Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Autorzy help
Lata help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 501

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 26 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  gospodarka wodna
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 26 next fast forward last
PL
W artykule zawarto analizę wpływu zmiany klimatu na przyszłość zasobów wodnych w Polsce. Przedstawiono mechanizmy dawnych zmian klimatu oraz omówiono obserwacje obecnie zachodzącej zmiany klimatu i projekcje na przyszłość. Zmiana klimatu wpływa na zaostrzenie trzech kategorii problemów wodnych w Polsce, związanych z nadmiarem, niedoborem i złą jakością wody. Zmiana klimatu jest więc dodatkowym czynnikiem komplikującym już istniejące problemy, które musi rozwiązać gospodarka wodna. Gospodarka wodna wymaga racjonalnego układu instytucjonalnego, dobrych i stabilnych regulacji prawnych oraz mądrych decyzji politycznych. Pokazano szereg istniejących niedostatków w tym względzie, które pilnie wymagają przemyślenia.
EN
The article constitutes an analysis of the impact of the climate change on the future of water resources of Poland. It presents mechanisms of past climate changes and discusses observations related to the current climate change process and forecasts for the future. The climate change contributes to the exacerbation of three categories of water problems in Poland, namely those related to the excess, shortage and poor quality of water. The climate change constitutes therefore an additional factor complicating the already existing problems to be solved by water management. Water management requires rational institutional system, good and stable legal regulations and wise political decisions. The author presents a series of shortcomings in this regard, to be urgently reflected upon.
EN
Considering challenges related to climate change, projected population growth, and increasing food demand, the long-term use of water in agriculture is becoming a pressing concern. Therefore, effective water resource management by farmers is crucial and warrants extensive scientific investigation. Consequently, the primary objective of this article was to identify pertinent studies addressing farmers' approaches, attitudes, and actions concerning water management and the adoption of water innovations. The review was conducted using the PRISMA method, serving as the foundation for subsequent quantitative and qualitative analyses. The findings suggest that water management in agriculture is gaining significance due to increasing exposure to the risk of limited water availability and complement to adapt to changing climate conditions. Previous research has predominantly focused on selected southern regions of Europe. Farmers' attitudes toward water management are primarily influenced by socio-economic and institutional factors. Education emerged as a crucial determinant in encouraging farmers to use water conservation practices.
PL
Biorąc pod uwagę wyzwania związane ze zmianami klimatycznymi, prognozowanym wzrostem liczby ludności i rosnącym zapotrzebowaniem na żywność, długoterminowe wykorzystanie wody w rolnictwie staje się palącym problemem. Dlatego skuteczne zarządzanie zasobami wodnymi przez rolników ma kluczowe znaczenie i wymaga szeroko zakrojonych badań naukowych. W związku z tym głównym celem tego artykułu było zidentyfikowanie odpowiednich badań dotyczących podejść, postaw i działań rolników w zakresie gospodarki wodnej i przyjęcia innowacji wodnych. Przeglądu dokonano metodą PRISMA, która stała się podstawą do dalszych analiz ilościowych i jakościowych. Wyniki sugerują, że gospodarka wodna w rolnictwie zyskuje na znaczeniu ze względu na rosnące narażenie na ryzyko ograniczonej dostępności wody i konieczność dostosowania się do zmieniających się warunków klimatycznych. Poprzednie badania skupiały się głównie na wybranych południowych regionach Europy. Na podejście rolników do gospodarki wodnej wpływają przede wszystkim czynniki społeczno-ekonomiczne i instytucjonalne. Edukacja okazała się kluczowym czynnikiem zachęcającym rolników do stosowania praktyk oszczędzania wody.
PL
O tym, że natura – odkąd istnieje nasz gatunek – nie wybacza błędów w skali mikro i makro, przekonało się wielu ludzi. Obecnie, gdy światowa populacja przekroczyła oszałamiającą liczbę 8 mld osób, konsekwencje ludzkich błędów dotykają nas w masowej i globalnej skali. Doświadczyli tego Chińczycy, którzy zareagowali na to wdrażaniem koncepcji tzw. miasta gąbki.
PL
Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie w ostatnim czasie kieruje wezwania do przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych z prośbą o informacje, w szczególności dotyczące warunków wykonywania działalności w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków. Istotne jest to, czy organ regulacyjny od powiędnie formułuje swoje wezwania, a także powstaje dylemat czy spółki wodociągowo-kanalizacyjne są zobowiązane do przekazywania Wodom Polskim wyłącznie posiadanej dokumentacji, czy też mają obowiązek jej dodatkowego sporządzenia w związku z otrzymywanymi wezwaniami.
EN
Mine closure is the natural final stage of mining activity. The process of financing mine liquidation is complex and expensive. The many years of conducted hard coal extraction affect the surface height differences. Analyses of the shifts in hydrogeological conditions and water hazard states in mining plants led to legal regulation adaptations, primarily in terms of hydrogeological documentation preparation, and made it necessary to conduct work concerning new options for water hazard assessment and prevention. Current subjects of particular interest include shifts in terrain morphology and the water regime, resulting in periodic flooding and permanent flooding of the most depressed areas as well as changes in the directions and intensity of surface water flows. This publication presents a multi-criteria analysis of the possibility of reducing the liquidation costs of an inactive mine through the retrofitting of the existing system of rainwater drainage from subsidence basins. The analysis revealed the primary factors disrupting the course of the drainage process and the problems resulting from them. Technically feasible solutions is presented, together with their assessment. Applying the multi-criteria analysis made it possible to select optimal solutions from a group of proposed technical system retrofitting variants.
10
Content available remote Zagospodarujmy Wisłę – co dalej z królową polskich rzek
PL
Szczególne fakty rzutujące dziś na gospodarkę wodną, oraz nakazujące potrzebę pilnego zweryfikowania istniejącego stanu. Zapotrzebowanie na wodę w tym szczuplejące zasoby retencji jako dzwonek alarmowy dla właściwego zagospodarowania Polskich rzek – szczególnie tej największej rzeki. Apel o realizację „Programu Wisła” i organizację zarządzania i gospodarowania wodami na miarę naszych czasów.
EN
The special facts affecting river water management and requiring an urgent verification of the present condition of rivers in Poland. Water demand and poor retention resources , as an alarm bell for the proper management of Polish rivers, especially Vistula which is the longest one. An appeal for the implementation of the “Vistula Program / Program Wisła” and the organization of water management and water development in a contemporary way.
PL
Najprostszym sposobem ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko jest zaprzestanie prowadzenia działalności przez podmiot korzystający ze środowiska. Nałożenie takiego obowiązku musi być jednak obwarowane rozwiązaniami gwarantującymi, że jest to rzeczywiście niezbędne do wyeliminowania zagrożeń. W polskim systemie ochrony środowiska rozwiązania mogące stanowić podstawę do nałożenia takiego obowiązku rozproszone są w różnych aktach prawnych. Dlatego też w opracowaniu tym omówione zostały relacje pomiędzy przepisami prawa mogącymi stanowić podstawę wstrzymania działalności podmiotu korzystającego ze środowiska. Przedmiotem szczegółowych rozważań jest natomiast możliwość nałożenia na podstawie art. 343 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2022 r., poz. 2625 z późn. zm.) obowiązku wstrzymania działalności zakładu w przypadku wystąpienia stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzi, zwierząt lub środowisku albo prawnie chronionemu interesowi osób trzecich do czasu ich usunięcia. Omówione zostały przesłanki uzasadniające nałożenie obowiązku wstrzymania prowadzonej działalności oraz formy procesowe, w jakich może to mieć miejsce. Ponadto omówiono przesłanki uzasadniające ponowne podjęcie wstrzymanej działalności. Zaproponowano także rozwiązania porządkujące, mogące poprawić skuteczność stosowania omawianych rozwiązań.
EN
The simplest method to mitigate the adverse impact of activity of an entity using the environment is to suspend its operations. Imposing such obligation needs however to be subject to solutions guaranteeing that it is essential in order to eliminate the threat. In the Polish environmental protection system, solutions that may be the basis for inflicting such obligation are scattered among different legal acts. This study discusses therefore relationships between different legal regulations that may constitute the grounds for suspending the operations of an entity using the environment. A detailed analysis is devoted to the possibility to inflict the suspension a plant's operations in the event of the occurrence of a threat to life of health of people, animals, environment or legally protected interest of third persons until it is eliminated, based on Article 343(1) and 343(2) of the Water Act of 20 July 2017 (Journal of Laws of 2022, item 2625 as amended). It discusses premises justifying imposition of the obligation to suspend the operations as well as procedural forms that it may take. It also discusses the premises for resuming the suspended activities. The author proposes some organizing solutions that may improve the effectiveness of application of the discussed solutions.
PL
Gospodarka wodna polega na planowanym i ukierunkowanym zarządzaniu zasobami wodnymi. Obejmuje ona zarówno etap tworzenia się zasobów wodnych, jak i dysponowanie nimi, w tym wykorzystywanie wody przez konsumentów. Gospodarka wodna prowadzona na obiektach hydrotechnicznych, jakimi są zbiorniki zaporowe, polega na kontrolowaniu przepływu wody przez zaporę oraz utrzymywaniu odpowiedniego napełnienia zbiornika i wynikającej z niego rezerwy powodziowej, jako następstwo prognozowanego opadu i oczekiwanego dopływu do zbiornika. Obszarem badań była zlewnia Zbiornika Tresna do przekroju zapory. Obiektem hydrotechnicznym, w którym bezpośrednio realizuje się gospodarowanie wodą, jest Zbiornik Tresna (dokładnie zapora w Tresnej). Z kolei w sposób pośredni na bilans wodny obszaru całej zlewni oddziałuje zagospodarowanie i użytkowanie terenu. Okresem badawczym były lata 2000-2019. Na przestrzeni badanych 20 lat zaobserwowano malejący trend opadów, a w ostatnim 10-leciu większą częstotliwość lat z niedoborem lub nadmiarem opadów. Opad efektywny w założonych warunkach wystąpił w 38% przypadków i wynosił średnio 6,8% opadu całkowitego. Zagospodarowanie terenu zlewni Zbiornika Tresna przedstawia się następująco: 46,3% powierzchni zajmują grunty leśne, 40,7% rolne, 13,0% pozostałe. W związku z rozpadem monokultur świerkowych w Beskidach grunty leśne podlegają przemianom struktury gatunkowej i wiekowej. Obecnie skład gatunkowy jest już dostosowany do siedliska, co oznacza, że zmniejszono udział świerka na korzyść buka i jodły. Analiza dopływów do zbiornika wykazała, że zlewnia reagowała różnokierunkowo na pojedyncze epizody opadowe. Reakcja ta zależała od stanu przestrzeni zajmowanej przez roślinność, tj. składu gatunkowego i struktury wiekowej drzewostanu oraz trwania okresu wegetacyjnego.
EN
Water management consists in planned and targeted management of water resources. It includes both the stage of water resources formation as well as that of their distribution, including the use of water by consumers. Water management carried out in hydro-engineering structures, such as dam reservoirs, consists in controlling the flow of water through the dam and maintaining the appropriate reservoir's filling level in order to provide flood reserve corresponding to the forecast precipitation and the expected water flow into the reservoir. The research covered the Tresna Reservoir catchment area up to the dam cross-section. The hydro-engineering structure directly used for water management is the Tresna Reservoir (and more precisely the dam in Tresna). The indirect impact on the area's water balance is exercised by the land management and use. The study was carried out in the years 2000-2019. During the 20 analysed years, a diminishing precipitation trend was observed, in the last 10 years characterised with higher frequency of years with scarce or excessive precipitation. The effective precipitation in the assumed conditions occurred in 38% of cases and amounted to an average of 6.8% of total precipitation. Land development in the Tresna Reservoir's catchment area is as follows: 46.3% of the surface is occupied by forests, 40.7% by agriculture and 13% by other forms. Due to the break in spruce monocultures in the Beskidy Mountains, forest lands are subject to the species and age structure change. The current species composition has already been adapted to the habitat, which means that the share of spruce was reduced to include more beech and fir. The analysis of the inflows indicated that the catchment area reacted multidirectionally to single precipitation episodes. This reaction depended on the status of the area occupied by the vegetation, i.e. species composition and age structure of stands and duration of the vegetation period.
PL
Światowy Dzień Wody 2023 jest ściśle powiązany z 6. Celem Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable Development Goal), który zakłada doprowadzenie dla wszystkich ludzi do 2030 r. bezpiecznej wody i odpowiednich urządzeń sanitarnych. Dzień ten jest uznany jako dzień urządzeń sanitarnych (Toilet Day). Dziś ok. 2 miliardy ludzi (¼ populacji globu) nie ma dostępu do bezpiecznej wody, a wiadomo, że czysta woda i odpowiednie urządzenia sanitarne są podstawowymi czynnikami prowadzącymi do redukcji biedy, wzrostu ekonomicznego i rozwoju zrównoważonego środowiska. Naczelnym hasłem ŚDW 2023 jest: accelerating change (przyspieszyć zmiany), co należy rozumieć jako konieczność przyspieszenia zmian w naszym środowisku przez partnerstwo i współpracę. Ma to na celu uzyskanie zrównoważonego środowiska i społeczeństwa.
PL
Reforma zarządzania gospodarką wodną w Polsce z 2018 r. wprowadziła scentralizowany system gospodarowania wodami przypisany Państwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie. Założeniem reformy było uzyskanie samofinansowania się tej jednostki w zakresie realizacji swoich ustawowych zadań na bazie systemu przychodów z usług wodnych. Na podstawie analizy skutków finansowych tej reformy, w oparciu o dane za okres 5 lat od jej wprowadzenia, wskazuje się, że reforma nie doprowadziła do osiągnięcia zakładanych efektów i tym samym konieczne są dalsze, tym razem ewolucyjne zmiany w kierunku decentralizacji zarządzania oraz stworzenia optymalnego dla Polski systemu finansowania bazującego na akceptowalnej społecznie i gospodarczo relacji taryf, podatków związanych z wodą oraz transferów z budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego.
EN
The Polish water management reform of 2018 introduced a centralised system of water management assigned to the Polish Waters National Water Management Holding (Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie). The goal of the reform was to achieve self-financing of this entity in the scope of implementation of its statutory tasks based on the system of income from water services. The analysis of financial effects of this reform based on data for the period of 5 years following its entry into force indicates that it has not led to the assumed results and therefore further, more evolutionary, changes are required to decentralise the management and create an optimum financing system based on the socially and economically acceptable relationship between tariffs, water taxes and transfers from the state and local self-government budgets.
PL
Niniejszy artykuł jest rozwinięciem prezentacji na konferencji nt. Gospodarka wodna w Polsce - wyzwania do 2030 roku, w Senacie RP w dniu 19 czerwca 2023 r. Zawiera podstawy analizy retencji wodnej oraz ocenę jej stanu i wpływu na ograniczenie zagrożeń naturalnych - powodzi i suszy, a także jej wykorzystania w krajowym zaopatrzeniu w wodę pitną. Kierunki rozwoju retencji odniesiono do współczesnych trendów w poszukiwaniu rozwiązań zintegrowanych, oszczędnych oraz dbających o stan i jakość zasobów wodnych, zmierzających do oczekiwanych standardów gospodarki obiegu zamkniętego.
EN
This article constitutes an extension of the presentation given at the conference entitled Water Management in Poland, challenges to be faced by 2030, which took place in the Senate of the Republic of Poland on 19 June 2023. It includes a basic water retention analysis, as well as an assessment of its state and impact on mitigation of natural threats - floods and droughts, and its use in the national drinking water supply. The directions of retention development were compared against contemporary trends to search for integrated and economic solutions, ensuring the good status and quality of water resources and striving to achieve the expected circular economy standards.
PL
Konferencja w sprawie śródokresowego kompleksowego przeglądu realizacji celów Międzynarodowej Dekady Wodnej 2018-2028 odbędzie się w dniach 22-24 marca 2023 r. w siedzibie ONZ w Nowym Jorku. Trzydniowe spotkanie stanowi jeden z elementów długofalowego harmonogramu obejmującego także proces przygotowawczy do Konferencji oraz Program działań na rzecz wody (Water Action Agenda - WAA), który jest głównym, zbiorowym efektem końcowym Konferencji. Celem tego procesu jest ustanowienie programu działań na drugą połowę Dekady Wodnej oraz Agendy ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju, w perspektywie wykraczającej nawet poza rok 2030. Zapewnienie wszystkim ludziom dostępu do wody i urządzeń sanitarnych pozostaje wciąż aktualnym wyzwaniem gospodarki wodnej na całym świecie. Konferencja, stanowiąca światową debatę wodną, ma zapewnić, że rok 2023 stanie się trampoliną katalizującą działania na rzecz bezpieczeństwa wodnego dla wszystkich. Wizją gospodarzy wydarzenia jest powszechne docenienie i lepsze zarządzanie wodami oraz podjęcie skoordynowanych działań, aby osiągnąć międzynarodowe cele wodne. Gospodarze oczekują i zachęcają wszystkie zainteresowane podmioty do zgłaszania dobrowolnych zobowiązań, których zbiór stworzy Program działań na rzecz wody. Polska rozważa zgłoszenie dobrowolnych zobowiązań do WAA. Oficjalne uruchomienie Programu nastąpi podczas Konferencji. Współgospodarze zmierzyć się muszą z wyzwaniem o skali światowej, starając się przezwyciężyć trudności i uniknąć błędów, które doprowadziły do niepowodzenia międzynarodowych działań na rzecz zasobów wodnych, podejmowanych w XX wieku. Dotychczasowe działania zarówno na szczeblu międzynarodowym, jak też państwowym i lokalnym wydają się dalece niewystarczające, aby skutecznie osiągnąć międzynarodowe cele wodne. Trzeci rok z rzędu Światowe Forum Ekonomiczne umieściło kryzys wodny w pierwszej trójce globalnych zagrożeń, dlatego realizacji zadań wodnych nie można dłużej odkładać na później. Brak skutecznej reakcji na wyzwania wodne może mieć poważne skutki globalne, które mogą okazać się jeszcze dotkliwsze od niepowodzeń z końca XX wieku.
EN
The mid-term comprehensive review Conference on the implementation of the goals of the International Water Decade 2018-2028 will be held from 22 to 24 March 2023 at UN Headquarters in NY. The three-day meeting is one of the elements of the long-term agenda, which also includes the preparatory process for the Conference and main collective outcome of the Conference - Water Action Agenda (WAA). The aim of this process is to establish an action program for the second half of the Water Decade and UN Agenda for sustainable development, in a transcendent perspective beyond 2030. Providing all people with access to water and sanitation remains a challenge for water management around the world. The conference, which is the global water debate, aims to ensure that year 2023 becomes a catalytic springboard for action on water security for all. The vision of the hosts of the event is to achieve universal recognition and better management of water and to take coordinated action to achieve international water goals. The hosts expect and encourage all stakeholders to submit voluntary commitments, the collection of which will form the Water Action Agenda. Poland is considering submitting voluntary commitments to the WAA. The official launch of the WAA will take place during the Conference. The co-hosts face a global challenge, trying to overcome the difficulties and avoid the mistakes that led to the failure of international action on water resources held in the 20th century. The actions taken so far, at international, national and local level, are proving to be far from sufficient to effectively achieve the international water goals. For the third year in a row, the World Economic Forum has placed the water crisis in the top three global threats, so we can no longer put off the water agenda. Failure to respond effectively to water challenges could have serious global impacts, which could be even more severe than the failures of the late 20th century.
PL
Zmiany klimatyczne stawiają przed gospodarką wodną nowe wyzwania. Funkcjonowanie obiektów, służących jej celom, musi uwzględniać zarówno zmiany warunków hydrologicznych, jak i zmiany potrzeb wodnych użytkowników wód i środowiska naturalnego oraz rosnącej presji ich zaspokojenia. Kiedy szczególnego znaczenia nabiera racjonalne gospodarowanie wodą, niejednokrotnie istnieje konieczność przedefiniowania celów i zadań, jakie mają one spełniać, oraz określenia nowych zasad ich funkcjonowania. W referacie przedstawiono - na wybranych przykładach - nowe wyzwania i problemy eksploatacji obiektów hydrotechnicznych RZGW w Poznaniu w zmieniających się warunkach hydrologiczno-meteorologicznych. Wykorzystano dane hydrometeorologiczne, dane dotyczące obiektów hydrotechnicznych, ich funkcjonowania oraz potrzeb wodnych. Opisano zmiany zasilania zbiorników wodnych, m.in. coraz częściej występujące niżówki hydrologiczne, skutkujące trudnościami w realizacji założonej gospodarki wodnej, oraz możliwości zaspokojenia potrzeb wodnych. Wskazano na konieczność dostosowania zbiorników do zmieniających się warunków klimatycznych. Przedstawiono również wzajemne zależności pomiędzy obiektami hydrotechnicznymi i wskazano na konieczność ich uwzględnienia w określaniu zasad gospodarowania wodą. Części wspólne tych zasad są niezwykle istotne w kontekście szerszego spojrzenia na zasoby wodne i możliwości zaspokojenia potrzeb wodnych regionu.
EN
Climate change brings new challenges for the water management to face. Functioning of the facilities it uses needs to take into account changing hydrological conditions as well as the evolution of the water users” and natural environment needs and the growing pressure to meet them. When rational water management becomes of particular importance, it sometimes gives rise to the necessity to redefine the goals and tasks it should fulfill and determine new principles of it functioning. The article, using selected examples, presents new challenges and operational problems of hydro-technical structures of the Regional Water Management Authority in Poznań in the evolving hydrological and meteorological conditions. It uses hydro-meteorological data, data on hydro-technical strictures, their functioning and water needs. The authors describe the change in water reservoir supply, increasingly frequent low water periods among them, resulting in difficulties to meet the assumed water management goals and impacting the ability to satisfy water needs. They point out to the necessity to adapt reservoirs to the changing climate conditions. They also present interdependencies between hydro-technical structures and the necessity to take them into account while determining water management principles. Common parts of these principles are of significant importance in the context of having a broader view of water resources and the possibility to satisfy water needs of the region.
PL
Czy grozi nam kryzys związany z brakiem wody, czy geotechnika może wypracować kompromis między urbanizacją a zachowaniem balansu retencyjnego, jakie technologie wspomagają realizacje infrastruktury odpowiedzialnej za gospodarowanie wodami.
first rewind previous Strona / 26 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.