Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Evaluation of the geotourism potential of selected geological sites in the eastern part of the borderland between the Siedlce Upland and Łuków Plain

Orłowska A.

Geotourism / Geoturystyka

|

2017

|

nr 1-2 (48-49)

17--30

EN

Evaluating the geotourism potential of geological objects is now one of the main directions of geotourism development in Poland. So far, these have been usually carried out for famous and interesting objects, which are situated in physical-geographical regions of great morphological-geological values and are places of high intensity tourism. However, recently more and more attempts have been made to evaluate geotourism potential of geological objects situated in the areas considered unattractive to tourists. This paper reports the results of such an attempt, which has been made in the eastern part of the borderland between two physical-geographical regions of low-intensity tourism, i.e. the Siedlce Upland and Łuków Plain. To evaluate the tourism potential of geological objects, the method of geosite evaluation has been used. The results allowed the author to distinguish the objects of high and unique scientifi c values, which may be proposed as geosites and a geotourist trails in the study area.

PL

Ocena potencjału geoturystycznego obiektów geologicznych stanowi obecnie jeden z głównych kierunków rozwoju geoturystyki w Polsce. Dotychczas wykonywano ją najczęściej w przypadku znanych i ciekawych obiektów, znajdujących się w regionach fi zycznogeografi cznych o wysokich walorach morfologiczno-geologicznych, stanowiących miejsca charakteryzujące się intensywnym natężeniem ruchu turystycznego. Ostatnio jednak coraz częściej podejmowane są próby oceny potencjału geoturystycznego obiektów geologicznych, znajdujących się na obszarach uznawanych za mało atrakcyjne turystycznie. Taką próbę podjęto na obszarze pogranicza wschodniej części regionów fi zycznogeografi cznych Wysoczyzny Siedleckiej i Równiny Łukowskiej – regionów cechujących się mało intensywnym natężeniem ruchu turystycznego. Do oceny potencjału geoturystycznego wykorzystano metodę waloryzacji geostanowisk. Wyniki waloryzacji pozwoliły na wyróżnienie obiektów o wysokiej, naukowej wyjątkowości, stanowiącej podstawę do utworzenia geostanowisk oraz szlaku geoturystycznego na analizowanym obszarze.

2

The Starunia palaeontological site and idea of the Ukrainian-Polish trans-border geotourist trail "Traces of large extinct mammals, earth wax, oil and salt: from Starunia to Kraków"

Kotarba M. J.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 3

5-20

EN

The discovery of large Pleistocene mammals at the Starunia ozokerite (named also earth wax) mine (the Ukrainian Carpathians) was a spectacular scientific event on a world scale. The initial discovery was made in I907 when relics of party preserved mammoth and woolly rhinoceros were excavated. Later, in 1929, the Polish Academy of Arts and Sciences organized a scientific expedition to that site, which resulted in discovery of unique, nearly completely preserved woolly rhinoceros carcass embedded in Pleistocene sediments. A specific combination of brine, oil and clays into which the animal had sunk, is responsible for almost perfect preservation of this animal. The specimens found in 1907 are exhibited at the Natural History Museum in Lviv, Ukraine, whereas the unique specimen excavated in 1929 is displayed at the Natural History Museum in Kraków, Poland. The three sites: Starunia, a small Ukrainian village in which the geoparkwith the museum and the tourist centre are planned to be developed and two historical towns: Lviv and Kraków, closely connected with the discoveries of extinct large mammals, will be the key sites at the planned, Ukrainian-Polish trans-border geotourist trail "Traces of large extinct mammals, earth wax, oil and salt: from Starunia to Kraków": The trail will also include the sites where occurrences of ozokerite, salt, brine and oil are known, i.e., the substances which preserved the animal carcasses. These are: the historical rock-salt mines in Wieliczka and Bochnia (Poland), Kalush and Stebnik (Ukraine), the Polish resorts-Iwonicz-Zdrój and Rymanów-Zdrój and the most famous Ukrainian resort - Truskavets; one of the oldest oilfields in the world - Bóbrka, where the Ignacy Łukasiewicz Memorial Open-Space Museum of Oil and Gas Industry is located and Boryslav oil and ozokerite field - the largest deposit in the Ukrainian Carpathians. The idea of Ukrainian-Polish trans-border tourist trail is strongly supported by geological, natural and cultural values of the Polish and the Ukrainian Carpathians.

PL

Odkrycia wielkich ssaków plejstoceńskich w kopalni ozokerytu w Staruni (region karpacki, Ukraina) były spektakularnym wydarzeniem naukowym w skali światowej. W 1907 r. znaleziono szczątki mamuta i nosorożca włochatego. Później, w roku 1929, Polska Akademia Umiejętności zorganizowała ekspedycję, podczas której w osadach plejstoceńskich znaleziono prawie całkowicie zakonserwowany okaz nosorożca włochatego. Za jego doskonałe zachowanie jest odpowiedzialna specyficzna mieszanina solanki, ropy naftowej i iłów, w której utonął olbrzymi ssak. Okazy odkryte w 1907 r. znajdują się w Muzeum Przyrodniczym we Lwowie, a unikatowy egzemplarz znaleziony w 1929 r. w Muzeum Przyrodniczym w Krakowie. Te trzy miejscowości: Starunia, niewielka wioska ukraińska, w której planuje się utworzenie geoparku i centrum muzealniczo-turystycznego oraz dwa historyczne miasta Lwów i Kraków, ściśle związane z tymi znaleziskami, będą stanowić główne, węzłowe miejsca planowanej ukraińsko polskiej trasy geoturystycznej "Śladami olbrzymich wymarłych ssaków, (wosku ziemnego ropy naftowej i soli od Staruni do Krakowa". Do trasy zostaną też włączone miejsca związane z występowaniem, ozokerytu, soli, solanki i ropy naftowej, a więc czynnikami, które spowodowały zakonserwowanie tych zwierząt: historyczne kopalnie - Wieliczka i Bochnia oraz Kałusz i Stebnik, polskie uzdrowiska - Iwonicz-Zdrój i Rymanów-Zdrój oraz znane uzdrowisko ukraińskie - Truskawiec; złoże ropy naftowej w Bóbrce - jedno z najdawniej eksploatowanych złóż na świecie, w której znajduje się Skansen - Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza oraz złoże ropy naftowej i ozokerytu Borysław- największe w Karpatach ukraińskich. Za realizacją projektu utworzenia ukraińsko polskiej trasy geoturystycznej przemawiają walory geologiczne, przyrodnicze i kulturowe Karpat polskich i ukraińskich.

3

The oil and ozokerite mine in Boryslav and historical monuments of petroleum and salt industries in the vicinity of Boryslav (Ukrainian Fore-Carpathian region)

Radwański A. B.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 3

35-44

EN

The Boryslav region was one of the world largest petroleum basins, discovered in the second half of the 19th century. Situated southwest from Drohobych, it includes several localities: Boryslav - Tustanovychi - Mraznytsa - Banya Kotyvska with their rich and long history of brine and salt industry dating back to the 12th century. Rapid development of mining activity has sommenced with the implementation of the new, Canadian method of drilling for oil by the Canadian MacGarvey Company. The decisive date in the activity of the MacGarvey Company was 1893 when exploration drilling for oil commenced in Boryslav and then, in 1895, in Tustanovychi. Discovery of an oilfield in Boryslav was the beginning of the "golden age" of the oil industry in the Fore-Carpathian region and many people amassed fortunes. From the geological point of view, the Boryslav region covers the three Carpathian structural units: Skyba (Skole), Boryslav-Pokuttya and Sambir (Stebnik). The Boryslav-Pokuttya Unit is the main oil reservoir in the Ukrainian Carpathians with multi-layered oilfields, including the largest one-Boryslav. In this region ozokerite deposits are also known, hosted in the salt-bearing Lower Miocene Vorotyscha Beds. The city of Drohobych has become famous for its long tradition of salt trade. In the 19th century the period of rapid development started when the oil industry flourished in the vicinity, although the town was still in the shadow of Boryslav. The city of Truskavets, the famous health resort, has several mineral waters, also related to the oilfields, including the famous "Naftusia" spring. Another interesting site is Urych - the place where patients from the Truskavets resort travelled in order to admire scenic crags of the Yamna Sandstones and ruins of the Tustan Castle. The region of Boryslav and its surroundings was the site of the most effective petroleum exploitation in the territory of Poland in the past. This place is connected with the activity of Stanisław Szczepanowski (1846-1900), pioneer of oil industry and industrialization of the Galicia province.

PL

Rejon Borysławia, w którym pierwsze złoże odkryto pod koniec XIX wieku, stał się w owym czasie jednym z największych zagłębi naftowych na świecie. Jest on położony na SW od Drohobycza i obejmuje miejscowości Borysław - Tustanowice - Mraźnica - Bania Kotowska, o bogatej i długiej historii związanej z istniejącym tu od XII w. przemysłem solnym. Rozwój działalności wydobywczej wiąże się z wprowadzeniem przez Kanadyjczyka Williama MacGarvey a metody kanadyjskiej wiercenia otworów poszukiwawczych ropy naftowej. Przełomową datą był rok 1893, kiedy rozpoczął on wiercenia w Borysławiu, a następnie, w roku 1895, w Tustanowicach. Odkrycie złoża ropy naftowej w Borysławiu zapoczątkowało "złoty wiek" podkarpackiego przemysłu naftowego, a jego odkrywcom zapewniło fortunę. Pod względem geologicznym rejon Borysławia położony jest na obszarze występowania trzech karpackich jednostek strukturalnych: skibowej (ukraińska nazwa jednostki skolskiej), borysławsko pokuckiej i samborskiej (ukraińska nazwa jednostki stebnickiej). Jednostka borysławsko-pokucka jest podstawową strukturą roponośną w Karpatach ukraińskich, w której uformowały się wielohoryzontowe złoża ropy naftowej, w tym największe z nich - Borysław. Mamy tu złoża ozokerytu w mioceńskich, solonośnych warstwach worotyszczańskich. Drohobycz, miasto przez wieki żyjące z handlu solą, w XIX wieku zaczął gwałtownie rozwijać się w cieniu Borysławia, stając się zapleczem dla przemysłu naftowego. Truskawiec to wielkie uzdrowisko, posiadające wiele wód mineralnych, towarzyszących złożom ropy naftowej, w tym słynną "Naftusię". Innym interesującym miejscem jest Urycz - miejscowość, do której wyjeżdżali kuracjusze wypoczywający w Truskawcu by podziwiać piękne ostańce skalne (piaskowce jamneńskie) oraz ruiny zamku Tustań. Borysław i jego okolice był w tych czasach największym obszarem naftowym na ziemiach polskich. Z miejscem tym jest związana działalność Stanisława Szczepanowskiego (1846-1900), pioniera przemysłu naftowego i rzecznika uprzemysłowienia Galicji.

4

The Ignacy Łukasiewicz Memorial Museum of Oil and Gas Industry in Bóbrka and historical monuments of petroleum and salt industries in the vicinity of Krosno (the Polish Outer Carpathians)

Radwański A. B.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 3

51-60

EN

The beginnings of petroleum industry in Poland are connected with the opening of the first "rock oil mine" in Bóbrka village near Krosno, in 1854, thanks to the initiative of three gentlemen: Tytus Trzecieski, graduated farmer and miner and investor; Karol Klobassa-Zrencki, landowner and Ignacy Lukasiewicz, pharmacist and inventor of oil distillation. In 1961, at the site of this ftrst "oil mine" the Ignacy Lukasiewicz Memorial Museum of Oil Industry was opened in Bóbrka. The exhibition includes: the Open-Space Museum with a number of valuable pieces and the outline of museum history and development plans, the outline of geological setting of the Bóbrka Fold, the short geotouristic trail named "The Birthplace of the World Petroleum Exploitation" which connects the localities important for the early history of the oil industry (Bóbrka, Chorkówka, Krosno, Rogi, Wietrzno and Równe) as well as the sites known for exploitation of mineral waters (Iwonicz Zdrój and Rymanów Zdrój spas). Both the Open-Space Museum in Bóbrka and the educational trail in the vicinity of Krosno will be the part of trans-border geotourist trail Starunia- Boryslav-Lviv-Bóbrka-Wieliczka-Kraków named. "Traces of large extinct mammals, earth wax, oil and salt".

PL

Powstanie pierwszej kopalni ropy naftowej w miejscowości Bóbrka w pobliżu Krosna w roku 1854, dało początek światowego przemysłu naftowego. Uruchomił ją Ignacy Łukaszewicz na gruntach Karola Klobassy-Zrenckiego. W 1961 r. na terenie istniejącej kopalni Bóbrka utworzono Skansen - Muzeum Przemysłu Naftowego im. I. Łukaszewicza. Podano zarys historii skansenu, jego zbiorów, plany rozwoju muzeum, a także zarys budowy geologicznej fałdu Bóbrki. Przedstawiono również krótką trasę geoturystyczną "Światowa kolebka górnictwa naftowego" po miejscowościach związanych z rozwojem przemysłu naftowego (Bóbrka, Chorkówka, Krosno, Rogi, Wietrzno i Równe), a także eksploatacją wód mineralnych w Iwoniczu Zdrój i Rymanowie Zdrój. Zarówno skansen naftowy w Bóbrce jak i edukacyjna ścieżka turystyczna w okolicach Krosna będą w przyszłości stanowiły element transgranicznej trasy geoturystycznej Starunia - Borysław - Lwów - Bóbrka - Wieliczka - Kraków "Śladami olbrzymich wymarłych ssaków, wosku ziemnego, ropy naftowej i soli".