Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

2 Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

2 2015

Znaleziono wyników: 2

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: granica czwartorzęd

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Dynamika zmian klimatycznych w pliocenie i plejstocenie dolnym oraz granica neogen/ czwartorzęd w osadach z południowego Mazowsza (środkowa Polska) na podstawie danych palinologicznych

Winter H.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

2015

T. 202

53--106

Podczas prac kartograficznych prowadzonych w celu realizacji arkusza Nowe Miasto nad Pilicą Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski (SMGP) 1:50 000 wykonano następujące otwory badawcze: Wólka Ligęzowska, Wysokin, Sacin, Ceteń 8 i Ceteń 9. Osady występujące w profilach Wysokin, Sacin, Ceteń 8 i Ceteń 9 reprezentowały formację preglacjalną z charakterystycznymi warstwami piaszczystymi, mułkowymi, piaszczysto-mułkowymi i ilastymi, często z humusem i przewarstwieniami torfu. Seria z Wólki Ligęzowskiej miała charakter jeziorno-bagienny. W celu rekonstrukcji zmian roślinności i klimatu posłużono się metodą analizy pyłkowej. Historię zmian roślinności odniesiono do wydzielonych poziomów pyłkowych, które pogrupowano w fazy rozwoju roślinności, a następnie okresy klimatyczno-stratygraficzne. Podstawę do wydzielenia tych faz i okresów stanowiły: podobieństwo florystyczne lokalnych zespołów poziomów pyłkowych (L PAZ), występowanie elementów flory subtropikalnej (P2), arktycznotrzeciorzędowej (A), procentowy udział poszczególnych taksonów w poziomach pyłkowych, procentowy udział taksonów ciepłoumiarkowanych (A1) i chłodnoumiarkowanych (A2), należących do geoflory arktycznotrzeciorzędowej (A). Ponadto wzięto pod uwagę stosunek wartości pyłku drzew i krzewów (AP) do pyłku krzewinek i roślin zielnych (NAP) jako wskaźnik odlesienia i otwartości krajobrazu, skład taksonomiczny oraz procentowy udział NAP, wskazujący na charakter zbiorowisk występujących na siedliskach otwartych. Okresy klimatyczno-stratygraficzne stanowią podstawę do podziału stratygraficznego badanych osadów i jednocześnie dokumentują wielkoskalowe zmiany klimatyczne, wyrażające globalne zmiany klimatu. Interpretacja danych palinologicznych pozwala na określenie wieku osadów z Wólki Ligęzowskiej. Dane pyłkowe pozwalają na korelację fazy 1 WL z poziomem XIII Sequoiapollenites i odniesienie do piętra zankl. Następne fazy, 2 i 3 WL, odniesiono do poziomu XIV Faguspollenites. W związku z brakiem poziomu pyłkowego dla fazy 4 WL zaproponowano wydzielenie poziomu XV Pinuspollenites. Okres II skorelowano z piętrem piacenz. Zapis silnego ochłodzenia klimatu, jaki występował między II i III okresem klimatyczno-stratygraficznym w Wólce Ligęzowskiej, można korelować z globalnymi zmianami klimatycznymi występującymi na granicy neogen/ czwartorzęd, które są datowane astronomicznie na 2,588 Ma, a strop osadów okresu II należy korelować z morskim stadium izotopowym MIS 103. Sekwencja zmian roślinności i klimatu z Wólki Ligęzowskiej doskonale koreluje się z globalnymi zmianami klimatycznymi charakterystycznymi dla pliocenu (do 2,6 Ma) i plejstocenu dolnego. W profilach z Wysokina, Sacina, Cetenia 8 udokumentowano głównie zapis palinologiczny schyłku okresów ciepłych i okresy zimne zgodne z cyklem zmian klimatycznych w plejstocenie dolnym, w którym występują oziębienia i ocieplenia klimatu związane z rozwojem i zanikiem pokrywy lodowcowej na półkuli północnej. Facje rzeczne, z których w większości jest zbudowana formacja preglacjalna, powodują występowanie luk w zapisie palinologicznym, a stopień rozpoznania zmian roślinności w tym czasie jest bardzo ogólny. W miarę konsekwentny przebieg zmian roślinności i klimatu pozwala na wyróżnienie w obrębie plejstocenu dolnego nowej jednostki klimatyczno-stratygraficznej – ocieplenia ceteń. Na podstawie wyników analizy pyłkowej wiek osadów skorelowano z innymi stanowiskami z Polski i Europy.

Mapping survey carried out within the Detailed Geological Map of Poland, 1:50,000, sheet Nowe Miasto nad Pilicą, included drillings at the following locations: Wólka Ligęzowska, Wysokin, Sacin, Ceteń 8 and Ceteń 9. Sediments of Wysokin, Sacin and Ceteń 8 and 9 represented a preglacial series with characteristic sandy, silty, sandy-silty and clayey layers, frequently with humus and interbeddings of peat. The series from Wólka Ligęzowska was of a lacustrine-boggy type. Changes in vegetation and climate were reconstructed by means of pollen analysis. The history of vegetational changes was referred to the distinguished Local Pollen Assemblage Zones, grouped into phases of vegetational development and, eventually, into climatostratigraphic periods. Climatostratigraphic periods provided a basis for the distinction of stratigraphic units within the examined sediments and served as a record of large-scale climatic changes resulting from global climate changes. The phases and periods were defined on the basis of: floral similarity of L PAZ, occurrence of subtropical (P2) and arctic-Tertiary (A) elements and their frequency, percentage values of particular taxa in zones, percentage values of warm-moderate (A1) and cool-moderate (A2) taxa of the arctic-Tertiary (A) geoflora, AP/NAP ratio (pollen of trees and shrubs/ pollen of dwarf shrubs and herbaceous plants) as an indicator of deforestation and landscape openness, percentage values and taxonomic composition of NAP. Interpretation of the obtained palynological data provided a basis for determining the age of sediments from Wólka Ligęzowska. Pollen data support a correlation of phase 1 WL with zone XIII Sequoiapollenites (Piwocki, Ziembińska-Tworzydło, 1995, 1997) and with the Zanclean. The subsequent phases, 2 and 3 WL, are conformable with zone XIV Faguspollenites. As phase 4 WL could not be assigned to any zone, distinction of zone XV Pinuspollenites was proposed. Phase II was correlated with the Piacenz. The strong climatic cooling, recorded in Wólka Ligęzowska between climatostratigraphic periods II and III, is likely to correspond to global climatic changes typifying the Neogene/ Quaternary boundary, astronomically dated to 2.588 Ma, while the top part of period II sediments should be correlated with MIS (Marine Isotope Stage) 103. The sequence of vegetational and climatic changes from Wólka Ligęzowska shows an excellent correlation with global climatic changes typifying the Pliocene (up to ca. 2.6 My) and Lower Pleistocene. The sections of Wysokin, Sacin and Ceteń 8 bear mainly a palynological record of the closing phases of warm and cold periods, conformable with the Lower Pleistocene cycle of climatic changes, following the de¬velopment and disappearance of glacial cover in the Northern Hemisphere. Regrettably, the most of the preglacial series are formed by fluvial facies: the palynological record includes gaps, allowing only for a partial reconstruction of the vegetational changes proceeding in this time. Within the Lower Pleistocene, the climatostratigraphic unit of the Ceteń warming was defined. Results of pollen analysis provided a basis for correlating the age of sediments with other Polish and European sites.

Budowa geologiczna i stratygrafia formacji preglacjalnej południowego Mazowsza nad dolną Pilicą

Makowska A.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

2015

T. 202

7--52

W pracy przedstawiono wyniki opracowania profili osadów z 10 kartograficzno-badawczych otworów wiertniczych, wykonanych na południowym Mazowszu, w rejonie Nowego Miasta n. Pilicą. Odwierty o maksymalnej głębokości 80 m przebiły kompleks osadów czwartorzędowych i dotarły do podłoża neogeńsko-paleogeńskiego i mezozoicznego. W dolnej części tego kompleksu występuje formacja preglacjalna, zajmująca ponad połowę jego miąższości. Osady tej formacji poddano badaniom litologiczno-mineralogicznym, palinologicznym i paleomagnetycznym. W wyniku badań określono litologiczny i stratygraficzny skład formacji preglacjalnej, jej wiek oraz paleogeografię analizowanego obszaru w czasie sedymentacji jej osadów. Z badań wynika, że formacja powstawała przez długi okres – od pliocenu po dolną część plejstocenu środkowego, znacznie dłużej niż młodsza glacjalna i postglacjalna część osadów czwartorzędowych.

The paper presents the results of studies of deposits from 10 exploration-mapping boreholes drilled in the southern Mazovia region near Nowe Miasto nad Pilicą. The boreholes, with a maximum depth of 80 m, pierced a complex of Quaternary deposits and reached the Neogene-Paleogene and Mesozoic basement. The lower part of the complex hosts the preglacial formation constituting more than half of its thickness. The deposits were subjected to lithological-mineralogical, palynological and palaeomagnetic investigations. The research enabled identification of the lithology and stratigraphy of the formation, its age and palaeogeography of the study area during the deposition. The research also shows that the formation was being deposited over a long period, starting from the lower Pliocene to the early middle Pleistocene, much longer than the period of deposition of the younger “glacial” and post-glacial parts of the Quaternary sediments.