Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

A System for Monitoring the Position of Brown Coal Bucket-Whell Excavators and their Operational Safety

Sladek Vit, Dejl Stanislav, Kapica Roman, Vrublova Dana, Bauer Roman

Inżynieria Mineralna

|

2023

|

no. 2, vol. 2

69--78

EN

The purpose of the system for real-time tracking of mining excavator and loader positions is to improve the management and control of brown coal mining in opencast mines and to improve work safety. The system calculates the wheel excavator position using data from GNSS equipment installed on the giant mining machines, inclinometers and inertial measurement units located on each mining machine. Data are transmitted from the machines and stored in databases on servers. Visualization of the wheel excavator movement in real time is performed in software products of KVASoftware s.r.o., which enables work with a digital terrain model, geology of the deposit and overburden, including objects impairing safety work. The article describes the procedure of data preparation and setting up the whole system in different levels of KVASoftvare s.r.o. software products. It also describes in detail its use with regard to the safety of work in heavy mining operations, specifically in areas affected by underground mining or areas dangerous due to the occurrence of tectonic deformations in the overburden and in the seam.

PL

Celem systemu śledzenia w czasie rzeczywistym pozycji koparek i ładowarek górniczych jest usprawnienie zarządzania i kontroli wydobycia węgla brunatnego w kopalniach odkrywkowych oraz poprawa bezpieczeństwa pracy. System oblicza położenie koparki kołowej wykorzystując dane z urządzeń GNSS zainstalowanych na gigantycznych maszynach górniczych, inklinometrów oraz inercyjnych jednostek pomiarowych znajdujących się na każdej maszynie górniczej. Dane przesyłane są z maszyn i przechowywane w bazach danych na serwerach. Wizualizacja ruchu koparki kołowej w czasie rzeczywistym realizowana jest w oprogramowaniu firmy KVASoftware s.r.o., które umożliwia pracę z cyfrowym modelem terenu, geologią złoża i nadkładu, w tym obiektami zagrażającymi bezpieczeństwu pracy. W artykule opisano procedurę przygotowania danych i konfiguracji całego systemu na różnych poziomach KVASoftvare s.r.o. produkty oprogramowania. Szczegółowo opisano także jego zastosowanie ze względu na bezpieczeństwo pracy w ciężkiej eksploatacji górniczej, szczególnie na terenach objętych eksploatacją podziemną lub na terenach niebezpiecznych ze względu na występowanie deformacji tektonicznych w nadkładzie i w pokładzie.

2

Kopalnia „Bach” w Cybince - historia zastosowania metody zamrażania górotworu w górnictwie węgla brunatnego

Gontaszewska-Piekarz Agnieszka, Preidl Wojciech

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2020

|

T. 65, nr 3

9--28

EN

The article describes the application of the artificial ground freezing method for sinking the shafts of the now-defunct Bach lignite mine in Cybinka (Lubusz Province). It was probably the only instance of such a procedure in lignite mining in Poland. The text presents the origins of this method, patented in 1863 by F.H. Poetsch, and the examples of mines where this technique was implemented, with particular emphasis on the Polish lands. The course of freezing the Bach V and Bach VI shafts and the problems that occurred at the very beginning of their exploitation are described in detail. As a result of errors made during the drilling of freezing holes, both shafts were completely flooded with groundwater. The paper also aims to analyse the causes of this mining disaster.

3

Choosing the location of the opening cut to expose brown coal deposits – problem solving and decision making with the use of multiple-criteria decision analysis (MCDA)

Sikora Mateusz Henryk

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2020

|

T. 36, z. 1

93--104

EN

Global brown coal resources are estimated to be extracted at around 512 million Mg. They are found in over a dozen countries, including primarily: Australia, China, the Czech Republic, Greece, Germany, Poland, Russia, the United States and Turkey. More than 80% of total brown coal production in the EU takes place in: Germany, Poland, Greece and the Czech Republic. This means that the majority of production still uses conventional fuels, including both hard coal and brown coal. Given the current energy needs in the context of brown coal reserves depletion and the impacts of the current climate and energy policies of the EU, it is very important that all new investments in mining and energy complexes based on brown coal resources must be prepared carefully to ensure high production efficiency and minimize negative environmental impacts. This article attempts to solve a problem involving the choice of the location of the opening cut to expose brown coal deposits. Due to the stratified nature of brown coal deposits and the associated open-cast mining technology used in a continuous mining system with bucket wheel excavators, belt conveyor systems and spreaders, the location of the opening cut is not completely random and the number of potential solutions is finite. The multifaceted technical, organizational, economic, social and environmental problems require a holistic approach to this research problem. Such an approach should take the different, often opposing, perspectives of the many stakeholders into account. These issues can be solved using mathematical tools designed for multiple-criteria decision support. With the proposed method, a ranking of alternatives can be created, depending on the predefined location of the opening cut.

PL

Światowe zasoby węgla brunatnego możliwe do wydobycia szacowane są na około 512 mln Mg i koncentrują się w kilkunastu krajach, przede wszystkim: Australii, Chinach, Czechach, Grecji, Niemczech, Polsce, Rosji, Stanach Zjednoczonych i Turcji. Ponad 80% całkowitej produkcji węgla brunatnego w UE koncentruje się w Niemczech, Polsce, Grecji i Czechach. Mając na uwadze aktualne potrzeby energetyczne w horyzoncie wyczerpujących się obecnie eksploatowanych złóż oraz realia obecnej polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej, bardzo istotne jest, aby ewentualna inwestycja w nowy kompleks górniczo-energetyczny oparty na węglu brunatnym była przygotowana w sposób niezwykle staranny, zapewniający wysoką efektywność produkcji oraz minimalizację negatywnego wpływu na środowisko. Celem artykułu jest wskazanie możliwości rozwiązania problemu badawczego polegającego na opracowaniu metody wyboru lokalizacji wkopu udostępniającego pokład węgla brunatnego. Z uwagi na pokładowy charakter zalegania złóż węgla brunatnego oraz związaną z nim technologię eksploatacji metodą odkrywkową z wykorzystaniem przede wszystkim systemów ciągłych układów koparka-taśmociąg-zwałowarka (KTZ), przestrzenna lokalizacja wkopu udostępniającego nie jest dowolna, a liczba rozwiązań skończona. Wieloaspektowość problematyki obejmująca zagadnienia techniczno-organizacyjne, ekonomiczne, społeczne i środowiskowe wymaga holistycznego podejścia do problemu badawczego uwzględniającego różne, często przeciwstawne punkty widzenia. Problem ten może zostać rozwiązany z wykorzystaniem narzędzi matematycznych dedykowanych do wielokryterialnego wspomagania decyzji. Opracowana metoda pozwala na stworzenie rankingu wariantów w zależności od uprzednio zdefiniowanych lokalizacji wkopów udostępniających.

4

Zmiany struktury świadczeń ekosystemów na obszarach pogórniczych. Przykład odkrywki Kazimierz w Konińskim Zagłębiu Węgla Brunatnego

Fagiewicz K., Sobera M.

Przegląd Górniczy

|

2018

|

T. 74, nr 12

35--43

PL

Artykuł przedstawia koncepcję świadczeń ekosystemów jako propozycję rozwiązania metodycznego zastosowanego w ocenie wpływu górnictwa węgla brunatnego na środowisko przyrodnicze i społeczno-kulturowe. Analiza zmian świadczeń ekosystemów w obszarach górniczych pozwala uzyskać syntetyczną informację o utraconych w wyniku działalności górniczej korzyściach, czerpanych z ekosystemów oraz możliwościach kreowania w procesie rekultywacji nowych geosystemów pogórniczych, o zróżnicowanym potencjale, zależnym od wizji rozwoju obszaru pogórniczego i dostosowanym do potrzeb lokalnej społeczności. Artykuł podkreśla znaczenie rekultywacji terenów pogórniczych w kształtowaniu poziomu i struktury świadczeń ekosystemów, zgodnie z priorytetami określonymi w planowaniu przestrzennym. Badaniami objęto obszar odkrywki Kazimierz zlokalizowanej w Konińskim Zagłębiu Węgla Brunatnego.

EN

This paper presents the concept of ecosystem services as a proposal of a methodical solution used in the assessment of the impact of lignite mining on natural and socio-cultural environment. Analysis of changes in ecosystem services in mining areas provides synthetic information on the benefits lost as a result of mining activities, the benefits derived from the ecosystems as well as the possibilities of creating new post-mining geosystems during the process of reclamation, with varying potentials, depending on the vision for the development of the post-mining area and adapted to the needs of the local community. The paper emphasizes the importance of the reclamation of post-mining areas in shaping the level and structure of ecosystem services in accordance with the priorities defined in the spatial planning. The research covered the open-pit area of Kazimierz, located in the Konin Lignite Basin.

5

Challenges in German subsidence research – retrospectives and perspectives

Preusse A., Müller D., Beckers D.

Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN

|

2018

|

T. 20, nr 1

25--32

EN

Due to the fact of a multilateral underground use, mining subsidence relocates more and more from mining to other issues, like post-mining topics, storage or geothermal utilization. This and the infl uence of the energy policy is why the situation in Germany also describes a transition from active to abandoned mining. Many PhD-theses with different subjects were written within the last 20 years. Every single one with a different topic but all with the same issue: Mining subsidence and its effects and challenges. These challenges start with the research regarding geological and hydrogeological conditions, which is the basis for calculations like the angle of draw or predictions of subsidence due to water table drawdown. Furthermore, the research investigates issues like risk-management and fi nancial planning. One of these issues are post-mining calculations and another for example potential hazards of storage or the use of geothermal energy. This paper outlines an overview of German Mining and its consequences due to subsidence. It deals with an overview of the circumstances relating to hard coal mining, lignite mining the use of geothermal energy, gas and opportunities regarding underground storage. Basically it describes the essential steps of processing of mining subsidence, starting with monitoring to forecast and up to safety measures. With a glance back to the applied research of the prior two decades, we compare given forecasts with experiences already gained. Even though mining decreases, ground control does not.

6

Odkrycie złóż oraz początki górnictwa węgla brunatnego w Zielonej Górze

Gontaszewska-Piekarz A.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2018

|

R. 63, nr 4

21--45

EN

The work describes the discovery of lignite deposits by C.A. Pohlez in 1838 near Zielona Góra that initiated extraction of this mineral coal by several mines. Exploitation of lignite in Zielona Góra and its neighbourhood was taking place in the years 1841-1948. The article describes only the first years of mining and creation of the Gewerkschaft “Consolidierte Grünberger Gruben”, which embraced almost all mines in the vicinity. Extraction of lignite was conducted in the Wilkanowo and Słone villages near Zielona Góra, and also in the western part of the city. The text describes areas where particular mines belonging to the Gewrkschaft worked and presents well-known locations of the oldest mineshafts. It also presents available historical maps containing data on mining in the area of Zielona Góra and, on the basis of few preserved source materials and the 19th-century geological and mining literature, certain data concerning employment and the amount of extraction. The article introduces us also to the economic situation of the 19th-century Gewerkschaft.

7

Historyczne górnictwo węgla brunatnego w okolicy Górzycy (powiat słubicki)

Gontaszewska-Piekarz A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2017

|

nr 167 (47)

101--116

PL

W pracy zawarto dostępne informacje na temat kopalń węgla brunatnego w okolicy Górzycy, powiat słubicki. Górnictwo to funkcjonowało w latach 1850-1938. Opisano pokrótce historię poszczególnych kopalń: „Lord”, „Karl Ferdinand”, „Humboldt” oraz „Finke”. Scharakteryzowano także warunki geologiczne oraz sposób prowadzenia wydobycia. Praca oparta jest na historycznych mapach geologicznych oraz topograficznych, a także zachowanych dokumentach nadań górniczych.

EN

The paper presents available information about history of lignite mining in region of Górzyca (north-west part of Ziemia Lubuska -West Poland). Lignite mines operated here in years 1850-1938. The paper describes briefly the history of particular mines:„Lord”, „Karl Ferdinand”, „Humboldt” and „Finke”. Also underground mining in complicated geological condition (glaciotectonic deformations) was presented. The paper is based on remained German archival materials and also historical map: geological and topographic.

8

Zadanie rządowe jako instrument formalno-prawny w procedurze uzyskiwania koncesji na wydobywanie węgla brunatnego (cz.I)

Kasztelewicz Z., Ptak M., Sikora M.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2017

|

nr 4

30--32

PL

Uzyskanie koncesji na wydobywanie węgla brunatnego, jak pokazuje praktyka, jest zadaniem bardzo trudnym. Bez uruchomienia instrumentu formalno-prawnego, jakim jest zadanie rządowe, prawdopodobieństwo przeprowadzenia procedury uzyskania koncesji z wynikiem pozytywnym bliskie jest zeru. Dzieje się tak pomimo, iż wydobywanie kopalin stanowiących własność górniczą zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1990 r. o gospodarce nieruchomościami stanowi cel publiczny. Uruchomienie nowego kompleksu wydobywczo-energetycznego w obecnych uwarunkowaniach formalno–prawnych, przy negatywnym stanowisku samorządu terytorialnego na poziomie gminy, wymaga zdecydowanego wsparcia od strony rządowej w postaci przyjęcia do realizacji zadania rządowego wpisanego do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju.

EN

As practice shows, obtain a license for lignite extraction is a very difficult task. Without launch a formal-legal instrument as a national government issue chances for procedure positive result for getting license for extraction are close to zero. This is despite the fact that according to Real Estate Management Act of August 21, 1990 which precise that minerals of mining owned group are representing a public purpose. Opening new mining-energetic complex in the current formal-legal conditions, while also negative position of local community government it can not be possible without strong support of national government in the form of admission government issue entered into The Concept of the Space Economy and Regional Planning.

9

Zadanie rządowe jako instrument formalno-prawny w procedurze uzyskiwania koncesji na wydobywanie węgla brunatnego (cz. II)

Kasztelewicz Z., Ptak M., Sikora M.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2017

|

nr 5

13--15

PL

Uzyskanie koncesji na wydobywanie węgla brunatnego, jak pokazuje praktyka, jest zadaniem bardzo trudnym. Bez uruchomienia instrumentu formalno-prawnego, jakim jest zadanie rządowe, prawdopodobieństwo przeprowadzenia procedury uzyskania koncesji z wynikiem pozytywnym bliskie jest zeru. Dzieje się tak, pomimo iż wydobywanie kopalin stanowiących własność górniczą zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1990 r. o gospodarce nieruchomościami stanowi cel publiczny. Uruchomienie nowego kompleksu wydobywczo-energetycznego w obecnych uwarunkowaniach formalno–prawnych, przy negatywnym stanowisku samorządu terytorialnego na poziomie gminy, wymaga zdecydowanego wsparcia od strony rządowej w postaci przyjęcia do realizacji zadania rządowego wpisanego do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju.

EN

As practice shows, obtain a license for lignite extraction is a very difficult task. Without launch a formal-legal instrument as a national government issue chances for procedure positive result for getting license for extraction are close to zero. This is despite the fact that according to Real Estate Management Act of August 21, 1990 which precise that minerals of mining owned group are representing a public purpose. Opening new mining-energetic complex in the current formal-legal conditions, while also negative position of local community government it can not be possible without strong support of national government in the form of admission government issue entered into The Concept of the Space Economy and Regional Planning.

10

Zadanie rządowe jako instrument formalno- -prawny w procedurze uzyskiwania koncesji na wydobywanie węgla brunatnego (cz. III)

Kasztelewicz Z., Ptak M., Sikora M.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2017

|

nr 6

14--15

PL

Uzyskanie koncesji na wydobywanie węgla brunatnego, jak pokazuje praktyka, jest zadaniem bardzo trudnym. Bez uruchomienia instrumentu formalno-prawnego, jakim jest zadanie rządowe, prawdopodobieństwo przeprowadzenia procedury uzyskania koncesji z wynikiem pozytywnym bliskie jest zeru. Dzieje się tak, pomimo iż wydobywanie kopalin stanowiących własność górniczą – zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1990 r. o gospodarce nieruchomościami – stanowi cel publiczny. Uruchomienie nowego kompleksu wydobywczo-energetycznego w obecnych uwarunkowaniach formalno-prawnych, przy negatywnym stanowisku samorządu terytorialnego na poziomie gminy, wymaga zdecydowanego wsparcia od strony rządowej w postaci przyjęcia do realizacji zadania rządowego wpisanego do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju.

EN

As practice shows, obtain a license for lignite extraction is a very difficult task. Without launch a formal-legal instrument as a national government issue chances for procedure positive result for getting license for extraction are close to zero. This is despite the fact that according to Real Estate Management Act of August 21, 1990 which precise that minerals of mining owned group are representing a public purpose. Opening new mining-energetic complex in the current formal-legal conditions, while also negative position of local community government it can not be possible without strong support of national government in the form of admission government issue entered into The Concept of the Space Economy and Regional Planning.

11

Geological and seismic investigation of former lignite mining area in Zielona Góra – two case studies

Gontaszewska-Piekarz A., Kłosiński J.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2017

|

z. 64, nr 2/I

311--326

EN

The article presents two case studies of investigation carried out on plots of land, intended for multi-family residential development, lying on a former lignite mining area in Zielona Gora. It was underground mining, operating in the years 1840- 1948. Lignite deposits were extracted with the room and pillar method, i.e. with an overlayer collapse, causing deformations on the surface of the ground. In the first case study, there was no detailed mining data. In order to identify the geological structure under the planned seven-floor multi-family building, seismic surveys were performed with the technique of multichannel analysis of surface waves (MASW). Three seismic profiles were performed. They revealed the presence of several zones where S-waves had smaller velocity values. In order to verify whether the zones with the smaller values of velocity correspond to e.g. lower soil density resulting from collapsed exploitation room, some drillings were undertaken to the depth indicated in geophysical investigation. Additionally, the CPT and dynamic probing were also performed. The data obtained allowed to determine the soil parameters necessary for the safe design and foundation of the building. In the second case study, a historical mining map with the marked location of the shaft and the main galleries was used. Formerly, geological and engineering documentation for construction works had been prepared, based on 30-meter drillings and soundings with a heavy probe. The mining maps and the contemporary maps were mapped one on another carefully and accurately, calibrated with historic buildings. Thus, the accuracy of 5 m was obtained. Additionally, investigation with the MASW technique was performed. Ten seismic profiles were performed, and then verified by drillings. Also, dynamic probing in the vicinity of the expected location of the shaft was performed. Neither the MASW investigation nor the dynamic probing did not reveal any alterations in the soil condition, which would suggest the presence of the properly liquidated shaft. Thus, based exclusively on the cartographic material, the area comprising the liquidated and backfilled shaft was established. The area was excluded from the plans for the intended building erection.

PL

Artykuł przedstawia badania, jakie przeprowadzono na dwóch przykładowych działkach przeznaczonych dla zabudowy wielorodzinnej leżących na terenie dawnego górnictwa węgla brunatnego w Zielonej Górze. Było to górnictwo podziemne, działające w latach 1840-1948. Węgiel 326 A. Gontaszewska-Piekarz, J. Kłosiński brunatny eksploatowany był metodą filarowo – komorową, na zawał, powodując powstawania na powierzchni deformacji terenu. Dla niektórych fragmentów miasta zachowały się mapy górnicze. W pierwszym przypadku brak było szczegółowych danych górniczych. W celu rozpoznania budowy geologicznej pod projektowany budynek wielorodzinny, 7-kondygnacyjny wykonano geofizyczne badania sejsmiczne techniką wielokanałowej analizy fal powierzchniowych MASW. Wykonano 3 profile sejsmiczne. Wykazały one kilka niewielkich stref cechujących się niższymi wartościami prędkości fal sejsmicznych poprzecznych S. W celu weryfikacji, czy strefy obniżeń prędkości związane są np. z obniżonym zagęszczeniem gruntu wskutek zawału stropu nad komorami eksploatacyjnymi wykonano odwierty do głębokości wskazanej badaniami geofizycznymi. Wykonano także sondowania sondą CPTu oraz sondowania dynamiczne. Uzyskane dane pozwoliły na określenie parametrów podłoża koniecznych do bezpiecznego zaprojektowania posadowienia budynku. W drugim przypadku dostępna była mapa górnicza z lokalizacją szybu oraz głównych chodników.

12

Kopalnia Węgla Brunatnego „Borussia” koło Ośna Lubuskiego

Gontaszewska A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2016

|

nr 162 (42)

89--101

PL

W pracy zawarto dotychczas niepublikowane informacje na temat kopalni węgla brunatnego „Borussia”, która funkcjonowała w latach 1855-1932 niedaleko wsi Trześniów koło Ośna Lubuskiego. Opisano historię kopalni, a także odkrycia węgla w okolicy Ośna. Scharakteryzowano także warunki geologiczne oraz górnicze eksploatacji i sposób jej prowadzenia. Praca zawiera historyczne mapy górnicze i topograficzne.

EN

The paper presents history of lignite mining in region of Ośno Lubuskie (north west part of Ziemia Lubuska -West Poland). It describes under-ground mining in complicated geological condition (glaciotectonic deformations). The paper is based on remained German archival materials (Main Mining Office) and also some Polish materials. The paper also describes the discovery of lignite deposits in the nineteenth century, as well as the detailed history of one of the largest mines in the region, i.e. "Borussia" in Trześniów. The paper is supplemented with historical maps showing the locations of the mines and presents the available technical and statistical data.

13

Zadanie rządowe jako instrument formalno-prawny w procedurze uzyskiwania koncesji na wydobywanie węgla brunatnego

Kasztelewicz Z., Ptak M., Sikora M.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 96

119--131

PL

Uzyskanie koncesji na wydobywanie węgla brunatnego, jak pokazuje praktyka, jest bardzo trudne. Bez uruchomienia instrumentu formalno-prawnego, jakim jest zadanie rządowe, możliwość przeprowadzenia procedury uzyskania koncesji z wynikiem pozytywnym, bliska jest zeru. Dzieje się tak, pomimo, że wydobywanie kopalin stanowiących własność górniczą zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1990 r. o gospodarce nieruchomościami stanowi cel publiczny. Uruchomienie nowego kompleksu wydobywczo-energetycznego w obecnych uwarunkowaniach formalno-prawnych, przy negatywnym stanowisku samorządu terytorialnego na poziomie gminy, wymaga zdecydowanego wsparcia od strony rządowej w postaci przyjęcia do realizacji zadania rządowego wpisanego do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju.

EN

As practice shows, obtaining a license for lignite extraction is a very difficult task. Without the launch of a formal-legal instrument such as a government task, the possibilities of conducting procedures for getting extraction license with a positive result are close to zero. This is despite the fact that according to the Real Estate Management Act of August 21, 1990 which specifies that the extraction of minerals owned by the State Treasury represents a public purpose. Opening new mining-energetic complexes in the current formal-legal conditions, with the negative position of local the community is not possible without the strong support of the national government in the form of the acceptance government task entered into Poland’s Spatial Development Concept.

14

Kopalnia węgla brunatnego Oskar w Smogórach (Ziemia Lubuska)

Gontaszewska A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2016

|

nr 466

65--75

PL

Artykuł przedstawia historię jednej z ważniejszych kopalń węgla brunatnego na Ziemi Lubuskiej, która znajduje się niedaleko Ośna Lubuskiego. Kopalnia ta działała w latach 1860–1945 pod nazwą Oskar, a następnie do 1961 r. jako kopalnia Smogóry. W publikacji opisano przedwojenne losy kopalni, pokazano miejsca eksploatacji oraz lokalizację szybów i upadowych. W artykule wykorzystano materiały znajdujące się w archiwach niemieckich oraz polskich. Cytowane są dostępne dane dotyczące wydobycia i zatrudnienia. Krótko opisano także odkrycie złóż węgla w tej części Ziemi Lubuskiej oraz stosowaną ówcześnie eksploatację podziemną metodą filarowo-komorową na zawał. Scharakteryzowano również bardzo skomplikowaną budowę pokładów węgla, wynikającą z warunków geologicznych (zaburzenia glacitektoniczne). Budowę geologiczną przedstawiono na przekrojach geologicznych.

EN

The paper presents history of one of the largest mines in the Lubusz Land, namely the Oskar Mine in Smogóry near Ośno Lubuskie. The mine operated between 1860 and 1945 under the name of Oskar and later as Smogóry until 1961. The paper focuses on the detailed pre-war history of the Oskar Mine, shows its mining area, location of shafts and descending galleries. Available data about the amount of extraction and employment level are presented. The paper is based on remaining German archived materials (Main Mining Office) and on Polish documents. The paper describes briefly the discovery of lignite deposits in the 19th century near Ośno Lubuskie. Underground room and pillar retreat mining used in this mine is also characterized. Complicated lignite bed structure, resulting from geological conditions (glaciotectonic deformation), is discussed. The geological structures is illustrated by a few geological cross-sections.

15

Rozpoznanie geologiczno-inżynierskie na terenie dawnej podziemnej eksploatacji węgla brunatnego – przykład Zielonej Góry

Gontaszewska A.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2016

|

nr 6

7--16

PL

Artykuł przedstawia problem występujący na terenach związanych przed II wojną światową i krótko po niej z podziemnym górnictwem węgla brunatnego. Na ziemi lubuskiej na przestrzeni ok. 150 lat funkcjonowało kilkaset podziemnych kopalń węgla. Obecnie część terenów pokopalnianych podlega zagospodarowaniu, np. dla celów zabudowy mieszkaniowej. Do tej pory brak jest wypracowanej procedury badań geologicznych i geofizycznych, jakie powinny mieć zastosowanie na tym terenie. Zaprezentowano konkretne przykłady badań, w tym geofizycznych, jakie zostały przeprowadzone w celu określenia przydatności terenów pogórniczych na cele budowlane w Zielonej Górze. Podano także krótki opis sposobu i zarys historii eksploatacji węgla brunatnego.

EN

On the background of the former method of lignite extraction (already not used in Poland) and short history of lignite mining, the paper presents the problem of surface deformation connected with former underground lignite mining on Ziemia Lubuska (West Poland). Currently part of this area is going to be a builtup area. The paper presents one example of complex geological or geophysical investigation executed in Zielona Góra to determine possibility of development of the area. 7 boreholes to the depth of 10 m, 3 boreholes of 20 m, dynamic tests and static tests (CPT) to the depth of 13–21 m were done. CPT tests and boreholes didn’t show any zone of lower soil density, which could be correlated with loosen soil above former lignite exploitation. Standard tests were supplemented with seismic investigation by MASW 2D method. 3 seismic profiles with length of 115 m were done. A seismic boundary of zone of lower density soil were marked out. This zone can be correlated with area of discontinuous surface deformation. Geophysical investigations didn’t enable to discover location of former shafts. Performed investigations allow to determine the zone of former mining and to design residential building outside this area.

16

Korzyści makro- i mikroekonomiczne z wykorzystania kopalin towarzyszących i odpadów wydobywczych w górnictwie węgla brunatnego

Kulczycka J., Uberman R., Naworyta W.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2012

|

nr 83

107-119

PL

W artykule omówiono obecny stan wykorzystania kopalin towarzyszących i odpadów wydobywczych w kopalniach węgla brunatnego. Podkreślono znaczenie tych surowców mineralnych w krajowym bilansie surowcowym. Wykazano ewidentne korzyści ekonomiczne, a także inne pozaekonomiczne z wykorzystania tej grupy surowcowej. Scharakteryzowano sposoby oceny opłacalności ekonomicznej zagospodarowania kopalin towarzyszących i innych utworów geologicznych o wartościach użytkowych. Wycenę opłacalności i propozycje rozwiązań dokonano dla trzech scenariuszy: - pierwszy cechuje się wydobywaniem i sprzedażą na bieżąco surowca bez przeróbki, co najwyżej z krótkotrwałym przetrzymywaniem na składowisku buforowym; - drugi polega na wydobywaniu i sprzedaży na bieżąco surowca, a nadwyżki gromadzone są na składowisku (budowa złoża antropogenicznego) jako "magazynie" surowca na przyszłość; - trzeci charakteryzuje się wydobywaniem i sprzedażą surowców na bieżąco, część wydobytych kopalin towarzyszących podlega przeróbce i sprzedawana jest w postaci produktów, a nadwyżki gromadzone są na składowiskach jako złoża antropogeniczne. Ponadto podano sposoby wyceny wartości zgromadzonych w złożach antropogenicznych kopalin towarzyszących. Zwrócono uwagę na potrzebę modyfikacji przepisów prawa oraz wprowadzenia systemu zachęt finansowych dla zintensyfikowania stopnia wykorzystania potencjalnie dużej bazy kopalin towarzyszących.

EN

This paper presents the current usage of accompanying minerals and mining wastes in lignite mines. It stresses their role and importance in national minerals commodities management. The examination shows the economic and non-economic benefits of the use of these minerals, as well as the economic viability for the development of accompanying minerals and other rocks having utility value. Valuation and proposed solutions have been presented for three scenarios: - first - extraction (without processing) and sale of accompanying minerals on an ongoing basis without storage, only buffer storage; - second - extraction and sale of accompanying minerals on an ongoing basis while the surplus is collected and stored (construction of anthropogenic deposits) as a "stock" material for the future; - third - extraction and sale of accompanying minerals on an ongoing basis, with some portion of the minerals further processed and sold in the form of products while the excess is stored as anthropogenic deposits. Moreover, the paper outlines the method of valuation for accompanying mineral commodities collected and stored in anthropogenic deposits. Attention has been drawn to the need for changes in the legal and regulatory environment and the introduction of financial incentives to intensify the utilization of this potentially large base of accompanying minerals.

17

Wpływ kosztów wykupu pozwoleń na emisję CO2 na wzrost ryzyka poniesienia straty przy eksploatacji studialnego złoża wegla brunatnego

Woźniak J., Jurdziak L.

Polityka Energetyczna

|

2012

|

T. 15, z. 1

45-58

PL

Artykuł prezentuje wybrane wyniki rozprawy doktorskiej (Woźniak 2010), w której opracowano metodę analizy ryzyka opłacalności produkcji energii elektrycznej z węgla brunatnego. Zaproponowana metodyka umożliwia m.in. skwantyfikowanie ryzyka poniesienia straty i obliczenia prawdopodobieństwa maksymalizacji zysku przy eksploatacji optymalnych wyrobisk docelowych (optymalne wyrobisko docelowe to takie, które dla danych wartości ekonomicznych obliczonych dla komórek modelu blokowego złoża ma największą niezdyskontowaną wartość spośród wszystkich możliwych wyrobisk, spełniających ograniczenia dotyczące kąta nachylenia skarp; identyfikuje ono zasoby opłacalne do wydobycia). W przeprowadzonych badaniach wykazano m.in. wpływ wzrostu kosztów wykupu pozwoleń na emisję CO2 (6 poziomów w zakresie 0-300 PLN/Mg CO2) na redukcję wielkości zasobów węgla opłacalnych do wydobycia, tzn. znajdujących się w obszarze optymalnych wyrobisk docelowych (uzyskanych z algorytmu Lerchsa- Grossmanna) maksymalizujących łączne zyski układu kopalni i elektrowni. Podstawą analiz były grupy 12 optymalnych wyrobisk docelowych wygenerowanych dla różnych poziomów cen węgla dla każdego z 20 równie prawdopodobnych wariantów studialnego złoża węgla brunatnego Legnica Wschód (otrzymanych w wyniku symulacji warunkowej) oraz model ekonomiczny funkcjonowania bilateralnego monopolu kopalni i elektrowni. Procedurę analizy ryzyka przeprowadzono zarówno w programie Crystal Ball jak i @Risk. Niepewne parametry (jakościowe, kosztowe i cenowe) potraktowano jako zmienne losowe, dla których dobrano rozkłady prawdopodobienstwa. Posłużyły one do wygenerowania wielu wariantów przebiegu przedśwzięcia w procesie symulacji Monte Carlo. Uzyskane wyniki potwierdzają negatywny wpływ dodatkowych kosztów związanych z wykupem pozwoleń na emisję CO2 na poziom osiąganych zysków i wielkość zasobów opłacalnych do eksploatacji oraz wzrost ryzyka poniesienia straty przez analizowane podmioty, czyli kopalnię, elektrownię i zintegrowany pionowo koncern energetyczny.

EN

The paper presents selected results from the PhD thesis (Woźniak 2010) which developed a method of risk analysis during evaluation of profitability of energy production out of lignite. Proposed methodology allows among others on calculation of risk of loss and probability of profit maximization during excavation of optimal ultimate pits. In conducted research it has been shown the influence of rising costs of CO2 emission allowances purchase (6 levels from the range 0 up to 300 PLN/Mg CO2) on reduction of the size of lignite reserves profitable for excavation e.g. included in the optimal ultimate pits (from Lerchs-Grossmann pit optimization) maximizing non-discounted net cash flows. The basis of the analysis was groups of 12 ultimate pits generated for each of 20 equally probable models of the Legnica East lignite deposit (obtained from conditional simulation) and the economic model of bilateral monopoly operation of a mine and a power plant. The procedure of risk analysis was carried out both in Crystal Ball and @ Risk. Uncertain parameters (quality, cost and price) were treated as random variables for which probability distributions were chosen. They were used to generate multiple variants of the course of the project in the Monte Carlo simulation. The obtained results confirmed the negative impact of additional costs associated with purchase of CO2 emission permits to the level of profit achieved and size of lignite reserves profitable for excavation and increase of the risk of loss by the analyzed subjects, namely mine, power plant and a vertically integrated energy company.

18

Application of GPS to the excavator wheel

Onderkova I., Cholevova I.

Management Systems in Production Engineering

|

2011

|

nr 4 (4)

19-22

EN

For disintegration process control we need a quantity that respects objectively rock-disintegrating tool interaction with the elimination of human factor. From this, basic requirements for the evaluation quantity given below follow: " is available in advance or at the moment of disintegration, " minimises the influence of human factor on the resultant effect, " evaluates objectively the disintegration process. A measure of efficiency of any disintegration process is the consumption of energy usually related to the unit volume of disintegrated rock; on the basis of analysis of done theoretical and practical researches orientated towards the disintegration processes and the verification of objectivity when used in situ (in drilling and tunnelling), at present it is minimised specific volume energy that is the most objective evaluation quantity. This quantity has a general validity for dispersion processes, and thus its use even for the evaluation of diggability on the digging wheel of excavator has a rational basis. In connection with the GIS application for controlling the extracted quantity, an optimal tool is offered for the maximum efficiency of excavation process.

PL

Do sterowania procesem urabiania niezbędne jest posiadanie skojarzonego systemu narzędzi które umożliwiają wyeliminowanie czynnika ludzkiego. Podstawowe wymogi stawiane takiemu rozwiązaniu obejmują: " dostępność z wyprzedzeniem lub w momencie urabiania, " minimalizację wpływu czynnika ludzkiego na rezultat procesu, " obiektywizację oceny procesu urabiania. Miernikiem efektywności procesu urabiania jest zużycie energii odniesione zazwyczaj do jednostki objętości odspojonej (urobionej) skały. Na podstawie przeprowadzonej analizy teoretycznej oraz praktycznych badań zorientowanych na procesy urabiania i weryfikacji obiektywności podczas badań in situ (wiercenie i tunelowanie), stwierdzono, iż zużycie energii jest najbardziej obiektywnym kryterium oceny. Wielkość ta jest wiarygodna - zasadna dla procesów urabiania i stąd jej użycie również dla oceny urabialności dla maszyny wielonaczyniowej ma racjonalne uzasadnienie. W połączeniu z aplikacją klasy GIS służącej do monitorowania urobku, stworzone zostało optymalne narzędzie służące do monitorowania efektywności procesu urabiania.

19

Rewitalizacja środowiska naturalnego w Nadreńskim Zagłębiu Węgla Brunatnego

Chodak M., Polak K.

Przegląd Górniczy

|

2010

|

T. 66, nr 7-8

67--73

PL

Nadreńskie Zagłębie Węgla Brunatnego jest jednym z największych w Europie regionów eksploatacji tego surowca. Złoża węgla brunatnego w Zagłębiu Nadreńskim cechują się korzystnymi uwarunkowaniami geologicznymi, jednakże położone są w gęsto zaludnionym obszarze o silnie rozwiniętym rolnictwie, a ponadto często sąsiadują z terenami cennymi przyrodniczo. Uwarunkowania społeczne i środowiskowe powodują konieczność podejmowania licznych działań, mających na celu zniwelowanie negatywnych skutków działalności górniczej na środowisko. W niniejszej pracy przedstawiono metody rekultywacji terenów zdewastowanych działalnością górniczą, a także przykłady działań podejmowanych w celu poprawy jakości środowiska na obszarach objętych wpływami odkrywkowej eksploatacji złóż węgla brunatnego. Zaprezentowane przykłady działań rekultywacyjnych i prośrodowiskowych realizowane w Nadreńskim Zagłębiu Węgla Brunatnego wykazują, że możliwe jest znaczne ograniczenie, a niekiedy wręcz całkowita niwelacja negatywnego oddziaływania prac eksploatacyjnych na środowisko.

EN

The Rhine Side Brown Coal Basin is one of the biggest regions of this raw material exploitation in Europe. The brown coal deposits in Rhine Side Basin are characterized by advantages geological conditions but they are situated in thickly populated area of strongly developed agriculture, and moreover often they neighbour with highly valued because of nature. Social and environmental conditions cause necessity to take up many activities in order to reduce the negative effects of mining activity on the environment. The reclamation methods of the grounds devastated by mining activity as well as examples of taken up to improve environment quality on the grounds under influence of opencast brown coal mining, are presented. The examples of reclamation and environmental activities in the Rhine Side Brown Coal Basin show, that limitation, and sometimes the complete liquidation of the negative influence of exploitation works on the environment, is possible.

20

Studium optymalizacji scenariuszy technologicznych kopalni węgla brunatnego Legnica

Jurdziak L., Kawalec W.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2010

|

R. 34, z. 3

141-157

PL

Scenariusze technologiczne planowanej kopalni węgla brunatnego "Legnica" zlokalizowanej w obrębie pól Legnica Zachód, Wschód i Północ zostały przeanalizowane z wykorzystaniem procedur optymalizacji wyrobisk odkrywkowych. Zastosowano specjalną koncepcję modelowania złoża węgla brunatnego, obejmującego odwzorowanie w modelu blokowym klasyfikacji złoża wg obowiązujących kryteriów bilansowości, budowę modelu strukturalnego wg przyjętego podziału litologicznego, budowę modelu jakościowego metodą interpolacji strefowej wybranych parametrów oraz tworzenie alternatywnych modeli ekonomicznych dla rozpatrywanych scenariuszy technologicznych wyrobiska. Dla każdego scenariusza na podstawie wstępnych szacunków kosztów eksploatacji i stosowanej w branży formuły ceny węgla w złożu wygenerowano studialne modele wyrobiska docelowego, m.in. metodą optymalizacji Lerchs'a-Grossmann'a [1]. Przeanalizowano wpływ zmienności ceny węgla na wyniki ekonomiczne kopalni. Przedstawiono przykładowe wieloletnie plany rozwoju wyrobiska.

EN

Technological schedules of the planned Legnica lignite mine placed in area of fields: West, East and North, have been analyzed with the application of open pit optimization methods. A special methodology of lignite deposit modelling which contain: lignite deposit classification according to current economic criterion, block model construction according to accepted recognition of lithological structures, block modelling of lignite quality construction based on zonal interpolation of selected parameters and creation the alternative economic models for analyzed scenarios. Several ultimate pits have been generated (using the Lerchs-Grossmann pit optimization algorithms) for every scenario on the basis of preliminary estimations of mining costs and applied lignite price formulae. The influence of lignite price variability on economic results has been analyzed. The long-term schedules studies of the mine development have been presented.