

PL

W artykule przedstawiono porównanie wyników badań wytrzymałości na ściskanie próbek surowców skalnych wyciętych z wyrobów galanterii drogowej (kostki, krawężniki i płyty) pochodzących z Polski i importowanych z Chin, Skandynawii, Ukrainy i Brazylii. Podjęcie niniejszego tematu wynika z rosnącego w ostatnich latach importu surowców skalnych i gotowych wyrobów.

EN

The article present the results of compression strength polish and foreign rocky raw materials and products (setts, curbs and pavement slabs). Purpose of work was analysis of basic specificity rocky raw materials different origins (from Poland, China, Sweden, South-African Republic, Ukraine and Brazil). There was cause growing import rocky raw materials and products.