Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Inwersja wieku i warunki zasilania wód poziomów kredowych wybranego fragmentu niecki łódzkiej w świetle nowych danych znacznikowych

Kotowski Tomasz, Styrkowiec Ewa, Ziułkiewicz Maciej, Najman Joanna

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 476, Hydrogeologia z. 17

63--69

PL

Na temat warunków hydrogeologicznych niecki łódzkiej występują odmienne poglądy, szczególnie dotyczące warunków zasilania tego systemu wodonośnego w rejonie aglomeracji łódzkiej. Badania zmienności stężeń znaczników środowiskowych migrujących do systemu wodonośnego z „góry” i z „dołu” pozwoliły na wprowadzenie do dyskusji nowych wyników i weryfikację dotychczasowych koncepcji warunków krążenia wód w tej strukturze wodonośnej. Wiek wód podziemnych w poziomie K2 kształtuje się w zakresie 4600−12 100 lat, w zależności od głębokości opróbowanej studni i jej położenia w granicach strukturalnych niecki. Skład izotopowy wód w tym poziomie jest najprawdopodobniej warunkowany procesami wymiany izotopowej, dyfuzji i napływem wód ze stref o utrudnionym przepływie. Wiek wód w poziomie K1 zmienia się w zakresie ok. 300−2600 lat, w zależności od odległości od stref zasilania. Uzyskane rezultaty wskazują, że w obrębie badanego systemu wodonośnego występują zróżnicowane warunki krążenia w poziomach wodonośnych K1 i K2. Pomiary stężeń CFC, SF6 i gazów szlachetnych wnoszą istotne informacje, dotyczące systemu krążenia wód, w tym lokalizacji stref zasilania, nawet jako surowe dane – niezależnie od wykorzystania ich do określenia wieku wód.

EN

There are different views on the hydrogeological conditions of the Łódź Basin, especially regarding the conditions of recharging this structure within the Łódź agglomeration area. Studies on the variability of concentrations of environmental tracers migrating to the aquifer from both the “top” and the “bottom” allowed introducing new results into the discussion and verification of the existing concepts of groundwater circulation conditions in this aquifer system. Residence time of groundwater in the K2 aquifer is in the range of 4,600−12,100 years, depending on the depth of the tested well and its position within the structural limits of the basin. The isotopic composition of water in this aquifer is probably conditioned by the isotopic exchange, diffusion and inflow of groundwater from the low-permeability flow zones. The ages of groundwater in the K1 aquifer vary between ca. 300 and 2,600 years depending on the distance from the recharge area. The obtained results indicate that there are various circulating conditions in the analyzed aquifers of the Upper and Lower Cretaceous. The measurements of concentrations of CFC, SF6 and noble gases bring important information about the groundwater circulation system (including the location of recharge areas) even as raw data – regardless of their use to determine the ages of groundwater.

2

Zastosowanie metody GC/TCD oznaczania He, Ne i Ar w wodach podziemnych do oceny ich wieku, na przykładzie wód z rejonu Buska-Zdroju

Najman J., Kotowski T., Kasela T., Bielewski J., Śliwka I.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 11/1

1130--1133

EN

The paper presents the method of chromatographic determination of noble gases concentrations (He, Ne and Ar) in groundwater. He concentration in groundwater is helpful in groundwater dating over a wide range of time. Ne and Ar concentrations are used to calculate excess air and recharge temperature of groundwater. Sulphide waters occurring in Cenomanian sediments in the southern part of the Miechów Trough in Busko-Zdrój, Krzyż and Kazimierza Wielka areas are the subject of research. The results of the noble gases concentrations measurements for boreholes: Busko C-1, Cudzynowice GT-1 and Wełecz S-6 are presented as well as the methodology of calculating concentrations of these gases and groundwater ages.

3

Metody analityczne stosowane w ocenie odporności systemów hydrogeologicznych na zanieczyszczenia antropogeniczne

Najman J., Kotowski T., Bielewski J., Śliwka I.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/2

967--971

EN

In this study the method for evaluating resistance hydrogeological systems to anthropogenic pollution using environmental tracers is described. Resistance of groundwater systems to anthropogenic pollution is correlated with the age of water, which can be determined by means of environmental tracers. The paper presents modified chromatographic measurement system which allow for the determination of CFC-11, CFC-12, SF6, Ne, Ar and He. Developed chromatographic system can be used to dating young groundwaters, and the helium method allows for the determination of groundwater age in the range from Holocene to the last interglacial. The developed measurement system of argon and neon in water allows to determine recharge temperature and the amount of "excess air" in groundwater. During the work implementation authors took part in a research project organized by the Université Paris-Sud and Université Rennes, France: Gdat1 intercomparison exercice. This exercise aimed to sampling groundwater from boreholes from the area of Paris (along with 31 laboratories from 14 countries) and test, upon them, developed at IFJ PAN analytical methods measuring CFCs, SF6 and noble gases in groundwater

4

Podhod k matematičeskomu modelirovaniû razvitiâ i tušeniâ požarov, voznikaûŝih v kanalah različnymi sredstvami

Kovalyshyn V. V.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2013

|

Nr 4

37--42

PL

Cel: Celem pracy było opracowanie uniwersalnego modelu matematycznego, który pozwala wygenerować na komputerze graficzną prognozę skutecznego zastosowania jednej z pięciu możliwych metod gaśniczych: recyrkulacji gazów pożarowych, użycia proszku, mgły wodnej, mieszaniny parowo-gazowej lub piany na bazie produktów spalania. Stworzenie modelu było możliwe dzięki prawidłowościom odkrytym w procesach rozwoju i gaszenia pożarów w obiektach o dużej długości. Prawidłowości wykazano w drodze analizy teoretycznych i eksperymentalnych badań oraz uogólnionego podejścia do stosowania środków gaszenia pożarów w podłużnych kanałach. Metody: W pracy została wykorzystana kompleksowa metoda badawcza, uwzględniająca analizę i syntezę naukowo-technicznych osiągnięć w zakresie obliczeń wentylacji oraz obliczeń termicznych w czasie wybuchu pożaru w tunelu; matematyczne modelowanie ruchów ciepłych mas powietrza i aerologii z użyciem głównych zasad termodynamiki; symulacyjne modelowanie procesów rozprzestrzeniania strumieni gazowych i temperatury w izolowanej części tunelu kablowego w czasie recyrkulacji produktów spalania; wykorzystanie metod matematyki statystycznej w celu sprawdzenia miarodajności otrzymanych wyników. Wyniki: Opracowany został uniwersalny model matematyczny, algorytm oraz program obliczeń gazowych termodynamicznych parametrów spalania i gaszenia pożaru w odizolowanej części kanału z użyciem jednej z pięciu możliwych metod gaśniczych lub ich kombinacji. Model matematyczny czasowej dynamiki zawartości tlenu w ognisku pożaru i poza jego granicami został opracowany z użyciem metody numerycznej oraz równań różniczkowych opisujących niestacjonarny transport mas, które obliczane były metodą liczbową według układu kombinacyjnego (jawnego i niejawnego z jednakowym ciężarem właściwym) i zredukowane do systemu równań algebraicznych. Opracowany został algorytm i program obliczeń w programie komputerowym Excel zmian w czasie koncentracji tlenu w źródle pożaru i poza nim, dynamiki temperatury w źródle i w otaczających go masach. Wnioski: Podsumowano wyniki opracowania modelu matematycznego, odpowiadające wielu danym eksperymentalnym na temat rozwoju i gaszenia pożarów różnymi metodami w podłużnych kanałach. Opracowany został uniwersalny model matematyczny dający możliwość w przypadku zastosowania tego lub innego środka gaśniczego wyliczyć parametry intensywności i czasu jego oddziaływania podczas gaszenia źródła pożaru. Model pozwala również określić niezbędną ilość materiału gaśniczego. Otrzymane wyniki mogą pomóc w ocenie wybranego środka gaśniczego przy jednoczesnej wizualnej weryfikacji jego zalet i wad. Wyniki te można wykorzystywać przy tworzeniu planów usuwania sytuacji nadzwyczajnych.

EN

Objective: The objective of the research was to develop an universal mathematical model which could be displayed in a computer programme as a graphic forecast of the effectiveness of one of the five possible fire extinguishing methods, such as fire gas recirculation, the usage of powder, water mist, vapor-gas mixture or foam. Creation of the model was possible on the basis of the process of development and fighting fires in constructions of considerable length. Obtained by the general results of theoretical and experimental studies. The research was also based on the generalized approach to the use of firefighting equipment in elongated channels. Methods: The methods used in the analysis comprised a complex method of research which involved an analysis and synthesis of scientific and technological achievements in the field of ventilation and thermal calculations during a fire in the tunnel; the mathematical modelling of heat and mass transfer in accordance with basic laws of thermodynamics; simulation modelling of the gas flow and temperature distribution in the isolated area of a cable tunnel during recirculation of combustion products. For testing the reliability of the results we also used the statistical techniques. Results: As the result of the work we obtained the universal mathematical model, the algorithm and the program for calculating thermodynamic parameters of the process of gas burning and fire suppression in the isolated channel volume with the use of one out of five possible firefighting methods or their combination. Mathematical modelling of the temporal concentration of oxygen in the outbreak or beyond the fire was performed with the use of differential equations of unsteady mass transfer, which were solved numerically by the combined scheme and reduced to a set of algebraic equations. The algorithm and the programme for calculating in Excel the temporal concentration of oxygen and the dynamics of the temperature in the source of the fire and in the ambient array were developed. Conclusions: The authors recapped the results of the mathematical modelling which turned out to be equivalent to numerous experimental data on the development and extinguishing of fires in elongated channels. As a result the universal mathematical model for calculations of intensity and exposure time parameters as well as for determining the amount of fire-extinguishing material was created. The obtained results allow to evaluate the extinguishing agent and to verify visually its advantages or disadvantages. These results can be used in the preparation of emergency response plans and other documents.

5

Znaczniki środowiskowe w wodach termalnych niecki podhalańskiej

Chowaniec J., Duliński M., Mochalski P., Najman J., Śliwka J., Zuber A.

Przegląd Geologiczny

|

2009

|

Vol. 57, nr 8

685--693

EN

Tritium and stable isotope data delta exp.18 O and delta exp.2H) for wells near the recharge area of the thermal system of the Podhale Basin indicate the presence of modern waters recharged at the lowest altitudes of the outcrops of water bearing formations. In turn, delta exp.18O and delta exp.2H values obtained for deep part of the basin may be interpreted as either the result of a high altitude recharge or a cold climate. Helium contents are in general unusually high but can not be interpreted quantitatively at the present stage of the study. The noble gas temperatures (NGT) values obtained from Ne and Ar data disagree with temperatures deduced from the known dependence of air temperature on altitude and altitudes of recharge areas found from the stable isotope data. High concentrations ofHe (ca. 10-4 cm3STP/g), and low NGT deduced from Ne and Ar concentrations suggest the presence of pre-Holocene water in the northeastern part of the basin, which means slow movement of water. Stable isotope and exp.14C data indicate the presence of much younger Holocene waters in the western part of the basin.

6

Pochodzenie i wiek wody mineralnej w Dobrowodzie k. Buska Zdroju

Chowaniec J., Najman J., Olszewska B., Zuber A.

Przegląd Geologiczny

|

2009

|

Vol. 57, nr 4

286-286, 293

EN

In Dobrowoda village which is situated within the central area of the Polish Carpathian Foredeep, saline sulphur water has been found in a deep depression filled with Badenian sands. Environmental tracer data indicate similar interglacial age as that of shallow mineral waters occuring in Cretaceous marls in the nearby Busko Spa. Primary sulphates and secondary sulphides in all mineral waters of this region originated mainly from the dissolution of Badenian gypsum strata whereas the salinity is supposed to be the remnant of chloride salts of the same age which were completely washed out by meteoric waters during the long infiltration period after the regression of the Miocene sea. The hypothetical recharge area(s) are to the west of the study area, which means that chemical Badenian sediments occupied much larger area than the present extent of the sulphate series.

7

Gazy szlachetne w wodach termalnych niecki podhalańskiej

Chowaniec J., Duliński M., Mochalski P., Najman J., Śliwka I., Zuber A.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2009

|

Nr 9

14-15

8

Simultaneous determination of Ne, Ar, CFC-11, CFC-12 and SF6 in grounwater samples by gas chromatography

Mochalski P., Śliwka I.

Chemia Analityczna

|

2008

|

Vol. 53, No. 5

651-658

EN

Ne, Ar, CFC-11, CFC-12 and SF6 are widely used as markers in the studies of ground-water systems. Usually, their analysis involves a use of two or three separate instrumental methods and separate sets of water samples. In this work a gas chromatographic method for simultaneous determination of Ne. Ar, SF6, CFC-11 and CFC-12 in one groundwater sample has been presented. The analytes of interest were extracted from the water sample using the headspace method and analyzed employing a system consisting of four chromatographic channels. Limits of detection for the measured tracers were: 0.06 fmol L-1 (0.0081 pg kg-1) for SF6,15 fmol L-1 (2.1 pg kgpg kg-1) for CFC-11, 10 fmol L-1 (1.23 pgkg-1) for CFC-12,0.84 nmol L-1 ( 1.9x 10 cm3 STP cm-3) for Ne, and 0.15 &mumol L-1 (3.1 x 10-6 cm-3 STP cm-3) for Ar.

PL

Ne, Ar. CFC-11, CFC-12 i SSF⁶ sąpowszechnie stosowane jako znaczniki w badaniach wód podziemnych. Pomiar stężenia tych związków przeprowadza się zazwyczaj dwiema lub trzema różnymi metodami analitycznymi z wykorzystaniem oddzielnych zestawów próbek wód. W niniejszej pracy przedstawiono opis chromatograficznej metody jednoczesnego oznaczania Ne, Ar, SF₆ oraz freonów F-11 i F-12 w pojedynczej próbce wód podziemnych.Poziomy wykrywalności mierzonych związków wynoszą 0,06 fmol L^-1 (0.0081 pg kg w przypadku SF₆; 15 fmol L^{-1 (2,1 fg cm^-3 w przypadku F-ll; 10 fmol L<-1} (1,23 pg kg^-1 w przypadku F-12; 0,84 nmol L^-1 (l ,9 x 10^-8 cm³ STP cm-') w przypadku Ne i 0,15 μmol L^-1 (3,1 x 10^-6 cm³ STP cm^-3) w przypadku Ar.

9

Gazy szlachetne w technologii izolacji okien

Bonikowska M.

Świat Szkła

|

2006

|

nr 7-8 [99]

65-67

PL

Gazy szlachetne takie jak neon, krypton, ksenon występują w powietrzu w bardzo małych ilościach. Krypton (0,001% obj.), ksenon (0,00001% obj.) i neon (0,018% obj.) są pozyskiwane z powietrza w procesie kriogenicznej destylacji powietrza. Gazy szlachetne charakteryzują się wysoką gęstością i emitują światło po dostarczeniu impulsu elektrycznego.

10

Simultaneous determination of Ne, Ar and N2 in groundwater by gas chromatography

Mochalski P., Lasa J., Śliwka I.

Chemia Analityczna

|

2006

|

Vol. 51, No. 5

825-831

EN

Gas chromatography has been applied to the simultaneous determination of Ne, Ar and N2 in groundwatcr. Water samples were collected into stainless steel vessels. A hcadspace technique was used for gas extraction. Neon was measured with a Ne-doped PD-HID detector, whereas Ar and N3 using a TCD detector. Separation of Ar and O2 was achieved via catalytic removal of oxygen from the sample. Reproducibility of the measurements was 2%, 1%and 0.5% for Ne, Ar and N2 respectively.

PL

W pracy przedstawiono chromatograficzną metodę jednoczesnego oznaczanie Ne, Ar i N2 w pojedynczej próbce wód podziemnych. Próbki wody pobrano do stalowych naczyń pomiarowych o specjalnej konstrukcj i. Oznaczane gazy wyekstrahowano metodą fazy nadpowierz-chniowej. Oznaczenie neonu przeprowadzono zapomocądetektora PD-HID domieszkowanego neonem, a oznaczanie argonu i azotu przy użyciu detektora TCD. Rozdzielenie Ar i O2 uzyskano poprzez katalityczne usunięcie tlenu v. próbki. Powtarzalność pomiarów Ne. Ar i N, wyniosła odpowiednio 2%, l % i 0,5%.

11

Symulacje komputerowe procesów rekombinacji elektronów i jonów w układach o wysokiej ruchliwości ładunku

Wójcik M.

Zeszyty Naukowe. Rozprawy Naukowe / Politechnika Łódzka

|

2004

|

Z. 334

3-87

PL

Praca przedstawia badania teoretyczne procesów rekombinacji elektronów i jonów w układach, w których ruchliwość ładunku jest wyższa niż ∼ 100 cm2/Vs. Dla układów takich załamuje się klasyczna, dyfuzyjna teoria reakcji cząstek naładowanych, oparta na rozwiązaniach równania Smoluchowskiego. Głównym narzędziem przedstawianych badań jest szeroki zakres metod symulacji komputerowych. Pierwszym z rozwiązywanych zagadnień jest określenie wpływu zewnętrznego pola elektrycznego na stałą szybkości rekombinacji objętościowej elektronów i kationów w układach o wysokiej ruchliwości ładunku. Stwierdzono, że stała ta maleje wraz ze wzrostem natężenia pola, odwrotnie niż w przypadku układów opisywalnych klasyczną teorią dyfuzji. Kolejnym podjętym zadaniem jest wyznaczenie stałych szybkości rekombinacji objętościowej elektronów i kationów w gazach szlachetnych w różnych stanach skupienia. Przebieg opisywanych badań obejmuje: opracowanie realistycznych modeli transportu elektronów, opartych na przekrojach czynnych na rozpraszanie tych cząstek; weryfikacje opracowanych modeli poprzez obliczenia ruchliwości elektronów i porównanie ich wyników z danymi eksperymentalnymi; oraz właściwe obliczenia slałych szybkości rekombinacji przy użyciu zaproponowanej metody symulacyjnej. Dobra zgodność wyznaczonych stałych szybkości z eksperymentem zostaje osiągnięta dopiero po uwzględnieniu efektów związanych z obecnością w gazach szlachetnych tzw. klasterów kationowych, powstałych wskutek oddziaływań polaryzacyjnych nadmiarowego ładunku. Ostatnim z przedstawianych tematów badań są symulacje procesów termalizacji elektronów oraz rekombinacji bliźniaczej elektronów i kationów w ciekłym argonie, w oparciu o opracowany wcześniej model transportu elektronów w tym ośrodku.

EN

This work presents a series of computer simulation studies on eleciron-ion recombination in systems where the charge mobility exceeds ∼ 100 cm2/Vs. As it was found experimentally, the recombinaiion processes in high-mobility systems cannot be described by the standard theory of diffusion-controlled reactions. The theoretical studies on this subject published so far did not succeed in quantitative explanation of the experimental results. The first pan of this work describes the simulation studies aimed at determining the effect of an external electric field on electron-ion recombination in high-mobility systems. It was found that the recombination rate constant decreases with increasing field strength, the effect becomes stronger as the electron mobility increases. Such a behavior is different from what was predicted by the diffusion theory of recombination. The main pan of this work describes the calculations of the electron-ion recombination rate constants in rare gas systems, both in the gaseous phase of high density and in the liquid phase. Realistic models of electron transport in argon and krypton were developed, based on the energy-dependent electron scattering cross sections. The models were verified by the calculations of the electron mobility, which gave a good agreement with experiment. A new simulation method of calculating the recombination rate constant was constructed that makes use of the proposed electron transport models. Unfortunately, the rate constants calculated by that method were much lower than the experimental results, and further studies were undertaken to explain this discrepancy. First, an analysis of the recombination processes in Kr/CH4 and Kr/N2 systems was conducted, in order to exclude a possibility that molecular impurities in the experimental samples could affect the measured rate constants. Then, the role of cation clusters, which are formed in rare gas systems due to the polarization effects, was investigated. When an efficient scattering of electrons on these clusters was taken into account, a good agreement between the simulation and experimental results of the recombinaiion rate constants was finally obtained. The proposed model of electron transport in liquid argon was also applied in the simulations of the electron thermalization and geminate electron-ion recombination in that system. The calculated mean thermalization time is in a good agreement with experiment. The geminate recombination probability in liquid argon was found to be very low.

12

Radon w środowisku wód podziemnych i górnej części litosfery

Przylibski T.A.

Wiadomości Chemiczne

|

2002

|

[Z] 56, 11-12

1003-1033

EN

The article outlines the geochemistry of the only radioactive noble gas, with a special focus on the environments with its highest concentrations - upper lithosphere and groundwaters. The text is based on a review of several hundred works written in the last few decades and on the author’s own research. Special emphasis has been put on the genesis of radon and its migration in these environments, with the dominant role of physical processes, in contrast to almost complete chemical passivity of this element. Another discussed issue is the special significance of the physico-chemical properties of the medium and the centre for radon migration process. What has been also stressed is the significance of the amount and the mode in which radium parent isotopes occur in the environment for the genesis of radon, as well as the importance of half-life, especially that of 222Rn nuclide, for the possibility of its long-distance migration. The description of radon geochemistry provided a basis for the presentation of the most important and the commonest applications of this element as a natural tracer of processes occurring in the lithosphere, hydrosphere and on the borders of these geospheres. Currently conducted research, aimed at getting more profound knowledge of radon geochemistry, will enable its far better and commoner application as a natural radioactive tracer of many processes occurring in the environment. It will also provide a basis for much more effective radiological protection, related to the most important property of this ubiquitous gas - its radioactivity, as well as enable more effective employment of its medicinal (though still disputed) effect on the human organism.

13

Chemia gazów szlachetnych

Łyczko K.

Wiadomości Chemiczne

|

2002

|

[Z] 56, 9-10

771-792

EN

This paper summarizes the present state of knowledge of the chemistry of the noble gases. The methods used for preparation fluorides and other halides of the noble gases and their chemical reactivity are presented. The synthesis and properties of compounds containing Xe-O, Kr-O, Rn-O, Xe-N, Kr-N, Xe-C, Xe-Si, Xe-B and Xe-Cl bonds are described. This review paper also reports on exotic molecules HXY (X = Xe or Kr, and Y is a fragment of a molecule with a large electron affinity, i.e. halide or pseudohalide), which have recently been obtained in solid xenon or krypton matrices. Short-living metal carbonyl complexes containing Xe, Kr or Ar atoms and a compound with Au-Xe bonds are described. Information on the chemistry of elements 112 and 118, thought to be similar to the noble gases, is presented.

14

Zmiana szybkości dźwięku w punkcie topnienia a wakansowy model procesu topnienia zestalonych gazów szlachetnych

Górecki T., Kozdraś A., Wacke S.

Zeszyty Naukowe. Fizyka / Politechnika Opolska

|

1998

|

z. 21

85-93

PL

Wychodząc z podstawowych założeń wakansowego modelu procesu topnienia zestalonych gazów szlachetnych, wyprowadzono równanie opisujące zmianę szybkości rozchodzenia się podłużnych fal dźwiękowych w gazach szlachetnych przy przejściu z fazy stałej do ciekłej. Otrzymane z równania wartości teoretyczne wykazują dobrą zgodność z dostępnymi w literaturze danymi doświadczalnymi.

EN

The vacancy model of melting has been utilized as the starting point for deriving an expression for changes in the velocity of propagation of longitudinal sound waves in rare gases on passing from the solid to the liquid state. The results of theoretical calculations agree well with the experimental data available in the literature.

15

Dynamics of binary collisions in (sup 86)Kr + (sup 165)Ho at 60 MeV/u with DEMON

Dorvaux O., Hanappe F., Stuttge L.

Nukleonika

|

1998

|

Vol. 43, nr 3

223-240

EN

Results of the E236 experiment performed at GANIL in 1994 concerning the (sup 86)Kr + (sup 165)Ho binary dissipative collisions at 60 MeV/u are presented. A continuation to this experiment, the E236a experiment planned in 1998, is also presented.

PL

W pracy przedstawiono rezultaty eksperymentu E236 wykonanego w GANIL w 1994 roku a dotyczącego binarnych, dyssypatywnych zderzeń (sup 86)Kr + (sup 165)Ho przy energii 60 MeV/nukleon. Przedstawiono również eksperyment E236 a planowany na rok 1998.