Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The impact of depositing waste from coal mining and power engineering on soils on the example of a central mining waste dump

Marcisz Marek, Adamczyk Zdzisław, Gawor Łukasz, Nowińska Katarzyna

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2021

|

T. 37, z. 2

179--192

EN

The purpose of the study was determining of degree of contamination of soil cover as a result of disposing of different industrial wastes and comparison of the soil quality with quality of soils and the grounds described in standards in relation to the reclamation works carried out on the dump. Analysed waste dump belongs to the sparse objects of this type in the Upper Silesian Coal Basin, where both coal mining wastes as well as flying ashes occur. During investigations there was done a collection of 9 soil samples around the dump using Egner`s cane from the depth of 30 cm. The content of heavy metals was determined (Cd, Co, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn) using method of emission spectrometry (ICP-AES) and phase composition studies using the X-ray diffraction method (XRD ). Obtained results enabled determination of impact of disposed wastes on the degradation of pedosphere of studied area, which represents III group of fallow lands. The contents of heavy metals in soil samples vary in wide spectrum, but do not exceed permissible content of metals and metalloids for the aforementioned soil group. The highest concentrations reaches iron (average content 0,6%), while concentrations of other elements do not exceed 0.02%. In the mineral composition of soil samples the dominant components are typical for soils in the area of post-mining dumps, i.e. quartz, feldspars, clay minerals, represented by kaolinite and illite. The presence of muscovite with a share of < 5% was also found. Minerals from the carbonate group – calcite (< 3.5%) and dolomite (< 0.3%) occur rarely. In the investigated samples there was identified presence of mullite, component typical for wastes coming from energy sector.

PL

Celem badań było określenie stopnia zanieczyszczenia powłoki glebowej wskutek deponowania różnorodnych odpadów przemysłowych oraz porównanie jej jakości z określonymi standardami jakości gleby i ziemi, w odniesieniu do przeprowadzonych prac rekultywacyjnych na zwałowisku (należącym do nielicznych obiektów tego typu na obszarze GZW), gdzie występują zarówno węglowe odpady pogórnicze, jak i popioły elektrowniane. W ramach badań pobrano 9 próbek glebowych wokół zwałowiska (za pomocą próbnika – laski Egnera) z głębokości do 30 cm. Wykonano oznaczenia zawartości metali ciężkich (Cd, Co, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn) metodą spektrometrii emisyjnej (IC P-AES) oraz badania składu fazowego metodą dyfrakcji rentgenowskiej (XRD). Uzyskane wyniki umożliwiły określenie wpływu deponowanych odpadów na degradację pedosfery badanego obszaru, reprezentującego III grupę gruntów – nieużytki. Zawartości badanych metali ciężkich w pobranych próbkach gleb zmieniają się w szerokim zakresie, lecz nie przekraczają dopuszczalnych zawartości metali i metaloidów dla wspomnianej grupy gruntów. W największych koncentracjach występuje żelazo (średnia zawartość 0,6%), natomiast koncentracje pozostałych pierwiastków nie przekraczają 0,02%. W składzie mineralnym próbek gleb dominują elementy typowe dla gleb rejonu zwałowisk pogórniczych, tj. kwarc, skalenie, minerały ilaste, reprezentowane przez kaolinit i illit. Stwierdzono również obecność muskowitu o udziale <5%. Znacznie rzadziej występują minerały z grupy węglanów: kalcyt (< 3,5%) i dolomit (<0,3%). W badanych próbkach gleb zidentyfikowano obecność mullitu, składnika typowego dla odpadów pochodzących z energetyki.

2

Bioakumulacja wybranych metali ciężkich w kukurydzy uprawianej na paszę

Wiater Józefa

Polish Journal for Sustainable Development

|

2020

|

T. 24, cz. 1

127--136

PL

Celem badań była ocena bioakumulacji wybranych metali ciężkich w roślinach kukurydzy, która jest uprawiana na coraz większym areale gruntów. Celem uprawy jest głównie pasza dla bydła mlecznego, którego hodowla stała się dominującym kierunkiem rozwoju rolnictwa na Podlasiu. Badania wykonano w oparciu o próbki gleb lekkich i średnich oraz próbki uprawianej kukurydzy. W próbkach gleb oznaczono zawartość ogólną kadmu, ołowiu, niklu, miedzi i cynku, oznaczono zawartość tych samych metali w roślinach. Na podstawie uzyskanych wyników obliczono współczynniki bioakumulacji w/w metali w roślinach kukurydzy. Stwierdzono, że gleby na których uprawiano kukurydzę w większości charakteryzowały się zawartością metali ciężkich na poziomie tła geochemicznego. Niewielkich część była zanieczyszczona kadmem na I poziomie wg liczb IUNG. Kukurydza ze względu na zawartość metali ciężkich spełniała wymogi opracowane dla roślin paszowych. Współczynniki bioakumulacji metali w kukurydzy były najczęściej niskie i adekwatne do niskiej ich zawartości w glebach, choć w przypadku kadmu i ołowiu wskazują na źródło poza glebowe.

EN

The aim of the study was to assess the bioaccumulation of selected heavy metals in corn plants grown on the increasing area of land used for fodder for cattle, mainly dairy cattle, whose breeding has became the dominant direction of agricultural development in Podlasie region. The study was carried out on the basis of light and medium soils samples and maize samples grown for fodder for dairy cows. The total content of cadmium, lead, nickel, copper and zinc was determined in soil samples as well as in plants. On the basis of the obtained results, the bioaccumulation coefficients of the above-mentioned metals in maize plants were calculated. It was found that the soils, on which maize was grown, were mostly characterized by the content of heavy metals at the level of geochemical background. A small part was contaminated with cadmium on the first level according to JUNG numbers. Maize, due to its heavy metal content, met the requirements for fodder plants. The bioaccumulation coefficients of metals in maize were most often low and adequate to their low content in soils, although in the case of cadmium and lead they indicate an off-soil source.

3

Wpływ zakwaszonej gnojowicy na skład chemiczny gleby trwałych użytków zielonych

Barwicki Jan, Kierończyk Marek, Mazur Kamila, Romaniuk Wacław, Borek Kinga, Wardal Witold

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2019

|

T. 19, z. 3

5--13

PL

Przedstawiono wpływ stosowania gnojowicy zakwaszonej na skład chemiczny gleby trwałych użytków zielonych. Próby gleby pobierano zgodnie z polską normą z głębokości 0–30 cm, czyli z całego profilu glebowego. Wykorzystanie stężonego kwasu siarkowego do zmniejszania pH gnojowicy, a tym samym zatrzymywania azotu w glebie i w dalszej kolejności wykorzystywania go przez rośliny uprawne daje podwójną korzyść – ogranicza straty azotu i obniża koszty nawozów mineralnych, które należałoby zakupić. Aplikowanie surowej gnojowicy pod powierzchnię gleby przynosi korzyści w postaci ograniczenia emisji amoniaku, ale nie ma wpływu na stosowanie nawozów z dodatkiem siarki, przeciwnie niż stosowanie gnojowicy zakwaszonej. Ograniczenie emisji amoniaku do otoczenia w przypadku, gdy w pobliżu pól uprawnych nawożonych gnojowicą znajdują się osiedla mieszkaniowe, wywiera pozytywny wpływ na mieszkańców, ponieważ ograniczony jest przykry odór gnojowicy.

EN

The state of soil in Poland was presented in the aspect of the necessity of pouring liquid manure onto arable fields and preventing of ammonia to escape into the atmosphere. The use of concentrated sulfuric acid to lower the pH of the slurry and thus retain nitrogen in the soil and then use it by crops gives a double benefit, reduces nitrogen losses and reduces the cost of mineral fertilizers that should be purchased. Injecting raw slurry beneath the soil surface has some benefits in the form of reducing ammonia emissions, but it does not affect the use of fertilizers with the addition of sulfur, which is ensured in the case of slurry acidification.

4

Miedź, nikiel, ołów i cynk w strefach wpływu eksploatacji złóż miedzi Dolnego Śląska

Duczmal-Czernikiewicz Agata, Hoska Natalia, Zimny Marcin, Zimny Daniel

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 3

154--155

EN

Base metals (Cu, Zn and Pb) as the main resources of the Lower Silesian copper deposits have significantly been influenced by different enviromentalfactors. In this paper, changes in metal concentrations on the surface in relation to deeper layers of the sediments were examined. The concentration ofmetals in the whole sediment, and in selected grain fractions was studied. The contents of these metals in the soils of areas adjacent to the deposit are diverse and are in the range of: 3.0-1082.9 mg/kg Cu; 3.5-106.1 mg/kg Pb; 27.6-49.3 mg/kg Zn, and 1.33-23.0 mg/kg Ni in the old deposit district and Cu 0.91-1655.0 mg/kg Pb; 10.0-1792.0 mg/kg Zn; 3.38-1129.0 and 0.47-32.7 mg/kg Ni in the new deposit district. The increase of metal concentration in the finefractions has been observed. Moreover, the decrease in the metal content with depth was observed in all investigated profiles.

5

Agrochemiczne właściwości gleb użytkowanych rolniczo

Lipiński Wojciech

Inżynieria Ekologiczna

|

2019

|

Vol. 20, nr 1

1--12

PL

W artykule przedstawiono zagadnienia badań agrochemicznych w oparciu o praktyczne doświadczenia prowadzone na terenie istniejących w Polsce stacji chemiczno-rolniczych. Przedstawiono wyniki prowadzonych badań gleb użytkowanych rolniczo w latach 1955-2017. Badania gleby prowadzi się na potrzeby doradztwa w zakresie stosowania nawozów w gospodarstwach rolnych w celu intensyfikacji produkcji roślinnej. Wyniki tych badań służą także do opracowania map odczynu i zasobności gleby w przyswajalne formy P, K i Mg, które systematyczne publikowane są w rocznikach statystycznych GUS. Efektem prac jest określenie stanu zanieczyszczenia gleb użytków rolnych metalami ciężkimi i wyznaczenie klas zagrożeń tymi pierwiastkami w uprawie roślin. Stwierdzono ponadto podwyższone zawartości siarki w glebach Polski oraz wyznaczono strefy zagrożeń tym składnikiem. Oznaczono także stężenia fosforu, żelaza i glinu co pozwoliło na wyznaczenie wskaźnika stanu fosforowego gleby, który charakteryzuje stopień wysycenia gleby albo jej zdolności sorpcyjnych. Przedstawione prace przynoszą efekty zmniejszenia wpływu działalności rolniczej na środowisko, w połączniu z poprawą jakości produkowanej żywności.

EN

The article presents the problems of agrochemical research based on practical experience conducted in the existing chemical and agricultural stations in Poland. The results of research on soils used for agriculture in the years 1955-2017 are presented. Soil testing is carried out for the needs of advising on the use of fertilizers on farms in order to intensify plant production. The results of this research are also used to develop maps of pH and abundance of soil in absorbable forms P, K and Mg, which are systematically published in the statistical yearbooks of the Central Statistical Office. The result is to determine the state of contamination of agricultural soils with heavy metals and to determine the hazard classes for these elements in the cultivation of plants. In addition, increased sulfur content in Poland’s soils was found and hazard zones were identified for this constituent. The concentrations of phosphorus, iron and aluminum were also determined, which allowed to limit the soil phosphorus indicator, which is characterized by soil saturation or sorption capacity. The presented works takes of reducing the impact of agricultural activity on the environment, in connection with the improvement of the quality of produced food.

6

The potential impact of land use changes on heavy metal contamination in the drinking water reservoir catchment (Dobczyce Reservoir, south Poland)

Zemełka Gabriela, Kryłów Małgorzata, Szalińska van Overdijk Ewa

Archives of Environmental Protection

|

2019

|

Vol. 45, no. 2

3--11

EN

To investigate and assess the effects of land use and its changes on concentrations of heavy metals (Pb, Zn, Cd, Cu, Mn, Ni, Fe) in the tributary of drinking water reservoir catchment, soils of different land use types (forest, arable land, meadows and pastures, residential areas), suspended sediment and bottom sediment were collected. Heavy metals were analyzed using atomic absorption spectrophotometry (AAS). The metal distribution pattern was observed, where Zn and Cd could be considered as main metal contaminants. The variation in the concentration level of Zn and Cd in studied soils showed the impact of pollution from anthropogenic activities. Also some seasonal variations were visible among the suspended sediment and bottom sediment samples which could be associated with land agricultural practices or meteorological conditions. The sediment fingerprints approach used for determining sources of the suspension in the catchment showed (Kruskal-Wallis H test, p˂0.05), that only Mn and Ni were not able to be distinguished among the potential sediment sources. A multiple linear regression model described the relationship between suspended sediment and 4 types of soil samples. The results related suspended composition mostly to the samples from the residential land use. Considering the contemporary trend of observed changes in land use resulting in conversion of agricultural areas into residential and service structures these changes can be essential for the contamination of aquatic environment. This situation is a warning sign due to the rapid industrialization, urbanization and intensive agriculture in this region what can significantly affect the drinking water quality.

PL

Celem pracy była ocena wpływu użytkowania gruntów i ich zmian na stężenia metali ciężkich (Pb, Zn, Cd, Cu, Mn, Ni, Fe) w dopływie zlewni zbiornika wody pitnej. Do badań pobrano próbki gleb z różnych typów użytkowania gruntów (las, grunty orne, łąki i pastwiska, tereny zabudowane), rumowiska unoszonego oraz osadów dennych. Metale ciężkie oznaczono za pomocą Atomowej Spektroskopii Absorpcyjnej (ASA). W badanych próbkach zaobserwowano zmienność stężeń metali w zależności od sposobu użytkowania gruntów. Otrzymane wyniki świadczą również, że główne zanieczyszczenie metaliczne w zlewni stanowią Zn i Cd. Wśród próbek rumowiska unoszonego oraz osadów dennych widoczne były pewne wahania sezonowe, które mogły być związane z działalnością rolniczą lub warunkami meteorologicznymi. Zastosowana do określania źródeł zawiesiny w zlewni metoda sediment fingerprints (test Kruskal-Wallis H test, p˂0.05), ) wykazała, że spośród badanych metali jedynie Mn i Ni nie umożliwiają rozróżnienia potencjalnych źródeł pochodzenia rumowiska unoszonego. Pozostałe metale zostały zatem wykorzystane do opisania zależności między rumowiskiem a 4 typami próbek gleb za pomocą modelu regresji wielokrotnej. Model ten wykazał związek zanieczyszczenia próbek rumowiska metalami z zanieczyszczeniem gleb z terenów zabudowanych. Biorąc pod uwagę zaobserwowany współczesny trend zmian w użytkowaniu gruntów, prowadzący do przekształcania obszarów rolniczych w obszary mieszkalne i usługowe, może on istotnie wpływać na zanieczyszczenie środowiska wodnego i jakość wody pitnej. Taka sytuacja jest znakiem ostrzegawczym ze względu na szybkie uprzemysłowienie, urbanizację i intensywną gospodarkę rolną w tym regionie.

7

Wpływ nawożenia na zawartość azotu mineralnego w glebach użytków zielonych i upraw rolniczych o przeznaczeniu paszowym

Watros A., Lipińska H., Lipiński W., Tkaczyk P., Krzyszczak J., Baranowski P.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 11

1899--1905

PL

Podjęto próbę oceny zależności zawartości azotu mineralnego w glebach użytków zielonych, na tle innych wybranych upraw rolniczych o przeznaczeniu paszowym, od dawki nawożenia azotem mineralnym. Niezależnie od terminu poboru próbek do analizy (wiosenny lub jesienny) czy sposobu użytkowania (kośnie, pastwiskowo, kośnie-pastwiskowo i przemiennie), dawka azotu wywierała istotny wpływ na zawartość Nmin. Korelacje między Nmin a dawką azotu w nawozach mineralnych w użytkach zielonych na glebach mineralnych były w ogólności dodatnie, niezależnie od terminu poboru próbek glebowych. Z kolei na glebach organicznych w okresie jesiennym zaznaczył się raczej ujemny związek pomiędzy dawką N a zawartością Nmin w warstwie 60-90 cm, wiosną natomiast obserwowane korelacje były dodatnie. W przypadku upraw rolniczych o przeznaczeniu paszowym (kukurydzy lub mieszanki zbożowej) pomiary dokonane zarówno wiosną, jak i jesienią, w ogólności potwierdziły dodatnie i istotne statystycznie zależności między dawką nawożenia azotem mineralnym i Nmin w warstwie 60-90 cm. Szczególnie silnymi korelacjami wykazywały się gleby mineralne spod mieszanki zbożowej (współczynniki korelacji powyżej 0,8).

EN

A mineral N content (Nmin) in the 60-90 cm layer of mineral and org. soils depending on the N dose in the mineral fertilizer used for grassland as well as for the cultivation of maize and cereal mixes in 2010-2012 was detd. in spring and autumn to find a resp. correlation. The Nmin content and the dose of N fertilizer were positively correlated for (i) grassland on mineral soils, (ii) grassland on org. soils, and (iii) cultivations of maize and cereal mixes on mineral soils. Particularly high correlation coeffs. (higher than 0.8) were obsd. for cereal mixes cultivations. A negative correlation was obsd. only for grassland on org. soils during the autumn sampling.

8

Kartograficzne badania geochemiczne w Polsce

Pasieczna A.

Przegląd Geologiczny

|

2018

|

Vol. 66, nr 6

344--352

EN

At the beginning of the 1990s, both in Poland and in the world, the field of applied geochemistry was extended to issues related to the protection of the Earth’s natural environment due to the growing social interest in this problem and the requirements of the existing legislation. Geochemical studies in Poland were carried out in three stages, proceeding from the review scale (1:500,000 -1 stage) through regional research (on a scale from 1:250,000to 1:50,000 -stage II) to detailed research (on a scale of1:25,000 to 1:10,000 -stage III). The first stage of the geochemical mapping allowed for quick and relatively inexpensive assessment of the geochemical background diversity of soils, sediments, and surface water throughout the country, as well as the indication of the most polluted regions. The regional research (II stage) was focused primarily on issues related to the explanation of the origin of the identified geochemical anomalies detected in the first stage of research. They were taken in selected urban-industrial areas. In the most polluted Silesian-Cracow region a detailed geochemical study is being carried out (III stage).

9

Hg contents and environmental characteristics of soils and Taraxacum officinale plants of the SW part of Lublin

Huber M., Skupiński S., Iakovleva O.

Chemistry, Environment, Biotechnology

|

2018

|

Vol. 21

38--41

EN

This article compares the results of the study of the common dandelion (Taraxacum officinale) leaf and soil samples collected in the SW part of Lublin. Common dandelion is a plant that begins to release fresh shoots relatively early. It is also spread enough that it can be found in many places, not only in Lublin, but also in other cities, from around the polar regions to the Mediterranean. The purpose of this work was to show the degree of contamination of the plant surface and Hg content in soil samples. The analysis were performed in spring after the snow cover ceased. The presence of dust containing small amounts of NaCl, iron oxides, hydroxides, titanium, and relatively low Hg contents was revieled.

10

Zastosowanie przenośnego spektrometru XRF do określenia zawartości wybranych metali w glebach na przykładzie rejonu góry Strużnej (Krajno k. Kielc, Góry Świętokrzyskie)

Kuć P., Lenik P., Bazarnik J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

nr 472

285--301

PL

Badania zawartości wybranych pierwiastków przenośnym spektrometrem XRF (p-XRF) są obecnie jedną z najbardziej rozwijających się instrumentalnych metod badawczych. Jego niewielkie rozmiary i waga, łatwość obsługi i szybkość wykonywania analiz umożliwiają zastosowanie spektrometru zarówno w laboratorium, jak i w pracach terenowych. Metodę wykorzystano do oznaczenia zawartości wybranych pierwiastków w glebach z rejonu góry Strużnej w Krajnie (Góry Świętokrzyskie). Do oznaczenia zawartości badanych pierwiastków zastosowano spektrometr OLYMPUS Delta X Premium (anoda tantalowa 4W, 40 kV, natężenie 200 μA, tryb ”soil”, 135 sekund). Przed rozpoczęciem analiz p-XRF był standaryzowany z użyciem materiałów referencyjnych NIST 2710a i NIST 2711a. Mapy zawartości otrzymanych dla: K, Ca, Fe, Mn, Cu, Zn, As i Pb wykonano w programie SURFER 7.0 z wykorzystaniem procedury krigingu. Zarówno dobra zbieżność średnich zawartości uzyskanych dla badanego obszaru w porównaniu ze średnimi wartościami dla gleb Gór Świętokrzyskich, uzyskanymi wcześniej przez różnych autorów z zastosowaniem standardowych wówczas metod analizy chemicznej, jak również dobra zgodność rozkładu zawartości badanych pierwiastków z budową geologiczną rejonu góry Strużnej pozwalają stwierdzić, że wybrana metoda fluorescencji rentgenowskiej jest odpowiednia dla tego typu badań. Wysoka dokładność uzyskanych oznaczeń z użyciem spektrometru p-XRF Olympus Delta X dowodzi, że urządzenie to jest efektywnym narzędziem zarówno dla prac środowiskowych, jak i geochemicznych.

EN

The analysis of chemical composition using the portable X-ray fluorescence spectrometer (p-XRF) is recently rapidly developing instrumental research method. This method was applied to analyze the content of selected elements in soil samples from the Strużna region of the Holy Cross Mountains. The Olympus Delta Premium p-XRF spectrometer (4W Ta anode X ray tube, 40 kV, 200 μA current beam, “soil” mode, 135 seconds) was used. Prior to analyze the soil samples, the NIST 2710a and NIST 2711a reference standards were utilized in order to calibrate the p-XRF spectrometer. The maps showing obtained results of K, Ca, Fe, Mn, Cu, Zn, As and Pb were constructed using the SURFER 7.0 software with kriging procedure. The obtained results show arithmetic means similar to the previously obtained using traditional methods of chemical analysis for the soils of Holy Cross Mountains. These results combined with the high accuracy of measurements obtained by using the p-XRF Olympus Delta X spectrometer proved this device to be the effective tool for environmental and geochemical studies.

11

Establishing geochemical background of elements present in soil and its application in the evaluation of soil pollution based on data collected in the Beskid Sądecki region

Kicińska A., Turek K.

Geoinformatica Polonica

|

2017

|

T. 16

87--99

EN

The present paper describes problems related to establishing geochemical background. Three selected methods: [Av±2ơ], [Me±-2MAD] and Tukey Box Plot were applied to establish the geochemical background of soils from the Beskid Sądecki geographical region in southern Poland. The ranges of geochemical background calculated for the following elements: Mg, Ca, Mn, Pb, Cd and As, for 2 sets of data with a diff erent degree of human pressure and sampling area showed considerable diff erences. The results obtained based on a set of samples collected from a stable, regional forest ecosystem seem the most appropriate for establishing geochemical background of large areas. The paper confi rms that the [Av±2ơ] method should not be used in the case of data with skewed distribution and a large degree of pollution. Analysing numerous sets of data and several methods also allowed for a conclusion that selecting a single universal method for establishing the background range is impossible. When selecting a method (direct, indirect or integrated), the pollution level of a given area, variability of the tested substance concentration, its geochemical characteristics, data distribution etc. should be taken into consideration. The box plot method eliminates fewer outliers and usually results in obtaining a broader background range. This method should be used mostly for areas with a low degree of pollution and a considerable diversity of element concentration.

PL

W pracy scharakteryzowano problematykę związaną z wyznaczaniem tła geochemicznego. Trzy wybrane metody: [Av±2ơ], [Me±2MAD] oraz Tukey Box plot zostały zastosowane do wyznaczenia tła geochemicznego gleb pochodzących z obszaru Beskidu Sądeckiego, dla następujących pierwiastków: Mg, Ca, Mn, Pb, Cd and As, dla 2 zbiorów danych, różniących się stopniem antropopresji oraz powierzchnią obszaru opróbowania. Najbardziej odpowiednie do wyznaczania tła geochemicznego dla dużych obszarów wydają się wyniki uzyskane na podstawie zbioru próbek pobranych ze stabilnego ekosystemu leśnego, który miał charakter regionalny. W pracy potwierdzono, że w żadnym wypadku nie należy stosować metody [Av±2ơ] do danych charakteryzujących się skośnym rozkładem oraz dużym stopniem zanieczyszczenia. Przeanalizowanie wielu zestawów danych i wybranych metod, pozwala także wnioskować, że dobór jednej uniwersalnej metody do wyznaczenia zakresu tła jest niemożliwy. Przy doborze metody (pośredniej, bezpośredniej czy zintegrowanej) powinno się uwzględniać np. stopień zanieczyszczenia badanego obszaru, zmienność zawartości badanego składnika i jego charakterystykę geochemiczną oraz rozkład danych. Metoda wykorzystująca wykres pudełkowy (Box plot), prowadzi do eliminacji mniejszej liczby wartości odstających i zazwyczaj przy jej użyciu otrzymywany jest szerszy zakres tła. To właśnie ta metoda powinna być stosowana przede wszystkim do obszarów charakteryzujących się niewielkim zanieczyszczeniem oraz znacznym zróżnicowaniem zawartości pierwiastków.

12

Alternatywne metodyki wydzielania, identyfikacji oraz oznaczania siarki elementarnej w glebie z wykorzystaniem ekstrakcji do nisko polarnej cieczy, chromatografii cieczowej i spektrofotometrii

Nowak P., Kamiński M.

Camera Separatoria

|

2016

|

Vol. 8, No. 1

5--22

PL

W niniejszej pracy - na podstawie przeglądu literatury oraz badań -opracowano nowe metodyki wydzielania, rozdzielania od składników towarzyszących, identyfikacji oraz oznaczania siarki elementarnej w glebach, szczególnie zanieczyszczonych nisko lotnymi produktami pochodzącymi z ropy naftowej. Zastosowano ekstrakcję siarki, nisko oraz średnio polarnych składników gleby do niepolarnego n-heksanu. Rozdzielano składniki ekstraktów techniką kolumnowej elucyjnej wysokosprawnej chromatografii cieczowej w normalnych układach faz (NP-HPLC) z detekcją spektrofotometryczną w zakresie nadfioletu i światła widzialnego z tablicą fotoelementów(UV-VIS-DAD). W badaniach uwzględniono także kolumnową wysokosprawną elucyjną chromatografię cieczową w odwróconych układach faz (RPHPLC), posiadającą zwiększający się ostatnio zasób literatury dla badania siarki rodzimej w środowisku naturalnym. Badano także przydatność cienkowarstwowej chromatografii cieczowej w normalnych oraz odwróconych układach faz (NP-TLC / RP-TLC). Jednakże ostatnie techniki są możliwe do zastosowania w identyfikacji oraz oznaczaniu siarki rodzimej tylko w warunkach jej wysokich zawartości w analitach. Na podstawie badań wykazano, że najbardziej korzystnymi warunkami ekstrakcji i ługowania siarki rodzimej w glebach mogących jednocześnie zawierać nisko i średnio polarne zanieczyszczenia pochodzenia naftowego oraz po-węglowego, jest ekstrakcja / ługowanie rozpuszczalnikiem alifatycznym, np. n-heksanem. Natomiast optymalnymi warunkami do rozdzielania, identyfikacji oraz oznaczania siark i elementarnej, a także – w razie takiej potrzeby – oznaczania obecności i zawartości - nisko i średnio polarnych zanieczyszczeń gleby, ekstrahowanych razem z siarką rodzimą jest wykorzystanie techniki NP-HPLC/ UV-VIS-DAD. Ważne znaczenie w niniejszych badaniach ma możliwość identyfikacji analitu, nie tylko na podstawie parametrów retencji, ale także na podstawie charakterystyki widma w zakresie ultrafioletu i światła widzialnego, tzn., z zastosowaniem detektora spektrofotometrycznego z tablicą fotoelementów, UV-VIS-DAD.

EN

In the present study - based on literature review and research - developed new methods of isolation, separation from components associated, identification and determination of elemental sulfur in the soil, especially contaminated with low-volatile products derived from crude oil. Used sulfur extraction, low and medium polar constituents of soils to non-polar n-hexane. Separated components of the extracts by using elution column high performance liquid chromatography technique in normal phase systems (NP-HPLC) with spectrophotometric detection in the ultraviolet and the visible light range with array of photoelements (UV-VIS-DAD).The studies also included an elution column high performance liquid chromatography in reversed-phase systems (RP-HPLC) having increasing lately resource literature for the study of native sulfur in the environment. Has also been studied the suitability of the thin layer chromaptography in normal and reverse phase systems (NP-TLC / RP-TLC). However, recent techniques are possible for use in the identification and determination of native sulfur only in terms of its high content in anal ytes. Studies have shown that the most preferred extraction and leaching conditions, of native sulfur in the soil which may contain also low and medium polar impurities, and the petroleum-carbon, is the extraction / leaching of aliphatic solvent, eg. N-hexane. While the optimum conditions for the separation, identification and determination of the elemental sulfur, and - if necessary - the determination of the presence and the content of - low and medium polar soil contaminants, extracted with native sulfur is the use of the NP-HPLC / UV-VIS-DAD technique. Great importance in this study has the ability to identify the analyte based not only on retention parameters, but also on the basis of a characteristic spectrum in the ultraviolet and visible light, ie., using a spectrophotometric detector with an array of photoelements, UV-VIS-DAD.

13

Oznaczenie zawartości antracenu w próbkach gleby pobranej z Ojcowskiego Parku Narodowego

Majkowska E., Mucha P., Niemczyk B., Trela D.

Analit

|

2016

|

Nr 1

15--31

EN

Polycyclic aromatic hydrocarbons belong to one of the most widespread sources of organic pollutants. One of their basic sources are anthropogenic pollutants emitted mainly into the atmosphere. Eventually they enter soils and cause their degradation. An increasing trend in PAHs content has been observed in areas with moderate anthropopressure for many years now. This is related to pollutant transportation from industrial regions. The results obtained allowed the conclusion to be drawn that the main source of PAHs pollution in the area studied was the coal incineration process.

14

Badanie zmienności stężeń metali w osadach jeziornych

Winiarczyk J., Reczyński W.

Analit

|

2016

|

Nr 2

83--90

PL

Tematyką niniejszej pracy było wykorzystanie informacji na temat stężenia metali w profilach osadów jeziornych do obserwacji zmian, jakie zaszły w środowisku na przestrzeni lat. W tym celu przy użyciu techniki płomieniowej i elektrotermicznej metody atomowej spektrometrii absorpcyjnej oraz fotometrii płomieniowej zbadano zawartość wybranych metali – Mg, K, Fe, Cu, Mn, Cr, Zn, Cd, Ni, Pb – w osadach pobranych z dna tatrzańskiego jeziora Toporowy Staw Wyżni. Otrzymane wyniki pozwoliły na ocenę przydatności wykorzystanych metod do śledzenia zmian zachodzących na badanym obszarze oraz przyczyniły się do określenia wpływu czynników antropogenicznych na środowisko naturalne.

EN

The presented dissertation refers to application of data concerning metals concentrations changes in lake sediments’ core samples to trace the history of the environment contamination in the past. In the sediment samples collected in the Toporowy Staw Wyżni lake from the Tatra Mountains concentrations of the chosen metals – Mg, K, Fe, Cu, Mn, Cr, Zn, Cd, Ni, Pb – were determined by means of flame and electrothermal AAS method. The obtained quantitative results enabled estimation of usefulness of the applied methods in tracing of environmental changes in relation to natural processes and anthropogenic activity in the studied area.

15

Analiza zasolenia, odczynu oraz aktywność katalazy w glebie na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego w warunkach zróżnicowanego ruchu turystycznego

Mudlaff K., Staniszewska K., Ordon L.

Analit

|

2016

|

Nr 1

32--41

PL

Celem przeprowadzonych badań jest analiza jakości gleb w obrębie Ojcowskiego Parku Narodowego. Jednym z najważniejszych enzymów antyoksydacyjnych jest katalaza, która powoduje rozkład cząsteczek nadtlenku wodoru. Najniższą aktywność katalazy wykazano w próbkach pobranych w jaskini. Występowało tam również najwyższe zasolenie gleby oraz najniższe pH. W przypadku innych próbek wartości badanych parametrów były porównywalne.

EN

The aim of this study is to analyze soil quality in the Ojców National Park. One of the most important antioxidant enzymes is catalase, which breaks down hydrogen peroxide. The lowest catalase activity has been demonstrated in samples taken in the cave. There was also where the highest salinity of the soil and the lowest pH. For other samples were tested parameters were comparable.

16

Wyznaczenie warunków dla określenia wstępnej izolinii zasięgu zanieczyszczeń jako element monitoringu środowiska wokół Huty Miedzi „Głogów”

Rosada J., Przewocka M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2015

|

nr 159 (39)

31--44

PL

Celem przeprowadzonych badań monitoringowych było określenie aktualnego stanu środowiska rolniczego znajdującego się w rejonie Huty Miedzi GŁOGÓW oraz wskazanie ewentualnego zagrożenia wynikającego z przemieszczania się metali ciężkich w układzie gleba-roślina. Dla wyznaczenia wstępnej izolinii obszarów o przekroczonych standardach jakości gleb, na omawianym terenie, wytypowano szereg punktów badawczych usytuowanych głównie na obrzeżach byłej strefy ochronnej, ze szczególnym uwzględnieniem dominującego kierunku wiatrów wiejących w tym rejonie. Wyniki badań wskazują, iż zawartość analizowanych pierwiastków śladowych w glebach w dużej mierze uzależniona jest od lokalizacji punktów badawczych względem emitorów zanieczyszczeń. Podwyższona zawartości miedzi w badanych glebach nie wpływa istotnie na pobór tego pierwiastka przez rośliny uprawiane w najbliższym sąsiedztwie zakładu. Stwierdzone stężenia metali ciężkich w roślinach nie stanowią zatem zagrożenia dla zdrowia ludzi i zwierząt.

EN

The mining and metallurgical activity in the Legnica-Głogów Industrial District, resulting from the presence of rich deposits of copper ore, caused significant environmental pollution with heavy metals. Copper Smelter GŁOGÓW located at a distance of 7 km northwest from the Głogów city, being one of the biggest industrial plants in the area, significantly supported the economic development of the region, but also contributed to a number of unfavourable changes in the natural environment. Heavy metals from the metallurgical dust emitted into the atmosphere negatively affect all elements of the environment, but the longest lasting effects, as a result of accumulation, occur in soils. Metals accumulated in soils are a threat to the arable crops in the region. The problem of heavy metals presence in soil-plant system is very complex and shows a significant variation resulting from the properties of soils and the way of their utilization. In the early years of Copper Smelter GŁOGÓW operation dust emissions were very high, that led to the accumulation of heavy metals in the agricultural environment adjacent to the plant. However, in the last quarter of the century, thanks to the constant modernization of production technology and the introduction of modern dedusting system, dust emissions were substantially reduced. This does not change the fact that heavy metals that got into soils in excessive amounts in the early years of the plan operation, are there until now. For this reason, constant and systematic research is the only effective method that helps to predict the effects of adverse changes in the environment. The aim of conducted monitoring studies was to determine the current state of the agricultural environment located in the area of Copper Smelter GŁOGÓW and to show possible risks arising from the movement of heavy metals in soil-plant system. In order to indicate initial isoline of areas where quality standards were exceeded, on the discussed area a number of new research points were determined, located mainly on the outskirts of the former protection zone, with particular emphasis on the dominant winds in this area. These studies will become an important complement to existing work on the assessment of the local variability of soils and plants pollution with heavy metals in the area covered by Smelter emissions.

17

Stan ilościowy azotu mineralnego w glebach użytków zielonych a stężenie azotanów w wodzie gruntowej

Pietrzak S.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2015

|

T. 15, z. 3

101--111

PL

W pracy zaprezentowano wyniki badań zależności między zasobnością gleb użytków zielonych w azot mineralny oraz zawartością w nich azotu azotanowego i azotu amonowego w okresie jesieni, a stężeniem azotanów w wodzie gruntowej spod tych użytków w okresie wiosny następnego roku. Badania zrealizowano na podstawie wyników monitoringu gleby i wody na terenach zajmowanych przez użytki zielone w Polsce, prowadzonego przez Krajową Stację Chemiczno-Rolniczą (KSChR) i podlegające jej okręgowe stacje, we współpracy z Instytutem Technologiczno-Przyrodniczym (ITP) w Falentach. Stwierdzono w szczególności, że: 1) w warunkach Polski, zasobność gleb użytków zielonych w azot mineralny w porze jesiennej nie była skorelowana ze stężeniem azotanów(V) i (III) w wodach gruntowych spod tych użytków w okresie wiosny następnego roku; 2) stężenie azotanów( V) i (III) w wodzie w znikomym stopniu i ograniczonym zakresie związane było z zawartością azotu azotanowego(V) i azotu amonowego w glebie (biorąc pod uwagę różne rodzaje gleb i ich warstwy); 3) w analizowanym układzie czasowym i uwarunkowaniach, rozpatrywane wskaźniki stanu ilościowego azotu mineralnego w glebie nie były dobrymi predykatorami zanieczyszczenia wód gruntowych azotanami.

EN

The paper presents the relationships between inorganic nitrogen content, including nitrate- and ammonium-nitrogen, in grassland soils in autumn and nitrate concentrations in groundwater from under these grasslands next spring. Studies were based on results of soil and water monitoring in grassland areas in Poland carried out by the National Chemical-Agricultural Station and its subordinate regional stations in cooperation with the Institute of Technology and Life Sciences in Falenty. It was found that: 1) autumnal richness of Polish grassland soils in inorganic nitrogen was not correlated with the concentrations of nitrates and ammonium ions in groundwaters from under these grasslands next spring, 2) concentrations of the latter ions in water were weakly associated with their concentrations in soil (considering various types and layers of soils), 3) within time periods and other determinants of this study, the indices of soil inorganic nitrogen were not good predictors of groundwater pollution with nitrates.

18

Naturalne nawierzchnie lotnisk, ich nośność oraz warunki budowy i użytkowania

Nita P.

Journal of KONBiN

|

2015

|

No. 2 (34)

117--138

PL

W publikacji przedstawiono zależności teoretyczne dla kół samolotów poruszających się w ośrodku gruntowym. Analizę przeprowadzono dla koła sztywnego oraz dla koła na pneumatykach. Omówiono podstawowe zasady budowy lotniskowych nawierzchni gruntowych i darniowych. Określono cechy gleb właściwych dla tego rodzaju nawierzchni. Zaproponowano również kryteria oceny nośności tych nawierzchni oraz podstawowe zasady użytkowania.

EN

The paper has been intended to present analytically derived relationships for aircraft wheels that move through the soil medium. The analyses have been conducted for both the rigid wheel and the pneumatic whell. The most fundamental principles of constructing natural( soil) and sod/grass airfield pavements have been diccussed. Characteristic of soils typical of such pavements /surfaces have been defined. Proped are criteria for the evaluation of load-carring capacities of such pavements. The most essential principles that goven the operational use there of follow.

19

Environmental application of electrical discharge for ozone treatment of soil

Abiru T., Mitsugi F., Ikegami T., Ebihara K., Aoqui S.-I., Nagahama K.

Informatyka, Automatyka, Pomiary w Gospodarce i Ochronie Środowiska

|

2015

|

nr 4

42--44

EN

In this study, influence of ozone treatment on physical properties of soil was investigated. We used a quartz container for ozone treatment of soil. The amount of soil used for treatment was 100 g. Treating time was 90 minutes. Flow rate of ozone gas was 1.5 L/min. We measured characteristics of soil such as inorganic nutrient (NO3-N, NO2-N, and NH4-N), pH(H2O), fungi, DNA of soil, and exchangeable bases (Ca, K, Fe, and Al) before and after ozone treatment.

PL

W niniejszym opracowaniu, opisano badania wpływu obróbki ozonem na własności fizyczne gleby. Do ozonowania gleby wykorzystaliśmy pojemnik kwarcowy. Ilość gleby poddanej działaniu ozonu wynosiła 100g, a czas oddziaływania 90 minut. Przepływ ozonu wyniósł 1.5l/min. Mierzono właściwości gleby, takie jak nieorganiczne składniki odżywcze (NO3-N, NO2-N i NH4-N), pH(H2O), grzyby, DNA w glebie i zasady wymienne (Ca, K, Fe i Al) przed i po poddaniu jej działaniu ozonu

20

Quantity and quality of organic carbon in bottom sediments of two upland dam reservoirs in Poland

Smal H., Ligęza S., Baran S., Wójcikowska-Kapusta A.

Environment Protection Engineering

|

2015

|

Vol. 41, nr 1

95--110

EN

The quantity and quality of organic carbon were studied in bottom sediments of two small, shallow, polymictic dam reservoirs located in SE Poland: Zalew Zemborzycki (ZZ) and Brody Iłżeckie (BI). Total content of organic carbon (Corg), and its fractions have been determined. The maps of Corg spatial distribution have been compiled. Wide ranges of sedimentary Corg were noted as well as differences between two reservoirs in respect of its content and spatial distribution. The Corg content in the sediments showed a longitudinal zonation pattern in the ZZ and a transverse one in the BI. The composition of sedimentary Corg showed the highest percentage of the insoluble fraction followed by humus acid fraction and the lowest – hemicelluloses fraction. In the humus acid fraction, fulvic acids overbalanced humic acids.