Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Dziedzictwo geologiczne

Urban Jan, Migoń Piotr, Radwanek-Bąk Barbara

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

Vol. 69, nr 1

16--20

EN

Geoheritage (geological heritage), that is tangible evidence of geological past and contemporary processes, is increasingly recognized as a valuable component of environment, worth conservation and popularization. It comprises elements of Earth's geodiversity, which are significant for scientific, educational, cultural, ecological or aesthetic reasons. Among them, the key role is played by geosites, at which elements of geoheritage are best exposed and have the most evident value. Various classifications of geosites by the main theme have been proposed and various methods of evaluation of geosites exist, involving among others, assessment of their scientific importance, cultural/historical value, threats and educational opportunities. Geoheritage in a given place or area may have global, national, regional or local significance. Globally significant geoheritage is protected at UNESCO World Heritage properties and in UNESCO Global Geoparks. In Poland, geoheritage is protected in national and landscape parks, more than 110 nature reserves, more than 1600 nature monuments and more than 120 sites of special scientific interest (documentary sites). This paper opens a section of "Przegląd Geologiczny", in which representative geosites of Poland will be successively presented.

2

Inventory of geotouristic routes along the southern hills of the Kathmandu Valley

Acharya Manjari, Paudyal Kabi Raj

Geotourism / Geoturystyka

|

2021

|

nr 3-4 (66-67)

47--61

EN

An inventory map of geotouristic sites was prepared on the scale of 1 : 25 000 along the Chandragiri-Chitlang Range, southwestern part of the Kathmandu Valley of central Nepal. From the ridges and peaks of the Chandragiri-Chitlang range, visitors can witness breathtaking views of the surrounding hills, modern buildings, and ancient temples of the Kathmandu Valley from a distance. The objective of the study was to explore the geotouristic sites around the Kathmandu Valley. For this purpose, all the available information related to geology, environment, geography, culture, religion, and other touristic components was reviewed thoroughly, and extensive fieldwork was carried out with the purpose of geological mapping and data collection. The Chandragiri-Chitlang range is a renowned place and open book not only for geologists but also for the nature lover, climbers, trekkers, photographers, videographers, cultural tourists, biologists, and ayurvedic and it has a great prospect for tourism due to its geomorphological variation, unique geological features, beautiful natural scene, unique trekking trails, culture, biodiversity, adventurous way, heritage, and historical sites. Major geotouristic sites, which attract tourists throughout the year in this range are the lush green Chandragiri Hill, Chandragiri Temple with children’s playground and exciting recreational equipment, snowfall, on the winter season, Chitlang Homestay, Chobhar Hill, Taudaha natural pond, Pharping Hill, Champadevi Temple, Gupteshwor cave, Chobhar cave, Thankot, and Matatirtha Temple, etc. Geologically, the study area comprises the lower four geological units of the Phulchoki Group of the Kathmandu Complex from older to younger sequences i.e. the Tistung Formation, the Sopyang Formation, the Chandragiri Limestone, and the Chitlang Formation along with alluvial fan deposits and Kathmandu Lake sediments. The basin of Kathmandu is filled with the lacustrine-fluvial deposits of ancient lakes followed by river deposits. The Chandragiri Thrust, Chitlang Syncline, Kirtipur Anticline are the major regional-scale geological structures within the study area. Unique oldfashioned footrail attracts tourists and increased the charm of traveling in this place. The homestays in Chitlang village, joyful of culture and environment, provide a tranquil retreat away from the bustling crowds of Kathmandu. Preparation of a tourist guidebook and planning and development from the perspective of a geotouristic approach is recommended after this research. Reconstruction and establishment of trekking foot trails and tourist information centers based on currently available natural and human resources without investing high costs can be carried out for sustainable tourism development in this range.

3

Educational trails of the Racławka Valley Nature Reserve and their potential for geoeducation

Szreter Anna, Skoczylas-Śniaz Sylwia, Wierzba Katarzyna, Czoch Paulina, Bolek Szymon, Kowal-Kasprzyk Justyna

Geotourism / Geoturystyka

|

2021

|

nr 1-2 (64-65)

35--56

EN

The Racławka Valley is located west of Krakow, in the Krakow-Częstochowa Upland. This is a place of high bio- and geodiver-sity, where various rocks of different ages outcrop in vast excavation pits, narrow gorges or form characteristic monadnocks. The richness of various morphological forms and special habitats led to the constitution of a nature reserve, covering most of the Racławka Valley and adjacent, southern parts of the Szklarka Valley. Three educational trails lead through the reserve, connecting a number of geosites. The Geotourism Students’ Scientific Club (GSSC) from AGH University of Science and Technology examined the usability of these trails for geoeducation. After completing geotourism valorisation, adequate teaching materials were prepared, and different age groups were guided around the trails. Their comprehension has been verified by quizzes and opinions gathered through questionnaires. On the bases of these, the three educational trails were widely described and assessed in respect for their terrain difficulty, accessibility, and infrastructure. Each trail has a leitmotif and a specific theme, however geosites from different trails can be combined together to get a route of a chosen theme. The GSSC also released three new geotourism guidebooks, one for each trail, as a result of AGH rector's grant projects in the years 2018–2020.

PL

Dolina Racławki położona jest na zachód od Krakowa, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Stanowi ona obszar o dużej bio- i georóżnorodności, gdzie rozmaite skały o różnym wieku odsłaniają się w rozległych wyrobiskach, na ścianach wąwozów lub w po-staci ostańców. Ze względu na bogactwo form morfologicznych i wykształcone na nich siedliska, większość doliny Racławki i przyległą, południową część doliny Szklarki objęto rezerwatem przyrody. Przez obszar rezerwatu prowadzą trzy ścieżki dydaktyczne łączące szereg geostanowisk. Koło Naukowe Geoturystyka (KNGt) z Akademii Górniczo-Hutniczej zbadało ich przydatność dla geoedukacji. Po dokona-niu waloryzacji geoturystycznej opracowano materiały dydaktyczne, a następnie po ścieżkach oprowadzono różne grupy wiekowe. Za po-mocą quizów sprawdzono zrozumienie przez uczestników omawianych tematów, a opinie zebrano w formie ankiet. Działania te umożliwiły dokładne opisanie ścieżek oraz ich ocenę pod kątem trudności terenu, dostępności i infrastruktury. Każda ze ścieżek ma motyw przewodni, można je jednak z powodzeniem łączyć, by zaplanować trasę o określonej tematyce. KNGt przygotowało też trzy przewodniki geoturystycz-ne po dolinie Racławki, po jednym dla każdej ze ścieżek, w ramach Grantu Rektora AGH w latach 2018–2020.

4

Georóżnorodność nowozelandzkiej Wyspy Północnej na przykładzie wybranych stanowisk turystycznych

Rychel Joanna, Karasiewicz Tomasz, Woronko Barbara

Przegląd Geologiczny

|

2020

|

Vol. 68, nr 6

500--510

EN

Geodiversity of New Zealand’s North Island is closly associated with its geological evolution that left numerous attractive geosites and influenced the biodiversity of this area. Its location in the collision zone of the Australian and Pacific lithospheric plates resulted in many exogenous processes, e.g. volcanism, earth quake or geysers. The meridional location of New Zealand has an impact on climate and weather conditions. Many endemic species of flora and fauna have survived here. The landscape diversity of New Zealand’s islands is a great scenery for many films, e.g.The piano, The Last Samurai, The Chronicles of Narnia, The Lord of the Rings, The Hobbit. Volcanoes in the north and mountain glaciers in the south make visitors feel as if they have moved to a wonderful, unknown fairy-tale world.

5

Oto opoka, a na niej zbudowano – Kazimierz Dolny

Bąk Bogusław, Barbara Radwanek-Bąk

Górnictwo Odkrywkowe

|

2020

|

R. 61, nr 1

55--63

PL

Opoki i gezy są jednymi z charakterystycznych kopalin skalnych regionu lubelskiego. Skały te od dawna użytkowano tu, a także w regionie świętokrzyskim i łódzkim, w lokalnym budownictwie. Obecnie są one zapomniane, a ich znaczenie jest marginalne. Liczne badania i praktyka, potwierdzają również przydatność obu kopalin jako surowca do produkcji cementu, w tym gatunków specjalnych. Po wojnie wykorzystywano opoki na znaczną skalę do regulacji Wisły, ale ich znaczenie jako kamieni budowlanych niemal zanikło. Niektóre opuszczone kamieniołomy opok i gez przekształcono w cenne geostanowiska. Takie obiekty dawnego, historycznego już dziś górnictwa skalnego można podziwiać zwłaszcza w Kazimierzu Dolnym i jego okolicach. Przypominają one o wielowiekowych tradycjach wykorzystania tych specyficznych kopalin oraz stanowią istotny element dokumentujący georóżnorodność regionu. W okolicach Kazimierza Dolnego, który leży w obrębie tzw. Małopolskiego przełomu Wisły znajdują się jeszcze inne interesujące obiekty geoturystyczne (zwłaszcza geomorfologiczne), a wśród nich wysokie skarpy doliny Wisły, piaszczyste łachy tworzące malownicze wyspy na rzece oraz dobrze wykształcone i zachowane wąwozy lessowe. Innym przejawem bogatej georóżnorodności tych okolic jest obecność wód mineralnych i zmineralizowanych, które wydobywa się w Nałęczowie zarówno dla celów leczniczych uzdrowiska, jak i do produkcji znanej wody „Nałęczowianka”.

EN

Opoka and gaize are one of the characteristic rocks in the Lublin region. These rocks have long been used here, as well as in the Świętokrzyskie and Łódź regions, in local construction. Now they are forgotten and their significance is marginal. In the light of results of several analysis, and practices both of them are suitable for cement production (for special cements too). After the war, opoka was used as a stone material for the Vistula river regulation, but its importance as building stones has almost disappeared. Some abandoned quarries were transformed into valuable geosites. We can visit today such objects of the former, historic rock mining in Kazimierz Dolny and its surroundings. They remind of centuries-old traditions of using these specific ricks and are an important element documenting the geodiversity of the region. In the vicinity of Kazimierz Dolny, which is located within the so-called Vistula River Gorge of Lesser Poland, there are also other interesting geotourism facilities (especially geomorphological) like: the high slopes of the Vistula valley, picturesque sandy islands on the river and well-developed and preserved loess gorges. Another manifestation of the rich geodiversity of this area is the presence of mineral and mineralized waters, which are used in Nałęczów for the therapeutic purposes of the spa as well as for the production of the well-known „Nałęczowianka” water.

6

Stratovolcanoes on the Chilean-Bolivian border as geoatraction

Panajew Paweł, Gałaś Andrzej

Geotourism / Geoturystyka

|

2020

|

nr 3-4 (62-63)

47--64

EN

The cluster of stratovolcanoes located on the Chilean-Bolivian border, in the Western Cordillera, is composed of typical, for that part of the Central Volcanic Zone in the Andes, volcanic landforms. The highest volcano is the Nevado Sajama (6,542 m a.s.l.), apparently extinct. The other: Parinacota (6,336 m a.s.l.), Pomerape (6,222 m a.s.l.), Acotango (6,052 m a.s.l.) and Cerro Quisiquisini (5,542 m a.s.l.) were all active in both the Pleistocene and the Holocene. Recently, only the Guallatiri Volcano (6,071 m a.s.l.) is still active. The summits of these mountains are covered with permanent snow or ice caps. On the slopes, there are post-glacial valleys, rocks glaciers and debris avalanches. In the vicinity of volcanic cones, active fumaroles occur, along with hot springs, geysers and high-mountain peat bogs (bofedales), in addition to one of the highest in the world mountain lakes – the Lago Chungará (4,520 m a.s.l.). The unique landform is a huge debris avalanche and was formed during the eruption of the Parinacota Volcano. Small villages settled by Aymara Indians and their cultural monuments complete the extraordinary landscape of the Altiplano Plateau. The values of biotic nature are also unique and deserving of protection on both sides of the state border. Moreover, these sites have been registered into the UNESCO World Heritage List. Modest accommodation facilities located off the main roads satisfy the qualified tourists interested in volcanology. The authors describe the grueling trekking trails, the climbing routes leading to the summits of volcanoes and the other geoattractions, accessible for ordinary hikers.

PL

Stratowulkany zgrupowane na chilijsko-boliwijskiej granicy, w Kordylierze Zachodniej, są klasycznymi formami dla tej części Centralnej Strefy Wulkanicznej w Andach. Najwyższy jest wygasły wulkan Nevado Sajama (6542 m n.p.m.). Wulkany Parinacota (6336 m n.p.m.), Pomerape (6222 m n.p.m.), Acotango (6052 m n.p.m.) i Cerro Quisiquisini (5542 m n.p.m.) były aktywne w plejstocenie i holocenie. Jedynie wulkan Guallatiri (6071 m n.p.m.) pozostaje nadal aktywny. Ich wierzchołki pokryte są wiecznym śniegiem lub czapą lodową. Na stokach wulkanów występują doliny polodowcowe, lawiny i lodowce gruzowe. W ich sąsiedztwie są aktywne fumarole, gejzery, gorące źródła, wysokogórskie torfowiska bofedales, a także jedno z najwyżej położonych jezior górskich na świecie – Lago Chungará (4520 m n.p.m.). Rzadko spotykaną formą jest wielkich rozmiarów lawina gruzowa, która powstała podczas erupcji wulkanu Parinacota. Małe osady Indian Aymara i zabytki ich kultury dopełniają niezwykłego charakteru krajobrazu pustkowi na Altiplano. Przyroda ożywiona po obu stronach granicy Boliwii z Chile jest na tyle wyjątkowa, że została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Położenie na uboczu szlaków komunikacyjnych oraz skromna baza noclegowa gwarantują wykwalifikowanemu turyście zainteresowanemu wulkanologią wrażenie odkrywania nowych, dzikich szlaków. W pracy opisano zarówno trudno dostępne szlaki na szczyty wulkanów, jak i geoatrakcje spotykane na trasie górskiego trekkingu.

7

Geotouristic bicycle path around Nowy Targ (Carpathians, Poland)

Szczęch Mateusz, Cieszkowski Marek, Szczęch Szymon, Chodyń Rafał

Geotourism / Geoturystyka

|

2020

|

nr 3-4 (62-63)

3--18

EN

The area in the vicinity of Nowy Targ is located within the northern part of the Orawa-Nowy Targ Basin and the southern slopes of the Gorce Mountains in the Polish sector of the Outer Carpathians. Geologically, the region is built of the Upper Cretaceous–Palaeogene turbiditic deposits representing sedimentary successions of the Krynica Subunit of the Magura Nappe and the Neogene–Quaternary fresh-water deposits filling the Orawa-Nowy Targ Basin. The Magura Nappe in the described area is represented by the thick-bedded sandstones of the Magura Formation and thin-and medium-bedded sandstone-shale deposits of the Malcov Formation, which are well-exposed in numerous outcrops, especially in the Łopuszna stream valley. The Magura Nappe deposits were folded and cut by a fault system in the Miocene. The presented area displays varied geomorphological relief and picturesque landscapes. Moreover, rare species of fauna and flora occurring here, as well as the still-alive culture of the Podhale Highlanders and continuously improving tourist infrastructure additionally contribute to the development of geotourism in this area. In addition, this area is an increasingly popular place among cyclists, thanks to the development of a network of bicycle paths, therefore the proposed geotourist bicycle path will extend the offer for this group of tourists.

PL

Prezentowane okolice Nowego Targu zlokalizowane są w obrębie północnego obrzeżenia Kotliny Orawsko-Nowotarskiej oraz na południowych zboczach Gorców w polskim sektorze Karpat Zewnętrznych. Obszar ten zbudowany jest z późnokredowo-paleogeńskich utworów turbidytowych reprezentujących sukcesję osadową podjednostki krynickiej płaszczowiny magurskiej oraz lądowe osady neogeńsko-czwartorzędowe wypełniające Kotlinę Orawsko-Nowotarską. Formacja magurska w opisywanym terenie reprezentowana jest przez gruboławicowe piaskowce formacji magurskiej oraz cienko- i średnioławicowe utwory piaskowcowo-łupkowe formacji malcowskiej, które odsłaniają się w licznych odkrywkach, w szczególności w obrębie doliny potoku Łopuszna. W miocenie utwory płaszczowiny magurskiej zostały sfałdowane i pocięte systemem uskoków. Obszar ten ma urozmaiconą rzeźbę i malownicze krajobrazy. Jednocześnie występujące tu rzadkie gatunki fauny i flory, wciąż żywa kultura górali podhalańskich oraz coraz lepsza infrastruktura turystyczna sprzyjają rozwojowi geoturystyki w tym obszarze. Dodatkowo obszar ten jest coraz bardziej popularnym miejscem wśród rowerzystów, dzięki rozwojowi sieci ścieżek rowerowych, dlatego też proponowana geoturystyczna trasa rowerowa będzie poszerzeniem oferty dla tej grupy turystów.

8

Naturtejo : pierwszy portugalski geopark

Pijet-Migoń Edyta, Migoń Piotr

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 1

41--47

EN

Naturtejo Geopark is the oldest among the UNESCO Global Geoparks in Portugal, which was admitted to the then Global Geopark Network in 2006. It is located in the eastern part of the country, on both sides of the Tagus River, close to the border with Spain. The highlights of regional geoheritage include spectacular granite landforms (inselbergs, tors, pedestal rocks), excellent exposures of Ordovician ichnofossils, deeply incised river reaches that expose deformed Lower Paleozoic basement rocks and remnants of past mining activities. The area has also rich cultural heritage which goes back to Roman times. Sixteen designated geosites and numerous walking trails are the main attractions for tourists, but the Geopark is also engaged in developing various innovative tourist and educational products focused on both geo- and cultural heritage, as well as linkages between the two.

9

The Paleozoic formations of the Al-Qassim Province in Saudi Arabia as potential sites for geotourism

Kaminski Michael A., Garrison Thomas F., Yoder Carl E.

Geotourism / Geoturystyka

|

2019

|

nr 3-4 (58-59)

3--15

EN

The Paleozoic formations in the Middle East contain some of the world’s richest petroleum deposits, as they include excellent source and reservoir rocks. The Paleozoic rocks were deposited on the northern continental shelf of the Gondwanan continent at relatively high latitudes, and provide evidence of the Late Ordovician glacial event and associated sea-level changes. They also contain unique fossil remains. The Paleozoic formations exposed in the Al-Qassim Province in Saudi Arabia are well-suited to become important sites for geotourism. Because the sedimentary formations are well-exposed and are easily accessible, they have strong capacity for development as tourist destinations. In this paper, we describe eight localities and their significance as potential educational sites for geology and palaeontology, as well as the archeological and economic significance of the Paleozoic formations of Saudi Arabia. The cultural and tourist infrastructure is summarised and a two-day field excursion is proposed.

PL

Utwory paleozoiku na Bliskim Wschodzie reprezentowane są zarówno przez skały macierzyste, jak i zbiornikowe, dlatego zawierają bogate złoża ropy naftowej. Zostały one zdeponowane na kontynentalnym szelfie Gondwany w chłodnym klimacie i wykazują ślady warunków glacjalnych i zmian poziomu morza związanych z glacjacją. Występują w nich także unikalne skamieniałości. Formacje paleozoiku w prowincji Al-Qassim w Arabii Saudyjskiej mają duży potencjał dla geoturystyki. Ponieważ są one łatwo dostępne i dobrze odsłonięte, mogą służyć jako ciekawe atrakcje turystyczne. W niniejszej pracy opisano osiem obiektów geoturystycznych, przedstawiając ich geologiczną (w tym paleontologiczną) charakterystykę wraz z ekonomicznym znaczeniem badanych formacji. Proponując dwudniową wycieczkę terenową po utworach paleozoiku, wskazano także dwa obiekty archeologiczne. Omówiono również infrastrukturę kulturalną i turystyczną.

10

An Attempt to Assess the Potential of Geotourism Development in Selected Communes of Lower Silesian Voivodship (Poland)

Staszek Wojciech

Geography and Tourism

|

2019

|

Vol. 7, No. 2

103--113

EN

The article discusses the potential and perspectives of geotourist functions development in three selected communes of the Lower Silesian Voivodship (Świerzawa, Ząbkowice Śląskie, Stronie Śląskie). These regions already possess a number of geotourist objects which attract tourist traffic, and whose presence creates further prospects for the development of tourism in this direction. Based on the conducted indoor studies and field reconnaissance, the author proposed and analysed prospective geostations, which may create a coherent network of objects, and thus, increase the development potential of this particular form of tourism. The presented assessment was predicated on a point-based evaluation method utilizing predetermined criteria for geostation valorisation. At the same time, the article draws attention to the difficulties pertaining to straightforward synthetic interpretation of the value assessment of individual structures. It is also shown that the existing nationwide database of geosites proves to be lacking in terms of both the potential assessment as well as the needs for planning of geotourism development at a local level.

11

Geopark Bakony : Balaton na Węgrzech

Migoń P., Pijet-Migoń E.

Przegląd Geologiczny

|

2018

|

Vol. 66, nr 5

276--283

EN

Two UNESCO Global Geoparks were established in Hungary. This paper presents the Bakony - Balaton Geopark, located in the western part of the country, predominantly within the Transdanubian Range. It includes uplands and low-elevation mountains of North Bakony, South Bakony, Balaton Uplands and Keszthely Mountains, with basins situated in between, as well as Lake Balaton itself. Geologically, the dominant part of the territory is underlain by Mesozoic sedimentary rocks, mainly limestones and dolomites. Other significant rock formations are Eocene limestones, Mio-Pliocene sediments of the Pannonian Sea and end-Neogene basalts. Karst phenomena, residual volcanic hills, fossil sinter cones and river gorges are the most characteristic geomorphological features of the Geopark. Forty-five geosites have been recognized in the Geopark, although access facilities and interpretative content the Geopark is also rich in cultural heritage and its southern part counts as the major tourist

12

Geotouristic values of the Chochołowska Valley (Tatra Mountains, Poland) and their accessibility for people with physical disabilities

Chrobak A., Ciurej A., Wolska A., Kowalik S.

Geotourism / Geoturystyka

|

2018

|

nr 1-2 (52-53)

I--XII

EN

The purpose of this contribution is to present the geotourist path in the Chochołowska Valley for the disabled with limited mobility, as well as for the elderly. The Chochołowska Valley is the most westward valley in the Polish Tatra Mountains (Western Tatras). It is the longest and largest valley in the Polish Tatra Mountains, with an area of 35 km2 and 10 km in length. The highest peak located in the Chochołowska Valley is the Starorobociański Wierch at 2176 m a.s.l. The altitude at the end of the valley around Siwa Polana, is about 900 m a.s.l. (from 910 m a.s.l. to 920 m a.s.l.). At the Polana Huciska, where the geotoursit path ends, the altitude is about 1000 m a.s.l. The length of the path is 3.5 km, and the altitude difference over this distance is 100 meters. The Chochołowska Valley is developed in sedimentary rocks (limestones, marls, dolomites), belonging to two nappes: Choč Nappe (e.g. Siwiańskie Turnie outcrop) and Križna Nappe (e.g. Niżna Brama Chochołowska Rock Gate). The valley administratively belongs to the Witów village. A green tourist trail was marked through the valley. It start from the Siwa Polana to the mountain hut named after John Paul II on Polana Chochołowska. An asphalt road is from Siwa Polana to the Polana Huciska. The Chochołowska Valley is one of the most beautiful Tatra valleys with numerous rock outcrops and is considered to have a high geotouristic potential. The proposed geotourist path includes selected outcrops, which can be easily accessed by people with limited mobility, including people in wheelchairs. This path runs along a wide asphalt road, and any additional equipment (e.g. a freewheel for wheelchairs) is not required. A large car parking lot is available at the beginning of the proposed path (Siwa Polana), as well as sanitary and catering facilities.

PL

W niniejszym artykule została opisana propozycja trasy geoturystycznej w Dolinie Chochołowskiej dla osób niepełnosprawnych z ograniczonym stopniem poruszania się oraz dla osób starszych. Dolina Chochołowska jest najbardziej na zachód wysuniętą doliną walną w Tatrach Polskich (Tatry Zachodnie). Jest to najdłuższa i największa dolina w Tatrach Polskich. Jej powierzchnia wynosi 35 km2, a długość 10 km. Najwyższym szczytem położonym nad Doliną Chochołowską jest Starorobociański Wierch (2176 m n.p.m.). Wysokość bezwzględna u wylotu doliny, w rejonie Siwej Polany, wynosi około 900 m n.p.m. (od 910 m n.p.m. do 920 m n.p.m.), a na Polanie Huciska około 1000 m n. p. m. Długość naszej ścieżki geoturystycznej wynosi 3,5 km, a różnica wysokości na tej odległości wynosi 100 metrów. Dolina Chochołowska jest wypreparowana w skałach osadowych (wapienie, margle, dolomity) dwóch płaszczowin: choczańskiej (Siwiań- skie Turnie) i kriżniańskiej (Niżna Brama Chochołowska). Dolina ta administracyjnie należy do wsi Witów. Dnem doliny został popro- wadzony zielony szlak turystyczny do górskiego schroniska im. Jana Pawła II na Polanie Chochołowskiej. Do połowy doliny, do Polany Huciska, została doprowadzona droga asfaltowa. Dolina Chochołowska jest jedną z piękniejszych dolin tatrzańskich o wysokim potencjale geoturystycznym w związku ze znajdującymi się tu licznymi odsłonięciami skalnymi. W niniejszym artykule prezentujemy wybrane odsłonięcia łatwo dostępne, do których mogą dostać się bezproblemowo (płaska i szeroka nawierzchnia drogi) osoby z ograniczonym stopniem poruszania się, w tym również na wózkach inwalidzkich. Proponowana ścieżka geoturystyczna przebiega opisywaną drogą asfaltową, co nie wymaga konieczności używania dodatkowych sprzętów (np. freewheel w przypadku wózków). Na początku proponowanej trasy (Siwa Polana) jest duży parking dla samochodów i niezbędna infrastruktura sanitarno-gastronomiczna.

13

Field trip in the Thar Desert : report

Czerniawska J., Chlachula J.

Landform Analysis

|

2017

|

Vol. 35

21--26

EN

The Thar Desert is a part of the arid zone of north-western India. The past geomorphic processes on its territory triggered by orogenesis and climate change generated a diversity of landforms, including structural (volcanic dykes, orogenic ridges, hamadas), denudational (pediplains, pediments, desert pavements), fluvial (alluvial terraces, gullies, gravelly plains of ancient palaeochannels), lacustrine and deltaic, transgressive marine, aeolian (sand dunes) and anthropogenic (such as fields, rock mines and playas, salinas). Ongoing desertification, mass sediment transfer and ground salinization poses major threats to the local ecosystems and occupation habitats. These negative effects are responded to by new agricultural strategies contributing to the economic sustainability of the western Rajasthan.

14

Evaluation of the geotouristic attractions from the Wojcieszów area

Muszer J., Muszer A.

Geotourism / Geoturystyka

|

2017

|

nr 1-2 (48-49)

31--46

EN

The paper presents the results of geological and landscape studies in the Wojcieszów area (the Kaczawskie Mountains), which include investigation, inventory, documentation and a fi rst of its kind evaluation of its geotourism objects. This area has high values of the natural environment and a rich geodiversity associated with a complicated geological structure (the Kaczawa unit, the metamorphic Kaczawa Complex). Some of the anthropogenic activities (mining), which have revealed interesting fragments of the geological structure, have also infl uenced the increase of geotourism attractions in this area. The area is one of the best examples of the region in the Sudetes, where economic considerations predominate over the protection of the natural environment. Since the 16th century, the crystalline Wojcieszów limestone was mined in numerous quarries (e.g. Silesia, Gruszka, Połom, and Miłek). In the limestone, intensive karst processes occurred mainly in the Paleogene (numerous caves and speleothems). As a result of economic activity, some of the caves had been permanently destroyed and the former “Połom” nature reserve was liquidated in the late 1970s. Currently, the only nature reserve is the “Góra Miłek in Wojcieszów”. The area around Wojcieszów is rich in numerous quarries, where other construction materials were obtained (e.g. phyllites, greenschists, and metarhyodacites). Since the 12th to 20th centuries, copper ore was also exploited (adits and shafts) in the Żeleźniak massif (east of Wojcieszów in the Radzimowice area). In the 20th century, uranium ore was mined at t Chmielarz Hill adit. Recently, the Cambrian limestones (Połom) and Quaternary deposits (Okrajnik, Stara Kraśnica) have been exploited. Paradoxically, economic activity, which caused destruction of some protected objects, has also enriched the geodiversity of the Wojcieszów region. The results of the evaluation proved the signifififi cant geotouristic potential of the studied area. The most attractive geosites around Wojcieszów demonstrate typical lithologies of the Kaczawa Succession and depict the pre-Variscan geological evolution of the area.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań geologicznych i krajobrazowych rejonu Wojcieszowa (Góry Kaczawskie), które obejmowały inwentaryzację, dokumentację i pierwszą waloryzację jego obiektów geoturystycznych. Obszar ten jest cenny pod względem przyrodniczym oraz charakteryzuje się bogatą georóżnorodnością, związaną ze skomplikowaną budową geologiczną (metamorfi k kaczawski, kompleks kaczawski). Na wzrost walorów geoturystycznych tego obszaru wpłynęły też niektóre działania antropogeniczne (górnictwo), które odsłoniły ciekawe fragmenty budowy geologicznej. Okolice Wojcieszowa stanowią jeden z najlepszych w Sudetach przykładów regionu, w którym względy gospodarcze przeważają nad ochroną przyrody. Już w XVI wieku zaczęto w okolicy wydobywać wapień krystaliczny zwany wojcieszowskim, odsłonięty w licznych kamieniołomach (np. Silesia, Gruszka, Połom, Miłek). W wapieniach krystalicznych miały miejsce intensywne procesy krasowe, które zachodziły głównie w paleogenie (bardzo liczne jaskinie, szata naciekowa). Na skutek działalności gospodarczej część jaskiń została bezpowrotnie zniszczona, a dawny rezerwat przyrody „Góra Połom” został zlikwidowany pod koniec lat 70. Obecnie jedynym rezerwatem jest „Góra Miłek w Wojcieszowie”. W okolicach Wojcieszowa występują liczne łomy, w których pozyskiwano inne surowce budowlane (m.in. fyllity, zieleńce, metaryodacyty). Od XII do XX wieku w masywie Żeleźniaka (na wschód od Wojcieszowa w rejonie Radzimowic) eksploatowano również rudy miedzi (sztolnie i hałdy). W XX wieku poszukiwano rud uranu (sztolnia na Chmielarzu). Współcześnie eksploatowane są kambryjskie wapienie (Połom) oraz osady czwartorzędowe (Okrajnik, Stara Kraśnica). Paradoksalnie, działalność gospodarcza, niszcząc niektóre obiekty chronione, jednocześnie wpłynęła pozytywnie na wzrost georóżnorodności w rejonie Wojcieszowa. Wyniki ewaluacji udowodniły znaczący potencjał geoturystyczny badanego obszaru. Zaproponowano najbardziej atrakcyjne obiekty geoturystyczne okolic Wojcieszowa, przedstawiające litologię dolnej części sukcesji kaczawskiej i ukazujące przedwaryscyjską ewolucję tego obszaru.

15

Valorisation and categorisation of the geosites in the Podtatrze area (Southern Poland)

Chrobak A.

Geotourism / Geoturystyka

|

2016

|

nr 3-4

3--26

EN

The aim of this paper is to propose, valorise and categorise the geosites in the Podtatrze Area (Southern Poland). There are 46 geosites available in geodatabases (PGI, PAS and AGH) at this area. The author suggests next 28 geopoints, which can be used in geotourism. They were valorised by the Pereira and Pereira (2010) and Rybár (2010) methods and categorised. This area contains multiple geotourism attractions including interesting flysch geological settings, landslides, peatbogs, limestone klippes, various types of rivers with small gorges and paleontological sites. The increase in the number of tourists in the Podtatrze region may additionally provide numerous tangible benefits in the future, including sustainable tourism, less “congestion” in the Tatra Mountains, more economic diversity and new job opportunities.

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie, skategoryzowanie oraz waloryzacja geostanowisk znajdujących się w polskiej części Podtatrza (Polska południowa). Na badanym terenie, w dostępnych powszechnie geologicznych bazach danych (PIG- -PIB, PAN, AGH), znajduje się 46 geostanowisk. Autorka artykułu proponuje kolejnych 28 obiektów, które mogą zostać wykorzystane w geoturystyce. Badany obszar zawiera różnorodne atrakcje geoturystyczne: odsłonięcia skalne, osuwiska, torfowiska, doliny rzeczne z przełomami. Proponowane geopunkty zostały zwaloryzowane za pomocą metod stworzonych przez Pereirę i Pereirę (2010) oraz Rybára (2010). Ciągle rosnąca liczba turystów na Podtatrzu może dostarczyć wielu wymiernych korzyści w przyszłości, do których zaliczyć należy turystykę zrównoważoną, rozwój gospodarki oraz nowe miejsca pracy.

16

Kierunki zagospodarowania terenów pogórniczych na przykładzie wybranych geostanowisk Wzgórz Chęcińskich : stan aktualny i perspektywy rozwoju

Pabian G.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 8

470--474

EN

The aim of the article is to show the present-day directions in land use planning of selected geosites in Chêciñskie Hills and their further development prospects. It pays special attention to the possibilities of development in post-mining areas for both educational and tourist needs. The author also suggests his own area division of the area, which reflects its future directions in land use planning and facilities development. The article describes three geosites: Zelejowa Mountain, Rzepka and Beylina and Miedzianka Mountain. It highlights their natural and cultural values and shows possibilities of land use planning in the context of geotourism and geological education in the area of Chęcińskie Hills.

17

Geologiczne pomniki przyrody Karkonoszy i obszarów przyległych : w 100-lecie dzieła Georga Güricha

Migoń P.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 4

214–-218

EN

Geological monuments of the Karkonosze by Georg Gürich was published in 1914 and is essentially a catalogue of sites of special geoscientific interest in the West Sudetes, including the Karkonosze range and the adjacent areas. As many as 115 separate localities are described, among them 79 in the Karkonosze proper. The inventory includes outcrops of characteristic rock types, contact phenomena, tors and crags, weathering features, sites with typical fracture patterns, waterfalls, potholes, glacial landforms, blockfields and others. Although numerical evaluation of significance of individual sites was not attempted, elements of verbal assessment and comparative analysis are present. Despite the passage of time, the book of Gürich remains a valuable reference work and has proved very useful during preparation of documentation for the national geopark in the Karkonosze.

18

Granite tors of Waldviertel (Lower Austria) as sites of geotourist interest

Michniewicz A., Różycka M., Migoń P.

Geotourism / Geoturystyka

|

2015

|

nr 1-2

19--36

EN

Granites of the South Bohemian Pluton are among the main rocks in the region of Waldviertel in the northern part of Lower Austria. The overall topography is gently rolling, with higher elevations and medium-altitude mountainous relief present only in the south-western part. Tors are the most characteristic residual landforms and occupy different settings, from mountain tops to valley floors. They vary in shapes and dimensions, with castle koppies and boulder clusters being most common. Many tors host well-developed microforms such as weathering pits, karren, runnels, and flared slopes. Balanced rocks are among the highlights of the region. Because of good access residual granite landforms of Waldviertel are well suited to be developed as geosites and geotourist destinations, but there is clearly a deficit of explanation and interpretation. In this paper 15 representative tors are presented, tourist infrastructure is summarized, and a thematic one-day drive is proposed.

PL

Granity plutonu południowoczeskiego należą do głównych skał występujących w regionie Waldviertel w północnej części kraju związkowego Dolna Austria. Region ten odznacza się lekko falistą rzeźbą, z większymi wysokościami i górzystym ukształtowaniem jedynie w części południowo-zachodniej. Skałki stanowią najbardziej charakterystyczny element rzeźby denudacyjnej, zajmując różną pozycję morfologiczną, od szczytów wzniesień po dna dolinne. Są zróżnicowane pod względem kształtu i wymiarów, z dominacją zamczysk skalnych i zgrupowań bloków (skałek rumowiskowych). Morfologię wielu z nich urozmaicają mikroformy, takie jak kociołki wietrzeniowe, żłobki, rynny i nisze kloszowe. Szczególnie interesującym elementem rzeźby regionu są chybotki. Dobra dostępność sprawia, że rezydualne formy granitowe regionu są odpowiednie do zagospodarowania jako geostanowiska i atrakcje geoturystyczne, choć uwagę zwraca brak szerszego zaplecza edukacyjnego i interpretacyjnego. W artykule przedstawiono 15 reprezentatywnych skałek granitowych, podsumowano zagospodarowanie turystyczne obszaru oraz zaproponowano przebieg jednodniowej tematycznej trasy samochodowej.

19

Opoki i gezy - zapomniane kopaliny lubelszczyzny

Bąk B., Szeląg A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 2

107--116

PL

Celem pracy jest przypomnienie nieco zapomnianych kopalin, jakimi są opoki i gezy. Pierwsze z nich miały od dawien dawna, aż do czasu II wojny światowej niebagatelne znaczenie jako kamień budowlany w regionie lubelskim, częściowo świętokrzyskim oraz w okolicach Łodzi. Po wojnie wykorzystywano je na znaczną skalę do regulacji Wisły. Gezy stosowano lokalnie jako kamień budowlany lub drogowy. Liczne badania i praktyka, potwierdzają też przydatność obu kopalin do produkcji cementu, w tym gatunków specjalnych. Obecnie niektóre, opuszczone kamieniołomy opok i gez przekształcono w cenne geostanowiska dokumentujące georóżnorodność regionu.

EN

The purpose of the paper is to present some of a little forgotten rocks like opoka and gaize. The first one has been used for a long time until the second world war as a building stone in lubelski and partly świętokrzyski regions, as well as in the vicinity of Łódź (central Poland). After the war it was used as a stone material for the Vistula river regulation. Geza was a typical, local road and building stone. In the light of results of several analysis, and practices both of them are suitable for cement production (for special cements too). Today some of abandoned quarries become the status of important geosites, showing the regional geodiversity.

20

Geostanowiska wschodnich obszarów Atlasu Saharyjskiego i Telskiego (Algieria)

Stanienda K.

Górnictwo i Geologia

|

2012

|

T. 7, z. 3

119--130

PL

W artykule zaprezentowano wybrane geostanowiska wschodnich obszarów Atlasu Saharyjskiego i Telskiego. Najbardziej interesującymi geostanowiskami terenu badań są odsłonięcia skał podłoża krystalicznego- marmury i łupki oraz skały pokrywy osadowej – wapienie i piaskowce. Pasma górskie Atlasu Algierii są zbudowane w przewadze z tych utworów.

EN

Selected geosites of the eastern areas of Saharan and Tellian Atlas were presented in this article. The most interesting geosites of the investigating area are outcrops of the rocks of crystalline basement – marbles and schist and the rocks of sedimentary coverlimestone and sandstone. The mountain ranges of Algerian Atlas are built mainly of these rocks.