Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Efektywność zatłaczania do górotworu wód termalnych o zmodyfikowanych właściwościach fizykochemicznych

Tomaszewska B., Bielec B., Kasztelewicz A.

Przegląd Górniczy

|

2016

|

T. 72, nr 5

102--106

PL

Otwory Skierniewice GT-1 (gł. 3001 m) i Skierniewice GT-2 (gł. 2900 m) zlokalizowane są w południowo-zachodniej części niecki warszawskiej, stanowiącej środkowy fragment niecki brzeżnej. Otworami udokumentowane zostały zasoby wód termalnych w utworach jury dolnej, cechujące się wysoką mineralizacją, powyżej 120 g/dm3. Tak wysokie zasolenie wód implikuje trudności z ich wtłaczaniem z powrotem do górotworu. W pracy przedstawiono wyniki modelowań geochemicznych prognozujących skaling i kolmatację otworu w trakcie zatłaczania do górotworu. W efekcie zaproponowano rozcieńczanie wód termalnych wodami odsolonymi i realizację testów dla określenia efektów związanych z ich zatłaczaniem. Wyniki przeprowadzonego testu wykazały, iż rozcieńczenie wtłaczanych wód ograniczyło ilość wytrącanego węglanu wapnia, przez co wtłaczanie wód ochłodzonych było bardziej wydajne. Indeks chłonności wrócił do poprzedniego stanu, niezwłocznie po powrocie do wtłaczania wód o niezmienionym składzie.

EN

Skierniewice GT-1 (3001 m deep) and Skierniewice GT-2 (2900 m deep) are located in the south-western part of the Warsaw Trough, which is the central portion of the Marginal Synclinorium. Thermal water resources in Lower Jurassic formation have been documented in both wells, with a mineralization above 120 g/dm3. both wells, with a mineralization above 120 g/dm3. Such a high salinity implies difficulties with their injection back into the reservoir. This paper presents the results of geochemical modeling predicting scaling and clogging of the well during the water injection into the rock formation. As a result, proposed dilution of the thermal and desalinated waters, and executing tests to determine their effects associated with the injection. The results of the test showed that dilution of the injected waters reduced the amount of precipitated calcium carbonate, and made injection of cooled water more efficient. Absorbency index returned to its previous state immediately after returning to the injection of water with unchanged composition.

2

Światowy Kongres Geotermalny 2010

Gonet A., Sapińska-Śliwa A., Śliwa T.

Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

|

2010

|

Nr 5

22-23

PL

W dniach 25-30 kwietnia 2010 r. w kurorcie Nusa Dua na Bali w Indonezji odbył się Światowy Kongres Geotermalny. Jego organizatorem była Międzynarodowa Asocjacja Geotermalna (IGA) oraz Asocjacja Geotermalna Indonezji (INGA) pod patronatem Ministerstwa Energii i Zasobów Mineralnych Republiki Indonezji. Hasło przewodnie kongresu brzmiało: "Geothermal - Energy to Change the Word" (Geotermia - energia dla przemiany świata).

3

Wpływ temperatury wody sieciowej powrotnej na efektywność pozyskiwania energii geotermalnej w wymienniku kotłowni wspomaganej kotłem szczytowym

Nowak W., Stachel A. A.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

R. 40, nr 5

193-204

PL

Jednym z warunków racjonalizacji zużycia ciepła geotermalnego jest stworzenie korzystnej wymiany ciepła pomiędzy wodą geotermalną i wodą sieciową. W sieciach ciepłowniczych wykorzystujących ciepło geotermalne istotnym jest, aby temperatura wody opuszczającej instalacje grzejne odbiorców była jak najniższa, tak by mogła determinować temperaturę zatłaczanej wody geotermalnej. Aby spełnić ten warunek, wskazane jest stosowanie głównie niskotemperaturowych odbiorników ciepła, lub przynajmniej łączenie odbiorców posiadających instalacje wysokotemperaturowe z odbiorcami wyposażonymi w instalacje niskotemperaturowe, co umożliwia bardziej efektywne schładzanie wody sieciowej. W pracy przedstawiono sposób oceny możliwości pozyskiwania i wykorzystania energii geotermalnej dla wybranych sieci cieplnych przy połączeniu dwóch grup odbiorników ciepła z zastosowaniem wymienników geotermalnych.

EN

One of the conditions for rationalisation of geothermal water use is to enable the most efficient heat transfer between geothermal water and municipal water. In district heating networks utilising geothermal heat it is important to bring the retum water temperature from the heat installations of recipients to the lowest level, so that it could determine the temperature of pumped geothermal water. In order to fulfil that condition it is advised to implement predominantly low-temperature heat receivers or at least combination of recipients having high temperature installations with recipients having low-temperature installations, which enables effective cooling of municipal water. In this paper has been presented the method of assessment the possibility of extraction and utilisation of geothermai energy for selected district heating networks at combination of two groups of heat receivers with application of geothermal water heat exchangers.

4

Ważniejsze dokonania w minionym 15-leciu z zakresu geosynoptyki i geotermii

Pawlik E.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

R. 40, nr 6

13-23

PL

W 1986 roku powstał Zakład Podstaw Gospodarki Surowcami Mineralnymi, w którym powołano Pracownię Geosynoptyki. W 1987 roku decyzją Sekretarza Naukowego PAN Zakład PGSM został przekształcony w Zakład Podstaw Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią, a w roku 1988 w Centrum Podstawowych Problemów Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią, w którym: - w listopadzie 1988 r. Pracownia Geosynoptyki została przekształcona w Zakład Geosynoptyki Kopalin i Energii, a ten 1992 r. przemianowano na Zakład Geosynoptyki i Geotermii, - w lipcu 1996 r. z Zakładu GiG oraz Doświadczalnego Zakładu Geotermalnego utworzono Laboratorium Geotermalne oraz Pracownię Podstaw Geosynoptyki i Geotermii. W 1998 roku decyzją Sekretarza Naukowego PAN z Centrum PPGSMiE powstał Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią, a Pracownia PGiG otrzymała nazwę Pracowni Geosynoptyki i Geotermii.

5

Ważniejsze dokonania geologiczne Polski po II wojnie światowej

Sokołowski J.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

R. 40, nr 6

3-12

PL

W artykule omówiono stan organizacyjny polskiej służby geologicznej po II Wojnie Światowej, zmiany organizacyjne, jakie następowały w miarę rozwoju badań i ważniejsze wyniki badań prowadzące do poznawania wgłębnej budowy geologicznej kraju i odkrywania nowych złóż kopalin. Przedstawiono ważniejsze dokonania w dokumentowaniu złóż węgla kamiennego i brunatnego, złóż ropy naftowej i gazu ziemnego, miedzi, siarki, cynku i ołowiu oraz licznych złóż surowców skalnych, jak też wód mineralnych i geotermalnych, stan rozpoznania wgłębnej budowy geologicznej metodami geofizycznymi i wiertniczymi. Zwrócono uwagę na powstanie nowych dyscyplin naukowych zwanych: geosynoptyką i geotermią. Podkreślono, że rok 2001 jest rokiem jubileuszów związanych z dokonaniami w zakresie: geologii, geosynoptyki i geotermii.

EN

The paper presents the organisational status of the Polish geological survey after the II World War, the changes which accompanied the progress in research, and more important achievements leading to the recognition of deep geological structure of the country and discovering of new deposits. There are introduced more significant achievements in documenting of hard and brown coal resources, oil and gas, cooper and lead, and numerous rock material deposits as well as mineral and geothermal waters resources. The status of exploration of a deep geological structure by geophysical and drilling methods is described. The attention is paid to the establishing of new scientitic disciplines named geosynoptics and geothermics. It is pointed out that year 2001 is a year of anniversaries connected with the achievements in geology, geosynoptics and geothermics.

6

Warunki geotermiczne złoża węgla KWK „Silesia”

Kędzior S.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

R. 40, nr 5

71-76

PL

Artykuł przedstawia analizę rozkładu temperatur skał w obszarze kopalń Silesia. Przeanalizowano zmienność pionową na podstawie danych temperatur z otworów wiertniczych, oraz poziomą w czterech płaszczyznach: -250, -500, -7500 i –1000 m npm, na podstawie pomiarów temperatur w otworach i wyrobiskach kopalnianych. Uzyskane wyniki pozwoliły stwierdzić, iż głównym czynnikiem wpływającym na rozkład temperatur w obszarze badań jest równoleżnikowa dyslokacja Bzie-Czechowice. Temperatury skał wzrastają w jej kierunku. Na podstawie wcześniejszych badań można ją traktować jako strefę o wysokiej wartości generacji ciepła radiogenicznego. Innym czynnikiem wspomagającym wzrost temperatur w kierunku dyslokacji jest niska przewodność cieplna pakietu iłowcowo-mułowcowego, oraz miąższego ilastego nadkładu mioceńskiego. Wyniki badań przedstawione w niniejszym artykule mogą stanowić podstawę do obliczenia zasobów energii geotermalnej w obszarze kopalni z uwzględnieniem czynnika tektonicznego. Stwarza to możliwości eksploatacji naturalnej energii cieplnej wnętrza Ziemi przez kopalnię Silesia.

EN

The paper presents analysis of rock temperature distribution in area of Silesia coal-mine. Basing on temperature datas from bore-holes, the vertical changeability was analysed. Basing on temperature datas from bore-holes and underground mine excavations, the horizontal changeability was analysed in four levels above sea: -250, -500, -750 and -1000 m. The obtained results shows, that the main factor influencing on the temperature distribution is parallel (of latitude) Bzie-Czechowice dislocation in investigated area. Basing on the previous investigation results, Bzie-Czechowice fault can be treated as a zone of high value of radiogenic heat generation. The other factors which have an effect on rise temperature to dislocation direction are low thermal conductivity of siltstone and claystone rock-pack and also high thickness of Miocene clay cover stratas. The investigation results presented in this paper can be base for calculation of geothermal energy resources in Silesia coal mine area with tectonic factor regard. The Silesia coalmine has a possibility of geothermal energy mining .

7

Warunki geotermalne powiatu włocławskiego na tle województwa kujawsko-pomorskiego

Sokołowski J., Kempkiewicz K.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

R. 40, nr 3

3-11

PL

W artykule przedstawiono warunki geotermalne powiatu włocławskiego na tle województwa kujawsko-pomorskiego. Na analizowanym terenie wyodrębniono podstawowe zbiorniki wód geotermalnych w utworach: dolnokredowych, górnojurajskich, środkowojurajskich, dolnojurajskich, górnotriasowych, środkowotriasowych, dolnotriasowych. Przedstawiono wyniki oceny zasobów energii geotermicznej, które łącznie oszacowano na 1778 mln tpu. W końcowej części artykułu podano sugestie odnośnie prawidłowego wykorzystania zasobów geotermicznych.

EN

The geothermal conditions in the Włocławek County have been presented in view of the situation in the Kujawy-Pomerania Voivodeship. The main geothermal reservoirs were discriminated within the Lower Cretaceous, Upper Jurassic, Middle Jurassic, Lower Jurassic, Upper Triassic, Middle Triassic and Lower Triassic strata. The geothermal energy resources were assessed to 1778 mln tpu. The paper closes with suggestions on the correct use of the geothermal.

8

Możliwości wykorzystania wód geotermalnych Podhala dla potrzeb rekreacji i lecznictwa

Kępińska B., Skrzypczak R.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

R. 40, nr 2

31-40

PL

W artykule przedstawiono możliwości i główne aspekty wykorzystania wód geotermalnych Podhala w rekreacji i lecznictwie. Jest to drugi, obok energetycznego, bardzo perspektywiczny kierunek ich zagospodarowania, który od wielu lat oczekuje na podjęcie odpowiednich działań realizacyjnych. Wskazano na cechy tych wód decydujące o ich przydatności w rekreacji oraz ich właściwości lecznicze. Podano przykłady takiego stosowania wód geotermalnych w kraju i za granicą, które mogą być z powodzeniem powielone na Podhalu. Wskazano kilka lokalizacji geotermalnych ośrodków wypoczynkowych i balneoterapeutycznych (które wymieniano również w ubiegłych latach). Podkreślono wielorakie korzystne skutki ekologiczne, gospodarcze, społeczne, jakie przyniesie Zakopanemu i Podhalu rozwój tej dziedziny zastosowania wód geotermalnych.

EN

The paper deals with the possibilities and main aspects of geothermal waters' implementation for recreation and balneotherapy in the Podhale Region (S-Poland). Along with the space heating it is regarded as a very prospective type of geothermal direct use, still expecting for undertaking proper activities. Recreation and therapeutical features of the waters in question were pointed out. Some cases of disscussed using of geothermal waters in Poland and abroad which can be successfully implemented in the Podhale Region were given. There were suggested possible locations of geothermal recreation and balneotherapeutical centres (shown also in previous years). The benefits for Zakopane and Podhale Region raising from geothermal implementation in the dissussed branch will include important ecological, economic and social effects.

9

Możliwości i uwarunkowania pozyskania energii geotermalnej z głębokich otworów wiertniczych w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym

Trzepierczyński J.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

R. 40, nr 5

95-105

PL

W prezentowanym artykule proponuje się możliwość przetestowania głębokiego otworu Sosnowiec IG-1 dla potrzeb geotermalnych. Otworem tym przewiercono zespół skał węglanowych megakompleksu dewońsko-karbońskiego na głębokości 1690-3144 m, w którym w dolnej części temperatury dochodzą do 98°C. Sprzyjająca temperatura i własności zbiornikowe, które można zwiększyć metodą kwasowania sprawiają, że utwory węglanowe dewońsko-karbońskie mogą być perspektywiczne dla geotermii. Energię cieplną można eksploatować metodami dubletu geotermalnego lub jednootworową. W przypadku pozytywnych doświadczeń eksploatacyjnych poszukiwaniem wód geotermalnych można objąć całą strefę siodła głównego i południowego skrzydła niecki głównej przed frontem nasunięcia karpackiego.

EN

In the paper, the deep borehole Sosnowiec IG 1 testing for geothermal reasons is proposed. The Devonian - Carboniferous megacomplex of carbonate rocks at the depth interval between 1690 - 3144 m was drilled and the temperature ot 98°C in the deepest part was ascertained. This megacomplex is thought to be perspective for geothermy because of temperature and collector properties that would be also improved during acidizing process. Thermal energy is used to be exploited by two different methods: geothermal doublet and uniborehole with geothermal Field exchanger. It the results are satisfied enough, geothermal waters explorations could be conducted in the whole Main Saddle zone and the south flanke of it in tront of the Forecarpathian overthrust.

10

Geosynoptyka i zrównoważony rozwój podstawą umocnienia Łodzi jako centrum regionu

Sokołowski J.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

R. 40, nr 1

3-18

PL

W artykule omówiono ważniejsze rezultaty prac badawczych, zrealizowanych w ramach grantu Prezydenta Miasta Łodzi, przyznanego, w dniu 5 października 1999 roku, Julianowi Sokołowskiemu na realizację projektu pt. "Geosynoptyka i zrównoważony rozwój podstawą umocnienia Łodzi jako centrum regionu". Całość wyników badań przeprowadzonych przez autora i zespół znajduje się w 2 tomowym opracowaniu zakończonym w grudniu 2000 roku. Tom I pt. "Geosynoptyka, zrównoważony rozwój i charakterystyka geotermalna województwa łódzkiego" zawiera: Zeszyt 1A - Tekst, składający się ze 138 stron i 33 rycin; Zeszyt 1B zawiera 198 tabel, w których podano główne parametry zbiorników wód geotermalnych pod każda gminą i każdym powiatem; Zeszyt 2 - Mapy województwa, w skali 1:500 000 (zał. 1-14), zawierają niezbędne dane geosynoptyczne do oceny warunków geologicznych i geotermicznych. Tom II pt. "Potencjał środowiska geograficznego i geologicznego województwa łódzkiego" zawiera: Zeszyt 3 - Tekst, składający się z 101 stron, w tym: 22 ryciny i 10 tabel; Zeszyt 4 - Mapy województwa łódzkiego, w skali 1:500 000 (zał. 15-20), ilustrujące stan rozpoznania wiertniczego poszczególnych gmin województwa łódzkiego oraz stan wiedzy o środowisku hydrogeologicznym i przyrodniczym. Szczegółowsze informacje o zawartości końcowego opracowania zawiera spis treści znajdujący się na końcu niniejszego artykułu.

EN

The paper gives the most significant results of researches performed within the grant of the President of the City ot Lodz. The money was allotted to Prof. Julian Sokolowski on the 5th October 1999 for the realisation of the project "Geosynoptics and Sustained Development - a Factor Strengthening the Role ot the City of Lodz as a Centre of the Region". The results of the researches carried out by the author and his team have been presented in a two-volume edition published in 2000. Volume 1. "Geosynoptics, Sustained Development and Geothermal Characteristics of the Lodz Voivodeship" consists of: Bulletin 1A - 138 pages of text and 33 figures: Bulletin 1B - 198 tables with the main reservoir parameters of geothermal reservoirs under each county and each local district. Bulletin 2 - maps of the Voivodeship in scale 1 :500 000 (app. 1 to 14), containing indispensable geosynoptic data for the prediction of geological and geothermal conditions. Volume 2. "Potential of Geographical and Geological Environment in the Lodz Voivodeship" consisls of: Bulletin 3 - 101 pages of text, in, that 22 figures and 10 tables: Bulletin 4 - maps of Lodz Voivodeship in scale 1 :500 000 (App. 15 to 20) iIIustrating the state of prospecting in the individual counties and the state-of-the-art of hydrogeological and natural environment. The contents of the resultant elaboration can be found at the end of this paper.

11

Energia wód geotermalnych szansą dla Oświęcimia i jego mieszkańców

Ficek M., Urbiński J.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

R. 40, nr 2

25-27

PL

W świecie od wielu już lat rośnie zrozumienie konieczności zakończenia niekontrolowanej, rabunkowej gospodarki zasobami przyrody i zastąpienia jej systemem trwałego zrównoważonego rozwoju. Znaczącą przyczyną tego zjawiska jest szybka degradacja środowiska spowodowana konsumpcją energii pozyskiwanej w wyniku spalania paliw kopalnych. Zużycie energii odniesione do jednego mieszkańca w ciągu roku jest wskaźnikiem poziomu życia ludzi, ale także obciążenia środowiska. W krajach rozwijających się zużycie energii wynosi około 500 kg p.u./M*a, w wysokorozwiniętych np. w USA 12 000 kg p.u./M*a (Sobański i in. 2000 r.). Zachodzi więc pilna potrzeba stopniowego zmniejszania emisji produktów spalania szkodliwych dla przyrody i człowieka m.in. dwutlenku węgla odpowiedzialnego za efekt cieplarniany i zmiany klimatu. Wzrost koncentracji dwutlenku węgla zagraża również bezpośrednio człowiekowi, oddziałuje bowiem degenerująco na układ somatyczny i na umysłową sprawność organizmu człowieka. Zmniejszenie emisji czynników szkodliwych można osiągnąć przez wprowadzenie czystych technologii, racjonalizację użytkowania energii oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii.

12

Cyfrowa symulacja wydajności cieplnej głowicy geotermalnego wymiennika w systemie jednootworowym

Kujawa T., Nowak W.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

R. 40, nr 5

183-191

PL

Przy pozyskiwaniu energii geotermalnej w ciepłowniach i elektrociepłowniach, w przypadku zmineralizowanych wód geotermalnych, stosowane są dwu i jednootworowe systemy wydobywczo-zatłaczające. W tym ostatnim przypadku zastosowanie znajduje pionowa sonda geotermalna, to jest wymiennik składający się z dwóch części. Jedna część wymiennika umieszczona jest w złożu geotermalnym, w której przepływający nośnik energii pobiera ciepło od wody geotermalnej. Druga jego część - wymiennik typu "rura w rurze" znajduje się w nieprzepuszczalnym masywie skalnym. Nośnik energii, kanałem pierścieniowym, doprowadzany jest do części geotermalnej wymiennika, gdzie dalej podwyższa swoją temperaturę. Wypływ nośnika energii na powierzchnię ziemi odbywa się rurą wewnętrzną. Wprawdzie wymiana ciepła odbywa się w obu częściach sondy geotermalnej, jednak istotny wpływ na wielkość pozyskiwanej energii geotermicznej ma ta część wymiennika, która umieszczona jest w złożu geotermalnym. Rodzaj zastosowanego wymiennika ma istotny wpływ na ilość pozyskiwanego ciepła geotermalnego. Dlatego też w referacie autorzy przedstawili wyniki obliczeń wydajności cieplnej dla dwóch rodzajów wymienników (Fielda i śrubowego). Obliczenia przeprowadzone zostały przy zastosowaniu dwóch modeli obliczeniowych. W pierwszym przyjęto założenie, że znane jest pole temperatury oraz zastępczy współczynnik przenikania ciepła. W drugim przypadku wymiennik ten traktuje się jako wymiennik krzyżowo prądowy z jednym niemieszającym się czynnikiem. Przyjęto także, że znane jest pole temperatury oraz współczynnik przenikania ciepła. W obu przypadkach przyjęto, że pole temperatury w złożu geotermalnym zmienia się liniowo, podobnie jak w masywie skalnym. Aby uprościć obliczenia, we wszystkich porównywanych wariantach, przyjęto takie same warunki wymiany ciepła w drugiej części wymiennika typu rura w rurze, przy założeniu, że rura wewnętrzna jest doskonale zaizolowana. Porównanie wyników obliczeń wydajności cieplnej dla wymienników: Fielda i śrubowego uzyskanych przy zastosowaniu obu modeli obliczeniowych, przedstawione zostały w formie odpowiednich wykresów ilustrujących wpływ współczynnika przenikania ciepła oraz pojemności cieplnej czynników.

EN

Geothermal plants and power stations can work as one-hole systems with an injection and production well, or as two-hole systems. The one-hole system operates using a vertical geothermal probe. It is an exchanger that has two parts. One part is immersed in a geothermal deposit, where the heat extractlon medium takes heat from geothermal water. The other part of the exchanger, a double-pipe exchanger, is located in the impermeable rock massif. The extraction medium is conducted through a rig-shaped channel to the geothermal part of the exchanger, where its temperature rises. The heat extraction medium flows up to the ground through the inner pipe. However, the heat exchange takes place in both parts of the exchanger, and the part of the exchanger located in the geothermal deposit has a considerable impact on the amount of geothermal energy gained. The type of exchanger also influences the amount of heat extracted. The results of exchanger calculations on heat extraction for two types of exchanger (Field's * exchanger and a spiral-tube exchanger) are presented. The calculations were carried out using two computational models. In the first model it was assumed that the temperature field and the overall heat transfer coefficient were known. In the second, the exchanger was considered to be a cross-counter-flow heat exchanger with a single non-mixing fluid. It was also assumed that the temperature field and the overall heat transfer coefficient were known in this case too. In both cases, it was assumed that the temperature field in a geothermal deposit changes linearly in a vertical direction, as is the case in a rock massif. To simplify the calculations, in all the cases the same conditions for the double-pipe heat exchanger part were taken into account. Also, it was assumed that the inner pipe was perfectly insulated. Comparisons of the results of the heat extraction calculations for the Field exchanger and the spiraltube exchanger, obtained using both computational models, are presented as graphs. The graphs iIIustrate the impact of the overall heat transfer coefficients and heat extraction rates.

13

Anomalne warunki geotermiczne kopalń SW części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

Kurowska E., Groborz E.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

R. 40, nr 5

63-70

PL

W artykule zaprezentowano pole geotermiczne obszaru kopalń Borynia, Zofiówka i Pniówek, zlokalizowanych w SW części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Ze względu na wysokie wartości strumienia cieplnego (ok. 70 mW/m2) i wgłębne temperatury w porównaniu z innymi częściami Zagłębia, obszar jest perspektywiczny pod względem pozyskiwania i utylizacji energii geotermalnej. Na podstawie pomiarów temperatury pierwotnej skał dokonanych w wyrobiskach górniczych, sporządzono mapę temperatur na głębokości 500 m p.p.m. (ok. 770 m p.p.t.) wykazując temperatury w przedziale od 31 do 40°C. Zaprezentowano także wartości temperatury pierwotnej skał na poziomach eksploatacyjnych poszczególnych kopalń wykazując temperatury od 28 do 47,7°C w interwale głębokości eksploatacji od 300 do 730 m p.p.m. (588-1000 m p.p.t.). Następnie przedstawiono zależności warunków geotermicznych od czynników geologicznych. Przeanalizowano zróżnicowanie pola cieplnego obszaru trzech kopalń na tle budowy strukturalnej, znajdując związek dodatnich anomalii temperaturowych z występującą w obszarze kopalń Borynia - Zofiówka antykliną, a także ze strefą uskokową Bzie - Czechowice, przebiegającą w południowej części obszaru. Prezentując warunki hydrogeologiczne występowania wód w kopalniach podano także ich temperatury (18-46°C) zmierzone w różnych punktach podziemnych wyrobisk. Pomimo istnienia niewielkich dopływów do poszczególnych kopalń (0,72-3,63 m3/min), możliwe jest pozyskiwanie energii geotermalnej z wód gromadzonych w sztucznych zbiornikach, jakimi są zroby poeksploatacyjne, w których temperatura wody, ze względu na wysokie wartości zagęszczenia ciepła strumieniem ziemskim, szybko uzyskuje temperaturę skał otaczających.

EN

In this paper the distribution of temperatures in a rock mass in the Borynia, Zofiówka and Pniówek roal mines has been presented. The mines in question are located in the south-west part of the Upper Silesian Coal Basin (south-west Poland). Due to the fact that the heat flow in the described area is about 70 mW/m2, which means that the temperatures are higher than in other parts of the Basin, the area is prospective for geothermal energy utilization. The map of rock temperature distribution 500 m below sea level (about 770 m below the surface) presents temperatures in the range 31-40°C. That map is based on temperature measurements taken from mine workings. The temperatures characteristic for different exploiting levels of each mine are also shown; the temperature ranges from 28 to 47.7°C in the exploiting interval 300-730 m below see level (588-1000 m below the surface). The distribution of temperature in a rock formation in SW area of the Basin partly depends on geological structure. In this paper the differentiation of geothermal field in the three mines against the background of geological structure has been anaIyzed, which resulted in discovering the relationship between positive temperature anomalies and the anticline located in the Borynia and Zofiówka areas as well as the fault zone Bzie-Czechowice located in the southern part of the area of research. The hydrogeological conditions of the mines have also been presented. A water recharge into the mine workings in the Borynia, Zofiówka and Pniówek mines is very smalI. A minimum water inflow is in the Pniówek mine (0.72 m3/min) and a maximum one is in the Borynia mine (3.63 m3/min). However, there is the possibility of heat extraction from water stored in post-mining excavations. The water in post-mining excavations quickly gains the temperature of surrounding rocks because of relatively high value of terrestrial heat flow.

14

Analiza wpływu głębokości sondy geotermicznej umieszczonej w złożu oraz temperatury wody sieciowej powrotnej na jej wydajność cieplną

Kujawa T., Nowak W.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

R. 40, nr 5

175-181

PL

W pracy przedstawiono model obliczeniowy systemu jednootworowego umożliwiający określenie ilości pozyskiwanej energii geotermicznej. Przeprowadzone obliczenia pozwoliły dokonać analizy możliwości pozyskiwania i wykorzystania energii geotermicznej ze szczególnym uwzględnieniem wpływu głębokości sondy jak również temperatury wody sieciowej powracającej do wymiennika gruntowego, która jest jednym z ważnych czynników decydujących o możliwości zagospodarowania pozyskiwanej energii.

EN

A computational model of a one-hole system which enables the amount of extracted heat to be predicted is presented. The calculations permit analysing the possibility of obtaining and using geothermal energy, especially considering the influence of the depth of the geothermal exchanger as well as the temperature profile of the water in the heat distribution network returning to the ground surface. The temperatures of the up-flowing water in the heat exchanger and the produced water are very important factors in utilizing the obtained energy.

15

Uniwersytet Narodów Zjednoczonych - Program Szkolenia Geotermalnego, Islandia 1999

Śliwa T.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2000

|

R. 39, nr 2

41-43

PL

W okresie od 30 kwietnia do 15 października 1999 roku odbywały się na Islandii zajęcia 21 kursu UNU GTP. Program ten pod kierunkiem dr. Ingvara B. Fridleifssona, dyrektora UNU GTP, jest corocznie organizowany jako jeden z wielu cyklicznych programów Uniwersytetu Narodów Zjednoczonych z siedzibą w Tokio w Japonii. Od 1979 roku szkolenie ukończyło 227 osób z 35 państw świata, w tym już 5 osób z Polski z zakresu różnych specjalności. W 1999 roku zajęcia rozpoczęło 15 uczestników programu. Oficjalnego otwarcia dokonał dyrektor generalny Narodowej Agencji Energii Islandii, pan Thorkell Helgason. Reprezentanci 10 państw z 4 kontynentów wysłuchali w tym dniu inauguracyjnego wykładu pt. "Geothermal energy in the world", który wygłosił dyrektor UNU GTP dr Ingvar B. Fridleifsson.

16

Światowy Kongres Geotermalny 2000 w Japonii

Kępińska B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2000

|

R. 39, nr 5-6

53-55

PL

Światowy Kongres Geotermalny 2000 odbył się w dniach od 28 maja do 10 czerwca 2000 roku w Japonii. To blisko dwutygodniowe spotkanie geotermików z całego świata przebiegało pod hasłem "Sustaining geothermal energy into the 21 st century" (Z energią geotermalną w XXI wiek). Organizatorami Kongresu były Międzynarodowa Asocjacja Geotermalna i Japoński Komitet Organizacyjny. Pracom Komitetu Organizacyjnego przewodniczył Ladislaus Rybach (Szwajcaria), a przewodniczącym Komitetu Honorowego był Teruyuki Akima (Japonia). W Kongresie wzięło udział ponad 1500 uczestników z 60 krajów świata. W ramach Kongresu - przed i po zakończeniu głównych obrad - odbyły się krótkie kursy i wycieczki techniczne. W czasie trwania Kongresu były organizowane wystawy ilustrujące różnorodną działalność geotermalną. Przygotowano bardzo bogaty program kulturalny i turystyczny dla uczestników i osób towarzyszących. Gospodarzami obrad Kongresu były dwa miasta: Beppu na wyspie Kyushu i Morioka na wyspie Tohoku. Miejscowości te położone są na południu i północy archipelagu wysp japońskich, w odległości ponad 1700 km. W przerwie między pierwszą i drugą cześcią Kongresu zorganizowano program oferujący wiele atrakcji turystycznych, a głównym wydarzeniem w tym czasie było dwudniowe spotkanie uczestników i gospodarzy w miejscowości Kazuno położonej kilkadziesiąt kilometrów od Morioki, pn. "Kazuno Geo-Friendship Forum" (Forum przyjaźni geotermalnej w Kazuno).

17

Sposoby bezpośredniego wykorzystania energii geotermalnej

Lund J. W.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2000

|

R. 39, nr 4

9-106

PL

Bezpośrednie lub nieelektryczne wykorzystanie energii geotermalnej dotyczy natychmiastowego wykorzystania energii cieplnej zamiast jej przetworzenia w jakieś inne formy takie jak energia elektryczna. Główne dziedziny bezpośredniego wykorzystania obejmują pływalnie, łaźnie i wodolecznictwo zdrojowe, ogrzewanie i chłodzenie pomieszczeń włączając ogrzewanie regionów, rolnictwo (głównie ogrzewanie szklarni i zwierzęcych ferm hodowlanych), wodne hodowle (głównie ogrzewanie stawów rybnych i kanałów), procesy przemysłowe i pompy ciepła (zarówno do ogrzewania jak i chłodzenia). Generalnie przyjmuje się, że temperatury płynów geotermalnych wymagane dla bezpośredniego wykorzystania ciepła są niższe niż te dla wzbudzenia mocy elektrycznej o znaczeniu gospodarczym.

18

Rola odnawialnych źródeł energii w strategii zrównoważonego rozwoju kraju - Ogólnopolska Konferencja Naukowa

Burchard J.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2000

|

R. 39, nr 5-6

59-62

PL

W dniach 18-19 września 2000 r. odbyła się w Łodzi Ogólnopolska Konferencja Naukowa nt.: "Rola odnawialnych źródeł energii w strategii zrównoważonego rozwoju kraju", stanowiąca, w szerokim zakresie, kontynuację problematyki omawianej w 1999 roku w Łodzi, w ramach VII Kursu Polskiej Szkoły Geotermalnej nt.: "Rola geosynoptyki i geotermii w strategii zrównoważonego rozwoju Polski do roku 2025". Organizatorami tegorocznej konferencji byli: Uniwersytet Łódzki - Katedra Geologii, Geosynoptyki i Zrównoważonego Rozwoju oraz Polska Geotermalna Asocjacja. Funkcję przewodniczącego Komitetu Naukowego objął prof, dr hab, inż. Julian Sokołowski - kierownik Katedry GGiZR UŁ, zaś w skład Komitetu Honorowego weszli między innymi: Jan Szyszko - Sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu ds. Konwencji Klimatycznej, Michał Kasiński - Wojewoda Łódzki, Marek Michalik - Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska, Waldemar Matusewicz - Marszałek Województwa Łódzkiego, Tadeusz Matusiak - Prezydent Miasta Łodzi, Stanisław Liszewski - Rektor Uniwersytetu Łódzkiego i Przewodniczący Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, Antoni Różalsk i - Dziekan Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UŁ, Andrzej T. Jankowski - Dziekan Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, Dyrektorzy Instytutów Naukowych Wydziału BNZ UŁ oraz Stanisław Ostaficzuk - V-ce Przewodniczący Polskiej Geotermalnej Asocjacji, Kierownik Katedry Geologii Podstawowej Uniwersytetu Śląskiego, Jan Lemparty - Honorowy Członek PGA, Dyrektor Przedsiebiorstwa Komunalnego w Pyrzycach i współtwórca Zakładu Geotermalnego, a także Stanistaw Ślimak - Honorowy Cztonek PGA, Wójt Gminy Szaflary, na terenie której znajduje się pierwszy w Polsce Zakład Geotermalny.

19

Geosynoptyka i geotermia województwa lubuskiego

Sokołowski J., Kotyza J., Jaszczur L., Ludwikowski B., Pawlik E.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2000

|

R. 39, nr 1

13-99

PL

Prezentowane opracowanie przedstawia aktualny stan wiedzy o geologii i warunkach występowania wód geotermalnych w megakompleksach mezozoicznych w obrębie jednostek geologicznych północnej części monokliny przedsudeckiej i bloku Gorzowa. Obszar badań pokrywa się z nowopowstałym województwem lubuskim. Ideą opracowania jest zachowanie etapowości prac. W pierwszym etapie zgromadzone zostały dane, które umożliwiają wstępną ocenę zasobów wód geotermalnych i energii cieplnej w nich zawartej dla poszczególnych gmin województwa lubuskiego. Ocena zasobów pod poszczególnymi gminami umożliwiła oszacowanie zasobów energii geotermalnej dla całego województwa. Dokonane obliczenia metodą objętościową wskazują, iż w skalach zbiornikowych kompleksów kredowego, jurajskiego i triasowego znajdują się wody geotermalne o objętości ok. 675 km3, ilość energii cieplnej szacuje się na ok. 1,9 mld tpu. Najbardziej perspektywicznymi zbiornikami geotermalnymi są zbiorniki liasowe (ok. 400 km3 wody, 1 mld tpu energii cieplnej) oraz wapienia muszlowego (ok. 150 km3 wody, 0,6 mld tpu energii cieplnej). W artykule omówiono też zasady funkcjonowania pomp ciepła i możliwości ich zastosowania w omawianym rejonie dla zwiększenia mocy poszczególnych projektowanych zakładów geotermalnych. W końcowym rozdziale omówiono też oddziaływanie proponowanych rozwiązań geotermalnych na środowisko przyrodnicze.

EN

The paper gives the present state of geologic knowledge and conditions of occurrence of geothermal waters in Mesozoic megacomplexes within the geologic units of the north part of the Sudetes Monocline and Gorzów block. The investigated area coincides with the new Lubusko Voivodeship. The aim of the paper is to maintain the stage character of the investigations. First stage is devoted to data collection for preliminary evaluation of geothermal waters resources and the encapsulated thermal energy for individual counties in the Lubusko Voivodeship. Having made the assessment of resources under individual counties, it was possible to evaluate the geothermal energy within the whole voivodeship. The quantitative assessment of the resources shows to the presence of geothermal waters (about 675 km3, and thermal energy 1.0 mld tpu) in the Cretaceous, Jurassic and Trissic. The Liassic (about 400 km3 of water, 1 tpu thermal energy) and shell limestone reservoirs (about 150 km3 of water, 0.6 tpu of thermal heat) are most perspective. The principle of heat operation and possibilities of their application in the discussed region were presented in the paper in view of the planned geothermal plants. The final chapter was devoted to the environmental impact of the suggested geothermal solutions.

20

Geologiczno-geotermalny model środkowej części niecki grudziądzko-warszawskiej

Pilecka E.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2000

|

R. 39, nr 5-6

19-38

PL

W artykule przedstawiono geosynoptyczną analizę środkowej części niecki grudziądzko-warszawskiej obejmującą wszystkie megakompleksy i kompleksy tego obszaru. Szczególnie wyróżniono dwa megakompleksy jurajski i kredowy, a w nich cztery kompleksy: liasowy, doggerski, malmski i dolnokredowy, ze względu na optymalne warunki do wykorzystania wód geotermalnych z punktu widzenia aktualnych możliwości ekonomicznych i technicznych. Uwzględniając miąższość poszczególnych kompleksów, ich porowatość i gradient geotermiczny określono zasoby energii geotermalnej zawartej w wodach geotermalnych. Wyniki przedstawiono w postaci map izoliniowych stosując technikę dygitalizacji istniejących map, cyfrowego przetwarzania i ich zapisu map. Uzyskany w ten sposób model może być przetwarzany i uściślany w miarę uzyskiwania nowych danych geosynoptycznych.

EN

The paper presents the geosynoptic analysis of grudziądzko-warszawska synckline. The megaformation and formation were the objective of the analysis. The author pointed out the most prosperous formations for geothermal purposes such as: Lias, Dogger. Malm and Low Cretaceous. These formations like to be optimal resources of geothermal water considering technical and economical conditions. The resources of geothermal energy for geothermal water were determined in the form of isoline maps. For resources presentation the digitalisation technique was implemented geological data coming from drill holes, existing structural and thickens maps were used. The calculations made with the help of computer program. The digital model is useful for entry new data getting more detailed geological intormation.