Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Stratovolcanoes on the Chilean-Bolivian border as geoatraction

Panajew Paweł, Gałaś Andrzej

Geotourism / Geoturystyka

|

2020

|

nr 3-4 (62-63)

47--64

EN

The cluster of stratovolcanoes located on the Chilean-Bolivian border, in the Western Cordillera, is composed of typical, for that part of the Central Volcanic Zone in the Andes, volcanic landforms. The highest volcano is the Nevado Sajama (6,542 m a.s.l.), apparently extinct. The other: Parinacota (6,336 m a.s.l.), Pomerape (6,222 m a.s.l.), Acotango (6,052 m a.s.l.) and Cerro Quisiquisini (5,542 m a.s.l.) were all active in both the Pleistocene and the Holocene. Recently, only the Guallatiri Volcano (6,071 m a.s.l.) is still active. The summits of these mountains are covered with permanent snow or ice caps. On the slopes, there are post-glacial valleys, rocks glaciers and debris avalanches. In the vicinity of volcanic cones, active fumaroles occur, along with hot springs, geysers and high-mountain peat bogs (bofedales), in addition to one of the highest in the world mountain lakes – the Lago Chungará (4,520 m a.s.l.). The unique landform is a huge debris avalanche and was formed during the eruption of the Parinacota Volcano. Small villages settled by Aymara Indians and their cultural monuments complete the extraordinary landscape of the Altiplano Plateau. The values of biotic nature are also unique and deserving of protection on both sides of the state border. Moreover, these sites have been registered into the UNESCO World Heritage List. Modest accommodation facilities located off the main roads satisfy the qualified tourists interested in volcanology. The authors describe the grueling trekking trails, the climbing routes leading to the summits of volcanoes and the other geoattractions, accessible for ordinary hikers.

PL

Stratowulkany zgrupowane na chilijsko-boliwijskiej granicy, w Kordylierze Zachodniej, są klasycznymi formami dla tej części Centralnej Strefy Wulkanicznej w Andach. Najwyższy jest wygasły wulkan Nevado Sajama (6542 m n.p.m.). Wulkany Parinacota (6336 m n.p.m.), Pomerape (6222 m n.p.m.), Acotango (6052 m n.p.m.) i Cerro Quisiquisini (5542 m n.p.m.) były aktywne w plejstocenie i holocenie. Jedynie wulkan Guallatiri (6071 m n.p.m.) pozostaje nadal aktywny. Ich wierzchołki pokryte są wiecznym śniegiem lub czapą lodową. Na stokach wulkanów występują doliny polodowcowe, lawiny i lodowce gruzowe. W ich sąsiedztwie są aktywne fumarole, gejzery, gorące źródła, wysokogórskie torfowiska bofedales, a także jedno z najwyżej położonych jezior górskich na świecie – Lago Chungará (4520 m n.p.m.). Rzadko spotykaną formą jest wielkich rozmiarów lawina gruzowa, która powstała podczas erupcji wulkanu Parinacota. Małe osady Indian Aymara i zabytki ich kultury dopełniają niezwykłego charakteru krajobrazu pustkowi na Altiplano. Przyroda ożywiona po obu stronach granicy Boliwii z Chile jest na tyle wyjątkowa, że została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Położenie na uboczu szlaków komunikacyjnych oraz skromna baza noclegowa gwarantują wykwalifikowanemu turyście zainteresowanemu wulkanologią wrażenie odkrywania nowych, dzikich szlaków. W pracy opisano zarówno trudno dostępne szlaki na szczyty wulkanów, jak i geoatrakcje spotykane na trasie górskiego trekkingu.

2

Not simply volcanoes – the geoheritage of the Cretaceous system in the Land of the Extinct Volcanoes Geopark, West Sudetes (SW Poland)

Migoń Piotr, Pijet-Migoń Edyta

Geotourism / Geoturystyka

|

2020

|

nr 1-2 (60-61)

3--22

EN

Volcanic geoheritage is emphasized as the main asset and distinctive characteristic of the Land of Extinct Volcanoes Geopark in the West Sudetes (SW Poland). However, the geoheritage values of the region are not limited to the legacy of ancient volcanism but include various other elements. This paper explores the contribution of geosites that expose sedimentary rocks of Cretaceous age and landforms developed upon these rocks. Six localities from the Geopark area, included in the comprehensive regional inventory of geosites, are presented. They represent natural and man-made sandstone outcrops and show, among others, lithological variations, small- and large-scale post-sedimentary deformation structures, landforms arising from differential weathering (rock shelters, honeycombs), boulder fields and a sandstone xenolith in volcanic rocks. Next, five localities from outside the Geopark, but still within the Pogórze Kaczawskie region, are described. Qualitative and quantitative evaluation of both groups is attempted, and the results show that, in general, geosites within the Geopark rank higher. However at least two from the other group also have significant geotourist potential. Finally, a brief comparative analysis with other parts of the Sudetes, where Cretaceous sedimentary rocks occur, is offered.

PL

Dawny wulkanizm jest uznawany za główny walor i wyróżniającą się cechę Geoparku Kraina Wygasłych Wulkanów w Sudetach Zachodnich, jednak dziedzictwo Ziemi w regionie nie ogranicza się do reliktów aktywności wulkanicznej i zawiera różne inne elementy. W tym artykule są zaprezentowane miejsca (geostanowiska), w których można oglądać naturalne i sztuczne odsłonięcia skał osadowych wieku kredowego i formy rzeźby zbudowane z tych skał. Sześć z nich jest zlokalizowanych na obszarze Geoparku i zostały one uwzględnione w regionalnej inwentaryzacji obiektów dziedzictwa Ziemi. Zagadnienia, które można omówić na przykładzie tych miejsc, obejmują między innymi zróżnicowanie litologiczne, postsedymentacyjne struktury deformacyjne w małej i dużej skali, formy będące efektem zróżnicowanego wietrzenia (schroniska podskalne, „plastry miodu”), pokrywy blokowe i ksenolit piaskowca w skałach wulkanicznych. W dalszej części opisano pięć stanowisk spoza Geoparku, z pozostałej części regionu Pogórza Kaczawskiego. Rezultaty jakościowej i ilościowej oceny stanowisk z obu grup pokazują, że obiekty położone w Geoparku mają większą wartość, ale przynajmniej dwa z drugiej grupy mają istotny potencjał geoturystyczny. W części końcowej zostało przedstawione krótkie porównanie z innymi fragmentami Sudetów, gdzie występują skały wieku kredowego.

3

Naturtejo : pierwszy portugalski geopark

Pijet-Migoń Edyta, Migoń Piotr

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 1

41--47

EN

Naturtejo Geopark is the oldest among the UNESCO Global Geoparks in Portugal, which was admitted to the then Global Geopark Network in 2006. It is located in the eastern part of the country, on both sides of the Tagus River, close to the border with Spain. The highlights of regional geoheritage include spectacular granite landforms (inselbergs, tors, pedestal rocks), excellent exposures of Ordovician ichnofossils, deeply incised river reaches that expose deformed Lower Paleozoic basement rocks and remnants of past mining activities. The area has also rich cultural heritage which goes back to Roman times. Sixteen designated geosites and numerous walking trails are the main attractions for tourists, but the Geopark is also engaged in developing various innovative tourist and educational products focused on both geo- and cultural heritage, as well as linkages between the two.

4

Kartografia geoturystyczna dla parków krajobrazowych w Polsce

Rychel J.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 12/2

1455--1460

EN

In 2014, NRI has issued seven geological and touristic maps of landscape parks. For two of them were also created geological information boards. These maps both form and content refer to previous publications of this type. They are elaborated in GIS applications using new technologies, eg. GPS measurements, orthophotomap, satellite images, digital terrain model. Geological maps contain clearly and attractively redacted explanations, elements of topography, hydrography, ecology and tourism. They promote nature and landscape protection but also inform about the geology of each park.

5

Geotourist maps of the Sudetic Geostrada Trail as a new form of popularization of geotourism in the Sudety Mts.

Bartuś T.

Geotourism / Geoturystyka

|

2015

|

nr 1-2

3--18

EN

The aim of the paper is the presentation of Geological tourist maps of the Sudetic Geostrada Trail, which were prepared during the development of the project: “The Sudetic Geostrada – geological and landscape studies heritage with an inventory of the objects of abiotic nature” (2008–2011). The main aim of the project was to popularize the geological-mining heritage and abiotic nature of the Sudety Mts. The maps are synthetic, multi-sheet, cartographic development prepared in three versions: a geotourist map of the Sudetic Geostrada Trail at a 1 : 25 000 scale (on a base geological map), a geological and mining heritage map of the Sudetic Geostrada Trail, on a base topographic map at a 1 : 25 000 scale and Geosites localization maps at a 1 : 10 000 scale. The main thematic layers of the maps present the most important and attractive geosites, protected objects of biotic nature, objects of infrastructure and tourist attractions. Main recipients of these maps can be tourists and local governments. The maps may become important tools in popularizing and promoting geotourism in the Sudety Mts.

PL

Głównym celem artykułu była prezentacja map geologiczno turystycznych Geostrady Sudeckiej, które powstały w trakcie realizacji projektu „Geostrada Sudecka – studium geologiczno-krajobrazowe z inwentaryzacją obiektów dziedzictwa przyrody nieożywionej” (2008–2011). Głównym celem projektu była popularyzacja dziedzictwa geologiczno-górniczego i obiektów przyrody nieożywionej Sudetów. Mapy stanowią syntetyczne, wieloarkuszowe, opracowania kartograficzne przygotowane w trzech wersjach: mapa geologiczno-turystyczna Geostrady Sudeckiej w skali 1 : 25 000, mapa obiektów dziedzictwa geologiczno-górniczego Geostrady Sudeckiej na podkładzie mapy topograficznej w skali 1 : 25 000 oraz mapy lokalizacyjne geostanowisk Geostrady Sudeckiej w skali 1 : 10 000. Główne warstwy tematyczne prezentują najważniejsze i najbardziej atrakcyjne geostanowiska, chronione obiekty przyrody ożywionej oraz atrakcje i obiekty szansę stać się ważnym narzędziem popularyzacji i promocji geoturystyki na obszarze Sudetów.

6

Kamieniołomy gipsowe jako cenne geostanowiska krasowe. Studium przypadku: Podole i Bukowina, Ukraina

Andrejczuk W.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2014

|

nr 26

93--110

PL

Gips jest skałą o szerokim rozpowszechnieniu w skorupie ziemskiej i na jej powierzchni. Ze względu na określone wartości użytkowe gips jest pożądanym surowcem skalnym, wydobywanym najczęściej w kamieniołomach. Gips należy do skał krasowiejących i łatwo ulega rozpuszczaniu w wodzie. Dlatego gipsowe serie skalne, zalegające blisko powierzchni ziemi oraz masywy gipsowe są silnie skrasowiałe. Kamieniołomy gipsowe praktycznie zawsze odsłaniają skrasowiałe wnętrza masywów gipsowych, obfitujące w różnorodne formy krasowe i paleokrasowe, w tym jaskinie. Te ostatnie często są duże i reprezentują cenne lub nawet unikatowe utwory przyrodnicze, warte objęcia ochroną prawną. Utwory krasowe najczęściej decydują o wartości ogólnej kamieniołomów gipsowych, jako geostanowisk. W artykule, na przykładzie różnych kamieniołomów Podola i Bukowiny pokazane są ich walory wynikające z obecności utworów krasowych, przede wszystkim jaskiń.

EN

Gypsum is a rock having a wide spread in the earth's crust and on its surface. Due to the specified usable values gypsum is a desired raw material, mostly mined in quarries. Gypsum belongs to karstic rocks and easily dissolves in water. Therefore, a series of gypsum rocks, lying close to the earth surface and gypsum massifs usually are strongly karstified. Gypsum quarries almost always expose the karstified interior of gypsum massifs, rich in various karst forms both karstic and paleokarstic, including caves. The latter are often large and represent a valuable or even unique natural formations, which should be taken under protection. Karst formations frequently determine the total value of gypsum quarries as geosites. In the article, the values of various gypsum quarries of Podilla and Bukovina resulting from karst formations, especially the caves, are shown, as examples.

7

Waloryzacja geostanowisk na obszarze projektowanego Geoparku Łysogórskiego w Górach Świętokrzyskich

Fijałkowska-Mader A., Malec J.

Przegląd Geologiczny

|

2013

|

Vol. 61, nr 3

165--171

EN

The paper presents results of valorization of geosites in the Łysogóry Region of the Holy Cross Mountains, which warrant creation of the Łysogóry Geopark. Numerous geosites of different Paleozoic rocks offer a great educational potential, combining many fields of knowledge, such as geology, geomorphology, paleontology, paleoecology, ancient metallurgy industry and historical monuments. Geodiveristy makes this area very attractive for geotourism.

8

Rock mining industry in history : geosites and geological and engineering assessment thereof

Pinińska J., Domonik A.

AGH Journal of Mining and Geoengineering

|

2012

|

Vol. 36, no. 1

275-282

EN

Historical development of the Vistula River Valley is connected with the historical rock mining industry. The region represents a unique example of co-existence of the mining, building industry and rock workings. The roots of today's industries in the region reach as far back as medieval times and even further back - the Paleolithic. Cherts from chalky limestones in the Vistula River Valley, until the beginning of Iron Age, were the basic supply for various tools and weaponry. Prehistoric artisans, knowing the mechanical properties of chert-bearing rocks and knowing how to mechanically tool hard cherts, became precursors of today's geomechanics. The availability of common Upper Cretaceous and Neogene carbonate rocks made a significant impact on the building industry. The defense heavy fortresses, sacral monumental buildings and magnificent residential and common buildings are typically made of white, chalky and siliceous limestone blocks all over the Vistula River Valley and adjacent areas. In the XIX century the Lublin region was pioneering in the cement industry. The paper outlines geological and contemporary aspects as well as the geomechanical assessment of historical rock resources that recently represent geosites. Under special consideration is the vulnerability of rock to physical deterioration, rock slope and massifs stability with the passage of time. The geomechanical comprehensive assessment of geosites was exemplified by Bochotnica exposure.

PL

Historyczny rozwój Doliny Wisły związany jest z historycznym górnictwem skalnym. Region jest unikalnym przykładem zależności regionalnej architektury i sztuki dekoracyjnej od uwarunkowań geologicznych. Historia górnictwa sięga czasów paleolitycznych, kiedy pozyskiwano krzemienie i wykorzystywano je do wyrobu prostych narzędzi i broni. Prehistoryczni rzemieślnicy znający właściwości mechaniczne oraz posiadający umiejętność obróbki twardych krzemieni stali się prekursorami współczesnej geomechaniki. Z kolei dostępność skał węglanowych wywarła duży wpływ na budownictwo w regionie. Siedziby obronne, budynki sakralne, pałace oraz zwykłe budynki mieszkalne stawiano z użyciem białych opok, gez i wapieni. W XIX wieku region lubelski stał się pionierem przemysłu cementowego. Artykuł przedstawia w ogólnym zarysie geomechaniczną ocenę odsłonięć historycznych surowców skalnych - geostanowisk. Szczególną uwagę zwrócono na podatność skał na deteriorację i na długotrwałą stateczność zboczy oraz masywu skalnego. Kompleksową geomechaniczną ocenę geostanowiska przedstawiono na przykładzie odsłonięcia w Bochotnicy.