Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 16

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  functionalism
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
EN
The subject of the article is the architecture of the Tschechnitz Power Plant (currently Czechnica CHP Plant) in Siechnice near Wrocław. The plant, built during the period of intensive development of the power industry in Lower Silesia at the beginning of the 20th century, was the result of cooperation between an engineer and an architect-artist, postulated by architects associated with Deutscher Werkbund. The aim of this article is to present the history of the construction and development of the power plant as well as artistic shaping of the urban layout, façades, representative interiors of the machine rooms, mechanical workshops as well as facilities with an advertising function. The analysis of the history and the present condition of the complex was possible thanks to field research carried out by the authors, a query of source materials and texts in the professional press as well as iconography from the years 1910–2019. The conducted research is the basis for defining the scope of monument protection and for revitalizing the power plant, which will be closed in 2024 with regard to the policy of decommissioning coal-fired power plants in Poland.
PL
Tematem artykułu jest architektura elektrowni Tschechnitz (obecnie Elektrociepłownia Czechnica) w Siechnicach pod Wrocławiem. Obiekt budowany w okresie intensywnego rozwoju przemysłu elektroenergetycznego na Dolnym Śląsku na początku XX w. był efektem postulowanej przez twórców związanych z Deutscher Werkbund współpracy inżyniera i architekta-artysty. Celem pracy jest prezentacja historii i przekształceń elektrowni, artystycznego kształtowania jej układu urbanistycznego, elewacji, reprezentacyjnych wnętrz maszynowni, warsztatów mechanicznych i obiektów o funkcji reklamy. Analiza historii i stanu obecnego kompleksu była możliwa dzięki przeprowadzonym przez autorów badaniom terenowym, kwerendzie materiałów źródłowych, tekstów w prasie fachowej oraz ikonografii z lat 1910–2019. Przeprowadzone badania stanowią podstawę dla określenia zakresu ochrony konserwatorskiej oraz rewitalizacji tego zakładu po jego planowanym zamknięciu w 2024 r. wskutek polityki likwidacji elektrowni węglowych w Polsce.
PL
W wyniku rozbudowy Warszawskiego Węzła Kolejowego i elektryfikacji linii średnicowej w 1936 r. oddano do użytku także zelektryfikowany odcinek podmiejskiej linii otwockiej. Przemianie wówczas uległy istniejące na tym odcinku stacje kolejowe. Nowopowstałe obiekty stacyjne cechowała funkcjonalność oraz do dzisiaj przyciągające uwagę opływowe kształty budynków i żelbetonowe zadaszenia peronów o charakterystycznych dynamicznych formach. W tym roku minęło 10 lat od wpisania do rejestru zabytków zespołu składającego się z powtarzalnych budynków peronowych na siedmiu kolejnych przystankach kolei podmiejskiej odcinka otwockiego w: Międzylesiu, Radości, Miedzeszynie, Falenicy, Michalinie, Józefowie i Świdrze. Jest to seria siedmiu najlepiej zachowanych modernistycznych wiat i poczekalni kolejowych z okresu elektryfikacji linii podmiejskich na tym odcinku. Wszystkie zasługują na przetrwanie, ponieważ są unikatowymi zabytkami kolejowymi epoki modernizmu, także w skali europejskiej, co jest do wykazania w niniejszym artykule.
EN
As a result of the expansion of the Warsaw Railway Junction and the electrification of the diameter line in 1936, an electrified section of the suburban Otwock Line was also put into operation. The existing railway stations on this section were transformed. The newly created station objects were characterized by functionality and to this day attracting attention streamlined shapes of buildings and reinforced concrete roofs of platforms with characteristic dynamic forms. This year it has been 10 years since the inclusion in the register of monuments of a set consisting of repetitive platform buildings at seven consecutive stops of the suburban railway of the Otwock Line at: Międzylesie, Radość, Miedzeszyn, Falenica, Michalin, Józefów and Świder. This is series of seven best preserved modernist sheds and waiting rooms from the period of electrification of the line on this section. They all deserve to survive because they are unique railway monuments of the Modernism era, even on a European scale, what is to be demonstrated in this Article.
PL
W okresie międzywojennym w Zakopanem nastąpił wzmożony ruch budowlany, co zmusiło władze gminy do opracowania kolejnego planu regulacyjnego (1924–1928, proj. K. Stryjeński). Dynamiczny rozwój doprowadził do przyznania mu praw miejskich w 1933 r. W architekturze tego okresu początkowo dominował historyzm lat 20., art déco i styl zakopiański drugi, a w latach późniejszych funkcjonalizm oraz wolny funkcjonalizm – nowy regionalizm. Podczas okupacji Niemcy uczynili z Zakopanego miejscowość rekreacyjną. W ramach tzw. akcji porządkowej wyburzono w latach 1940–1942 szereg obiektów drewnianych i murowanych. Budowano też nowe obiekty. Na Podhalu za oficjalny nurt architektury socrealistycznej uznano styl nowozakopiański (m.in. schroniska w Tatrach Polskich). Miasto rozwijało się jako uzdrowisko oraz ośrodek sportu i turystyki.
EN
In the interwar period, there was an increase in construction in Zakopane, which forced the local authorities to develop another regulatory plan (designed by K. Stryjeński from 1924 to 1928). Dynamic development led to the granting of municipal rights in 1933. The architecture of this period was initially dominated by the historicism of the 1920s, then by the art déco movement and the Zakopane style, and in later years, by functionalism and free functionalism – new regionalism. During the occupation, the Germans made Zakopane a recreational town. As part of the so-called order action, in the years 1940–1942 a number of wooden and brick buildings were demolished. New buildings were also built. In Podhale as the official current of socialist realist architecture was the new Zakopane style. The most characteristic examples include shelters in the Polish Tatras. The city developed as a health resort and a centre for sport and tourism.
PL
Tematem artykułu jest dotychczas nieopisany bardziej szczegółowo w literaturze przedmiotu kompleks KS Korona w Krakowie. W pracy przedstawiono unikatową wartość i – na podstawie wnikliwej kwerendy źródłowej – historię powstania tego cennego przykładu architektury lat 50. w Polsce. Sporo miejsca poświęcono też historii przekształceń obiektu i jego obecnemu stanowi zachowania. Omawiany zespół obiektów sportowych zaprojektował Jan Krug w 1951 r., a w czasie uzgadniania projekt został uznany przez komisję Ministerstwa Sportu i Kultury Fizycznej za „wzorcowy kombinat sportowy”. W powstaniu KS Korona mieli także udział inni wybitni twórcy. Projekt wnętrz opracował Zbigniew Chudzikiewicz, a ceramiczne dekoracje ścienne w oryginalnej technologii piropiktury wykonali Helena i Roman Husarcy. Budynki sportowe przy ul. Kalwaryjskiej w Krakowie to dojrzały przykład funkcjonalizmu, o wyrazie architektonicznym oszczędnego modernistycznego klasycyzmu. Ich szlachetna forma wymyka się z doktrynalnego kanonu socrealistycznego obowiązującego w latach 50. w Polsce. Powinniśmy zadbać o zachowanie ich niezaprzeczalnych walorów wobec przyszłych, koniecznych prac modernizacyjnych.
EN
The subject of this article is the complex of Korona Sports Club in Kraków which has not been described in detail before. This work depicts the unique value and, based on a thorough source query, the history of this precious example of architecture in the 1950s in Poland. A lot of space was also devoted to the history of the facility transformations and its present state of repair. The discussed sports facilities complex was designed by Jan Krug in 1951. When the design was approved, it was considered “model sports conglomerate” by the board of the Ministry of Sports and Physical Culture. Also other outstanding artists contributed to the creation of Korona Sports Club. The interior design was developed by Zbigniew Chudzikiewicz, and the ceramic wall decorations made using the proprietary “piropiktura” technology were made by Helena and Roman Husarscy. The sports buildings at Kalwaryjska Street in Kraków are a mature example of functionalism giving the message of sparing, Modernist Classicism. Their noble form eludes the doctrine Socialist Realist standards in force in the 1950s in Poland. We should strive to preserve their undoubted values during the necessary future modernisation works.
6
Content available Juliusz Żórawski nauczyciel
PL
Artykuł to rodzaj komentarza do publikowanego w tym samym 46. roczniku Teki KUiA PAN O/ Kraków pośmiertnego wspomnienia Janusza Ballenstedta o Juliuszu Żórawskim zatytułowanego: „Szkoła Żórawskiego”, napisanego w 1968 roku. Autor podkreśla aktualność uwag Ballenstedta sprzed pięćdziesięciu lat o prof. arch. Juliuszu Żórawskim (1898-1967) i rozszerza pole argumentacji zwracając uwagę na koncepcję „pracy przestrzeni”, którą na przykładzie poczekalni kinowej wprowadził Żórawski jako zalecenie dla projektantów. Cytaty z „Felietonu” Żórawskiego pozwalają czytelnikowi poznać bliżej specyfikę eksperymentu, jaki ten architekt przeprowadził projektując dom mieszkalny przy Al. Przyjaciół w Warszawie z myślą o wygodzie mieszkańców.
EN
The paper is a comment to the published in this yearbook of TEKA KOMISJI URBANISTYKI I ARCHITEKTURY memorial text „Żórawski’s School” by Janusz Ballenstedt written 50 years ago. The author confirms the actuality of Ballenstedt’s remarks on professor architect Juliusz Żórawski (1898-1967) as teacher of architectural design, and widens the argumentation quoting Żórawski’s proposal of the notion: “employment of space”, suggested by Żórawski for designers on the example of cinema waiting hall. Citation from the “Felieton” by Żórawski allows the reader better to understand the specificity of experiment which the architect performed when designing the apartment house at Aleja Przyjaciół in Warsaw, focused on providing comfort for the inhabitants.
EN
The article is dedicated to similarities, differences, borrowings and authenticity of the “international style” in the researches of modern architects-scientists.
PL
Intensywna ekspansja państw, rozwój gospodarczy a także postęp cywilizacyjny wymuszają intensyfikację różnych gałęzi sektorów przemysłu. W związku z powyższym, dziedzina architektury rozpoczęła szereg działań w celu zaspokojenia współczesnych potrzeb społecznych wykreowanych na przestrzeni ostatnich lat. Przestrzenie uniwersyteckie, które stanowią i odgrywają znaczącą rolę w kreowaniu charakteru i atmosfery miejsca, wymagają wciąż zachodzących zmian, ewolucji. Chcąc zachęcić użytkowników do korzystania z nich oraz wywołać pozytywne odczucia użytkownika, architekci dążą do stworzenia elastycznej, uniwersalnej przestrzeni, pełnej innowacyjnych i atrakcyjnych rozwiązań. W tym celu powstają fleksybilne przestrzenie wychodzące naprzeciw potrzebom społecznym. W artykule autorka przedstawi przykłady światowej rangi z dziedziny kreowania atrakcyjnych przestrzeni uniwersyteckich a także spojrzy na proces projektowania uwzględniający teorie z dziedziny psychologii środowiskowej.
EN
The intensive expansion of nations, economic development as well as the progress of civilization are compelling growth within various branches of industry sectors. As a result, the field of architecture commenced a series of adaptations so as to satisfy contemporary social needs which have arisen in recent years. University spaces, which represent and play a significant role in forming a place’s character and atmosphere, require ongoing changes; an evolution of sorts. Desiring to encourage people to use them while inducing a positive user experience, architects seek to create flexible, versatile spaces, full of innovative and attractive solutions. To this end, flexible spaces are designed to meet the needs of society. In this article, the author presents world-renowned examples in the field of creative design of university spaces, and delves into their design process taking into account theories in the field of environmental psychology.
PL
Gdynia i Zakopane to dwa słynne miasta na granicach II Rzeczypospolitej, pierwsze nad Bałtykiem, drugie pod Tatrami. Celem niniejszej pracy jest próba porównania pozornie odmiennego ich oblicza pod kątem architektury ośrodków. W obu - aczkolwiek w nieproporcjonalnym zakresie - zaistniał „styl zakopiański”, modernizm i funkcjonalizm.
EN
Gdynia and Zakopane are two towns famous in the interwar Poland, situated, respectively on the Baltic Sea and in the Tatra Mountains. The article aims at comparing their seemingly different architectural make up and showing that in both, even though in different proportions, one can find the heritage of the “Zakopane style”, modernism and functionalism.
10
Content available Modernistyczna architektura Raciborza
PL
Artykuł przybliża przykłady zabudowy Raciborza zrealizowane w latach 1918-1945. Architektura ta, nie tylko w Raciborzu, ale i niemal w każdym większym mieście dawnego obszaru Republiki Weimarskiej i III Rzeszy stanowi znaczący procent tkanki architektonicznej miasta. Zarówno budynki użyteczności publicznej, jak i zabudowa mieszkaniowa typowa, masowa, funkcjonalna, to architektura często niedostrzegana i niedoceniana.
EN
The article shows examples of architecture which was built in 1918-1945 in Raciborz (Ratibor). This architecture is a mainly part of many cities from The Weimar Republic period. Administration buildings, churches, etc. and especially housing are mostly unseen, and takes no attention because of its popularity, good simple function, typical solutions, no sophisticated details. It’s really worth to describe it.
PL
Brześć nad Bugiem to miasto, którego szczególny rozwój przypadł na lata międzywojenne. W tym okresie pełniło ono funkcję stolicy województwa, będąc siedzibą licznych organów administracji wojewódzkiej i powiatowej. Nowa ranga przyczyniła się do rozwoju urbanistycznego i architektonicznego miasta. Zadaniem priorytetowym stało się wprowadzenie zabudowy monumentalnej kształtującej wielkomiejski wizerunek, okazałe formy architektoniczne miały też dowodzić potęgi i stabilności państwa polskiego. Rozwijała się w tym nurcie także architektura mieszkaniowa, związana m.in. z potrzebami kadr urzędniczych. W architekturze międzywojennego Brześcia można doszukać się wszystkich charakterystycznych dla tej epoki zjawisk stylistycznych, począwszy od klasycyzmu akademickiego, poprzez klasycyzm zmodernizowany i style narodowe w różnych odmianach, aż do skrajnego funkcjonalizmu. Pomimo peryferyjnego położenia miasta w skali kraju oraz typowych dla Kresów Wschodnich problemów w zakresie planowania przestrzennego, realizowana tu architektura reprezentowała wysoki poziom artystyczny, szczególnie w odniesieniu do gmachów użyteczności publicznej. Budowle tego okresu cechują się oryginalnością i znaczną różnorodnością form, w wielu przypadkach nie ustępując pod względem klasy architektonicznej gmachom Warszawy czy innych wielkich miast ówczesnej Polski zachodniej. Stolica kraju miała duży wpływ na wyraz architektoniczny Brześcia, przede wszystkim z racji pochodzenia projektujących tu architektów, w większości będących przedstawicielami środowiska warszawskiego.
EN
In the interwar period Brest developed rapidly. At that time, the city was the capital of the Polesia voivodeship. Therefore, numerous administrative authorities had their headquarters here. It added to urban and architectural development of Brest. The task of great importance was to introduce monumental architecture and, consequently, to establish the urban image of the city. Splendid forms were to demonstrate power and stability of the Polish state. Another significant issue was to design housing estates for the Polish officials who appeared in Brest after 1918. The interwar architecture of Brest presents all the mainstream stylistic phenomena typical of that time: academic classicism, modern classicism, various national styles and, finally, pure functionalism. Even though the city was located in the borderlands and had to face problems of urban planning, its architecture presented quite high artistic level, especially in terms of public buildings. These were characterized with distinguished forms; and certain buildings were almost as impressive as the ones in Warsaw or other important cities in Poland. It is worth noticing that Brest was under influence of Warsaw, mainly because of the fact that several architects working here came from the capital of Poland.
12
Content available Dom modernistyczny domem jutra?
PL
Na obrzeżach dzielnicy willowej Weimaru, wśród biedermeierowskich i secesyjnych domów wznosi się biały klocek, szokujący nawet współczesnego przechodnia swoją kubiczną, prostą formą. Niby kosmiczny statek, który wylądował wśród zieleni ogrodów otaczających mieszczańskie wille. Wnętrza, równie daleko odbiegały od przestrzeni ogniska domowego kształtowanego na początku XX w. Dziewięćdziesiąt lat, które mija od powstania „Musterhaus Am Horn” według projektu Georga Muche i Waltera Gropiusa, to czas na podsumowanie i postawienie pytania na ile dom współczesny, czy dom jutra czerpie z tradycji modernizmu? Czy hasła głoszone w latach 20. XX wieku odnoszące się do kształtowania przestrzeni życiowej nowoczesnego społeczeństwa są dalej aktualne? A być może leżą u podstaw projektów domu jutra?
EN
At the outskirts of a villa district of Weimar, among Biedermeier and modernism houses, stands a white block which astonishes even a contemporary passerby with its cubic, simple form. It looks like a space ship which landed among green gardens surrounding bourgeois villas. The interior is also far from the household space developed in the early 20th c. Ninety years which have passed from building Musterhaus Am Horn designed by Georg Muche and Walter Gropius, so it is high time we recapitulated and considered to what extent the contemporary house, or the house of tomorrow, draws from the tradition of modernism. Are the mottos of the 1920s regarding the development of living space of the then modern society still valid? Do they form a basis of the house design of the future?
13
Content available remote Detail Fake - oszukujący detal - oszustwo na detalu
PL
Detal, to szczegół budujący całość elewacji. Ale detal znaczy także więcej: jest sposobem wyrażania myśli, podkreślania wiary (symbole wiary takie jak krzyż albo półksiężyc również są detalami), zapowiedzią funkcji wewnętrznej albo tylko zwykłym słowem. Detal to suma różnych elementów, które zapewniają konkretne rozwiązanie problemu.
EN
The detail, a particular in the totality. But the detail is so much more than that, it is a mode of expression, is it a religious faith (a cross or crescent), a foretaste of the interior function or a simple word. The detail is the addition of different elements, that have a specified solution for a specified problem.
PL
Artykuł przedstawia historię budowy osiedli robotniczych, powstałych w latach funkcjonowania Centralnego Okręgu Przemysłowego 1936-1939. Jest próbą nakreślenia cech charakterystycznych procesu inwestycyjnego, od momentu powstania koncepcji, poprzez finansowanie, a skończywszy na ukształtowaniu formalnym i funkcjonalnym. Autor akcentuje, w sposób szczególny, założenia architektoniczne i urbanistyczne nawiązujące do ideii modernizmu i funkcjonalizmu dwudziestolecia międzywojennego.
EN
The article presents the history of workers' housing that were errected during the years of functionality of the Central Industrial District from 1936 to 1939. It attempts to outline the characteristics of the investment process from its conception, through financing, through to formal and functional solutions. The author emphasizes, in a special way, architectural and urban assumptions referring to the functionalism and modernism conceptions during the interwar period.
PL
Artykuł obrazuje najważniejsze przedsięwzięcia z zakresu użyteczności publicznej powstałe w Starachowicach w latach Centralnego Okręgu Przemysłowego (1936-1939). Autor stara się pokazać powiązanie tych inwestycji ze sobą, ukazać ich kontekst i rolę jaką odgrywały. Na tle ponownego zainteresowania modernizmem międzywojennym obiekty te, często zaniedbane i zdewastowane, powracają do łask, a dla mniejszych ośrodków takich jak Starachowice, są ważnym punktem odniesienia w historii miasta.
EN
This paper presents the most important public architectural investments which were built in the years of Central Industrial Area (1936-1939) in Starachowice. Author shows connection between them, point out their context and their role during their prime time. On the background of interest in between-war modernism and functionalism those buildings - very often ruined and devastated - are the subject of admiration and for the small cities like Starachowice can be important as points of historical references.
16
Content available remote Upper Silesian modernism and its interwar luxurious aspect
EN
Four major periods may be distinguished in modernist architecture of Upper Silesia. 1. early stage (Jugendstil, expressionism) 2. mature phase (functionalism. Neues Bauen) 3. late stage (organic or angular trend within the sculpture style, brutalism and prefabricated standardisation) 4. return to the aesthetic patterns of radical modernism (neomodernism) Among many other outstanding examples of interwar functionalism, the second period showed also the so-called luxurious trend, denying the principles of radical modernism. It may be distinctively recognised in the architecture of public buildings, throughout both, Polish and German sides of Upper Silesia, separated then by the state border. The luxurious trend in residential estates was present only in Polish part of the region, mainly in Katowice - the capital of the autonomous Silesian district. The Germans focused mainly on social housing financed from the state funds, thus the luxurious features would appear absolutely irrelevant.
PL
Modernizm w architekturze Górnego Śląska można podzielić na 4 podstawowe etapy: 1. wczesny (Jugendstil, ekspresjonizm) 2. dojrzały (funkcjonalizm, "Neues Bauen") 3. późny (nurt organiczny lub kanciasty w ramach stylu rzeźbiarskiego , brutalizm, standaryzacja wielkopłytowa) 4. powrotu ku estetyce radykalnego modernizmu (neomodernizm) W 2 etapie rozwoju tego stylu, wśród wielu wybitnych przykładów międzywojennego funkcjonalizmu zaznaczył się również tzw. nurt luksusowy, który przeczył zasadom radykalnego modernizmu. Szczególnie widoczny jest on w budowlach publicznych zarówno po polskiej jak i niemieckiej stronie Górnego Śląska, podzielonego wówczas granicą państwową. Nurt luksusowy w budownictwie mieszkaniowym występował wyłącznie w polskiej części regionu, głównie w Katowicach - stolicy autonomicznego województwa śląskiego. Niemiecka część rozwijała przede wszystkim socjalną zabudowę mieszkaniową, finansowaną ze środków państwowych, stąd nurt luksusowy w takim przypadku stał się całkowicie nieodpowiedni.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.