Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 14

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  geologia złóż
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
EN
This study addresses the complex geology caused mainly by tectonic and glaciotectonic processes in lignite-bearing areas of Poland. Tectonics played a dominant role in the deformation of peat/lignite seams during their deposition. This is especially true for deep grabens where the thickest lignite seams were deposited (e.g., Bełchatów). Conversely, glaciotectonics led to the post-depositional deformation of other deposits (e.g., Sieniawa). The effects of tectonic and glaciotectonic processes in this region are investigated using both simplified geological cross-sections and photography. The size, depth and architecture of the glaciotectonic structures verified in this study demonstrate the importance of their consideration during the exploration and exploitation stages of such lignite deposits, as well as the planning of construction projects in areas strongly transformed by glaciotectonics.
PL
Prezentowana praca poświęcona jest złożonej geologii, spowodowanej głównie przez procesy tektoniczne i glacitektoniczne, wybranych obszarów węglonośnych w Polsce. Tektonika odgrywała fundamentalną rolę deformującą pokłady torfu/węgla brunatnego w czasie ich depozycji. Dotyczy to zwłaszcza głębokich rowów tektonicznych, w których zalegają najgrubsze pokłady węglowe, np. złoża: Bełchatów, Szczerców, Turów, Lubstów, Pątnów I-IV, Adamów, itd. Natomiast glacitektonika prowadziła do postsedymentacyjnych deformacji polskich pokładów węgla brunatnego. W większości przypadków rola destukcyjna procesów glacitektonicznych była niewielka, w niektórych przypadkach znacząca, a nawet dominująca, np. na obszarze złoża Sieniawa. Skutki procesów tektonicznych i glacitektonicznych przedstawiono na uproszczonych przekrojach geologicznych (złoża: Bełchatów, Szczerców, Oczkowice, Sieniawa), a także na fotografiach wykonanych w niektórych odkrywkach eksploatowanych aktualnie złóż (odkrywki: Jóźwin IIB, Drzewce, Adamów, Turów, Sieniawa). O ile tektonika dotknęła głównie spągowe warstwy pokładów węglowych, o tyle glacitektonika doprowadziła do deformacji ich partii stropowych. Zróżnicowane rozmiary, głębokość zalegania i bogactwo struktur glacitektonicznych sprawia, że należy brać je pod uwagę na etapie dokumentowania złóż, ich eksploatacji, czy też planowania inwestycji budowlanych na obszarach silnie przekształconych glacitektonicznie.
PL
Wyprawa "Salary Ameryki Południowej" odbyła się w dniach 24.08-17.09.2011 roku. Salary to miejsca, w których można zobaczyć, jak współcześnie powstają złoża soli. Dla osób związanych z geologią soli i eksploatacją jej złóż są to obserwacje bezcenne. Wyprawa miała też, obok celu ściśle naukowego, aspekt turystyczny.
3
Content available remote Surowce mineralne dla prac inżynierskich na Dolnym Śląsku
PL
Przeanalizowano możliwość wydzielenia złóż surowców mineralnych dla prac inżynierskich na obszarze części województwa dolnośląskiego. Wytypowano trzydzieści osiem złóż oraz obszarów perspektywicznych i prognostycznych występowania kruszyw, iłów i glin. Podano aktualny stan zagospodarowania złóż oraz wielkość ich zasobów.
EN
Possibilities of selecting of minerale Raw reserves for engineering Works in part of Lower Silesia were analyzed. Thirty eight deposits as well as perspective and prognostic areas of sands, gravel and clay. Current development of deposits and their reserves were given.
PL
Przedstawiono wyniki dotychczas prowadzonych badań oddziaływania CO2 na skały zbiornikowe, w celu określenia ich przydatności dla geologicznego unieszkodliwiania dwutlenku węgla. Zaproponowano przeprowadzenie laboratoryjnych badań oddziaływania CO2 na próbki skalne z wybranych mezozoicznych poziomów zbiornikowych w warunkach złożowych (ciśnienia i temperatury, w obecności solanki). Ich wyniki powinny umożliwić wskazanie istotnych cech skał oraz problemów związanych z oddziaływaniem CO2–skała–płyny złożowe podczas zatłaczania dwutlenku węgla. Wyniki eksperymentów laboratoryjnych wykorzystane do komputerowej symulacji i modelowania równowag reakcji minerał–roztwór, przy użyciu programu PHREEQC, powinny pozwolić na odtworzenie z dużą dokładnością rzeczywistych procesów zachodzących w strukturze geologicznej podczas zatłaczania dwutlenku węgla.
EN
There have been presented results of research on reservoir rock reaction to CO2, obtained so far, due to estimate their use for carbon dioxide geological sequestration needs. Execution of laboratory test on CO2 influence on rock samples from chosen Mesozoic aquifers, in deposit conditions (pressure, temperature, presence of brine) have been suggested. The research results should allow to define substantial rock features and to display problems combined with mutual influence and reaction between CO2, rock and brine, when injecting carbon dioxide into a reservoir. Results of laboratory experiments used as a part of input data in digital simulation and modeling of mineral-solution reaction equilibria, employing the PHREEQC software, should allow to render precisely real processes occurring in geological structure when injecting carbon dioxide.
5
Content available remote Występowanie i jakość antracytów w karach Azji
PL
Azja - to kontynent zasobny w Antracyt, zwykle o wysokiej jakości, poszukiwany na rynku światowym jako surowiec technologiczny w wielu gałęziach przemysłu. Wśród 13 krajów, w których rozpoznano złoża antracytów, do najzasobniejszych należą: Chiny, Rosja (część azjatycka), Wietnam i Korea. Największymi producentami tego surowca w Azji są: Chiny, Rosja, Wietnam i Korea Płd., głównymi eksporterami - Rosja i Wietnam.
EN
Asia continent is rich in anthracite, usually high-quality. Anthracite is demanded on world roar. It's used as technological material in many branches of industry. Among 13 countries, in which the deposits of anthracites have been recognized the richest are: China, Russia (Asiatic part), Vietnam and Korea. The largest manufactures of this material in Asia are: China, Russia, Vietnam and South Korea. Main Asiatic exporters are Russia and Vietnam.
PL
Artykuł prezentuje wybrane zagadnienia z historii nauki o złożach w kontekście jej wpływu na rozwój kultury materialnej. Bez zagospodarowania "naturalnych skarbów Ziemi" - kopalin użytecznych, postęp kultury i cywilizacji materialnej byłby znacznie spowolniony, a wręcz niemożliwy. Pierwsze próby użycia surowców naturalnych polegały na wykorzystaniu ich podstawowych właściwości - kształtu (bez obróbki) i twardości w celu zdobycia pokarmu lub obrony. Znaczenie surowców naturalnych rosło wraz z postępem metod obróbki (jednym z najważniejszych efektów tej działalności była możliwość krzesania ognia). Takie pojmowanie "nauki o złożach" odpowiadało celom użytkowym - służyło codziennym potrzebom społeczności, bez potrzeby poznania ich genezy. Poznawanie nowych kopalin (kamieni budowlanych, metali, ropy, węgli) spowodowało rozwój systematyki. Celowe poszukiwania surowców i próby ich pozyskania warunkowały rozwój geologii i górnictwa; natomiast pierwotne formy obróbki doprowadziły do rozkwitu metod obróbki kamienia jak i do wypracowania metod metalurgicznych.
EN
The article presents some aspects of the history of deposit knowledge and its influence on human culture. The expansion of our civilisation without utilisation of natural resources would be significantly reduced or even impossible. First trials of application of natural minerals were carried in order to use its basic qualities: shape and hardness to get food and for defence. The meaning of natural resources increased together with the improvement of tooling methods. That kind of understanding the mineral deposit knowledge let human societies use it without recognising its genesis. Identification of new minerals (building stones, metals, hydrocarbons, coals) caused the systematics development. Intentional prospecting, exploration and extraction of mineral deposits resulted in geology and mining improvement and primitive forms of tooling led to metallurgy expansion.
PL
W obrębie badeńskich osadów występujących w polskiej części zapadliska przedkarpackiego wydzielonych zostało pięć cyklotemów solnych z solami kamiennymi. W złożu bocheńskim, usytuowanym około 30 km na wschód od Krakowa, jedynie trzy spośród nich wykształcone są w facji chlorkowej. Są to w cyklotemie I+II zuber dolny przechodzący w sposób ciągły w kompleks soli południowych oraz zuber górny, w cyklotemie III łupki iłowo- anhydrytowe z solami kryształowymi i kompleks soli środkowych a w cyklotemie IV kompleks soli północnych. Ostatni piąty cyklotem jest niepełny i wykształcony w facji siarczanowej. Utwory chlorkowe złoża bocheńskiego poddane zostały szczegółowym badaniom na zawartość wybranych pierwiastków ziem rzadkich. Badaniami tymi objęto takie pierwiastki jak: Y, La, Ce, Nd, Sm, Eu, Tb, Yb, Lu oraz Sc. Występują one w zróżnicowanych zakresach zmienności a ich koncentracje uzależnione są głównie od obecności materiału terygenicznego. Analiza stosunku ich koncentracji do obecności części nierozpuszczalnych w wodzie wykazuje jednak, że ich część może być związana z halitem. Analizowane pierwiastki ziem rzadkich wykazują ponadto wyraźną współzależność z występowaniem takich elementów jak K, Mg, Sr i Br. Zatem ich koncentracje mogą wykazywać zależność od warunków sedymentacji ewaporatowej.
EN
Within the Badenian evaporites occurring in the Polish part of the Carpathian Foredeep.five cyclothems with salt layers have been discernedd. The Bochnia salt deposit, situated about 30 km east of Cracow, contains salt-bearing deposits of only three cyclothems. Halite strata occur only in three cyclothems I+II (especially in the Lower Salt-Clayes gradually passing into the Southern Salts and the Upper Slat-Clayes), III (Clayey Anhydritic Shales with Crystal Salts Member and the Middle Salts), and IV (chlorides constitute a set of the Northern Salts). The Vcyclothem is incomplete and developed as sulphate fades. The chloride sediments from the Bochnia salt deposit were analysed for their REE content; the elements studied include: Y, La, Ce, Nd, Sm, Eu, Tb, Yb, Lu and Sc. They exhibit variable concentrations depending mostly on the amount ofterrigenic material. The correlation between the REE contents and the amount of particles insoluble in water may indicate presence of at least some of these elements in halite. The rare earth elements studied all display a marked correlation with the amount of such elements as K, Mg and to minor extend Ca, Sr and Br. Thus their concentrations might have been controlled by the conditions ofevaporite sedimentation.
PL
Przedmiotem pracy są złoża kamieni drogowych i budowlanych, dolomitów, kwarcytów i wapieni do produkcji cementu i wapna, o zasobach geologicznych co najmniej 1 mln t według stanu bilansowego na dzień 31.12.1999 r. Na podstawie obowiązujących wymagań jakościowych przeprowadzono kwalifikację tych złóż do czterech kategorii jakościowych I, II, III, IV. Ten potencjał jakościowo zasobowy zweryfikowano pod względem środowiskowej kompetencji każdego złoża, kwalifikując go do trzech możliwych klas A, B, C. Grupę badanych złóż porównano z potencjałem jakościowym kamieni drogowych i budowlanych pochodzenia magmowego i metamorficznego. W świetle uzyskanych wyników pojawia się pilna potrzeba poszukiwania i dokumentowania nowych złóż zwięzłych skał osadowych o dobrych własnościach fizyczno-mechanicznych w obszarach o rozpoznanych perspektywach w tym zakresie.
EN
The paper deals with deposits of dolomites, quartzitic sandstones and limestones suitable for road construction, of reserves not less than 1 mio tons as for 31.12.1999. The deposits were classified to four quality categories: I, II, III and IV, basing on actual quality standards. Further on, environmental criteria were used as a basis for classification into three classes: A, B and C. Quality and environmental factors of the analysed deposits of sedimentary rocks were compared to the deposits of igneous and metamorphic rocks suitable for road construction. It comes out, that of very large number of proved deposits of sedimentary origin, only small fraction is not restricted by environmental factors. Thus, there is an urgent need for further prospection and recognition of new deposits of good technical properties sedimentary rocks for road construction.
PL
Dolina Dunajca jest jednym z ważnych obszarów występowanie złóż kruszyw naturalnych w Małopolsce. Są one od dawna na dużą skalę wykorzystywane gospodarczo. Obszar ten posiada również perspektywy surowcowe. Równocześnie na omawianym obszarze istnieje szereg czynników ograniczających możliwości rozwoju eksploatacji kruszyw naturalnych. Są to głównie ograniczenia wynikające z konieczności ochrony: przyrody, gleb wysokich klas bonitacyjnych, głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) - potencjalnego źródła wody pitnej, oraz ochrony przeciwpowodziowej. W referacie przedstawiono aktualne uwarunkowania rozwoju eksploatacji kruszyw naturalnych w tym rejonie.
EN
The Dunajec river valley is rich in the natural aggregate deposits. There are currently known 58 of such deposits, witch about 1068 Mt of raw material. In the upper part of the valley, gravel is their main component, while in the lower part - they consist of sand and gravel in different proportions. Mentioned deposits were exploited from many years, caused numeral environmental alterations. Simultaneous, a significant part of the valley is now under protection, due to main underground waters reservoirs, unique natural-landscape values, valuable soils complexes and flood menace. Is is a reason of deereassing of mining activity. In order to its further development, a reasonable compromise have to be fmed.
PL
Złoże badeńskiej soli kamiennej "Bochnia" występuje u czoła nasunięcia fliszu karpackiego, około 30 km na wschód od Krakowa. W jego profilu litostratygraficznym wyróżnionych zostało 5 cyklotemów solnych, przy czym jedynie w trzech występują sole kamienne. Przeprowadzone badania koncentracji strontu i wapnia w obrębie soli kamiennych i zubrów pozwoliły na uściślenie warunków sedymentacyjnych oraz genezy niektórych utworów. Wykazały one przede wszystkim, że w głębszej części basenu sedymentacyjnego, w której doszło do sedymentacji soli kamiennych, solanki były względnie zubożałe w stront w porównaniu z pomocną, płytszą częścią, gdzie osadzały się utwory facji siarczanowej. Rozkład tego pierwiastka w większości wydzieleń profilu litostratygraficznego złoża wyraźnie koreluje się z rozkładem takich pierwiastków, jak brom, potas i magnez, wskazując jednocześnie na znaczne wahania natężenia sedymentacji ewaporatowej, a zarazem składu chemicznego solanek. Pod względem stosunku strontu do wapnia profil złoża jest dwudzielny. Dolną część, tj. utwory zubru dolnego z solami południowymi oraz zubru górnego, charakteryzują duże jego wartości i znaczna zmienność, podczas gdy sole środkowe i północne wykazywały wartości znacznie niższe.
EN
The "Bochnia" salt deposit is located at the front of the Carpathian overthrust, about 30 km east of Cracow. Its lithostratigraphic column includes five Badenian cyclothems, only three of them comprise the rock salt. Chemical analyses of strontium and calcium carried out in samples taken from the salt rocks and salt clays ("zuber") allow to establish conditions of sedimentation and origin of some salt members. This study first of all shows that in deeper part of the sedimentary basin in which salt rock was deposited, the brines revealed relatively low contents of strontium in comparing to the northern, shallow part of the basin where the precipitation of sulphate facies took place. Distribution of these elements in most members of lithostratigraphic profile corresponds to distribution of such elements as: bromine, potassium and magnesium. This indicates significant variability of intensity of evaporitic sedimentation and therefore variable composition of the brines. In respect of strontium versus calcium ratio the lithostratigrapic profile varies significantly. The values of Sr:Ca are variable and higher within the lower part (Lower Zuber with Southern salt and Upper Zuber), whereas the Middle Salts and Northern Salts reveal lower values of Sr:Ca ratio.
11
Content available remote Petrologiczna charakterystyka soli badeńskich w złożu Siedlec-Moszczenica
PL
Złoże soli kamiennej Siedlec-Moszczenica jest zachodnim przedłużeniem złoża bocheńskiego. Zostało ono odkryte i udokumentowane wiatach 60. i 70. XX w., a eksploatowane metodą podziemną do początku lat 90. Przeprowadzone prace geologiczno-poszukiwawcze oraz udostępniające złoże pozwoliły na ustalenie jego budowy geologicznej i profilu litostratygraficznego. Wobec likwidacji kopalni przeprowadzone obserwacje terenowe i badania laboratoryjne stanowią obecnie materiał archiwalny i porównawczy dla korelacji z sąsiednimi złożami soli kamiennych. Przedstawiona szczegółowa charakterystyka petrologiczna soli kamiennych poszczególnych kopleksów solnych złoża soli południowych, środkowych i północnych, wskazują, że różnią się one pomiędzy sobą zarówno udziałem materiału terygenicznego i formą jego występowania, jak również wykształceniem tworzących je soli kamiennych. W każdym kompleksie sole kamienne tworzą warstwy o bardzo zróżnicowanej miąższości, wahającej się od kilku centymetrów do kilku metrów. Wykazują one przy tym duże zróżnicowanie cech strukturalnych i teksturałnych. Rozdzielone są kilku lub kilkunastocentymetrowymi przerostami płonnymi.
EN
The Siedlec-Moszczenica rock-salt deposit is a westward extension of the Bochnia deposit. It has been discovered and opened in 1960-1970-ties, and exploited until the beginning of 1990-ties. Both the exploration and development works allowed to recognize the geology and lithostratigraphy of the deposit. Due to the abandonment of the mine the collected field and laboratory data are known the valuable archive material which can be used for correlation with the adjacent rock-salt deposits. The following paper presents the detailed petrology of salts from the three complexes: southern, central and northern. The complexes differ in the percentage of terrigenic material and its form of occurrence, as well as in development of salts. In each complex the salts form layers of highly diversified thickness, from several centimetres to several metres. Moreover, the salts reveal significant diversity of structural and textural features, and are separated by barren intercalations of thickness from a few to dozen of centimetres.
12
Content available remote Badania koncentracji potasu i magnezu w solach kamiennych złoża Bochni
PL
Złoże bodeńskiej soli kamiennej " Bochnia " występuje u czoła nasunięcia fliszu karpackiego, ok. 30 km na wschód od Krakowa. W jego profilu litostratygraficznym wyróżnionych zostało 5 cyklotemów solnych, przy czym jedynie w trzech występują sole kamienne. Utwory te charakteryzują się dużym zróżnicowaniem petrologicznym oraz geochemicznym. Przeprowadzone badania koncentracji potasu i magnezu wykazały duże wahania obu pierwiastków, ich współwystępowanie i dużą zależność stężenia od obecności części nierozpuszczalnych w wodzie. Rozmieszczenie badanych pierwiastków w profilu litostratygraficznym złoża wskazuje na istnienie w trakcie sedymentacji kompleksu soli środkowych i północnych okresów o podwyższonych stężeniach potasu i magnezu w solance, odpowiadając przy tym wyższym koncentracjom bromu. Badania te dowodzą, że znaczny wpływ na stężenia pierwiastków w solankach, z których następowała krystalizacja soli kamiennych, mogły wywierać procesy adsorpcji i wymiany jonowej zachodzące podczas dostaw do zbiornika sedymentacyjnego znacznych ilości minerałów ilastych.
EN
The "Bochnia" salt deposit is situated at the front of the Carpathian overthrust, about 30 km east of Kraków. Its lithostratigraphy includes five evaporite cyclothems from which only three, comprise the rock-salt. Petrological and geochemical character of the salt is highly diversified. Chemical analyses indicate the coexistence of potassium and magnesium, the significant variability in their concentrations and the strong dependence of concentrations on the presence of insoluble particles in waters. Distribution of potassium and magnesium in the lithostratigraphic succession indicates the existence of periods of increased concentration of the both elements in brine during deposition of the central and northern salt complexes. These periods correspond to the increased concentrations of bromine. The studies demonstrate that adsorption and ion exchange processes, active during the supply of large volume of clay minerals to the basin, strongly influenced concentrations of elements in he brines from which the rock-salt crystallized.
13
Content available remote Badania koncentracji bromu w solach kamiennych złoża bocheńskiego
PL
Złoże bodeńskiej soli kamiennej "Bochnia " występuje u czoła nasunięcia fliszu karpackiego, ok. 30 km na wschód od Krakowa. W jego profilu litostratygraficznym wyróżnionych zostało 5 cyklotemów solnych przy czym jedynie w trzech występują sole kamienne. Utwory te wykazują bardzo dużą różnorodność wykształcenia pod względem struktur i tekstur skał. Wskazują one, podobnie jak obserwowane struktury sedymentacyjne na pierwotne ich pochodzenie. Badania koncentracji bromu w solach kamiennych tego złoża dostarczają interesujących danych o warunkach sedymentacyjnych. Zaobserwowana niska zawartość tego pierwiastka wskazują, że skład chemiczny solanek, z których następowała krystalizacja soli odbiegał od przeciętnego składu wody morskiej. Ponadto duże wahania i brak wyraźnych tendencji jego koncentracji ku górze profilu poszczególnych kompleksów solnych świadczy, że sedymentacja soli mioceńskich odbywała się w odmiennych warunkach niż w przypadku większości formacji solonośnych. Na warunki te wywarło wpływ wiele czynników takich jak wielkość i rodzaj dopływów oraz charakter połączeń z otwartym oceanem.
EN
Badenian salt deposit "Bochnia " is situated in the front of the Carpathian overthrust, about 30 km east of Kraków. Its lithostratigraphic profile has been subdivided into five cyclothems and only three of them contain salts. Structures and textures of these salts display great diversity. Their sedimentary structures indicate primary origin of salts. Examination of bromine concentration in Badenian salt rocks of Bochnia deposit supply important data on conditons of sedimentation. Low contents of bromine indicate that chemical composition of brine is different than average chemical composition of marine water. Furthermore big oscillations and lack of distinct increasing tendency of bromine contents upward profile of each such a salt member indicate that sedimentation of salts took place in different conditions than it is common within most of salt formations. These conditions were influenced by such factors as a magnitude and kind of inflows, as well as the connection with open sea.
PL
W oparciu o ocenę właściwości fizyczno-mechanicznych wydzielono złoża skał osadowych zawierających kopaliny możliwe do wykorzystania w drogownictwie. Uwzględniając ich stan zagospodarowania, zakres rozpoznania i obowiązujące wymagania złoża te zakwalifikowano do czterech grup o kolejno pogarszających się właściwościach fizyczno-mechanicznych i omówiono perspektywy ich wykorzystania. Porównanie ze złożami skał magmowych i metamorficznych wykazało możliwości pozyskiwania surowców drogowych o podobnych właściwościach fizyczno-mechanicznych z szeregu złóż zwięzłych skał osadowych.
EN
Deposits of sedimentary rocks suitable for road construction were selected basing upon the evaluation of their physico-mechanical properties. Considering the state of deve!opment and assessment of the deposits as well as the technological requirements, the deposits were classified into the four groups of gradually declining physico-mechanical properties. Prospect for development is discussed. Comparison with deposits of igneous and metamorphic rocks demonstrated the possibility of exploitation of sedimentary industrial stones for road construction due to their similar physico-mechanical properties.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.