Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Oto opoka, a na niej zbudowano – Kazimierz Dolny

Bąk Bogusław, Barbara Radwanek-Bąk

Górnictwo Odkrywkowe

|

2020

|

R. 61, nr 1

55--63

PL

Opoki i gezy są jednymi z charakterystycznych kopalin skalnych regionu lubelskiego. Skały te od dawna użytkowano tu, a także w regionie świętokrzyskim i łódzkim, w lokalnym budownictwie. Obecnie są one zapomniane, a ich znaczenie jest marginalne. Liczne badania i praktyka, potwierdzają również przydatność obu kopalin jako surowca do produkcji cementu, w tym gatunków specjalnych. Po wojnie wykorzystywano opoki na znaczną skalę do regulacji Wisły, ale ich znaczenie jako kamieni budowlanych niemal zanikło. Niektóre opuszczone kamieniołomy opok i gez przekształcono w cenne geostanowiska. Takie obiekty dawnego, historycznego już dziś górnictwa skalnego można podziwiać zwłaszcza w Kazimierzu Dolnym i jego okolicach. Przypominają one o wielowiekowych tradycjach wykorzystania tych specyficznych kopalin oraz stanowią istotny element dokumentujący georóżnorodność regionu. W okolicach Kazimierza Dolnego, który leży w obrębie tzw. Małopolskiego przełomu Wisły znajdują się jeszcze inne interesujące obiekty geoturystyczne (zwłaszcza geomorfologiczne), a wśród nich wysokie skarpy doliny Wisły, piaszczyste łachy tworzące malownicze wyspy na rzece oraz dobrze wykształcone i zachowane wąwozy lessowe. Innym przejawem bogatej georóżnorodności tych okolic jest obecność wód mineralnych i zmineralizowanych, które wydobywa się w Nałęczowie zarówno dla celów leczniczych uzdrowiska, jak i do produkcji znanej wody „Nałęczowianka”.

EN

Opoka and gaize are one of the characteristic rocks in the Lublin region. These rocks have long been used here, as well as in the Świętokrzyskie and Łódź regions, in local construction. Now they are forgotten and their significance is marginal. In the light of results of several analysis, and practices both of them are suitable for cement production (for special cements too). After the war, opoka was used as a stone material for the Vistula river regulation, but its importance as building stones has almost disappeared. Some abandoned quarries were transformed into valuable geosites. We can visit today such objects of the former, historic rock mining in Kazimierz Dolny and its surroundings. They remind of centuries-old traditions of using these specific ricks and are an important element documenting the geodiversity of the region. In the vicinity of Kazimierz Dolny, which is located within the so-called Vistula River Gorge of Lesser Poland, there are also other interesting geotourism facilities (especially geomorphological) like: the high slopes of the Vistula valley, picturesque sandy islands on the river and well-developed and preserved loess gorges. Another manifestation of the rich geodiversity of this area is the presence of mineral and mineralized waters, which are used in Nałęczów for the therapeutic purposes of the spa as well as for the production of the well-known „Nałęczowianka” water.

2

Wykorzystanie gez wapiennych do wytwarzania spoiw hydraulicznych

Roszczynialski W., Stępień P., Gawlicki M.

Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych

|

2013

|

R. 6, nr 15

70--80

PL

Celem pracy była ocena przydatności gez wapiennych z rejonu Ożarowa jako aktywnego składnika spoiw hydraulicznych, w których podstawowym nośnikiem cech użytkowych jest zmielony klinkier portlandzki. W pracy określono skład chemiczny gez, ich aktywność pucolanową, skład fazowy (XRD, DTA, TG) oraz dokonano obserwacji mikroskopowych (SEM/EDS). Zbadano cechy użytkowe spoiw zawierających gezę wapienną z rejonu Ożarowa, wprowadzoną do spoiwa w ilości 15, 25 i 35% jego masy. Badania cech użytkowych spoiw wykonano w sposób opisany w normach serii PN-EN 196, porównując uzyskane wyniki z rezultatami analogicznych badań cementu portlandzkiego CEM I. Określono również ciepło hydratacji spoiw oraz ich skład ziarnowy i powierzchnię właściwą. Stwierdzono, że spoiwa stanowiące przedmiot badań są hydraulicznymi materiałami wiążącymi o niskim cieple hydratacji i mogą być w użyte jako zamiennik cementów powszechnego użytku, przede wszystkim CEM II/A-M, CEM II/B-M i CEM IV.

EN

The research was made to assess the usefulness of calcareous gaize from the Ożarów region as an active component of hydraulic binders based on Portland clinker. The following characteristics of the mineral were determined: chemical composition, pozzolanic activity, phase composition, and morfology (by the means of XRD, DTA/TG and E-SEM/EDS microscopy techniques). Heat of hydration, grain size distribution and specific surface of calcareous gaize was also determined. Properties of mortars containing 15, 25 and 35% of calcareous gaize from the Ożarów region were determined. The examinations of mortars were carried out in accordance with EN 196 series of standards, using CEM I Portland cement as the reference mortar. It was concluded that examined material can be described as hydraulic binder with low heat of hydration, and could be applied as the replacement of CEM II/A-M, CEM II/B-M or CEM IV OPC.

3

Opoki i gezy - zapomniane kopaliny lubelszczyzny

Bąk B., Szeląg A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 2

107--116

PL

Celem pracy jest przypomnienie nieco zapomnianych kopalin, jakimi są opoki i gezy. Pierwsze z nich miały od dawien dawna, aż do czasu II wojny światowej niebagatelne znaczenie jako kamień budowlany w regionie lubelskim, częściowo świętokrzyskim oraz w okolicach Łodzi. Po wojnie wykorzystywano je na znaczną skalę do regulacji Wisły. Gezy stosowano lokalnie jako kamień budowlany lub drogowy. Liczne badania i praktyka, potwierdzają też przydatność obu kopalin do produkcji cementu, w tym gatunków specjalnych. Obecnie niektóre, opuszczone kamieniołomy opok i gez przekształcono w cenne geostanowiska dokumentujące georóżnorodność regionu.

EN

The purpose of the paper is to present some of a little forgotten rocks like opoka and gaize. The first one has been used for a long time until the second world war as a building stone in lubelski and partly świętokrzyski regions, as well as in the vicinity of Łódź (central Poland). After the war it was used as a stone material for the Vistula river regulation. Geza was a typical, local road and building stone. In the light of results of several analysis, and practices both of them are suitable for cement production (for special cements too). Today some of abandoned quarries become the status of important geosites, showing the regional geodiversity.