Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zdrowotna haloterapia

Kwiatkowska K.

Zieleń Miejska

|

2018

|

Nr 7-8

36

PL

Tężnie solankowe to dawne urządzenia produkcyjne służące do zagęszczania solanki w toku produkcji soli. Najstarsze, a zarazem największe znane tężnie, to te w Ciechocinku, wybudowane za radą Stanisława Staszica w 1806 r. Ich wysokość sięga prawie 16 m. Rozciągają się na długości niemal 2 km. Projektowano je z użyciem drewna konstrukcyjnego oraz gałązek tarniny.

2

Solankowa moda

Szymański D.

Zieleń Miejska

|

2018

|

Nr 7-8

38

PL

Pierwsze tężnie produkcyjne powstawały już w XVII w. Gdy kilkadziesiąt lat później zauważono, że powietrze wokół nich nasycone jest aerozolem z solanki, powstającym wskutek jej obciekania przez elementy gradierni i naturalnego odparowywania, zdecydowano o zdrowotnym wykorzystywaniu inhalacji bogatych w mikroelementy.

3

Domowe tężnie dla każdego

Szymański D.

Zieleń Miejska

|

2018

|

Nr 7-8

39

PL

Dotychczas małe tężnie solankowe, zwane również gradierniami, budowane były głównie w hotelach, salonach kosmetycznych oraz ośrodkach spa. Obecnie stają się coraz popularniejsze w prywatnych domach i ogrodach.

4

The graduation tower of Bad Kösen (Germany) ‒ its history and the formation of thornstone

Engelhardt H. J., Borstel L.

Przegląd Solny

|

2015

|

T. 11

98--108

EN

Graduation towers are wooden frameworks stuffed with blackthorn bundles. Brine is pumped to the top of the towers. Afterwards, the brine flows down on the bundles and drops are formed upon impact with the twigs and branches. The technique results in high evaporation rates due to the enormous surface of the drops, the high air velocity on the drop surfaces, and the dependence of the vapor pressure on the radius of a brine surface. Minerals precipitate as so-called thornstone. Gypsum crystals mostly radiate out from the twigs of the bundles and the surface of the thornstone is comparable with sandroses. A rounding of the crystals is caused by dissolution processes. Samples from the graduation tower in Bad Kösen, Germany, show that the thornstone contains layers of foreign particles, fine-grained carbonates, and sometimes traces of halite. Strontium illustrates that the brine could be evaporated until halite saturation. Due to its high efficiency, the technique made it possible to produce table and pickling salt during the 18th and 19th century, even from low-concentrated brines and under the climatic conditions in Austria, Germany, Poland, and Switzerland. Nowadays, graduation towers are centres of recreation in spa towns. The particle inclusions of the thornstone demonstrate the cleaning of the air. Water evaporation cools the air and the resulting microclimate with fresh, salty aerosols is used for therapeutic inhalations. The trickling of brine creates a relaxing atmosphere and the brines can be used for bath therapies. In addition, the towers are technical monuments, tourist attractions, and event locations. Visitors have the opportunity to learn principles of solution mining and salt processing.

5

Kopalnia zdrowia i atrakcji

Koterska J., d’Obyrn K.

Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

|

2015

|

Nr 4

17

PL

Wywiad z dr. hab. inż. Kajetanem D’Obrynem, prezesem zarządu Kopalni Soli „Wieliczka” SA.

EN

Joanna Koterska talks to PhD. Eng. Kajetan D'Obryn, the CEO Wieliczka Salt Mine.

6

Zmienność sezonowa i przestrzenna sodu i chloru w glebach inowrocławskiego Parku Zdrojowego

Krzyżaniak M., Długosz J.

Proceedings of ECOpole

|

2012

|

Vol. 6, No. 1

233--237

PL

Badaniami objęto czarne ziemie zlokalizowane w parku zdrojowym w Inowrocławiu, będące pod stałym wpływem tężni. Ten specyficzny czynnik antropogenny powoduje wzrost stężenia jonów sodowych i chlorkowych, zmieniając tym samym istotnie skład kompleksu sorpcyjnego i roztworu glebowego analizowanych gleb. Analizy przeprowadzono na 27 próbkach powierzchniowych pobranych trzykrotnie w ciągu roku (wiosna, lato, jesień). Obliczenia geostatystyczne obejmowały wykreślenie semiwariogramów z danych empirycznych, opracowanie ich modeli oraz wykreślenie na ich podstawie map zmienności przestrzennej badanych składników. Przed wykonaniem map dane były estymowane metodą krigingu punktowego, a zgodność modelu z wariogramem weryfikowano metodą kross-walidacji. Do wykonana modeli semiwariogramów badanych składników wykorzystano modele: sferyczny, liniowy i efektu samorodka. Otrzymane modele dla semiwariogramów jonów chlorkowych, wymiennych i wodnorozpuszczalnych jonów sodowych wykazały, że zakres ich oddziaływania mieści się w przedziale 61÷148 m. Również w rozkładzie przestrzennym we wszystkich badanych składnikach przeważała zmienność strukturalna (długiego zasięgu), co potwierdziła niska wartość efektu samorodka (nugget effect) (8,5÷14,9%). Z badanych składników największą zmiennością przestrzenną charakteryzowały się wymienne jony Na+, na co wskazuje największa wartość wariancji progowej (sill) (59,8÷237,4 (mmol/kg)2). Natomiast najmniejszą zmienność przestrzenną miały jony chlorkowe (0,91÷127,7 (mmol/kg)2). Porównując zmienność w poszczególnych sezonach, stwierdzono, że największą zmiennością charakteryzowały się badane składniki w okresie letnim (121,6÷237,4 (mmol/kg)2).

EN

The research covered Phaeozems (WRB 2007) located in the Spa Park in the town of Inowroclaw, which are under continuous influence of graduation towers. This specific anthropogenic factor induces the increased concentration of calcium, sodium and chloride ions, and thus significantly modify the composition of the sorption complex and the soil solution of the analysed soils. Analyses were carried out on 27 surface samples collected three times per year (spring, summer, autumn). Geostatistical calculations included plotting of semivariograms based on empirical data, drawing up their models and based on them - plotting of spatial variability maps of the studied components. Before maps were drawn, the data were estimated by the method of point kriging, and the goodness of fit of a model to a variogram was verified by the method of cross-validation. Spherical and linear models, as well as the nugget effect were applied in order to prepare the models of semivariograms for the studied elements. The obtained models for semivariograms of chloride ions, exchangeable and water-soluble sodium ions proved that their interactions range from 61 to 148 m. Structural variability prevailed also in the spatial distribution in all studied components (long range), which was confirmed by a low value of the nugget effect (8.5÷14.9%). Among the studied components, exchangeable Na+ ions were characterised by the highest spatial variability, and this is indicated by the highest sill value (59.8÷237.4 (mmol/kg)2). Whereas, chloride ions were characterised by the lowest spatial variability (0.91÷127.7 (mmol/kg)2). When comparing particular seasons, the highest variability of the studied components occured in the summer (121.6÷237.4 (mmol/kg)2).

7

Influence of Graduation Towers on Average Annual Cations Content in Black Earths (Mollic Gleysols) in the Inowroclaw City

Krzyżaniak-Sitarz M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

Vol. 19, nr 6

573-582

EN

The research concerns soils located in the Inowroclaw Spa Park, under continuous influence of graduation towers. Such a continuous impact of aerosols may modify chemical composition of soils, and may lead to transformation of black earths into salt-affected anthropogenic soils in the nearest future. This specific anthropogenic factor effected the increase of calcium and sodium cations content, significantly changing the composition of soil sorption complex of the analyzed soils. The results of separate cations content in sorption complex showed the domination of calcium cations (91.42–333.35 mmol kg–1), which in several soil profiles attained a two or even three times higher value than in Cuiavian black earths under no anthropogenic influence. Sodium came second in content series of cations (16.28–73.46 mmol kg–1). In most of the horizons of the investigated soils the content of these exchangeable cations was on average level. It means that the content of sodium cations was several times higher than in the black earths not affected by salt, yet lower than in soils under the influence of sodium industry. The rest of the analyzed cations (Mg2+, K+) were characterized by low concentration both in soil sorption complex and in the soil solution and did not show accumulation characteristics in any genetic horizons.

PL

Badaniami objęto gleby zlokalizowane w Parku Zdrojowym w Inowrocławiu, będące pod stałym wpływem tężni. Stałe oddziaływanie aerozoli unoszących się z tężni może na tyle zmodyfikować skład chemiczny gleb, że przestaną one w niedalekiej przyszłości funkcjonować jako czarne ziemie, a staną się glebami słono-sodowymi czy glebami antropogennymi słonymi. Ten specyficzny czynnik antropogenny powoduje wzrost stężenia kationów wapniowych i sodowych, zmieniając tym samym istotnie skład kompleksu sorpcyjnego analizowanych gleb. Analizy zawartości poszczególnych kationów w kompleksie sorpcyjnym wykazały wyraźną dominację jonów wapnia (91.42-333.35 mmol kg-1), który w kilku profilach uzyskał często dwu- lub nawet trzykrotnie wyższe wartości stężenia niż w czarnych ziemiach kujawskich nie poddanych antropopresji. Kolejne miejsce w obsadzie kompleksu sorpcyjnego zajmował sód (16.28-73.46 mmol kg-1). Badane gleby przyjmowały w większości poziomów wartości pośrednie stężenia sodu wymiennego, to znaczy charakteryzowały się kilkukrotnie większym stężeniem kationów sodowych w stosunku do niezasolonych czarnych ziem, jednak mniejszymi wartościami stężenia Na+ niż w glebach poddanych silnej antropopresji przez przemysł sodowy. Pozostałe analizowane pierwiastki (Mg2+, K+) charakteryzowały się niskim stężeniem zarówno w kompleksie sorpcyjnym, jak i roztworze glebowym i nie wykazywały cech akumulacji w którymkolwiek z poziomów genetycznych.

8

Wpływ tężni na wartości średnioroczne stężenia kationów w kompleksie sorpcyjnym i roztworze glebowym czarnych ziem w Inowrocławiu

Krzyżaniak-Sitarz M.

Proceedings of ECOpole

|

2011

|

Vol. 5, No. 1

263--268

PL

Badaniami objęto gleby zlokalizowane w Parku Zdrojowym w Inowrocławiu, będące pod stałym wpływem tężni. Stałe oddziaływanie aerozoli unoszących się z tężni może na tyle zmodyfikować skład chemiczny gleb, że przestaną one w niedalekiej przyszłości funkcjonować jako czarne ziemie, a staną się glebami słono-sodowymi czy glebami antropogennymi słonymi. Ten specyficzny czynnik antropogenny powoduje wzrost stężenia kationów wapniowych i sodowych, zmieniając tym samym istotnie skład kompleksu sorpcyjnego analizowanych gleb. Analizy zawartości poszczególnych kationów w kompleksie sorpcyjnym wykazały wyraźną dominację jonów wapnia (91,42÷333,35 mmol(+)·kg–1), który w kilku profilach uzyskał często dwu- lub nawet trzykrotnie większe wartości stężenia niż w kujawskich czarnych ziemiach niepoddanych antropopresji. Kolejne miejsce w obsadzie kompleksu sorpcyjnego zajmował sód (16,28÷73,46 mmol(+)·kg–1). Badane gleby przyjmowały w większości poziomów wartości pośrednie stężenia sodu wymiennego, to znaczy charakteryzowały się kilkakrotnie większym stężeniem kationów sodowych w stosunku do niezasolonych czarnych ziem, jednak mniejszymi wartościami stężenia Na+ niż w glebach poddanych silnej antropopresji przez przemysł sodowy. Pozostałe badane pierwiastki (Mg2+, K+) charakteryzowały się małym stężeniem zarówno w kompleksie sorpcyjnym, jak i roztworze glebowym i nie wykazywały cech akumulacji w którymkolwiek z poziomów genetycznych.

EN

The research concerns soils located in the Inowrocław Spa Park, under continuous influence of graduation towers. Such a continuous impact of aerosols may modify chemical composition of soils, and may lead to transformation of black earths into salt-affected anthropogenic soils in the nearest future. This specific anthropogenic factor effected the increase of calcium and sodium cations content, significantly changing the composition of soil sorption complex of the analyzed soils. The results of separate cations content in sorption complex showed the domination of calcium cations (91.42÷333.35 mmol(+)·kg–1), which in several soil profiles attained a two or even three times higher value than in Cuiavian black earths under no anthropogenic influence. Sodium came second in content series of cations (16.28÷73.46 mmol(+)·kg–1). In most of the horizons of the investigated soils the content of these exchangeable cations was on average level. It means that the content of sodium cations was several times higher than in the black earths not affected by salt, yet lower than in soils under the influence of sodium industry. The rest of the analyzed cations (Mg2+, K+) were characterized by low concentration both in soil sorption complex and in the soil solution and did not show accumulation characteristics in any genetic horizons.

9

Remont XIX-wiecznej tężni solankowej w Ciechocinku

Matulewicz H., Drewnowski Z., Drewnowski M.

Inżynieria i Budownictwo

|

2011

|

R. 67, nr 2

66-67

PL

Opisano remont jednej z trzech tężni zbudowanych z inicjatywy Stanisława Staszica w XIX wieku. Konstrukcja drewniana tej tężni ma długość 723 m, szerokość około 10m i wysokość 15,8 m. Opisano rozwiązanie projektowe, uwarunkowania konserwatorskie i wykonane roboty remontowe. Podano uwagi dotyczące realizacji tych robót, zwłaszcza wpływu ich przerywania na degradację budowli.

EN

The article describes one of the three graduation towers built in the 19th century, whose construction was initiated by Stanisław Staszic. The wooden structure of this graduation tower is 723 m long 10 m wide and 15,8 m high. The description contains the project, conservation and preservation conditions, as well as repair works carried out. It gives comments concerning the realisation of the works, in particular with regard to the influence of interruptions in them on deterioration of the building structure.

10

Wpływ antropopresji na właściwości fizykochemiczne gleb w Parku Zdrojowym w Inowrocławiu

Krzyżaniak-Sitarz M.

Ekologia i Technika

|

2008

|

R. 16, nr 4

181-189

PL

Badaniami objęto gleby zlokalizowane w Parku Zdrojowym w Inowrocławiu, będące pod stałym wpływem tężni Ten specyficzny czynnik antropogeniczny powoduje wzrost stężenia kationów wapniowych i sodowych, zmieniając tym samym istotnie skład kompleksu sorpcyjnego analizowanych gleb. Ponadto ciągłe zagospodarowanie terenu parku do celów rekreacyjnych, zwiększanie jego atrakcyjności powoduje zmiany w pierwotnej budowie profilu oraz właściwościach fizykochemicznych omawianych gleb. Antropopresja powoduje, że gleby w parku zatracają podstawowe cechy charakterystyczne dla czarnych ziem kujawskich.

EN

The research was conducted on soils located in the Spa Park in Inowrocław which remain under permanent influence of graduation towers, This specific anthropogenic factor causes the increase in conccentration of calcium and sodium cations, simultaneously changing the composition of sorption complex in investigated soils. Moreover continuous landscaping of the park. Mainly with a view to increasing its attractiveness, causes changes in initial structure of soil profiles and their physico-chemical properties on the studied area. Such anthropopressure occuring on the park area causes the loss of typical properties of the black earths of Kujawy Region.

11

Przyczyny zasolenia gleb okolic Inowrocławia

Krzyżaniak-Sitarz M.

Ekologia i Technika

|

2008

|

R. 16, nr 2

74-78

PL

Proces zasolenia gleb jest jedną z form degradacji środowiska, spowodowanym zachwianiem równowagi chemicznej gleby. W naturalnych warunkach pomiędzy roztworem glebowym, kompleksem sorpcyjnym i organizmami bytującymi w glebie istnieje stała wymiana poszczególnych jonów, a w wielu wypadkach całych związków chemicznych, która ma na celu utrzymanie gleby w stanie równowagi. Pojawienie się, szczególnie w wierzchnich poziomach gleby dużej ilości kationów, takich jak Na, K, Ca2, Mg2+ oraz anionów Cl , SO42-, HCO3 , może spowodować zmiany parametrów fizykochemicznych gleby i doprowadzić do jej zasolenia. Zjawisko to powstaje zarówno pod wpływem czynników naturalnych jak i antropogenicznych. Istotną sprawą determinującą zmiany właściwości chemicznych gleb, oprócz źródła zasolenia, jest także czas oddziaływania danego czynnika odpowiadającego za wzrost stężenia soli w roztworze glebowym. Oddziaływanie pewnych czynników ma charakter okresowy, przez co nie powoduje trwałych zmian w składzie chemicznym gleb. Natomiast ciągła emisja zanieczyszczeń z pozostałych źródeł zasolenia powoduje nieodwracalne w skutkach zmiany składu roztworu glebowego i kompleksu sorpcyjnego, co prowadzi do degradacji i zmiany typologii analizowanych gleb.

EN

Salinity is one of the processes which causes environment degradation by disturbing chemical balance of soil. In natural conditions there is continuous ion and compound exchange between soil solution, soil sorption complex and soil organisms which lead to keeping the constant balance of soil. Occurrence of such cations like Na, K Ca, Mg24 and anions like Cl, SO42 , HCO3 especially in surface horizons can cause changes in physico-chemical properties of soil and its salinity. This process may also be caused by natural as well as anthropogenic factors. Apart from salinity source, a significant element determining changes of soil chemical properties is the time the factor influences the increase of salt concentration in soil solution, The influence of some of these factors have periodical character and do not cause permanent changes in soil chemical composition, However continuous emission of pollutants from different salinity sources causes irremediable changes in composition of soil solution and soil sorption complex, which leads to degradation and typological changes in the analysed soils.