Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ewaluacja sweet spotów w polskich formacjach łupkowych w odniesieniu do wybranych parametrów geochemicznych

Matyasik Irena, Janiga Marek, Spunda Karol

Nafta-Gaz

|

2020

|

R. 76, nr 2

76--90

PL

W artykule skupiono się na parametrach geochemicznych kluczowych dla oceny potencjału węglowodorowego formacji łupkowych (zawartość substancji organicznej oraz jej termiczna dojrzałość i stopień transformacji). Przeprowadzono analizę porównawczą pomiarów gazu pozyskanego w procesie desorpcji rdzeni z analizą nasyceń uzyskanych z pirolizy Rock-Eval i określono procent zachowania wolnych węglowodorów przy obliczonej generacji w poziomach macierzystych. Zaobserwowano duże rozbieżności pomiędzy pomierzonymi wartościami refleksyjności macerałów witrynitopodobnych lub na zooklastach a obliczonymi wartościami VR z parametru Tmax. Oznacza to ograniczoną stosowalność i uniwersalność wzoru według Jarvie (Wüst, 2013). Opracowano, na podstawie dużej populacji próbek, nowy wzór przeliczeniowy. Dodatkowo w artykule przedstawiono wyniki analiz składu izotopowego. Stwierdzono duże zróżnicowanie wartości δ13C metanu, etanu i propanu pomiędzy odwiertami. Udział wyższych węglowodorów w składzie gazów jest bardzo wysoki, co może oznaczać termogeniczne pochodzenie gazu. Większość próbek to gaz związany z ropą naftową i gaz mieszany, jedna próbka to gaz związany z kondensatem (wykres według Petersa). Generacja gazu z obydwu odwiertów odpowiada zakresowi okna ropnego do początku okna gazowego (VR od około 0,6% do około 1,35%) (Peters et al., 2005). Dodatkowo, wykorzystując dane z eksperymentów degazacyjnych (ilości gazu całkowitego) oraz parametry pirolityczne otrzymywane z analiz Rock-Eval (Tmax i TOC), stwierdzono, że korelacja pomiędzy dojrzałością źródłowej substancji organicznej (określaną na podstawie Tmax) a ilościami gazu jest niewielka (r = 0,37 dla gazu całkowitego). Natomiast korelacja pomiędzy zawartością węgla organicznego (TOC) a ilościami gazu jest wysoka dla gazu całkowitego (r = 0,70).

EN

The article focuses on the geochemical parameters of key importance to the assessment of the hydrocarbon potential of shale formations (the content of organic matter and its thermal maturity and degree of transformation). A comparative analysis of the measurements of gas obtained in the process of core desorption with the analysis of saturations obtained from Rock-Eval pyrolysis was performed. Percentage of retained free hydrocarbons in source levels at the calculated generation was determined. Large discrepancies were observed between the measured reflectance values of vitrinite-like macerals or on zooclasts and the calculated VR values from the Tmax parameter. This means limited applicability and universality of Jarvie formula (Wüst, 2013). A new conversion formula was calculated based on a large sample population. Additionally, the article presents the results of isotopic composition analyzes. Large differences in the δ13C methane, ethane and propane values were stated between the wells. The content of higher hydrocarbons in the gas composition is very high, which may indicate thermogenic origin. Most samples are oil-related gas and mixed gas, one sample is condensate related gas (Peters chart). The gas generation from both wells corresponds to the range of the oil window to the beginning of the gas window (VR from about 0.6 to about 1.35%) (Peters et al., 2005). In addition, using data from degasification experiments (total gas quantities) and pyrolysis parameters obtained from Rock Eval analyzes (Tmax and TOC), it was found that the correlation between the maturity of the source organic matter (determined on the basis of Tmax) and the amounts of gas is small (r = 0.37 for total gas). In contrast, the correlation between the organic carbon content (TOC) and the amounts of gas is high for total gas (r = 0.70).

2

Zmiany składu chemicznego i izotopowego (inwersja) metanu, etanu i propanu na przykładzie gazów z formacji łupkowych Barnett (basen Fort Worth) oraz Fayetteville (basen Arkoma)

Janiga M., Bieleń W.

Nafta-Gaz

|

2016

|

R. 72, nr 10

785--789

PL

W złożach gazu z formacji łupkowych w USA o najwyższej produktywności zazwyczaj występuje inwersja składu izotopowego węgla w metanie, etanie i propanie. Efekt roll-over polega na zmianie normalnego trendu izotopowego (δ13C–C1 < δ13C–C2 < δ13C–C3) na odwrócony (δ13C–C1 > δ13C–C2 > δ13C–C3). Przyczyny takiej inwersji nie zostały dokładnie określone; najczęstszym wytłumaczeniem jest występowanie wtórnego krakingu ropy naftowej w skale macierzystej typu łupkowego. Zumberge wraz ze współpracownikami oznaczyli skład molekularny oraz izotopowy ponad 200 próbek gazów z formacji Barnett (basen Fort Worth) oraz Fayetteville (basen Arkoma). Dojrzałość termiczna tych basenów została określona na – odpowiednio – od około 1% do 2% oraz od około 2% do 3% w skali refleksyjności witrynitu. Wyniki analiz składu gazu z formacji Barnett i Fayetteville zostały wykorzystane w tej pracy do określenia różnic w interpretacji, jakie napotyka się, stosując wzory i wykresy opracowane dla gazów konwencjonalnych do scharakteryzowania gazów niekonwencjonalnych.

EN

Inversion of the isotopic composition of carbon in methane, ethane and propane is common in the highest productivity shale formations in the United States. Roll-over effect is the reversion of normal isotopic trend fromδ13C–C1 < δ13C–C2 < δ13C–C3 to δ13C–C1 > δ13C–C2 > δ13C–C3. The reasons for this inversion have not been clarified, but the most common explanation is the presence of secondary cracking of crude oil in shale source rock. Zumberge and colleagues determined the molecular and isotopic composition of more than 200 samples of gas from the Barnett formation (Fort Worth basin) and Fayetteville formation (Arkoma basin). Thermal maturity of these basins was determined, respectively, from about 1 to 2%, and from about 2 to 3% vitrinite reflectance equivalent [9, 10]. The results of these analyzes were used to determine the differences in gas interpretation with formulas and diagrams developed for the conventional gases when used for unconventional gases.

3

The isotopic composition of gaseous hydrocarbons – tool for polish shale gas system evaluation

Janiga M., Kania M., Matyasik I.

Nafta-Gaz

|

2015

|

R. 71, nr 6

370--375

EN

Carbon isotopic composition of individual hydrocarbons in gas samples can be used for interpretation and correlation purposes. On the basis of the δ13C values of methane, ethane and propane estimation of source rock (from which the gas was generated), thermal transformation degree can be performed. Analyses of chemical and isotopic composition were performed for gas samples from the degassing of cores, acquired during the drilling of two wells in the north (Baltic basin) and south (Lublin basin) of Poland. The isotopic composition of methane carbon from well A samples corresponds to the beginning of the oil window and from the well B samples corresponds to the gas window. Gases from the well located in northern Poland were generated on a considerably lower thermal maturity level of organic matter than gases from the well located in southern Poland. All data allow to state that polish shale formations are varied and natural gas compositional analyses can be helpful for proper shale gas system evaluation.

PL

Analizy składu izotopowego węgla poszczególnych węglowodorów próbek gazowych mogą być stosowane w celach interpretacyjnych oraz korelacyjnych. Na podstawie wartości δ13C metanu, etanu i propanu można szacować stopień termicznego przeobrażenia skały macierzystej, z której gaz został wygenerowany. Analizy składu chemicznego i izotopowego zostały wykonane dla próbek gazów z degazacji rdzeni pochodzących z dwóch odwiertów z południa (basen lubelski) oraz północy (basen bałtycki) Polski. Skład izotopowy węgla w metanie próbek gazów z odwiertu A – odpowiada początkowej fazie okna ropnego, a z odwiertu B – oknu gazowemu. Gaz z odwiertu zlokalizowanego na północy Polski został wygenerowany na znacząco niższym poziomie dojrzałości termicznej substancji organicznej niż gaz z południa Polski. Pozyskane wyniki pozwalają stwierdzić duże zróżnicowanie skał łupkowych oraz przydatność tego typu analiz dla ewaluacji systemu naftowego formacji łupkowych.

4

The environmental impact assessment (EIA) process management in shale gas projects

Zaleska-Bartosz J., Tyszecki A.

Nafta-Gaz

|

2015

|

R. 71, nr 11

910--916

EN

Taking action related with the extraction of natural gas from shale deposits, will require associating different approaches and methods in the field of strategic planning and management with elements of environmental management and decision making processes, using environmental impact assessments. The article presents selected conditions, including those arising from EU, national and regional strategies and policies, which must be taken into account in the implementation of projects related to shale gas.

PL

Podjęcie działań związanych z przyszłym zagospodarowaniem gazu ziemnego ze złóż łupkowych wymagać będzie kojarzenia różnych podejść i metod z zakresu planowania i zarządzania strategicznego z elementami zarządzania środowiskiem oraz procesami podejmowania decyzji z wykorzystaniem ocen oddziaływania na środowisko. W artykule zaprezentowano wybrane uwarunkowania, w tym wynikające z unijnych, krajowych oraz regionalnych strategii i polityk, które muszą być brane pod uwagę przy realizacji projektów związanych z gazem z formacji łupkowch.

5

SweetSpot – a computer system for storing and sharing data on the rock properties of shale formations

Budak P., Łętkowski P., Szpunar T., Nowak R., Radzikowski K., Arabas J.

Nafta-Gaz

|

2015

|

R. 71, nr 12

944--952

EN

The paper presents a computer system used for the storage and processing of information regarding the rock properties of shale formations, designed collectively by the Oil and Gas Institute – National Research Institute and the Warsaw University of Technology. The structure of this system is adapted for collecting and systematising the available measurement data on shale formations in including the geochemical, petrophysical, geomechanical, petrographic, geophysical and stratigraphic data, as well as chemical and X-ray analyses and drill core photographs, along with their comparative and statistical analyses. This system, called “SweetSpot”, uses client-server architecture. The data are stored on the server, and are made available to users by the web browser that communicate with the server by the Internet. The end user is not charged with any additional costs or investment expenditures when using the base – all that is necessary is a computer with standard software for accessing WWW pages. The system is designed to be flexible, which means easy extensions with additional types of measurements. It will be successively upgraded with new functionalities. This particularly involves the use of statistical methods for seeking similarities between separate shale structures.

PL

W artykule omówiono, opracowany wspólnie przez Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy i Politechnikę Warszawską, komputerowy system gromadzenia i przetwarzania informacji dotyczących właściwości skał formacji łupkowych. Budowa tego systemu jest próbą zebrania i usystematyzowania dostępnych danych pomiarowych dotyczących formacji łupkowych w tak szerokim zakresie (dane geochemiczne, petrofizyczne, geomechaniczne, petrograficzne, geofizyczne, startygraficzne, analizy chemiczne i rentgenowskie, zdjęcia rdzeni wiertniczych), ich analizy porównawczej oraz statystycznej. System ten, nazwany SweetSpot, wykorzystuje architekturę klient-serwer. Dane są przechowywane na komputerze centralnym nazywanym serwerem i są udostępniane użytkownikom za pomocą sieci Internet. Taka forma komunikacji zapewnia możliwość efektywnego korzystania ze zgormadzonych wyników badań laboratoryjnych i innych pomiarów we wszystkich miejscach, gdzie istnieje dostęp do Internetu. Użytkownik końcowy nie ponosi żadnych dodatkowych kosztów czy nakładów inwestycyjnych na etapie korzystania z bazy – konieczny jest tylko komputer ze standardowo zainstalowanym oprogramowaniem do obsługi witryn WWW. System zaprojektowany został w taki sposób, aby był elastyczny, co oznacza łatwą rozbudowę o dodatkowe typy pomiarów. Będzie on sukcesywnie rozbudowywany o nowe funkcjonalności. W szczególności dotyczy to zastosowania metod statystycznych w celu poszukiwania podobieństw pomiędzy odrębnymi strukturami łupkowymi.

6

Możliwości występowania niekonwencjonalnych akumulacji gazu ziemnego w serii mułowcowej na terenie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

Moska R., Kędzior S.

Nafta-Gaz

|

2015

|

R. 71, nr 10

729--736

PL

W artykule przedstawiono Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW) jako obszar, na którym znajdują się skały mogące potencjalnie zawierać niekonwencjonalne akumulacje gazu ziemnego. W badaniach skoncentrowano się na serii mułowcowej, której skały ze względu na optymalną frakcję oraz wysoką zawartość materii organicznej wydają się najbardziej perspektywiczne. Oceny dokonano na podstawie analizy profili litologicznych z wybranych głębokich otworów wiertniczych wykonanych na zlecenie Państwowego Instytutu Geologicznego na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku. Dodatkowo do analizy włączono profil otworu Dębieńsko-Głębokie 7, zlokalizowany w rejonie GZW, w którym notuje się największą miąższość serii mułowcowej. Na tej podstawie podjęto próbę wyznaczenia interwałów głębokościowych o znacznym udziale skał iłowcowo-mułowcowych w profilu serii mułowcowej GZW.

EN

This article presents the Upper Silesian Coal Basin as an area of potential unconventional gas accumulations. The research is focused on the Mudstone Series which due to its optimal grain size and high organic matter content, seems to be the most promising. The evaluation was done on the basis of lithological profiles of selected deep boreholes drilled at the request of the Polish Geological Institute in the late seventies and eighties of the XXth century. Additionally included in the analysis is the profile of the Dębieńsko-Głębokie 7 deep hole located in the region of the Upper Silesian Coal Basin, due to the greatest thickness of the Mudstone Series in this area. On this basis an attempt was made to determine the intervals of depth with a high content of claystone and mudstone rock in the Upper Silesian Coal Basin area.

7

Analysis of the possibilities for using shale gas to supply gas appliances based on the comparative assessment of gas

Gebhardt Z.

Nafta-Gaz

|

2015

|

R. 71, nr 11

924--928

EN

The article presents a preliminary analysis of the possibility of supplying gas appliances, certified for the gas group E according to EN 437, with the gases obtained from Polish shale. Due to the still small amount of drilling in Poland, data from exploited US shale gas sources from there were used. Comparative assessment indicates the potential for development of Polish shale gases for appliances category 2E after minor or major modifications involving separating higher hydrocarbons.

PL

W artykule przedstawiono wstępną analizę możliwości zasilania urządzeń gazowych certyfikowanych dla gazu grupy E według EN 437 gazem uzyskiwanym z polskich formacji łupkowych. Ze względu na niewielką jeszcze ilość odwiertów w Polsce wykorzystano dane amerykańskie z eksploatowanych tam źródeł gazów z łupków. Ocena porównawcza wskazuje na możliwość zagospodarowania polskich gazów dla urządzeń kategorii 2E po mniejszych lub większych modyfikacjach polegających na odseparowaniu wyższych węglowodorów.

8

Organizacja sieci monitoringowych wód podziemnych w rejonach poszukiwania i udostępniania złóż węglowodorów z formacji łupkowych

Krogulec E., Sawicka K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/1

327--333

PL

W artykule przedstawiono dotychczasowe polskie doświadczenia w opracowaniu głównych założeń optymalnego funkcjonowania sieci monitoringowej wód podziemnych w rejonie poszukiwania złóż węglowodorów z formacji łupkowych. Projektowanie właściwego zasięgu, częstotliwości i zakresu badań omówiono w powiązaniu z rozwiązaniami i metodami opróbowania hydrogeochemicznego w rejonie już udostępnionych złóż typu shale gas w USA i Kanadzie oraz uwzględniając europejskie i krajowe wytyczne w zakresie ochrony wód, wynikające z obowiązujących dyrektyw i rozporządzeń.

EN

In the article previous polish experiences in the elaboration of the major assumptions of optimal groundwater monitoring operations in the areas of hydrocarbon deposits exploration from shale formations were presented. Projection of appropriate extent, frequency and range of research in relation with solutions and methods of hydrochemical sampling in the area of available shale gas deposits in the USA and Canada was discussed taking into account European and national guidelines in the scope of water protection obligated in directives and regulations being in force.