Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Vertical stress of the pleistocene continental glaciers and its hypothetical evidence in present relief of northern Europe

Ber A.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2009

|

Vol. 25

7-12

EN

The present morphology of northern Europe was undoubtedly shaped by neotectonics connected with a structural plan of the old basement and activated by particular Pleistocene ice sheets along parallel and meridional relaxed and fractured zones. These zones were mainly formed at the lithologic boundaries between structural units of different density. Parallel and meridional faults, activated during Pleistocene as a result of glacioisostasy (loading and unloading by advancing and retreating ice sheets) marked present surface as blocks or polygons in a whole glaciated territory, however, within the limit of the Last (Vistulian) Glaciation there are predominating elevations of the interlobate moraines named glaciotectonic insular heights (GIH).

PL

Na ukształtowanie powierzchni północnej Europy miały wpływ neotektonika i plan strukturalny (systemy uskoków) głębokiego podłoża, aktywizowany przez pionowe naciski kolejnych transgredujących lądolodów. Nowe uskoki powstawały na granicach skał o różnej litologii. Naciski pionowe lądolodów doprowadziły do powstania dobrze widocznych we współczesnej rzeźbie obszarów zlodowaconych bloków morenowych lub poligonów. W obrębie zasięgu ostatniego zlodowacenia w topografii bloków morenowych uwarunkowanych tektonicznie dominują wysoko wyniesione moreny międzylobowe.

2

Neotectonics induced by ice-sheet advances in NE Poland

Morawski Wojciech

Geologos

|

2009

|

Vol. 15, No. 3-4

199--217

EN

Differences in the geological structure of the hard-rock substratum of the Warmia and Mazury regions (NE Poland) resulted during the Pleistocene in different reactions on the load exerted by the land-ice masses. In the (western) Warmia province, vertical glacio-isostatic movements caused cyclic erosional events affecting the relatively thick sedimentary cover, which became more compacted. In contrast, the thinner sedimentary cover of the rigid crystalline basement favoured quiet sedimentation in the (eastern) Mazury province. The zone in between these two areas runs NNE-SSW for some 80 km. It is several kilometres wide and is composed of landforms that owe their origin to the sedimentary infilling of crevasses. This intermediate zone formed an interlobe are between the two huge ice lobes that covered the Warmia and Mazury areas during the last ice age. The basement of the zone coincides with the crystalline craton slope, which is accompanied to the west by a parallel marginal trough. Cyclic advances and retreats of the Pleistocene ice sheet induced neotectonic mobility. Glacio-isostatic processes resulted in the intermediate zone in block movements (uplift and subsidence) that affected the whole Cenozoic succession, creating mainly vertical discontinuity zones. Glacio-isostasy also induced vertical tectonic movements within the older deposits, reaching down to the crystalline basement. A tectonic graben thus developed. It is bounded by flexures ac-companied on both sides by positive structures that may indicate transpressional movements with a strike-slip stress component.

3

Differences in the regional stratigraphy of NE Poland caused by vertical movements due to glacioisostasy

Morawski Wojciech

Geologos

|

2009

|

Vol. 15, No. 3-4

235--250

EN

Geological mapping in combination with geophysical investigations and borehole analyses show differences of the Pleistocene between the Warmia and Mazury palaeogeographic provinces in NE Poland. The (more western) Warmia province has a crystalline basement that is covered by a folded sedimentary succession of 2-4 km thick. The (more eastern) Mazury province (eastern) has a basement that forms part of the rigid East European crystalline craton, which is covered by a sedimentary cover of only 1-1.5 km thick. Cyclic loading by the Pleistocene ice sheets in this area induced glacioisostatic processes of different intensities, resulting in changing palaeogeographic conditions. The changes were increased by intense neotectonic activity that was induced by the ice sheets in the intermediate zone between the two provinces, stretching along the western slope of the crystalline craton. Significant part of intermediate zone forms a belt of crevasse-infill landforms deposited between the Warmia and Mazury lobes of the last glaciation. Studied deposits reveal a cyclic reactivation of the interlobe zone during the successive Pleistocene glaciations. Considerable variations of the relief of the top-Neogene, vertical discontinuities cutting the Pleistocene and Neogene, stratigraphic gaps within the Pleistocene succession, and thick glaciolacustrine successions result from the vertical neotectonic movements in the intermediate area between the two provinces.

4

Glacioisostasy in northern Belarus: evidence and events

Pavlovskaya I.E.

Kwartalnik Geologiczny

|

1999

|

Vol. 43, Nr 2

169-176

EN

Evidence of glacioisostatic rebound within the ice marginal zone of the last glaciation is presented. The largest glacial lake of Belarus, i.e. the Polotsk lake situated at a short distance from the maximum limit of the Poozerie (Weichselian) Glaciation, was chosen as an object. Spectrum of glaciolacustrine terraces as well as succession of glaciolacustrine series are described. Differences of proximal and distal sequences are defined. Morphological and geological peculiarities of the Polotsk basin are conditioned by the glacioisostatic downwarping. The amplitude of glacioisostatic movements reached up to 40 m. Reconstruction of the events related to the glacioisostasy (shore displacement and water body migration) is given. Glacioisostatic rebound in areas with relatively small ice-loading had a discordant character.

PL

Przedstawiono niektóre wyniki badań geologicznych i geomorfologicznych z obszaru największego basenu zastoiskowego Białorusi, tj. zbiornika połockiego położonego na obszarze ostatniego zlodowacenia pomiędzy strefami marginalnymi fazy święciańskiej (frankfurckiej) i stadium brasławskiego (pomorskiego) zlodowacenia poozierskiego (wisły). Celem opracowania było prześledzenie linii brzegowych zbiornika i zmienności w osadach zastoiskowych, zmierzające do wyjaśnienia ewentualnego wpływu ruchów glaciizostatycznych na procesy sedymentacji glacilimnicznej i kształtowania rzeźby w strefie marginalnej lądolodu. Na podstawie analizy położenia dawnych linii brzegowych zbiornika płockiego stwierdzono zróżnicowane rozprzestrzenienie i genezę tarasów glacilimnicznych. W części proksymalnej obszaru zastoiska wyróżniono regresywne następstwo poziomów, w którym tarasy abrazyjne położone są niżej niż tarasy akumulacyjne. Na brzegu dystalnym występuje inwersja form brzegowych i starsze poziomy przykryte są młodszymi osadami tarasu akumulacyjnego. Zaznacza się również zróżnicowanie sekwencji proksymalnej i dystalnej osadów glacilimnicznych. Występują serie regresywne w proksymalnej części zastoiska i seria transgresywna w części dystalnej. Wymienione cechy budowy geologicznej i formy rzeźby zbiornika połockiego wskazują, że kształtowały się one pod wpływem obniżeń i wypiętrzeń związanych z glaciizostazją. Amplituda ruchów glaciizostatycznych sięgała 40 m, a reakcja na obciążenie przez lądolód ujawniała się podczas istnienia zbiornika, co spowodowało migrację wód jeziora w kierunku dystalnym, zmiany położenia linii brzegowych i depozycję transgresywnej sekwencji osadów.