Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The impact of economic size of farms on their material and energy expenditure

Depo Kamil, Rabier Fabienne, Huyghebaert Bruno, Szparaga Agnieszka, Kocira Sławomir

Agricultural Engineering

|

2020

|

Vol. 24, No. 2

29--38

EN

The study assesses the impact of the economic size of farms on the efficiency of their material and energy expenditure, based on 679 farms from the Lubelskie Voivodeship. The analysis was made for the years 2013-2015 and the farms were divided into six economic size classes. 5 indexes for the efficiency of material, energy and material-energy expenditures were calculated for all farms. The aim of the work was to select a group of farms with the highest efficiency of energy and material expenditure. It was found that economically small farms managed this expenditure most effectively, as evidenced by the highest values of 4 out of 5 analyzed indexes. Very small and medium-small farms demonstrated the highest efficiency of material expenditure. In contrast, energy expenditure was most efficiently used by medium-small farms. The farms that were the largest economically were characterized by the highest efficiency index of material and energy expenditure, calculated as the ratio of total production to the expenditure.

PL

W pracy dokonywano oceny wpływu wielkości ekonomicznej na efektywności nakładów materiałowo-energetycznych w 679 gospodarstw rolnych z województwa lubelskiego. Analizy dokonano dla lat 2013-2015 dzieląc gospodarstwa na 6 klas wielkości ekonomicznej. Dla wszystkich gospodarstw obliczono 5 wskaźników efektywności nakładów materiałowych, energetycznych i materiałowo-energetycznych. Za cel pracy przyjęto wytypowanie spośród gospodarstw grupy gospodarstw rolnych o największej efektywności nakładów materiałowo energetycznych. Stwierdzono, że gospodarstwa małe ekonomicznie najlepiej gospodarują tymi nakładami. Świadczą o tym najwyższe spośród badanych grup wartości 4 z 5 analizowanych wskaźników. Gospodarstwa bardzo małe i średnio małe wykazały się największą efektywnością nakładów materiałowych. Natomiast najefektywniej nakłady energetyczne wykorzystywano w gospodarstwach średnio małych. Gospodarstwa największe ekonomicznie charakteryzują się najwyższym wskaźnikiem efektywności nakładów materiałowo-energetycznych obliczanych jako stosunek produkcji ogółem do tych nakładów.

2

Environmental risk management in the context of environmental management systems for agriculture based on the ISO 14001:2015 standard

Lewicka Berenika, Lewicka Dagmara

Acta Innovations

|

2019

|

no. 33

63--72

EN

Agriculture is a risky industry because forces beyond human control influence the quality and profitability of their activities. Farmers' incomes reveal high volatility due to product and crop price as well as catastrophic risks such as natural disasters and diseases. The following paper discusses different methods, also those not specific to EMS, and their exemplary application. An attempt has been made to answer the question of what methods of risk analysis and management are appropriate for agriculture. The goal is to identify methods which can be used in EMS for agriculture, especially in the family farmsteads. The paper is based on the latest, third edition of ISO 14001.

3

Środki techniczne w modelowych gospodarstwach rodzinnych

Wójcicki Z., Pawlak J.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2016

|

R. 24, nr 4

19--27

PL

W pracy przedstawiono wyniki analizy porównawczej wyposażenia i wykorzystania środków technicznych w 12 modelowych gospodarstwach rodzinnych o powierzchni od 8 do 150 ha UR. Porównywano wyposażenie techniczne gospodarstw, nakłady pracy i siły napędowej, oszacowaną amortyzację i inne koszty związane z eksploatacją maszyn, a w nich koszty zużywanych paliw i energii elektrycznej. Poza metodami opisu w badaniach zastosowano także statystyczne metody regresji i korelacji. Stwierdzono, że wraz ze zwiększaniem się powierzchni gospodarstwa zmniejszają się jednostkowe nakłady własnej robocizny (rbh·ha-11 UR) i siły pociągowej (cnh·ha-1 UR). Zmniejszają się też jednostkowe wartości (zł·ha-1 UR) wyposażenia w środki techniczne oraz koszty amortyzacji i inne koszty eksploatacji środków technicznych, lecz w tych przypadkach korelacja jest zaznaczona słabo lub bardzo słabo.

EN

Results of a comparative analysis of 12 model family farms (area from 8 to 150 ha·AL) equipment with technical means and their utilization have been presented in the study. Stock of technical means, own labor and mechanical power inputs as well as estimated depreciation and other farm machinery operating costs (including consumed fuel and electricity) have been compared. Apart from description methods, statistical methods of regression and correlation have been applied. The results of the statistical analysis show that along with an increase of the area of model farms unitary inputs of own labor and mechanical power decrease. Also the unitary values of the stock of technical means as well as depreciation and other farm machinery operating costs decrease, but the adequate correlation is weakly or very weakly marked.

4

Efektywność postępu technicznego w modelowych gospodarstwach rodzinnych

Wójcicki Z., Szeptycki A.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2016

|

R. 24, nr 4

5--18

PL

W pracy przedstawiono wyniki analizy efektywności nakładów na produkcję rolną w 12 modelowych gospodarstwach rodzinnych o powierzchni od 8 do 150 ha UR. Zgodnie z przyjętą metodyką, nakłady dzielono na 5 rodzajów postępu: biologiczny, chemizacyjny, agro- i zootechniczny, mechanizacyjny i organizacyjny. Do efektów gospodarowania zaliczono wartości przychodów brutto, które dzielono po 20% na każdą grupę nakładów. Stwierdzono że, największą dodatnią efektywnością charakteryzował się postęp agro- i zootechniczny (2,38) oraz chemizacyjny (2,39), a najniższą ujemną postęp mechanizacyjny (0,92). Wszystkie badane gospodarstwa są dochodowe i tylko w dwóch z nich wynagrodzenie za pracę własną jest mniejsze od wynagrodzenia parytetowego szacowanego na 12-15 zł•rbh-1. Średnia efektywność nakładów na utrzymanie i użytkowanie środków technicznych łącznie z kosztami zużycia paliw i energii elektrycznej jest ujemna (0,92). W celu jej poprawienia należy racjonalizować dobór i wykorzystanie maszyn. Do efektów mechanizacji trzeba zaliczać ok. 25% przychodów brutto. Zastosowana metoda szacowania i porównywania wyników i efektywności działania gospodarstw rodzinnych jest nadal badana i doskonalona.

EN

Presented are results of the analysis concerning the effectiveness of inputs incurred in production at 12 family farms owning from 8 to 150 ha AL. According to accepted methodology inputs were divided into 5 groups connected to following kinds of progress: biological, chemical, agri- and zootechnical, mechanizational and organizational. The value of gross income, considered as the effect of progress, was attributed equally 20% for each group of inputs for progress. The highest, positive effectiveness was got from inputs for the agri- and zootechnical progress (2.38) and chemical progress (2.39). The lowest, negative effectiveness (0.92) was got from mechanizational progress. All investigated farms are profitable, and only in two of them salaries for own work is below the parity estimated at 12-15 PLN per man-hour. The mean effectiveness of inputs incurred into maintaining and using of technical means, including costs of fuel and electrical energy, is negative (0.92). To improve it, the selection and the level of utilization of machines ought to be more rational. As effects of mechanization about 25% of gross incomes should be accounted. Applied methodology of estimation and comparison of effects and effectiveness of functioning of family farms was checked positively and is planned to be further improved.

5

Działalność wdrożeniowa i rozwojowa w badanych gospodarstwach rodzinnych

Wójcicki Z.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2016

|

R. 24, nr 2

5--16

PL

Przedstawiono wyniki działalności modernizacyjnej w wybranych 53 gospodarstwach rodzinnych badanych w latach 2009–2015, z prognozą rozwojową do 2020 r. Stosowano konwencjonalną metodykę badań opracowaną w Instytucie Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa (IBMER) [WÓJCICKI i in. 2009]. Stwierdzono wzajemne oddziaływanie poszczególnych elementów wdrożeń na przemiany organizacyjno-technologiczne oraz ich wpływ na rozwój badanych grup gospodarstw i na efekty ich modernizacji. Najlepszymi efektami rozwojowymi do 2020 r. charakteryzują się gospodarstwa (10 obiektów) IV grupy obszarowej (średnio w 2015 r. 57,88 ha·gosp.-1) i gospodarstwa (13 obiektów) największej obszarowo grupy V (w 2015 r. średnio 94,58 ha·gosp.-1). Gospodarstwom (10 obiektów) grupy III (średnio 36,41 ha·gosp.-1) będzie brakowało środków na inwestycje rozwojowe (zakup ziemi). Gospodarstwom (10 obiektów) grupy II (29,58 ha·gosp.-1) i gospodarstwom (10 obiektów) grupy I (20,39 ha·gosp.-1) będzie brakowało środków na inwestycje rozwojowe i odtworzeniowe. Ich właściciele będą musieli zmniejszać wynagrodzenie za pracę oraz ograniczać zakup ziemi i nowoczesnych maszyn.

EN

Presented are results of modernization activity in selected 53 family farms studied in the years of 2009–2015, with prediction of their development up to 2030. The conventional study method was applied developed at IBMER by WÓJCICKI et al. [2009]. Mutual interaction of the elements of implementation and the organizational and technological changes were found and also their influence on the development of farms in studied groups on the effects of their modernization. The best effects of development up to 2020 were found in the group IV (10 objects) of farms with the mean acreage of 57.88 ha·farm-1 in 2015 and in the group V (13 farms) of the biggest enterprises with the mean acreage of 94.58 ha·farm-1. The farms of the group III (10 farms with mean acreage of 36.41 ha·farm-1) will lack of means of payment for developing investments (purchase of land ). The farms of the I group II (10 farms with mean acreage of 29.58 ha·farm–1) and of the group I (10 farms with the mean acreage of 20.39 ha·farm-1) will lack of means of payment for investment as well for development as for reproduction. These farms will have to reduce work payments and restrict purchase of land and of modern machines.

6

Wyposażenie techniczne badanych gospodarstw rodzinnych

Wójcicki Z.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2014

|

R. 22, nr 4

31--41

PL

W pracy przedstawiono wyniki analiz techniczno-ekonomicznych wyposażenia i wykorzystania ciągników oraz pozostałych środków trwałych mechanizacji i energetyzacji w 53 wybranych gospodarstwach rodzinnych badanych w 2009 i 2010 r. Gospodarstwa podzielono na 11 grup, po 5 gospodarstw w grupach od I do IX i po 4 gospodarstwa w grupie X i XI, uszeregowanych według: A – wzrastającej powierzchni UR i B – zwiększającej się wartości uzyskiwanej nadwyżki bezpośredniej. Średnia powierzchnia badanych obiektów wynosiła w 2009 r. 44,23 ha UR, a w 2010 r. – 45,88 ha·UR. Liczba posiadanych ciągników wynosiła łącznie 157 szt. w 2009 r. i 159 szt. w 2010 r. Wraz ze zwiększaniem się powierzchni gospodarstwa i zwiększaniem się wartości nadwyżki bezpośredniej zmienia się struktura posiadanych i wykorzystywanych ciągników na korzyść ciągników większych klas mocy i na korzyść zwiększającego się średniego rocznego wykorzystania w granicach 209-569 cnh·szt.-1. Średnia moc ciągnika wynosiła 48,3 kW w 2009 r. i 49,1 kW w 2010 r. Liczba samochodów zwiększyła się z 59 szt. w 2009 r. do 60 szt. w 2010 r., a liczba kombajnów zbożowych z 34 do 36 szt. Średnia wartość odtworzeniowa środków technicznych wynosiła w 2010 r. 1014,8 tys. zł·gosp.-1 UR, czyli średnio 22,12 tys. zł·ha-1 UR. Wyniki badań wyposażenia i wykorzystania środków technicznych w badanych gospodarstwach mogą być wykorzystywane do aktualizacji wskaźników eksploatacyjno-ekonomicznych systemu maszyn rolniczych oraz sporządzania ekspertyz planistyczno-prognostycznych modernizacji rolnictwa i techniki rolniczej.

EN

The paper presents the results of technical and economic analyzes of equipment and use of tractors and other fixed assets of mechanization and energy producing in 53 selected family farms surveyed in 2009 and 2010. Farms were divided into 11 groups, 5 farms in groups from I to IX and 4 farms in the group X and XI, arranged in the following order: A – increasing area of arable land and B – the increasing value of obtained direct surplus. The average area of the examined objects was in 2009 - 44.23 ha, in 2010 - 45.88 ha. Total number of tractors amounted to 157 units in 2009 and to 159 pcs. in 2010. With increasing both area of the farm and value of direct surplus the structure of the existing and used tractors changes in favor of higher power classes tractors and in favor of increasing average annual use in the range of 209-569 tractor hours·pcs-1. The average power of the tractor was 48.3 kW in 2009 and 49.1 kW in 2010. The number of vehicles increased from 59 pcs., in 2009 up to 60 pcs. in 2010, and the number of harvesters from 34 to 36 pcs. In 2010 the average replacement value of technical measures was 1014.8 thous. PLN·farm AL-1, ie on average 22.12 thous. PLN·ha-1 AL. Results of the study on equipment and the use of technical measures in the investigated farms can be used to update the operational and economic indicators of the farming machinery system and the development of agricultural planning and forecasting expertise concerning modernization of both agriculture and agricultural technology.

7

Środki techniczne do przeładunków w gospodarstwach rodzinnych

Golka W.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2014

|

R. 22, nr 1

57--69

PL

Na podstawie prowadzonych w 2009 r. badań ankietowych działalności produkcyjnej rodzinnych gospodarstw rolnych, dokonano analizy i oceny wyposażenia w maszyny ładunkowe 53 gospodarstw z obszaru całej Polski. W porównaniu z połową lat osiemdziesiątych, masa przeładunkowa w gospodarstwach rolnych zmalała o ok. 50%, podczas gdy wyposażenie w maszyny do przeładunków zwiększyło się. Podstawowymi maszynami używanymi w badanych gospodarstwach były współpracujące z ciągnikami ładowacze czołowe i chwytakowe oraz w mniejszym stopniu: przenośniki pneumatyczne stosowane do transportu ziarna zbóż, przenośniki ślimakowe i zgarniacze obornika. W przeliczeniu na 100 gospodarstw, średnio w przyjętych grupach obszarowych, liczba ładowaczy wynosiła od 60 do 170 szt., a średnio dla 53 gospodarstw – 120 szt. Nie odnotowano w wyposażeniu gospodarstw samobieżnych ładowaczy podwórzowych. Pomimo wielu zalet ich cena jest dla polskich gospodarstw zbyt wysoka. Wykorzystanie ładowaczy czołowych zwiększało się (z 71 do 207 h·rok-1) wraz z powierzchnią UR w gospodarstwach. W pozostałych grupach maszyn zależność ta nie występowała. Średnio w 53 badanych gospodarstwach najwięcej użytkowane były zgarniacze obornika (188 h·rok-1), najmniej - przenośniki pneumatyczne stosowane do załadunku ziarna (37 h·rok-1). Z porównania rzeczywistego czasu pracy z normatywnym wynika, że w gospodarstwach najlepiej wykorzystywane są przenośniki ślimakowe – ok. 80% czasu normatywnego, ładowacze czołowe – 51%, przenośniki pneumatyczne – 35% oraz ładowacze chwytakowe – 30%. Z porównania wieku maszyn ładunkowych z normatywnym czasem ich eksploatacji wynika, że najbardziej wyeksploatowane były ładowacze chwytakowe. Pozostałe maszyny były znacznie nowsze, co wskazuje na brak popytu na takie ładowacze w ostatnich kilkunastu latach w badanych gospodarstwach.

EN

On the base of questionnaire survey from 2009 concerning the production activity in family farms there have been carried out both the analysis and evaluation of loading equipment in 53 farms all over the country. Compared with the mideighties, mass for handling on farms has decreased by about 50%, while handling equipment and machinery have increased. The basic machines used in the surveyed farms were the front loaders and grab cranes cooperating with tractors as well as, to a lesser extent, pneumatic conveyors to transport grain, and then augers and manure scrapers. As per 100 farms, on average, in the adopted area groups, the number of loaders ranged from 60 to 170 pcs, and for 53 farms the average amounted to 120 pcs of loaders. In the farms there were not noticed any self-propelled small loaders. In spite of a lot of advantages their price is too high for our small family farms. With the increase of farm arable land area the increased use of front loaders was observed, too (from 71 to 207 h·year-1). In the other groups of machinery the above relationship did not exist. On average, in the 53 surveyed farms the manure scrapers were used the most (188 h·year-1), but the pneumatic conveyors for grain loading were used at least (37 h·year-1). Comparing the actual time with the normative one, we can conclude that augers are used the best in farms – about 80% of the normative time, front loaders – 51%, pneumatic conveyors –35% and grab cranes – 30%. When comparing the working life of loading equipment you can state that the most used were the grab cranes. Other machines were much younger, which indicates a lack of demand for such type of loaders in the recent years in the surveyed family farms.

8

Analiza potrzeb i możliwości inwestycyjnych gospodarstw rodzinnych

Wójcicki Z.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2014

|

R. 22, nr 1

5--20

PL

W pracy przedstawiono analizę działalności inwestycyjnej w 53 gospodarstwach rodzinnych badanych w 2009 r. z zastosowaniem oryginalnej metodyki badań. Badano potrzeby i możliwości inwestycyjne gospodarstw o powierzchni od 8 do 150 ha UR podzielonych na 11 grup, po 5 gospodarstw w grupach od I do IX i po 4 gospodarstwa w grupach X i XI. Stosowano dwa warianty grupowania badanych obiektów – według wzrastającej powierzchni posiadanych użytków rolnych (wariant A) oraz zwiększającej się wartości (zł) uzyskiwanej nadwyżki bezpośredniej (wariant B). Stwierdzono, że potrzeby i możliwości prowadzenia odtworzeniowej i rozwojowej działalności inwestycyjnej lepiej uwidaczniają się w grupach gospodarstw podzielonych według zwiększającej się wartości nadwyżki bezpośredniej niż stosowanego dotychczas podziału według wzrastającej powierzchni UR. Potrzebne jest też dalsze doskonalenie metodyk badania i analizowania działalności inwestycyjnej gospodarstw rodzinnych.

EN

The paper presents analysis of investing activities in 53 family farms surveyed in 2009 by the use of an original methodology of research. There were analysed the needs and investment possibili-ties in farms of arable land area ranging from 8 to 150 ha. The farms were divided into 11 groups. Each group from I to IX included 5 farms, but each group from X to XI included 4 farms. Two vari-ants of grouping of the studied objects were used: according to the increasing area of the owned agricultural land (variant A), and according to the increasing value of (PLN) obtained direct sur-plus (variant B). It was found that the needs and possibilities for reconstruction and development in investing activities are better evidenced in groups of farms divided by the increasing value of direct surplus than, as it was previously used, by dividing according to the increasing arable land area. There is a need of further improvement of the methodology and the analysis of investing activities in family farms.

9

Gospodarstwo rolne jako podmiot w gospodarce narodowej

Kołoszko-Chomentowska Z., Sieczko L.

Ekonomia i Zarządzanie

|

2014

|

Vol. 6, no. 1

97--111

PL

Gospodarstwo rolne jest podstawową i najstarszą jednostką wytwórczą w rolnictwie. Pełni ono zarówno funkcje produkcyjne, jak i pozaprodukcyjne w gospodarce i jest rozpatrywane w różnych aspektach. Pojęcie gospodarstwa rolnego nie jest jednoznacznie rozumiane, mimo iż ta forma gospodarowania w rolnictwie występuje powszechnie na świecie. Podstawą ustroju rolnego w Polsce są gospodarstwa rodzinne utożsamiane z gospodarstwami chłopskimi. Niezależnie od warunków ekonomiczno-społecznych i rozwojowych za najistotniejszą cechę tych jednostek uznaje się ich rodzinny charakter, co ma wyraz w ścisłym związku gospodarstwa rolnego z gospodarstwem domowym. Z tej perspektywy jest to nie tylko warsztat produkcyjny, ale również powiązanie własności z poczuciem więzi rodzinnej. We współczesnej gospodarce gospodarstwa rolne dostarczają dobra publiczne, z których korzysta całe społeczeństwo. Realizacja funkcji wiąże się z dywersyfikacją ekonomiczną obszarów wiejskich. Gospodarstwo rodzinne spełnia też najlepiej warunki rolnictwa zrównoważonego, kojarzy bowiem małą skalę produkcji z różnorodnością biologiczną. W pracy dokonano przeglądu aktów prawnych i literatury ekonomiczno-socjologicznej na temat gospodarstwa rolnego i jego roli we współczesnej gospodarce.

EN

Agricultural holding is the basic and the oldest production unit in agriculture. It fulfils both production and non-production functions in the economy and is analysed in various aspects. The concept of an agricultural holding is not uniformly understood, despite the fact that this form of farming in agriculture is present around the whole world. Family farms, which are identified with peasant farms, are the basis of the agricultural system in Poland. Independently of socio-economic and developmental conditions the most important characteristic of these units is acknowledged to be their family-oriented nature, which is expressed by the strict relationship of the agricultural holding with the household. From this perspective an agricultural holding is not only a production establishment but also links property to the sense of a social family bond. In the modern economy, agricultural holdings do not only fulfil production functions but also non-production functions by supplying public goods which the whole of society takes advantage of. The performance of these functions is related to the economic diversification of rural areas. Family farms are also the best at meeting the conditions of sustainable agriculture because they combine a small scale of production with biological diversity. Legal acts and economic and sociological literature on the subject of the agricultural holding and its role in the modern economy have been analysed in this work.

10

Intensity of production organization compared to the work factor in family farms

Kołtun M.

Agricultural Engineering

|

2014

|

Vol. 18, No. 4

143--150

EN

The paper presents the level of incurred labour inputs and the equipment in the form of production means in 46 family farms listed according to the intensity of production organization. The obtained results were presented with a table and description method. The analysis which was carried out proved that along with the intensity of production organization the number of physical workers increases in farms with simultaneous decrease of AL area. The investigated farms featured quite variable size of participation of capital calculated into the replacement value of mechanization means per a hectare of agricultural land. A positive average correlation between intensity of production organization and objectified work inputs and a weak correlation between intensity of production organization and human work inputs were determined.

PL

W pracy przedstawiono poziom ponoszonych nakładów pracy i wyposażenia w środki produkcji występujące w 46 gospodarstwach rodzinnych zestawionych wg intensywności organizacji produkcji. Uzyskane wyniki przedstawiono metodą tabelaryczno-opisową. Przeprowadzona analiza wykazała, że wraz ze wzrostem intensywności organizacji produkcji wzrasta liczba pracowników fizycznych w gospodarstwach z jednoczesnym spadkiem powierzchni UR. Badane gospodarstwa charakteryzowała się dość zmienną wielkością zaangażowania kapitału w przeliczeniu na wartość odtworzeniową środków mechanizacji, przypadającą na hektar użytków rolnych. Stwierdzono dodatnią przeciętną korelację między intensywnością organizacji produkcji a nakładami pracy uprzedmiotowionej oraz słabą korelację między intensywnością organizacji produkcji a nakładami pracy ludzkiej.

11

Efficiency in the use of agricultural technique

Wasąg Z.

Agricultural Engineering

|

2014

|

Vol. 18, No. 4

233--239

EN

The objective of the paper was to determine appropriate relations between efficiency and effectiveness of implementing the scientific and technical progress and work organization with the use of the EU funds. In 2004-2009 70 selected family farms from the province of Biłgoraj, which benefit from the EU funding for technical modernization, were investigated. The period prior to and after obtaining the aid was analysed. Efficiency of using agricultural engineering referred to the amount of aid and the net commodity production was the highest in farms, which were big with respect to the area and economy. The costs of obtaining grain units (GU) were decreasing along with the increase of the economic size of farms, while the net commodity production was rising in these farms. Efficiency of using the EU funds for technical modernization was presented in each investigated group of farms, but these funds were the most effectively used in farms with the area up to 70 ha of AL, which is mainly determined by the AL area, economic size, level of the obtained farming effects and the level of providing the work station with infrastructure. In farms with smaller areas, a high level of the employment infrastructure, at the simultaneous loading with high costs of mechanization means, was proved. Modernization of farms, considerably influences the production process, all mechanization rates increase including: the replacement value of mechanization means, the level of technical infrastructure of employment, installed power, objectified work inputs, human labour expenditures, employee infrastructure, energy infrastructure of employment, mechanization degree and the net commodity production (GU·ha-1 AL).

PL

Celem pracy było określenie właściwych relacji pomiędzy sprawnością a skutecznością wdrażania postępu naukowo-technicznego i organizacji pracy, przy wykorzystanie funduszy UE. W latach 2004-2009 przebadano 70 wybranych gospodarstw rodzinnych z powiatu biłgorajskiego korzystających z dofinansowania UE na modernizację techniczną. Analizowano okres przed i po otrzymaniu pomocy. Efektywności stosowania techniki rolniczej w odniesieniu do kwoty pomocy i produkcji towarowej netto była najwyższa w dużych obszarowo oraz ekonomicznie gospodarstwach. Koszty uzyskania jednostek zbożowych (JZ) malały wraz ze wzrostem wielkości ekonomicznej gospodarstw, natomiast produkcja towarowa netto w tych gospodarstwach wzrastała. Efektywność wykorzystania funduszy UE na techniczną modernizację wykazano w każdej z badanych grup gospodarstw, ale środki te były najskuteczniej wykorzystywane w gospodarstwach do 70 ha UR, co jest determinowane przede wszystkim powierzchnią UR, wielkością ekonomiczną, poziomem uzyskiwanych efektów gospodarowania oraz poziomem uzbrojenia stanowiska pracy. W mniejszych obszarowo gospodarstwach wykazano wysoki poziom uzbrojenia pracy, przy jednoczesnym obciążeniu wysokimi kosztami środków mechanizacji. Modernizacja gospodarstw rolnych znacząco wpływa na proces produkcji, wzrastają wszystkie wskaźniki mechanizacji, w tym: wartość odtworzeniowa środków mechanizacji, poziom uzbrojenia technicznego pracy, moc zainstalowana, nakłady pracy uprzedmiotowionej, nakłady pracy ludzkiej, uzbrojenie pracownika, uzbrojenie energetyczne pracy, stopień mechanizacji i produkcja towarowa netto (JZ·ha-1 UR).

12

Dependance of energy inputs on area and economic size of family farms

Wasąg Z.

Agricultural Engineering

|

2014

|

Vol. 18, No. 2

209--217

EN

The objective of the paper is defining the influence of agricultural land area (AL) and economic size on energy inputs in family farms that are beneficiaries of European Union funding. 70 farms of Biłgoraj County that were beneficiaries of EU funding for technical modernization were researched within 2004-2009. In order to define energy inputs, the group of farms that were the object of the research were divided according to the amount of subsidy, area of agricultural land, economic size (ESU) and the income of an enterprise. In the process of characterizing the researched farms according to the level of possessed energy means, tractors, self-propelled combine harvesters and electric engines used in the process of farm production were taken into account, including also the ones mounted in the equipment operated in the farms. The level of energy inputs in the researched farms calculated into area unit was decreasing systematically, both when the amount of funding increased, as well as area, economic size and income of an enterprise. In the group of farms according to the economic size, when its size increased, energy inputs decreased, and the tendency remained the same in farms of the highest income of an enterprise. In farms of a small area (up to 10 ha) of agricultural land (AL), apart from high level of specific labour input, there were high inputs of manual labour.

PL

Celem pracy jest określenie wpływu powierzchni użytków rolnych (UR) i wielkości ekonomicznej na nakłady energetyczne w gospodarstwach rodzinnych korzystających z dofinansowania Unii Europejskiej. W latach 2004-2009 przebadano 70 gospodarstw rolnych z powiatu biłgorajskiego korzystających z dofinansowania UE na modernizację techniczną. Do określenia nakładów energetycznych badaną zbiorowość gospodarstw podzielono wg kryterium kwoty pomocy, powierzchni UR, wielkości ekonomicznej (ESU) i dochodu przedsiębiorstwa. Przy charakteryzowaniu stopnia wyposażenia badanych gospodarstw w środki energetyczne uwzględniono użytkowane w procesie produkcji rolniczej ciągniki, kombajny samobieżne i silniki elektryczne, w tym wmontowane w urządzenia pracujące w obrębie podwórza. Poziom nakładów energetycznych w badanych gospodarstwach w przeliczeniu na jednostkę powierzchni systematycznie spadał, zarówno przy wzroście kwoty pomocy, jak i powierzchni, wielkości ekonomicznej oraz dochodu przedsiębiorstwa. W grupie gospodarstw wg wielkości ekonomicznej wraz z jej wzrostem zmniejszały się nakłady energetyczne, a tendencja ta utrzymywała się w gospodarstwach o największych dochodach przedsiębiorstwa. W gospodarstwach o małej powierzchni (do 10 ha) UR, obok wysokich nakładów pracy uprzedmiotowionej, wystąpiły wysokie nakłady pracy ludzkiej.

13

Wyposażenie techniczne a efektywność pracy w gospodarstwach o różnych systemach produkcji rolniczej

Parafiniuk S.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2013

|

R. 21, nr 2

115--121

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań poziomu wyposażenia technicznego gospodarstw rodzinnych, efektywności dysponowania nimi oraz zasobów w tych gospodarstwach. Badania przeprowadzono na podstawie danych uzyskanych z opisów działalności 46 gospodarstw rodzinnych w ramach projektu badawczego NCBiR nr NR 12 0043 06/2009. Zbiorowość gospodarstw podzielono na grupy i wyróżniono w nich trzy systemy produkcyjne: ekstensywny, konwencjonalny i intensywny. Podziału dokonano z zastosowaniem punktowej oceny intensywności organizacji produkcji według Kopcia. Określono wartość odtworzeniową parku maszynowego, nakładów pracy ręcznej i uprzedmiotowionej oraz wskaźników uzbrojenia technicznego i energetycznego. Efektywność wykorzystania technicznych środków pracy i nakładów energetycznych odniesiono do wielkości produkcji wyrażonej w jednostkach zbożowych [JZ·ha-1 UR] i dochodu rodziny rolnika [tys. zł·ha-1 UR]. Stwierdzono, że istnieje zależność między systemem gospodarowania a wskaźnikiem uzbrojenia technicznego i energetycznego. Stwierdzono również taką zależność w odniesieniu do efektywności produkcji i dochodu rodziny rolnika.

EN

Technical equipment level, efficiency of its disposal and work resources in the family farms were examined. Study was based on the data collected at description of activity in 46 family farms, realized within NCBiR research project No.120043.06/2009. All the farms were divided into groups and three production systems were identified: extensive, conventional and intensive one. Such a division was based on the score evaluation system according to Kopeć. Reproductive value of the machinery, hand labour and objectivized work inputs and indices of technical and energetic utilities were determined. Efficiency of using technical means of work and the energy inputs were related to production volume, expressed in cereal units per ha AL and to the farmer’s family income (thous. PLN·ha-1 AL). Relationship was stated between the management system and the index of technical and energetic utility level. Existing of such relationship was also stated with reference to production efficiency and the farmer’s family income.

14

Obciążenie i nasycenie produktu i ziemi wartością oraz mocą środków mechanizacji w wybranych górskich gospodarstwach mlecznych

Jucherski A., Król K.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2013

|

R. 21, nr 1

41--50

PL

W pracy przedstawiono wskaźniki obciążenia i nasycenia użytków rolnych oraz produktu końcowego (mleka) wartością odtworzeniową i mocą środków mechanizacji (w tym: ciągnikach) 12 górskich gospodarstw rodzinnych, podzielonych na trzy grupy obszarowe: do 15 ha UR (małe), 15-30 ha UR (średnie) i ponad 30 ha UR (większe). Badania przeprowadzono, wykorzystując wytyczne metodologiczne zawarte w pracach SZEPTYCKIEGO i WÓJCICKIEGO [2003] oraz WÓJCICKIEGO [2007a, b; 2008]. Wykazano, że gospodarstwa małe, które dysponują największą średnią obsadą bydła (1,14 DJP·ha-1), nadmiernie zainwestowały zarówno w przestarzałe ciągniki, jak i w park maszynowy. Średnie obciążenie i nasycenie użytków rolnych wartością odtworzeniową parku maszynowego (27 253 zł·ha-1 UR) i mocą ciągników (6,96 kW·ha-1 UR) było w nich o 33,6% i aż o 81,7% większe niż w gospodarstwach o powierzchni ponad 30 ha UR. W gospodarstwach większych (>30 ha UR) jednostkowe wartości wskaźników obciążenia i nasycenia produktu końcowego (mleka) wartością odtworzeniową i mocą parku maszynowego są, w porównaniu z gospodarstwami małymi, zdecydowanie mniejsze (o 38,3 i 55,1%), zaś nakłady pracy własnej są w nich 2,5-krotnie mniejsze.

EN

Paper presents the burden indicators of agricultural land (AL) and the final product (milk), with the replacement costs and potential power of mechanization means (tractors inclusive) for 12 mountain family farms. The farms were divided into three acreage groups: below 15 ha AL (small), 15–30 ha AL (medium) and above 30 ha AL (larger). Investigations were carried out according to methodological guidelines contained in the works by SZEPTYCKI, WÓJCICKI [2003] and WÓJCICKI [2007a, b; 2008]. It was showed that the small farms having the highest livestock density index (1.14 LU·ha-1), were significantly overinvested with both, outdated tractors and machinery. Average financial charge of agricultural land with machinery replacement value (27 253 PLN· ha-1 AL) and with the tractor power (6.96 kW·ha-1 AL), were respectively by 33.6% and by 81.7% higher, than in the farms of acreage above 30 ha AL. In the larger farms (>30 ha AL) the unitary indicators of financial burden of final product (milk) with replacement value and power of machinery were significantly lower (by 38.3% and 55.1%, respectively), than in the small ones; similarly the inputs of own labour in larger farms were 2.5-times lower.

15

Nakłady energetyczne w gospodarstwach ze zbilansowaną ilością substancji organicznej

Kocira S., Kołtun M.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2013

|

R. 21, nr 2

99--106

PL

W pracy przedstawiono nakłady energetyczne w 16 gospodarstwach rodzinnych ze zbilansowaną ilością substancji organicznej. Z przeprowadzonej analizy wynika, że nakłady energetyczne w poszczególnych gospodarstwach są zróżnicowane. Świadczy o tym wartość ich odchylenia standardowego. Stwierdzono słabą ujemną korelację między poziomem odnawialności substancji organicznej a nakładami energetycznymi wyrażonymi w kWh·ha-1 UR. Największe nakłady energetyczne wyrażone w kWh·ha-1 UR ponoszą gospodarstwa na produkcję roślinną. Zaobserwowano, że wraz ze zwiększeniem intensywności organizacji produkcji rosną nakłady energetyczne (dodatnia korelacja między intensywnością organizacji produkcji a nakładami energetycznymi, wyrażonymi w kWh·ha-1 UR).

EN

Paper presents the energy inputs in 16 family farms with balanced renewability of organic matter. As results from the analysis carried out, the energy inputs in particular farms are differentiated, what was confirmed by the value of standard deviation. Slight negative correlation was stated among the levels of organic matter renewability end energy inputs expressed in kWh·ha-1 AL. The highest energy inputs (kWh·ha-1 AL) were born by farms on crop production. It was observed that at higher production organization intensity, increase the energy inputs (positive correlation between the intensity of production organization and energy inputs in kWh·ha-1 AL).

16

Bilans całorocznej działalności gospodarstw rodzinnych o różnych systemach produkcji rolniczej

Parafiniuk S.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2013

|

R. 21, nr 2

107--114

PL

W pracy dokonano bilansu działalności gospodarstw rodzinnych w trzech przyjętych systemach organizacji produkcji: ekstensywnym, konwencjonalnym i intensywnym. Analizy dokonano na podstawie danych uzyskanych w ramach projektu badawczego NCBiR nr NR 12 0043 06/2009. Celem pracy było przeprowadzenie analizy bilansów działalności 46 gospodarstw rodzinnych o powierzchni od 8,56 ha UR do 150 ha UR za lata 2009 i 2010. System organizacji produkcji określono na podstawie metody punktowej Kopcia. Stwierdzono, że gospodarstwa o intensywnym systemie organizacji produkcji uzyskują ponad dwukrotnie większe przychody brutto od gospodarstw ekstensywnych. Blisko 80% przychodów w tej grupie gospodarstw stanowiły przychody z produkcji rolniczej, w tym 75% przychodów uzyskano z produkcji zwierzęcej. Stwierdzono również, że jedynie gospodarstwa o konwencjonalnym systemie uzyskały w 2010 r. większe przychody brutto w przeliczeniu na ha UR niż w 2009 r. Gospodarstwa o intensywnym systemie uzyskały w 2010 r. mniejszy dochód rolniczy brutto niż 2009 r. Wraz ze zwiększeniem powierzchni użytków rolnych zwiększa się udział dopłat bezpośrednich w przychodach gospodarstw. Największy ich udział wystąpił w gospodarstwach ekstensywnych i wynosił blisko 18%.

EN

Balance sheet for activities of family farms was completed at three production organization systems: extensive, conventional and intensive one. Analysis was based on the data collected within NCBiR research project No.12.0043.06/2009. The study aimed at analysis of result balances for a year-long activities in 46 family farms of the acreage ranging from 8.56 to 150 ha AL, in the years 2009 and 2010. Production organization system was determined according to Kopeć’s random sampling method. It was stated that the farms with intensive production organization system achieved gross income over twice higher than the others. Approximately 80% incomes in this group came from agricultural production, while 75% were obtained from animal production. It was found also that within 2009-2010 only the farms with conventional system achieved higher gross incomes per ha AL. Farms with the intensive system reached in 2010 lower agricultural gross incomes in comparison to 2009. With increasing acreage of arable land the share of direct subsidies in farm incomes increased. The highest share of this element was in the extensive farms, amounting to nearly 18%.

17

Analiza potencjalnych decyzji, dotyczących wyboru ciągników, podejmowanych przez właścicieli gospodarstw rolnych

Powałka M., Skudlarski J., Bańkowski M.

Inżynieria Rolnicza

|

2013

|

R. 17, nr 2, t. 1

271--277

PL

Dokonano analizy potencjalnych decyzji rolników, dotyczących wyboru ciągników rolniczych. Badaniami objęto 41 gospodarstw rolnych. Przeprowadzono je w formie wywiadu kierowanego, który posłużył do wypełnienia przygotowanej wcześniej ankiety. Obszarem badań objęto gospodarstwa położone na terenie województwa mazowieckiego, których właściciele zainteresowani byli zakupem ciągnika w ramach programu PROW 2007-013. W strukturze ankietowanych respondentów przeważali posiadacze gospodarstw o powierzchni od 20 do 50ha, realizujący w większości jednokierunkową produkcję zwierzęcą. Badania wykazały, że rolnicy zainteresowani byli zakupem nowego ciągnika o mocy powyżej 60KM, oferowanego przez firmy John Deere, Massey Freguson lub New Holland. Głównym kryterium wyboru była moc silnika i zużycie paliwa.

EN

An analysis of the potential decisions of farmers on tractors choice. The study involved 41 farms. The research was conducted in the form of a directed interview, which was used to fill in the questionnaire. Study area consisted of farms in the province of Masovian Voivodship, which the owners were interested in buying the tractor under the PROW 2007-013. The structure of the surveyed respondents were mostly owners of farms ranging in size from 20 to 50 ha, mostly one-way pursuing animal production. Studies have shown that respondents are interested farmers buying a new tractor with a power of 60 hp offered by John Deere, Massey Freguson or New Holland. The main criterion for selection is the engine power and fuel consumption.

18

Techniczne środki pracy w wybranych gospodarstwach rodzinnych o różnym stopniu zrównoważenia

Kocira S.

Inżynieria Rolnicza

|

2012

|

R. 16, nr 4, t. 1

135-143

PL

W pracy dokonano analizy wyposażenia w techniczne środki pracy wybranych gospodarstw rodzinnych dla których oceniono zrównoważenie procesu produkcji. Badaniami objęto jedenaście gospodarstw rodzinnych dla których w 2009 roku w ramach projektu rozwojowego NCBiR NR 12 00 43 06/200 sporządzono opisy wyposażenia i działalności. Ocenę zrównoważenia procesu produkcji dokonano za pomocą kryteriów przedstawionych przez Sawę i Kocirę [2010]. Ocenę wyposażenia oparto głównie na wskaźnikach określanych za pomocą wartości odtworzeniowej brutto. Stwierdzono ujemną korelację między liczbą spełnionych kryteriów zrównoważenia a wartością odtworzeniową technicznych środków pracy wyrażoną w PLNźkWh-1. Zaobserwowano, że wraz ze wzrostem powierzchni maleje wartość wskaźnika umaszynowienia, a rośnie wartość uzbrojenia technicznego pracownika. Stwierdzono silną korelację dodatnią między powierzchnią gruntów ornych a reprodukcją substancji organicznej. Najwięcej (5) gospodarstw spełnia trzy z siedmiu kryteriów zrównoważenia. Tylko jedno gospodarstwo spełnia wszystkie kryteria.

EN

Analysis of equipment with technical means of work of the selected family farms, for which the balance of the production process was assessed, was carried out. Eleven family farms were covered by the research. In 2009 descriptions of equipment and activity were carried out for these farms within the development project NCBiR NO 12 00 43 06/200. The assessment of the production process balance was carried out with the criteria presented by Sawa and Kocira [2010]. The assessment of equipment was based mainly on indexes determined with gross reinstatement value. Negative correlation between the number of met balance criteria and reinstatement value of work means expressed in PLNźkWh-1 was determined. It was reported that along with the increase of area the value of machine index decreases and the value of technical equipment of a worker. Strong correlation of additional area of arable lands and reproduction of organic substance was determined. The biggest number (5) of farms meets three of seven criteria of balance. Only one of the farms meets all the criteria.

19

Mechanisation costs in family farms of varied production

Kocira S., Kołtun M.

Inżynieria Rolnicza

|

2012

|

R. 16, nr 4, t. 2

35-43

EN

Mechanisation costs of 30 family farms grouped according to the production orientation were presented. Three production orientations were selected: milk production, pig livestock production and plant production. It was found that plant farms incur the highest mechanisation costs amounting to 2916.0 PLN*ha-1 AL. Whereas, the smallest milk farms incur costs amounting to (2330.1 PLN*ha-1 AL). Amortisation has the highest share in the analysed costs. Within the group of farms which produced pig live-stock, fractional efficiency ratio reached the highest value and amounted to 3.40. The lowest value of this ratio was obtained in the group of plant farms, where it reached 2.31. A strong positive correlation between gross agricultural production and incurred mechanisation costs was reported.

PL

Przedstawiono koszty mechanizacji 30 gospodarstw rodzinnych pogrupowanych według kierunku produkcji. Wyodrębniono 3 kierunki produkcji: produkcja mleka, produkcja żywca wieprzowego i produkcja roślinna. Stwierdzono, że największe koszty mechanizacji wynoszące 2916,0 PLN*ha-1 UR ponoszą gospodarstwa ukierunkowane na produkcję roślinną. Najmniejsze natomiast gospodarstwa ukierunkowane na produkcję mleka (2330,1 PLN*ha-1 UR). Największy udział w analizowanych kosztach ma amortyzacja. W grupie gospodarstw ukierunkowanych na produkcję żywca wieprzowego cząstkowy wskaźnik efektywności osiągnął największą wartość i wynosił 3,40. Najmniejszą wartość wskaźnik ten uzyskano w grupie gospodarstw ukierunkowanych na produkcje roślinną i wyniósł 2,31. Stwierdzono silną dodatnią korelację między przychodami brutto produkcji rolniczej a ponoszonymi kosztami mechanizacji.

20

Wyposażenie techniczne i nakłady pracy w wybranych gospodarstwach rodzinnych

Kurek J., Wójcicki Z.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2011

|

R. 19, nr 3

21-29

PL

Przedstawiono wybrane wyniki badań nad wyposażeniem i działalnością 53 towarowych gospodarstw rodzinnych. Prezentowane parametry wyposażenia tych gospodarstw w środki mechanizacji i budownictwa można wykorzystać do naukowo-technicznych analiz porównawczych, a także do prognozowania przemian technicznych na wsi i w rolnictwie.

EN

Paper presents selected results of studies on the equipment and activity of 53 market oriented family farms. Described parameters of the farm equipment with the means of mechanization and buildings may be useful to preparing scientific-technical comparative analyses as well as to forecasting technical transformations in the countryside and in agriculture.