Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rozłog pól w gospodarstwie rolniczym a odległości i nakłady w transporcie wewnętrznym

Kokoszka S., Daniel Z.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2018

|

nr I/1

79--88

PL

W pracy określono wpływ rozłogu - układu pól w stosunku do ośrodka gospodarczego na odległości i ponoszone nakłady w transporcie wewnętrznym. Analiz dokonano dla trzech wariantów W0 - układ aktualny, W1 - zbliżenie pól do ośrodka o 50%, W2 - ułożenie wszystkich pól wokół gospodarstwa. Odległości przejazdu wyniosły W0 - 1,11 km, W1 - 0,51 km (54,05% mniej do W0), W2 - 0,09 km (91,89% mniej do W0 i 82,23% mniej do W1. Analiza wpływu rozłogu pozwala stwierdzić, iż przy średnim czasie przejazdów w wariancie 0 (4,0 h) w wariancie 2 czas przejazdów zmniejszył się średnio do 0,31 h czyli jest 12,9 razy niższy. Z kolei koszty zużycia paliwa średnio dla badanych gospodarstw w zł·ha-1 kształtują się następująco: W0 - 120,27 zł, W1 - 65,25zł (45,74% mniej do W0), W2 -9,31 zł (992,25% mniej do W0 i 85,73% mniej do W1 ). Jednocześnie znaczny wpływ na ponoszone nakłady ma kierunek produkcji i związana z nim intensywność produkcji.

EN

The paper describes the influence of the distribution - the arrangement of fields in relation to the economic center on the distance and the expenditure incurred in internal transport. The analysis was done for three variants W0 - current layout, W1 - approximation of fields to center by 50%, W2 - arrangement of all fields around the farm. The distance traveled was W0 - 1.11 km, W1 - 0.51 km (54.05% less to W0), W2 - 0.09 km (91.89% less to W0 and 82.23% less to W1. Analysis of the influence of the spread allows us to conclude that, with average journey time in variant 0 (4.0 h) in variant 2, the journey time decreased on average to 0.31 h, ie 12.9 times lower. On the other hand, the average fuel costs for the tested farms in PLN · ha-1 were as follows: W0 - PLN 120.27, W1 - PLN 65.25 (45.74% less than W0), W2-9.31 (992, by 25% less to W0 and 85.73% less on W1). At the same time, the direction of production and the intensity of production at the same time have a significant impact on the incurred expenditures.

2

Level and structure of inputs in specialist farms

Kuboń M.

Agricultural Engineering

|

2018

|

Vol. 22, No. 4

25--32

EN

The objective of the paper is to determine the size of human and objectified labour in selected specialist vegetable farms. The paper covered studies carried out in the area of southern Poland in 50 organic vegetable farms. Based on the detailed studies, the size and structure of work, and energy inputs used in the production process were determined. The highest inputs of labour per a unit of the production area and 1 tonne of a product were incurred in production of Cucurbita vegetables - 1883.1 and 547.74 man-hour, while the lowest of Solanacea vegetables - 342.8 and 7.11 man-hour. From among all analysed groups of plants, the highest energy inputs were incurred in cultivation of root and onion vegetables and they were three times higher than in traditional farms. Contrary, the lowest inputs were incurred in cultivation of brassica and Solanaceae vegetables.

PL

Celem pracy było określenie wielkości nakładów pracy żywej i uprzedmiotowionej w wybranych gospodarstwach specjalistycznych zajmujących się uprawą warzyw. Zakresem pracy objęto badania przeprowadzone na terenie Polski południowej w 50 gospodarstwach ekologicznych nastawionych na produkcję warzyw. Na podstawie szczegółowych badań określono wielkość i strukturę nakładów pracy oraz energii wykorzystanej w procesie produkcji. Największe nakłady pracy w przeliczeniu na jednostkę powierzchni produkcyjnej i 1 tonę produktu ponoszono przy produkcji warzyw dyniowatych - 1883,1 i 547,74 rbh, natomiast najmniejsze warzyw psiankowatych - 342,8 i 7,11 rbh. Spośród wszystkich analizowanych grup roślin największe nakłady energetyczne ponoszono w uprawie warzyw korzeniowych i cebulowych i były one 3-krotnie wyższe niż w gospodarstwach konwencjonalnych. Najniższe natomiast nakłady odnotowano w uprawie warzyw kapustnych i psiankowatych.

3

Efekty technologicznej modernizacji gospodarstwa rodzinnego

Wójcicki Z., Szeptycki A.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2016

|

R. 24, nr 3

15--25

PL

W pracy przedstawiono wyniki analizy porównawczej uzyskiwanych efektów ekonomicznych i ponoszonych nakładów na produkcję w gospodarstwie rodzinnym przed modernizacją (28 ha UR) i po jego modernizacji (45 ha UR). Łączne efekty (przychody brutto) rozdzielono równo (po 20%) na pięć nośników (rodzajów) postępu naukowo-technicznego, tj. na postęp: biologiczny, chemiczny, agro- i zootechniczny, mechanizacyjny i organizacyjny. Oszacowano efektywność nakładów (rozchodów) ponoszonych ogółem i na każdy rodzaj postępu naukowo-technicznego. Efektywność mechanizacji w gospodarstwie o powierzchni 28 ha (przed modernizacją) była ujemna (0,84), a po modernizacji (45 ha) jest dodatnia (1,46). Największymi wskaźnikami efektywności przed i po modernizacji są: postęp chemizacyjny (3,34; 2,59) oraz postęp agro- i zootechniczny (1,93; 1,76). Efektywność ogólna postępu naukowo-technicznego przed modernizacją (1,41) była większa niż po modernizacji (1,31). Wynagrodzenie za pracę własną zwiększyło się z 5564 do 5882 zł·ha-1 UR i z 22,16 zł·rbh-1 do 59,04 zł·rbh-1. Modernizacja technologiczna wysoko produkcyjnego gospodarstwa była celowa i korzystna (efektywna) dla rodziny rolniczej. Zastosowana metoda badania efektywności modernizacji gospodarstw rodzinnych powinna być doskonalona i weryfikowana w różnych gospodarstwach.

EN

Study presents the results of a comparative analysis of achieved economic effects and inputs incurred for production in a family farm before (28 ha AL) and after modernization (45 ha AL). Total effects (gross revenues) were divided into five equal parts (20% each) between five different carriers of scientific – technical progress, namely: biologi cal, chemical, agri- and zootechnical, mechanization, and organization. Estimated was the efficiency of expenditures (inputs) incurred totally and for each particular progress carrier. Efficiency of mechanization in the farm of 28 ha AL (namely before modernization) was negative (0.84) and after modernization (45 ha AL) was positive (1.46). The highest index of efficiency before and after modernization was achieved by the chemical progress (3.34 and 2.59 respectively) and by agri- and zootechnical progress (1.93 and 1.76 respectively). The total efficiency of scientific-technical progress was higher before modernization (1.41) than after it (1.31). However, thanks to modernization the income for own work increased from 5564 up to 5882 PLN·ha-1 AL or from 22.16 up to 59.04 PLN·man-hour-1. Technological modernization of highly productive farm was appropriate and effective for the farmer’s family. The method of assessment of efficiency of modernization of family farms ought to be further improved and verified for different farms.

4

The level of technical equipment of organic farms and production results

Kuboń M., Kwaśniewski D., Malaga-Toboła U., Kocira S.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2016

|

Vol. 61, nr 3

249--252

EN

The objective of the paper was to determine the impact of organic farms equipment with technical production means on the economic outcomes. The research covered 50 organic farms located in the southern Poland. Equipment of farms with technical production means, basic production categories and the index of technical equipment efficiency (WUT) as well as the technical investment index (WIT) were determined. Low equipment of farms with machines and transport means in comparison to the conventional farms was reported. It was calculated that each PLN 100 spent on maintenance and exploitation of the machinery park allowed achieving an agricultural income at the level of PLN 13.

PL

Celem pracy było określenie wpływu wyposażenia gospodarstw ekologicznych w techniczne środki produkcji na wyniki ekonomiczne. Zakresem pracy objęto 50 gospodarstw ekologicznych położonych w Polsce Południowej. Określono wyposażenie gospodarstw w techniczne środki produkcji, podstawowe kategorie produkcji oraz wskaźnik efektywności uzbrojenia technicznego (WUT) oraz wskaźnik inwestycyjności technicznej (WIT). Stwierdzono niskie wyposażenie gospodarstw w maszyny i środki transportowe w porównaniu do gospodarstw konwencjonalnych. Obliczono, że każde 100 PLN wydatkowane na utrzymanie i eksplantację parku maszynowego pozwoliło osiągnąć dochód rolniczy na poziomie 13 PLN.

5

Środki techniczne w badanych grupach gospodarstw rodzinnych

Wójcicki Z., Rudeńska B.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2015

|

R. 23, nr 4

5--15

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań w zakresie wyposażenia i wykorzystania środków technicznych w 53 wybranych gospodarstwach rodzinnych o powierzchni od 8 do 150 ha UR, podzielonych na 5 grup obszarowych po 10 gospodarstw w grupach I–IV i 13 gospodarstw w grupie V. Zestawiono wyniki badań terenowych za 2009 i za 2010 r. oraz wyniki projektów modernizacji na 2015 r. i prognoz rozwoju gospodarstw do 2020 r. Stwierdzono, że we wszystkich grupach obszarowych gospodarstw nadal będzie zwiększać się powierzchnia posiadanych użytków rolnych (UR). Zmniejszać się będzie jednostkowa wartość odtworzeniowa środków technicznych – średnio z 22,15 tys. zł·ha-1 w 2009 r. do 21,95 tys. zł·ha-1 w 2020 r. Największe jednostkowe wyposażenie techniczne wystąpi w 2020 r. w grupie II (31,95 tys. zł·ha–1), a najmniejsze w grupie V (15,68 tys. zł·ha-1). Średni okres trwania maszyn będzie zmniejszał się z 27,6 lat w 2009 r. do 26,1 lat w 2020 r. Największe zmiany okresu trwania maszyn wystąpią w IV grupie gospodarstw (z 30,2 do 25,3 lat). Badane gospodarstwa rodzinne będą prowadzić rozwojową działalność inwestycyjną, modernizując techniki i technologie produkcji nie tylko do końca 2015 r., ale także do 2020 r. i po tym okresie. Najtrudniej będzie prowadzić działalność inwestycyjną w gospodarstwach grupy I, łatwiej w gospodarstwach grupy II i III, najłatwiej w gospodarstwach grupy IV i V.

EN

This paper presents the results of research on equipment and the use of technical measures in 53 selected family farms with an area from 8 to 150 ha AL, divided into 5 area groups, consisting respectively of 10 farms (groups I–IV) and 13 farms (group V). A juxtaposition was made from the results of field studies for 2009 and 2010, along with the results of modernization projects for 2015 and the development prognoses for 2020. It was found that in all area groups of farms, there will still be an increase in the area of owned arable land (AL). There will be a decrease in the unit replacement value of technical measures – on average from 22.15 thous. PLN·ha-1 in 2009 to 21.95 thous. PLN·ha-1 in 2020. The biggest unitary technical equipment will occur in 2020 in group II (31.95 thous. PLN·ha–1) and the smallest in group V (15.68 thous. PLN·ha-1). The average life period of machines will decrease from 27.6 years in 2009 to 26.1 years in 2020. The biggest changes of the life period of machines will occur in the fourth (IV) group of farms (from 30.2 to 25.3 years). The examined family farms will conduct developmentoriented investment activities, modernizing techniques and technologies of production not only to the end of 2015 but also to 2020 and after this period. Conducting investment activities on farms will be the hardest in group I, groups II and III will prove less of a challenge, whereas groups IV and V will pose no difficulties.

6

Możliwości rozwojowe badanych grup gospodarstw rodzinnych

Wójcicki Z., Rudeńska B.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2015

|

R. 23, nr 3

17--27

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań techniczno-ekonomicznych 53 gospodarstw rodzinnych o powierzchni od 8 do 150 ha UR, podzielonych na 5 grup obszarowych po 10 gospodarstw w grupach I–IV i 13 gospodarstw w grupie V. Badano potrzeby i możliwości rozwojowe tych grup gospodarstw oraz efekty modernizacji, wyrażane uzyskiwanym wynagrodzeniem za pracę i możliwościami inwestycyjnymi. Zestawiono wyniki badań terenowych za 2009 i za 2010 r. oraz wyniki projektów modernizacji w 2015 r. i prognoz rozwoju gospodarstw do 2020 r. Stwierdzono, że najlepsze możliwości rozwojowe mają największe obszarowo gospodarstwa grup IV i V (średnio 64,10 i 98,39 ha UR·gosp.-1 w 2020 r.). Natomiast gospodarstwa grup I i II (średnio 24,01 i 34,02 ha UR·gosp.-1 w 2020 r.) powinny mniej swoich dochodów przeznaczać na wynagrodzenie za pracę własną, a więcej na inwestycyjną działalność odtworzeniową i rozwojową.

EN

Paper presents the results of technical-economic studies on 53 family farms of the acreage from 8 to 150 ha AL. Farms were divided into 5 acreage groups, 10 farms in groups I–IV and 13 farms in group V. Development requirements and possibilities of these farm groups were surveyed as well as modernization effects expressed by obtained incomes for labour and investment possibilities. The results of terrain investigations for years 2009 and 2010, as well as the results of modernization projects for 2015 and prediction of the farm development until 2020, were settled. It was found that the best development possibilities exist for the farms of greatest acreage in IV and V groups (on average 64.10 and 98.39 ha AL per farm in 2020 year). However, the farms of groups I and II (average acreage 24.01 and 34.02 ha AL per farm in 2020) should less of their incomes release in form of payment for own labour and more for the investment activity, either reproductive and developmental.

7

Metodyka badania energochłonności produkcji rolniczej

Wójcicki Z.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2015

|

R. 23, nr 4

17--29

PL

W pracy przedstawiono możliwości oceny efektów i efektywności produkcji gospodarstwa rolnego, szacowanej nie tylko w jednostkach pieniężnych (zł), ale także w umownych jednostkach zbożowych (JZ) lub w porównywalnych jednostkach energetycznych (GJ lub kWh). Zaprezentowano uproszczoną metodykę szacowania skumulowanych nakładów materiałowo-energetycznych i badania energochłonności produkcji roślinnej i zwierzęcej w przykładowym zmodernizowanym gospodarstwie rodzinnym o powierzchni 45 ha UR. Metodyka może być wykorzystywana w badaniach efektywności energetycznej poszczególnych rodzajów biomasy rolniczej przeznaczonej na potrzeby żywnościowe lub energetyczne (OZE).

EN

The paper presents the possibilities for assessing the effects and effectiveness of farm production, estimated not only in monetary units (PLN), but also in contractual corn units (CU), or in comparable units of energy (GJ or kWh). It also shows a simplified methodology for the estimation of accumulated material and energy expenditures and examining energy consumption of plant and animal production in the model, modernized family farm with an area of 45 ha AL. The methodology can be used to study energy efficiency of different types of agricultural biomass allocated for food or energy needs (RES).

8

Kierunki modernizacji wybranych gospodarstw rodzinnych

Wójcicki Z., Rudeńska B.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2015

|

R. 23, nr 2

37--46

PL

W pracy przedstawiono zbiorcze wyniki badań techniczno-ekonomicznych, prowadzonych w Instytucie Technologiczno-Przyrodniczym w latach 2009–2012 w 53 wybranych gospodarstwach rodzinnych o powierzchni 8–150 ha˖UR. Zestawiono wyniki badań terenowych za 2009 i za 2010 r. oraz wyniki projektów modernizacji na 2015 r. i prognoz rozwoju gospodarstw do 2020 r. Stwierdzono, że wybrane gospodarstwa nadal będą powiększać powierzchnię swoich UR i obsadę zwierząt. Ich jednostkowe przychody (tys. zł˖ha-1) nie będą zwiększać się, a jednostkowe rozchody zmniejszą się, tym samym zwiększą się jednostkowe dochody w tys. zł˖ha-1, zwłaszcza w zł za godzinę pracy własnej członków rodziny. Zmniejszać się będzie wartość odtworzeniowa posiadanych środków technicznych, których średni okres trwania będzie się skracał – z 27,64 lat w 2009 r. do 24,50 lat w 2020 r.

EN

This paper presented cumulative results of technical and economic research conducted at the Institute of Technology and Life Sciences in the years 2009–2012 concerning 53 selected family farms with an area of 8–150 ha•AL. A compilation was made including field research results from the year 2009 and 2010 as well as results of modernization projects for the year 2015 and farm development prognostics to the year 2020. It was found that the selected farms will continue to increase their surface of AL and livestock units. Their unitary revenues (thous. PLN˖ha-1) will not be increasing and unitary expenditures will decrease, thereby causing a rise in the unitary incomes in thous. PLN˖ha-1 particularly in PLN per hour of the family members own labour. There will also be a decrease in the replacement value of owned technical measures, for which the average life period will shorten – from 27.64 years in the year 2009 to 24.50 years in the year 2020.

9

Energochłonność produkcji rolniczej na podstawie badań

Wójcicki Z.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2015

|

R. 23, nr 4

31--41

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań efektywności energetycznej i energochłonności produkcji w gospodarstwie rolnym z zastosowaniem różnych przeliczników na jednostki energetyczne poszczególnych rodzajów biomasy (GJ·t-1) w zmodernizowanym gospodarstwie rodzinnym o powierzchni 45 ha UR. Zastosowano metodykę szacowania skumulowanych nakładów materiałowo-energetycznych i badania energochłonności produkcji roślinnej i zwierzęcej [WÓJCICKI 2015b]. Wykazano istotne różnice energochłonności towarowej produkcji roślinnej i zwierzęcej w zależności od zastosowanych przeliczników na jednostki energetyczne poszczególnych produktów rolniczych. Bardziej uzasadnione wydaje się stosowanie przeliczników wg wartości energetycznej (cieplnej) poszczególnych rodzajów biomasy rolniczej (wariant B). Stwierdzono, że potrzebne jest ujednolicenie tych przeliczników na jednostki bardziej zbliżone do wartości energetycznej (cieplnej) poszczególnych produktów rolniczych.

EN

This paper presents the results of studies on energy efficiency and energy consumption of production in a farm, with the use of different conversion factors into energy units of individual types of biomass (GJ·t-1), the studies were conducted in a modernized, family farm with an area of 45 ha AL. The methodology for estimating the accumulated materialenergy expenditures and studying the energy consumption of plant and animal production [WÓJCICKI 2015b] was applied. Significant differences were shown in the energy consumption of commodity plant and animal production, depending on the applied conversion factors into energy units of individual agricultural products. It seems more justified to use conversion factors according to the energetic (thermal) value of individual types of agricultural biomass (option B). It was also found that it is necessary to unify these factors into units much closer to the energetic (thermal) value of individual agricultural products.

10

Issues of Spatial Development of Agritourism Intended for Children

Ostrowska-Dudys M., Lis A.

Architektura Krajobrazu

|

2015

|

nr 2

28--43

EN

Currently farms are developing their agritourism offer. One of the directions of development is on-site education, allowing members of the general public to view or enjoy rural activities not just for recreational, or entertainment, but for educational purposes. It is therefore necessary to adapt farm space for specific users, who are mostly children. Research has been conducted to determine the needs and requirements of land users. The objective of the research was to identify solutions for the educational and recreational functions of farm space.

PL

Obecnie gospodarstwa rolne rozwijają swoją ofertę agroturystyczną. Jednym z kierunków rozwoju jest profil edukacyjny, który realizowany jest najczęściej w zagrodzie edukacyjnej. Powstaje potrzeba przystosowania przestrzeni gospodarstwa do grupy użytkowników, którymi są najczęściej dzieci. W celu określenia kierunków zagospodarowania oraz znalezienia rozwiązań wspomagających rozwój, edukację, zabawę i wypoczynek dzieci przeprowadzono badania, mające określić potrzeby i wymagania użytkowników terenu.

11

Wartości zestawów maszyn w badanych gospodarstwach rodzinnych

Wójcicki Z., Pawlak J., Rudeńska B.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2014

|

R. 22, nr 3

5--18

PL

W pracy przedstawiono analizy techniczno-ekonomiczne wyposażenia i użytkowania środków technicznych (zestawów maszyn) w 53 wybranych gospodarstwach rodzinnych o powierzchni od 8 do 150 ha UR, badanych w 2009 i 2010 r. Gospodarstwa podzielono na 11 grup, po 5 gospodarstw w grupach od I do IX i po 4 gospodarstwa w grupie X i XI, uszeregowanych według: A - wzrastającej powierzchni UR i B - zwiększającej się wartości uzyskiwanej nadwyżki bezpośredniej. Średnia wartość odtworzeniowa środków technicznych wynosiła w 2009 r. 979,4 tys. zł·gosp.-1, czyli 22,2 tys. zł·ha-1 UR, a w 2010 r. wyniosła 1014,8 tys. zł·gosp.-1, czyli 22,1 tys. zł·ha-1 UR. Średnia amortyzacja wynosiła 37,16 tys. zł·gosp.-1, czyli 840 zł·ha-1 UR w 2009 r., i 38,75 tys. zł·gosp.-1, czyli 845 zł·ha-1 UR w 2010 r. Badano statystyczne korelacje między jednostkową wartością zestawu maszyn i ich amortyzacji, a wzrastającą powierzchnią UR (A) i zwiększającą się wartością nadwyżki bezpośredniej (B). Wynika z nich, że wraz ze wzrostem powierzchni UR lub zwiększaniem się wartości nadwyżki bezpośredniej maleje jednostkowa wartość (zł·ha-1) odtworzeniowa posiadanych maszyn i maleje jednostkowa wartość ich rocznej amortyzacji (zł·ha-1 UR). Korelacja ta jest wyraźniejsza w wariancie A (wzrastająca powierzchnia UR) niż w wariancie B (zwiększająca się wartość nadwyżki bezpośredniej). Średni okres trwania maszyn wyniósł 26,4 lat w 2009 r. i 26,2 lat w 2010 r., przy czym minimalny wyniósł 22,5 lata, a maksymalny - 29,8 lat.

EN

The paper presents a technical and economic analysis of equipment and use of technical means (sets of machines) in 53 selected family farms ranging in size from 8 to 150 ha of arable land surveyed in 2009 and 2010. Farms were divided into 11 groups, every group from I to IX included 5 farms, and groups X and XI included 4 farms which were ordered according to: A - increased area of arable land and B - increased value of direct surplus. In 2009 the average replacement value of technical means amounted to 979.4 thous. PLN·farm-1, i.e. - 22.2 thous. PLN·ha-1 AL, and in 2010 it amounted to 1014.8 thous. PLNN·farm-1 - i.e. 22.1 thous. PLN·ha-1 AL. The aver-age depreciation amounted to 37.16 thous. PLN·farm-1, i.e. 840 PLN·ha-1AL in 2009, and 38.75 thous. PLN·farm-1, i.e. 845 PLN·ha-1 AL in 2010. There were analyzed statistical correlations between the unit value of machines and their depreciation, and both increasing surface of arable land (A) and increasing value of direct surplus (B). The above correlations show that with increas-ing arable area or with increasing value of direct surplus, the unit replacement value (PLN·ha-1) replacement of machines is decreasing and the unit value of the annual depreciation (PLN·ha-1 AL) is decreasing, too. This correlation is more marked in the variant A (increasing arable land) than in option B (increasing value of direct surplus). The average working life of machines was 26.4 years in 2009, and 26.2 years in 2010, but the minimum working life was 22.5 years, and the maximum working life amounted to 29.8 years.

12

Nakłady energetyczne ciągników w gospodarstwach rodzinnych

Wójcicki Z., Pawlak J., Rudeńska B.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2014

|

R. 22, nr 2

15--28

PL

Przedstawiono analizy techniczno-ekonomiczne wykorzystania ciągników i ich nakładów energetycznych (siły pociągowej) w 53 wybranych gospodarstwach o powierzchni od 8 do 150 ha UR, badanych w 2009 i 2010 r. Gospodarstwa podzielono na 11 grup, po 5 gospodarstw w grupach od I do IX i po 4 gospodarstwa w grupach X i XI, uszeregowanych według: A – wzrastającej powierzchni UR i B – zwiększającej się wartości uzyskiwanej nadwyżki bezpośredniej (ESU). Analizowano wykorzystanie 157 ciągników w 2009 r. i 159 w 2010 r. Średnia moc ciągnika wynosiła 48,3 kW w 2009 r. i 49,1 kW w 2010 r. Średnie roczne wykorzystanie ciągników było małe i wynosiło 367–373 cnh·szt.-1, a ich średnie nakłady energetyczne wynosiły 1087–1119 cnh·gosp.-1, czyli 24,6–24,4 cnh·ha-1 UR lub 1187–1199 kWh·ha-1 UR. Badano statystyczne korelacje między nakładami energetycznymi siły pociągowej, a powierzchnią UR (wariant A) i wartością nadwyżki bezpośredniej (wariant B). Wynika z nich, że wraz ze wzrostem powierzchni UR lub zwiększaniem się wartości nadwyżki bezpośredniej zmniejszają się jednostkowe nakłady energetyczne siły pociągowej (ciągników). Korelacja jest wyraźniejsza w przypadku A (wzrastająca powierzchnia UR) niż w przypadku B (zwiększająca się wartość nadwyżki bezpośredniej).

EN

The paper presents the analysis of technical and economic use of tractors and their energy expenditure (draft force) in 53 selected farms of the area from 8 to 150 ha of arable land, surveyed in 2009 and 2010. Farms were divided into 11 groups, 5 farms in group I to IX and the 4 farms in group X and XI, ordered by: A – increasing area of arable land and B – increasing value of the resulting direct surplus (ESU – European Size Unit). It was analyzed the use of 157 tractors in 2009 and 159 in 2010. Average tractor power was 48.3 kW in 2009 and 49.1 kW in 2010. Average annual use of tractors was small and amounted to 367–373 tractor hours·pcs-1, and their average energy expenditures amounted to 1087–1119 tractor hours·farm-1, which is 24,6–24,4 tractor hours·ha-1 of arable land or 1187–1199 kWh·ha-1 of arable land. There were examined the statistical correlations between the energy expenditure of draft force and the arable land area (A) and direct surplus value (B). These indicate that with the increase of area of agricultural land or with the increase of direct surplus value the unit energy inputs of tractors draft force decrease. The correlation is more distinct in A case (increasing area of arable land) than in the case of B (increasing direct surplus value).

13

Efektywność nakładów materiałowo-energetycznych w gospodarstwie rolnym

Wójcicki Z., Rudeńska B.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2014

|

R. 22, nr 4

57--70

PL

Przedstawiono wyniki analizy efektywności nakładów materiałowo-energetycznych wyrażonych w GJ (gigadżul) ponoszonych na produkcję rolniczą wyrażoną w JZ (jednostka zbożowa) w gospodarstwie rodzinnym o powierzchni 45 ha UR. Badania efektywności nakładów i energochłonności energetycznej produkcji prowadzono metodą stosowaną w Instytucie Technologiczno-Przyrodniczym (ITP). W badanym gospodarstwie produkcja globalna wynosiła 9921 JZ, a towarowa 5488 JZ, natomiast skumulowane nakłady energetyczne – 4382,4 GJ. W strukturze tych nakładów największą pozycję stanowią usługi techniczne i inne (19,8%), a w dalszej kolejności inwestycje odtworzeniowe (17,1%) oraz nawozy i inne agrochemikalia (15,9%). Przeliczona na jednostki energetyczne (GJ) produkcja globalna wynosiła 11 330,4 GJ, a produkcja towarowa – 7051,0 GJ. Energochłonność energetyczna produkcji towarowej ogółem wynosiła 1,228 GJ۰GJ-1, w tym towarowej produkcji roślinnej 1,820 GJ۰GJ-1 i towarowej produkcji zwierzęcej 1,087 GJ۰GJ-1. Oznacza to, że aby uzyskać produkcję towarową o wartości jednej jednostki energetycznej trzeba ponieść nieco większy nakład energetyczny, jeśli chodzi o towarową produkcję zwierzęcą, i zdecydowanie większy w przypadku towarowej produkcji roślinnej. Nieefektywnie energetycznie staje się przetwarzanie surowców żywnościowych na biogaz i inne biopaliwa, pomimo tego, że produkty rolne są odnawialnymi nośnikami energii (OZE).

EN

Paper presents the results of analysis of the efficiency of material and energy inputs, expressed in GJ (gigajoule), incurred on agricultural production, expressed in JZ (unit grain), in a family farm with an area of 45 ha of arable land. Research on the effectiveness and energy expenditure in agricultural production was carried out with the method used at the Institute of Technology and Life Science (ITP). In the studied farm the global production was 9921 OU (cereal unit), and the commercial production amounted to 5488 OU, while the cumulative energy inputs amounted to 4382.4 GJ. In the structure of these expenditures the largest share was represented by technical services and other (19.8%), followed by replacement investments (17.1%), fertilizers and other agrochemicals (15.9%). Global production converted into energy units (GJ) was 11 330.4 GJ and the commercial production amounted to 7051.0 GJ. Total energy consumption in commercial production was 1.228 GJ۰GJ-1, including commercial crop production amounting to 1.820 GJ۰GJ-1 and commercial livestock production amounting to 1.087 GJ۰GJ-1. This means that in the case of livestock production for commercial purpose to obtain production of the value of one energy unit only a slightly higher energy cost must be incurred, while in the case of commercial crop production the energy input needs to be much greater. No energy effective becomes the processing of raw materials for biogas and other bio-fuels, despite the fact that agricultural products are renewable energy sources (RES).

14

Wielkość szkód wyrządzanych przez bobry na Podkarpaciu w pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku

Flis M., Łaskawski S.

Ekonomia i Środowisko

|

2014

|

nr 3

232--242

PL

Celem pracy była analiza wielkości szkód wyrządzanych przez bobry w ujęciu strat materialnych oraz ujęciu ekonomicznym znajdującym odzwierciedlenie w kwotach wypłacanych odszkodowań z tytułu szkód. Badania prowadzono od 2003 do 2012 roku na Podkarpaciu. W podsumowaniu stwierdzono, że w obecnych uwarunkowaniach ekonomiczno-prawnych, najbardziej skutecznym rozwiązaniem wzrastającej problematyki szkód wyrządzanych przez bobry, a tym samym i potencjalnie rodzących się konfliktów społecznych na tym tle, wydaje się być zrównoważony poziom redukcji liczebności populacji w miejscach o wysokich wskaźnikach zagęszczeń poprzez odłów lub ewentualnie w drodze odstrzału.

EN

The aim of the study was to assess the diversity of the damages caused by beavers in various structures of ecosystems in terms of property damage and economic terms reflected in the amounts of compensation paid for damages. The study area included the Podkarpacie Province in 2003-2012. During the study period, there was an increase of damages in terms of the quantity and the amount of compensations paid, both in forest environments, agricultural lands, agricultural crops, as well as technical infrastructure facilities of hydraulic objects. The calculated structure of the damage severity in terms of the amount of compensation paid indicates that beavers made the most serious damages in the fish farms to the technical infrastructure facilities of hydraulic objects during the evaluation. The claims amounted to 34.7% of the total pool paid for such damages. The second largest beaver interactions in habitats were tree stands of younger age classes that have not yet developed the felling assortments, where the pool of compensation for damages was 27.5% of the total sum of claims paid. Damage to agricultural land in terms of both surface and amounts should be assessed as low, which also does not mean that they are insignificant for rural economy. The increase in damage caused by beavers in various structures of ecosystems should be directly linked with a rapidly growing population of this species, the increase of which during the study period in the country reached about 251%, and according to the inventory data from 2011, the population in the whole country was estimated for 78.1 thousand of individuals. The structure of the damage size in various sectors of the economy is directly associated with the beaver’s behavior and the range of prey.

15

Dynamics of organic farming development and its subsidizing

Szeląg-Sikora A., Cupiał M.

Agricultural Engineering

|

2014

|

Vol. 18, No. 2

183--192

EN

Development of the Polish organic farming is characterized with great dynamics in the increase of the number of farms operating in this production system (number of farms increased by 10 times within 2003-2012). Moreover, area of agricultural land designated for such crops increases. Number of agricultural food-processing plants of raw materials, which come from organic farming, increases in a slower pace. Nevertheless, the trend is constantly rising. Results of field research on the example of 100 farms confirmed a national trend of organic farms development. The fact, that respondents from the researched facilities declared additional income sources, adding that incomes from organic production do not cover living demands for maintaining a family, was an essential information.

PL

Rozwój polskiego rolnictwa ekologicznego cechuje duża dynamika wzrostu liczby gospodarstw o tym systemie produkcji (liczba gospodarstw zwiększyła się 10-okrotnie na przełomie 2003-2012 r). Rośnie również powierzchnia użytków rolnych przeznaczanych pod tego typu uprawy. W znacznie wolniejszym tempie wrasta liczba przetwórni rolniczych surowców pochodzących z ekologicznych upraw, niemniej jednak tendencja jest stale wzrostowa. Wyniki badań terenowych na próbie 100 gospodarstw rolnych potwierdziły ogólnokrajowy trend rozwoju gospodarstw ekologicznych. Istotną informacją jest również fakt, że respondenci z badanych obiektów deklarowali posiadanie dodatkowych źródeł dochodów, zaznaczając przy tym, iż dochody tylko z produkcji ekologicznej nie pokrywają potrzeb bytowych utrzymania rodziny.

16

Zatrudnienie i nakłady pracy w badanych gospodarstwach rodzinnych

Rudeńska B., Wójcicki Z.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2013

|

R. 21, nr 1

61--69

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań nad wykorzystaniem zasobów i nakładów pracy ludzkiej, przeprowadzonych w 2009 r. w 53 wybranych gospodarstwach rodzinnych. Uzyskane wyniki porównywano z przewidywanymi na 2015 r. nakładami pracy w projektach technologicznej modernizacji badanych obiektów. W latach 2009-2012 badano gospodarstwa o powierzchni od 8 do 150 ha UR. W 2009 r. średnia powierzchnia gospodarstwa wynosiła 44,23 ha, a w 2015 r. będzie wynosić 49,49 ha UR, czyli zwiększy się o 11,9%. W celu określenia współzależności między powierzchnią gospodarstwa, a nakładami pracy, podzielono badane obiekty na 11 grup obszarowych, po 5 gospodarstw w grupach od I do IX i po 4 gospodarstwa w grupach X i XI. Wraz ze zwiększającą się powierzchnią UR w gospodarstwie zwiększają się zatrudnienie i nakłady pracy na gospodarstwo, a maleją te wskaźniki w przeliczeniu na powierzchnię UR. Średnie zatrudnienie w badanych obiektach wyniosło w 2009 r. 2,87 prac.·gosp.-1 i 6,50 prac.·100 ha-1 UR. Nakłady pracy własnej i obcej wynosiły łącznie średnio 5751 rbh·gosp.-1 i średnio 130,1 rbh·ha–1 UR. W 2015 r. średnie nakłady pracy własnej i obcej wyniosą 5340 rbh·gosp.-1 i 107,8 rbh·ha-1, czyli zmniejszą się o 7,2% na gospodarstwo i o 17,1% średnio na ha UR. Wskaźniki technicznego uzbrojenia pracy ludzkiej energią ciągników wynosiły i będą wynosić średnio 28,0 i 29,0 cnh·100 rbh-1 i będą mieścić się w przedziale od 13,7 cnh·100 rbh-1 (II grupa) do 47,7 cnh·100 rbh-1 pracy produkcyjnej rolników (grupa XI).

EN

Paper presents the results of studies conducted in 2009 on utilization of the resources and inputs of human labour in selected 53 family farms. Obtained results were compared with the labour inputs provided for 2015 year in the projects of technological modernization for investigated objects. Within the years 2009-2012 the studies included farms of the acreage ranging from 8 to 150 ha AL. In 2009 the average farm acreage amounted to 44.23 ha, while in 2015 it will reach 49.49 ha AL, increasing by 11.9%. In order to determine the relationship between farm acreage and labour inputs, the objects tested were divided into 11 area groups; the groups from I to IX consisted of the 5 farms, groups X and XI included 4 farms each. Together with raising AL area of the farm, increase the employment and labour inputs in farm; however, these indices decrease as accounted per the AL area. Average employment in surveyed objects in 2009 amounted to 2.87 workers per farm, or 6.50 workers per 100 ha AL. Inputs of the labour, own and hired, reached jointly on average 5751 work-hrs per farm and 130.1 work-hrs per ha AL. In 2015 average inputs of labour (own and hired) will reach 5340 work-hrs per farm, and 107.8 work-hrs per ha, thus being lower by 7.2% per farm, and by 17.1% per ha, on average. Indices of human labour technical equipment with the tractor power amounted, and will amount (on average) to 28.0 and 29.0 tractor-hrs per 100 work-hrs; these indices will range within 13.7 tractor-hrs per 100 work-hrs (II group) and 47.7 tractor-hrs per 100 workhrs of productive labour of the farmers (group XI).

17

Środki techniczne w badanych gospodarstwach rodzinnych

Wójcicki Z.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2013

|

R. 21, nr 1

31--40

PL

W pracy zaprezentowano wyniki badań nad wyposażeniem 53 gospodarstw rodzinnych w środki trwałe mechanizacji i elektryfikacji oraz nad wykorzystaniem tych środków w 2009 r. ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania ciągników rolniczych. Uzyskane wyniki porównano z przewidywanymi na 2015 r. w projektach modernizacji tych gospodarstw. Badano gospodarstwa o powierzchni od 8 do 150 ha UR. Ich średnia powierzchnia w 2009 r. wynosiła 44,23 ha, a przewidywana średnia powierzchnia w 2015 r. będzie wynosić 49,49 ha. W celu określania wpływu powierzchni UR na wyposażenie i wykorzystanie środków technicznych badane obiekty podzielono na 11 grup obszarowych po 5 gospodarstw w grupach od I do IX i po 4 gospodarstwa w grupach X i XI. W okresie 2009-2015 r. liczba posiadanych ciągników zwiększy się ze 157 do 161, a ich średnia moc z 43,1 do 52,5 kW. Liczba kombajnów zbożowych zwiększy się z 34 do 37, a liczba samochodów osobowych i dostawczych zmniejszy się z 59 do 55. Średnie roczne wykorzystanie ciągnika zmniejszy się z 405 do 382 cnh·szt.-1, a udział tego wykorzystania w produkcji roślinnej zwiększy się z 56,5 do 59,9%. Średnie nakłady siły pociągowej zmniejszą się z 27,1 do 23,4 cnh·ha–1 UR. Średnia wartość odtworzeniowa środków technicznych zwiększy się z 979,4 do 1127,3 tys. zł·gosp-1, a w przeliczeniu na ha UR zmniejszy się z 22,146 do 20,758 tys. zł. Oszacowana amortyzacja roczna ciągników i maszyn obniży się z 0,840 do 0,773 tys. zł·ha-1 UR. Badane gospodarstwa są zróżnicowane pod względem potrzeb i możliwości zakupów inwestycyjnych maszyn, stopnia modernizacji swoich technik i technologii, a także intensyfikacji produkcji roślinnej i zwierzęcej. Dlatego nie udało się określić istotnych współzależności między wskaźnikami eksploatacyjno-ekonomicznymi środków technicznych a zwiększającą się powierzchnią UR w badanych obiektach. Uzyskane wyniki analiz będą wykorzystane do aktualizacji dotychczasowych wskaźników eksploatacyjno-ekonomicznych ciągników i maszyn rolniczych.

EN

Paper presents the results of investigations on the equipment of 53 family farms with the permanent assets of mechanization and electrification, as well as the use of these means in 2009 year, with particular attention paid to the use of agricultural tractors. Obtained results were compared with the data predicted for year 2015 in modernization projects for these farms. The acreage of surveyed farms ranged within 8 to 150 ha AL. Their average acreage in 2009 amounted to 44.23 ha, while the average acreage foreseen in 2015 will be 49.49 ha. In order to determine the influence of AL area on the equipment and use of technical means, the tested objects were divided into 11 acreage groups, by 5 farms in groups I–IX, and by 4 farms in groups X and XI. Within the period of 2009–2015, the number of possessed tractors will increase from 157 to 161, and their average engine power will rise from 43.1 to 52.5 kW. Number of the combine harvesters will grow from 34 to 37, whereas the number of motor cars and delivery trucks will be reduced from 59 to 55. Average annual use of a tractor will decrease from 405 to 382 tractor-hours per unit, while the share of this use in crop production will increase from 56.5 to 59.9%. The average inputs of tractor power will drop down from 27.1 to 23.4 tractor-hours per ha AL. Average reproductive value of the technical means will increase from 979.4 to 1127.3 thous. PLN per farm, whereas as accounted per 1 ha AL will decrease from 22 146 down to 20 758 thous. PLN. Estimated annual amortization of the tractors and machines will be reduced from 0.840 to 0.773 thous. PLN·ha-11 AL. Surveyed farms are differentiated in respect of the needs and possibilities of investment machinery purchasing, modernization degree of applied techniques and technologies, as well as the intensification of crop and animal production. Therefore, it was not possible to determine significant relations among the operation-economic indices of technical means and increasing AL area of the objects under study. Obtained results of analyses will be used to actualization of hitherto existing operation-economic indices for the tractors and agricultural machines.

18

Systemy produkcji rolniczej w badanych gospodarstwach rodzinnych

Parafiniuk S.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2013

|

R. 21, nr 1

23--30

PL

Celem pracy było określenie systemów produkcji rolniczej oraz ponoszonych nakładów i efektów ekonomicznych, badanych w ramach projektu badawczego NCBiR nr NR 12 0043 06/2009 w 46 gospodarstwach rodzinnych. System produkcji określano na podstawie punktowej metody Kopcia. Gospodarstwa te zostały podzielone na trzy grupy. Pierwsza grupa to gospodarstwa ekstensywne o intensywności organizacji produkcji <300 punktów, kolejna grupa to gospodarstwa konwencjonalne, którym przyznano 301-500 punktów i ostatnia gospodarstwa intensywne >501 punktów. Dokonano charakterystyki gospodarstw w poszczególnych grupach. Zbadano wpływ systemu produkcji rolniczej na wyniki ekonomiczne gospodarstw oraz związki między nakładami materiałowo-energetycznymi a wielkością produkcji wyrażonej w jednostkach zbożowych. Wykazano duże zróżnicowanie w obsadzie zwierząt w poszczególnych grupach i produkcji towarowej netto wyrażonej w JZ·ha–1 UR. Wykazano również zróżnicowanie pod względem zaangażowania pracy własnej i najemnej oraz nakładów na techniczne i obrotowe środki produkcji.

EN

The study aimed at determination of agricultural production systems, the expenditures born and economic effects obtained in 46 family farms surveyed under NCBiR research project No. 12 0043 06/2009. Production system determination was based on the Kopec’s random sampling method. The farms were divided into three groups. First group included extensive farms of the production organization intensity up to 300 points, second group consisted of conventional farms within the range of 300-500 points; the intensive farms of above 500 points, belonged to the last group. Farms in particular groups were characterized by the influence of agricultural production system on economic farming results; relationships between material and energy expenditures and size of production, expressed in the cereal units (CU), were also measured. Great diversity was revealed in particular farm groups in the livestock density, as well as in net commercial farming, expressed in cereal units (CU) per 1 ha AL. Differentiation was also observed in respect of own labour and hired work engagement, and in the inputs on technical and current production assets, too.

19

Rozchody i dochody w badanych gospodarstwach rodzinnych

Wójcicki Z., Rudeńska B.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2013

|

R. 21, nr 2

43--54

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań nad ponoszonymi nakładami (rozchodami) i uzyskiwanymi dochodami w 53 wybranych gospodarstwach rodzinnych w 2009 i 2010 r. Zebrane wyniki porównano z rozchodami i dochodami, jakie przewiduje się w projektach modernizacji tych gospodarstw w 2015 r. W latach 2009-2012 badano gospodarstwa o powierzchni od 8 do 150 ha UR. Średnia powierzchnia badanych obiektów wynosiła w 2009 r. 44,23 ha, w 2010 r. 45,88 ha, a w 2015 r. będzie wynosić 49,49 ha UR, czyli zwiększy się o 11,9%. Wraz ze wzrostem powierzchni gospodarstwa zwiększają się łączne nakłady (rozchody) ponoszone na produkcję rolniczą. Natomiast w przeliczeniu na jednostkę powierzchni łączne rozchody wynosiły średnio w 2009 r. 6,78 tys. zł·ha–1 UR, w 2010 r. 6,51 tys. zł·ha–1 UR, a w 2015 r. będą wynosić 5,02 tys. zł·ha–1 UR. Średnie dochody brutto w badanych gospodarstwach są nieco wyższe niż średnie dochody rodzin rolniczych w Polsce. Natomiast dochody brutto wyrażone w roboczogodzinach ogólnego czasu pracy wynosiły średnio w 2009 r. 21,69 zł·rbh–1, w 2010 r. 27,38 zł·rbh–1, a w 2015 r. będą wynosiły 34,46 zł·rbh–1. Są to dochody znacznie przekraczające wynagrodzenie za pracę w porównaniu z jednostkowym średnim wynagrodzeniem pracownika spoza rolnictwa. Większość badanych gospodarstw należy lub będzie należała po modernizacji do grupy rozwojowych rodzinnych przedsiębiorstw rolniczych, mających zdolność do prowadzenia systematycznej inwestycyjnej działalności odtworzeniowej i rozwojowej.

EN

Paper presented the results of study on the expenditures born and incomes obtained by 53 selected family farms in the years 2009 and 2010. Obtained results were compared with the inputs – outputs forecasted by modernization projects of these farms for 2015. The acreage of surveyed farms within the years 2009-2012 ranged from 8 to 150 ha AL. The average acreage of objects tested in 2009 amounted to 44.23 ha, in 2010 – 45.88 ha, while in 2015 it will reach 49.49 ha AL (increase by 11.9%). Together with enlarging farm acreage, increase the total expenditures born on agricultural production. Whereas the total expenditures per unit of land surface in 2009 amounted to 6.78 thous. PLN·ha–1AL, in 2010 – 6.51 thous. PLN·ha–1 AL, in 2015 - shall amount 5.02 thous. PLN·ha–1AL. The average gross incomes in the farms surveyed are somewhat higher than the average incomes of family farms in the whole country. On the other hand, the gross incomes, expressed in work-hours of total work time, on average in 2009 amounted to 21.69 PLN·work-hr–1, in 2010 – 27.38 PLN·work-hr–1, and in 2015 will amount to 34.46 PLN·work-hr–1. Such incomes considerably exceed the wages, as compared with the average salaries of workers from outside of agriculture. The majority of surveyed here farms belong, or will belong after modernization, to group of developing family farms – enterprises, being able to systematic investment activity, either the reproductive and developing ones.

20

Przychody i ich struktura w badanych gospodarstwach rodzinnych

Wójcicki Z., Rudeńska B.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2013

|

R. 21, nr 2

33--41

PL

W pracy przedstawiono analizę wyników działalności produkcyjnej 53 badanych gospodarstw rodzinnych w zakresie uzyskiwanych w 2009 i 2010 r. przychodów z produkcji rolniczej i pozarolniczej oraz z dopłat bezpośrednich i innych dotacji. Te wartości przychodów porównano z odpowiednimi wartościami przewidywanymi (planowanymi) przez rolników i pracowników naukowych na 2015 r. w projektach modernizacji badanych obiektów. Powierzchnia gospodarstw wynosiła od 8 do 150 ha użytków rolnych (UR), średnio w 2009 r. 44,23 ha UR, a w 2015 r. będzie wynosiła 49,49 ha UR. Obiekty podzielono na 11 grup obszarowych po 5 gospodarstw w grupach od I do IX i po 4 gospodarstwa w grupach X i XI. Stwierdzono, że wraz ze wzrostem powierzchni UR w gospodarstwie rosną przychody brutto, średnie 400,35 tys. zł w 2009 r., w 2010 r. wzrosły one do 418,6 tys. zł, a w 2015 r. będą wynosiły 418,9 tys. zł. Jednostkowe przychody brutto kształtują się średnio na poziomie 9,05 tys. zł·ha–1 UR w 2009 r., 9,12 tys.·ha–1 UR w 2010 r. i 8,46 tys. zł·ha–1 UR w 2015 r. i układają się w granicach od 5,48 tys. zł·ha–1 UR (XI grupa) w 2015 r. do 12,36 tys. zł·ha–1 UR (VII grupa) w 2010 r. Przychody te nie są skorelowane z wielkością badanych obiektów. W strukturze przychodów brutto najwyższą pozycję zajmowały przychody z produkcji zwierzęcej (52,1-58,5%), a następnie przychody z produkcji roślinnej (16,6-17,8%), kredyty obrotowe i inwestycyjne (5,1-12,9%), dopłaty bezpośrednie i inne (10,6-11,0%), zwroty VAT i akcyzy (1,4-2,5%) oraz emerytury, renty i odszkodowania (1,9-2,2%). Średnie przychody w stosunku do ogólnych nakładów pracy wynosiły w 2009 r. (zł·rbh–1) - 68,82, w 2010 r. - 74,37 i w 2015 r. - 71,62, co świadczy o wysokiej przychodowości badanych obiektów i możliwości uzyskiwania ponadparytetowych dochodów oraz zdolności do modernizacji technologii i podejmowania zakupów nowych środków technicznych.

EN

The study analysed results of production activity of 53 family farms in respect of the incomes from agricultural and non-agricultural production, direct and other subventions, obtained in the years 2009 and 2010. Obtained income values were compared to the foreseen (planned) by the farmers and the scientific workers for 2015, in modernization projects for tested objects. The acreage of farms ranged from 8 to 150 ha AL (agricultural land), on average in 2009 – 44.23 ha AL, whereas in 2015 it will be 49.49 ha AL. Surveyed objects were divided into 11 acreage groups, by 5 farms in groups I to IX, and by 4 farms in groups X and XI. It was stated that with increasing farm acreage – increase gross incomes; the average 400.35 thous. PLN in 2009, in 2010 reached 418.6 thous. PLN, and in 2015 will achieve 418.9 thous. PLN. Average gross incomes per ha AL amount to 9.05 thous. PLN in 2009, 9.12 thous. PLN in 2010, and 8.46 thous.PLN in 2015; they range within 5.48 thous. PLN·ha–1 AL (XI group) in 2015, up to 12.36 thous. PLN·ha–1 AL (VII group) in 2010. Those incomes are not correlated with the acreage of investigated objects. In the structure of gross incomes the highest position took the incomes from animal production (52.1-58.5%), next the incomes from crop production (16.6-17.8%), investment and turnover credits (5.1-12.9%), direct and other subventions (10.6-11.0%), VAT returns and excises (1.4-2.5%), retiring pensions, rents and compensations (1.9-2.2%). Average incomes - in relation to total labour inputs - amounted to 68.82 PLN·workhr-1 in 2009, 74.37 PLN·work-hr–1 in 2010 and will amount to 71.62 in 2015. These data testify to high remunerativeness of tested objects, possibility of getting aboveparity incomes and abilities to modernize the technology and to purchase new technical means.