Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Tectonic and non-tectonic causes of the interglacial Holsteinian sea transgression into Central Baltic sea region

Ludwig A. O.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

1999

|

R. 38, nr 1

58-66

EN

Studies of the marine invasion of the East Baltic region (Central Baltic Sea area) are based on a variety of data concerning the Holsteinian deposits there. However, the marked absence of Holsteinian deposits along most of the southern coast of the present Baltic Sea (Germany and Poland) begs the question: "Which route did the transgression take from the North Sea to the East Baltic?" Different possible connections have been discussed in this paper with respect to both tectonic and non-tectonic evidence for the evolution of the Baltic Sea depression. In addition to the traditionally accepted explanations of a connection via northern Germany and/or a more northerly route around Rugen, this paper has discussed the possibility of an invasion across central Sweden, an early analogue of the Holocene development of the Baltic Sea. The possibility that, owing to an interplay of glacioeustatic and glacio-isostatic effects during Late Elsterian to Early Saalian times, these channels were not coeval must be considered. More dates concerning the climatic events which are relevant to the solution of this problem are required. Only then might it be possible to determine which of the various possibilities is correct. Exact data on the start of the Neotectonic subsidence of the Central Baltic Sea region are not yet available. Studies of the geological and morphological features have led to the conclusion that the subsidence may have started long before the invasion of the Holsteinian interglacial sea occurred, probably as early as during the Neogene period.

PL

Studia nad morskimi epizodami w plejstocenie na obszarze Bałtyku środkowego są oparte na badaniach osadów holsztyńskich. Jednakże brak tych osadów na znacznych odcinkach południowych współczesnych wybrzeży morskich Bałtyku (w Niemczech i Polsce) powoduje wątpliwości co do dróg transgresji Morza Północnego w kierunku Bałtyku wschodniego. Różne możliwe połączenia są dyskutowane w odniesieniu do tektonicznych i nietektonicznych dowodów ewolucji misy Bałtyku. W nawiązaniu do tradycyjnie przyjmowanego połączenia przez północne Niemcy i ewentualnie wokół Rugii, w niniejszej pracy rozważana jest mozliwość przelania się wód Morza Północnego do Bałtyku przez obszar Szwecji środkowej, analogicznie jak we wczesnym holocenie. Należy wziąć pod uwagę także możliwość, iż wskutek współoddziaływania zjawisk glacioeustatycznych i glacioizostazji w czasie zlodowacenia Sanu i na początku zlodowacenia Odry te połączenia nie były równowiekowe. Brak jest dostatecznej ilości danych na temat zjawisk klimatycznych, które mogłyby się przyczynić do rozwiązania tego problemu. Dokładne określenie początku neotektonicznej subsydencji centralnej części Bałtyku nie jest możliwe na podstawie posiadanych materiałów. Z dotychczasowych studiów geologicznych i geomorfologicznych wynika, że subsydencja na obszarze dzisiejszego Bałtyku środkowego zaczęła się na długo przed ingresją morza Holsztyńskiego - być może nawet w neogenie.

2

Landscape and tectonics - some observations in presently glaciated areas

Stackebrandt W.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

1999

|

R. 38, nr 1

101-101

EN

The landscape evolution of recently ice-covered regions of the Earth, such as Antarctica and Spitzbergen, acts as a model for the genesis of the Pleistocene landscape in the northern part of Central Europe. The actual surface of the recently glaciated polar regions is the result of a mixture of glaciodynamic, isostatic and tectonic components. The interfingering of such differing landscape-generating components is still visible in the polar regions but nearly impossible to see in Europe. The described examples of the landscape evolution and moraine genesis of North Victoria Land, Dronning Maud Land (both Antarctica) and Spitsbergen also show the varying intensity of tectonic and non-tectonic influence on the landscape. Near active plate margins the ice flow regime is strongly influenced by intense block faulting, crustal uplift and volcanic activities, whereas the drainage pattern of regions outside the active margins is dominated by glaciodynamics and isostatic acivities.

PL

Ewolucja krajobrazów współcześnie zlodowaconych obszarów Ziemi, jak Antarktyda i Szpicbergen może spełniać role modelu genezy krajobrazów Centralnej i Wschodniej Europy. Współczesna powierzchnia zlodowaconych regionów polarnych jest wypadkową wpływów glaciodynamiki, izostazji i tektoniki. Jest to dobrze widoczne na obszarach polarnych, ale niemal zupełnie niewyczuwalne na obszarach polodowcowych Europy. Opisane przykłady ewolucji krajobrazu i genezy moren North Victoria Land i Dronning Maud Land na Antarktydzie, oraz na Spitsbergenie są przykładem zmiennych wpływów tektonicznych i nietektonicznych czynników na krajobraz. W pobliżu aktywnych brzegów lodowca ruch lodu jest silnie uzależniony od tektoniki blokowej, ruchów skorupy ziemskiej i aktywności wulkanicznej, podczas gdy, sieć drenażu na zewnątrz aktywnych stref lodu jest zdominowana przez zjawiska glacjodynamiczne i izostatyczne.

3

Glacitectonic deformations and their connection with crystaline basement tectonics, based on data from Northeastern Poland

Ber A.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

1999

|

R. 38, nr 1

46-51

EN

The northeastern part of Poland (Fig. 1) is generally a polygenic morainic upland with outwash plains and of highly diversified relief with numerous glacial forms oriented in N-S and E-W directions (Fig. 2). In the morainic uplands and outwash plains there are also numerous lakes arranged mainly in N-S and W-E directions, which are glacial channels. The configuration of the surface of northeastern Poland is mainly due to the influence of the configuration and geological structure of the older basement as well as the accumulation and dislocating (glaciotectonic) action of the ice sheets.

PL

Część północno-wschodnią Polski (Fig.1) tworzy poligenicza wysoczyzna morenowa z równinami stożków sandrowych oraz silnie zróżnicowanym reliefem form glacjalnych o orientacji N-S i E-W (Fig. 2). Cały obszar wysoczyzny jest pokryty jeziorami rynnowymi również zorientowanymi w kierunkach N-S i E-W. Ukształtowanie powierzchni terenu NE Polski jest pod silnym wpływem zarówno struktur starszego podłoża geologicznego, jak i zjawisk glaciogenicznych - zawiązanych z dynamiką lodowca i akumulacją utworów lodowcowych.